Η 9η Σεπτεμβρίου 2025 θα καταγραφεί στην Ιστορία ως η μέρα που η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση διέλυσε τα παραδοσιακά της όρια, εγκαινιάζοντας την εποχή του «πολέμου των καταφυγίων» και βυθίζοντας τη Μέση Ανατολή σε μια νέα φάση συστημικής αστάθειας, σημειώνει το Modern Diplomacy.
Το τέλος των ορίων και της ασυλίας
Η ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στην καρδιά της Ντόχα, πρωτεύουσας ενός στενού συμμάχου των ΗΠΑ και κεντρικού μεσολαβητή για εκεχειρία, δεν αποτέλεσε απλώς στρατιωτική επιχείρηση· ήταν μια γεωστρατηγική δήλωση.
Με αυτή την κίνηση, το Ισραήλ διεύρυνε τον χάρτη των εχθροπραξιών, κατέρριψε τα θεμέλια της ασφάλειας στον Κόλπο, περιφρόνησε το διεθνές δίκαιο και αφύπνισε έναν αραβικό δρόμο ήδη ταραγμένο.
Όπως είχε πει ο Henry Kissinger, «η τάξη εξαρτάται από την ισορροπία μεταξύ νομιμότητας και ισχύος».
Η επίθεση στη Ντόχα αποκάλυψε μια Μέση Ανατολή όπου η στρατιωτική ισχύς καταβροχθίζει τη νομιμότητα και οι κανόνες καταρρέουν μπροστά στη γυμνή βία.
Στρατηγικός σεισμός στον Κόλπο
Η επίθεση υπονομεύει τον ρόλο διαμεσολάβησης του Κατάρ και διαβρώνει την αξιοπιστία των ΗΠΑ. Ακόμη και η υποψία ανοχής ή αδράνειας της Ουάσινγκτον αρκεί για να αμαυρώσει την εικόνα της ως εγγυητή ασφάλειας.
Η αεροπορική βάση Al-Udeid, σύμβολο της αμερικανικής παρουσίας στον Κόλπο, εμφανίζεται πλέον εκτεθειμένη, ενώ αναδεικνύεται η δομική ευαλωτότητα των κρατών του Κόλπου: παρά την οικονομική τους επιτυχία, παραμένουν στο έλεος προηγμένων οπλικών συστημάτων που δεν ελέγχουν.
Το δίλημμα γίνεται σαφές: είτε θα διαφοροποιήσουν τις συμμαχίες τους πέρα από την αμερικανική ομπρέλα (προς Κίνα, Ρωσία ή περιφερειακές συνεργασίες), είτε θα επενδύσουν σε αυτόνομες αποτρεπτικές δυνατότητες.
Ψυχοπολιτικός αντίκτυπος – Συλλογικός εξευτελισμός
Η επίθεση στη Ντόχα συντάραξε τη συλλογική φαντασία του αραβικού κόσμου. Ένας τόπος που θεωρούνταν «απρόσβλητος» μετατράπηκε σε σύμβολο ταπείνωσης και απόδειξη ότι κανένα κράτος δεν είναι ασφαλές.
Για τη δημόσια γνώμη, αν η Ντόχα μπορεί να χτυπηθεί, τότε καμία αραβική πρωτεύουσα δεν είναι ασφαλής. Η αντίληψη αυτή εντείνει την οργή κατά καθεστώτων που κατηγορούνται ότι απέτυχαν να προστατεύσουν την κυριαρχία τους και ενισχύει την απόρριψη των διαδικασιών ομαλοποίησης με το Ισραήλ.
Η αποεδαφικοποίηση της σύγκρουσης
Γεωπολιτικά, η Ντόχα σηματοδοτεί την πλήρη αποεδαφικοποίηση της σύγκρουσης. Μετά τη Γάζα, τον Λίβανο, τη Συρία, την Υεμένη, το Ιράκ και το Ιράν, προστίθεται πλέον και η πρωτεύουσα του Κατάρ στη λίστα των πεδίων στόχων.
Αυτό προκαλεί αναδιάταξη συμμαχιών: το δίπολο Ουάσινγκτον–Ντόχα αποδυναμώνεται, οι σχέσεις ΗΠΑ–Ισραήλ εμφανίζουν τακτικές ρωγμές και το πεδίο για αξιόπιστη μεσολάβηση στενεύει επικίνδυνα.
Μια στρατηγική νίκη χωρίς ουσία
Παρά τη θεαματική της διάσταση, η στρατιωτική αποτελεσματικότητα της επίθεσης είναι αμφίβολη. Η επιχειρησιακή διοίκηση της Hamas παραμένει στη Γάζα, ενώ η επιχείρηση καθιστά ακόμη πιο απίθανη την απελευθέρωση των ομήρων και αποκλείει πολιτικές λύσεις.
Το Ισραήλ απέδειξε ότι μπορεί να πλήξει από απόσταση, αλλά με κόστος τη διεθνή του απομόνωση και έναν δυσανάλογο στρατηγικό αντίκτυπο.
Κατάρρευση της μεταψυχροπολεμικής ισορροπίας
Πέρα από τη Μέση Ανατολή, το πλήγμα αυτό αποκαλύπτει μια βαθύτερη γεωπολιτική μετάβαση. Η Ουάσινγκτον εμφανίζεται αποδυναμωμένη στον ρόλο του εγγυητή ασφάλειας, οι χώρες του Κόλπου αντιλαμβάνονται τη ματαιότητα της ευημερίας χωρίς άμυνα και το μεταψυχροπολεμικό πλαίσιο σταθερότητας δείχνει να καταρρέει.
Στον ορίζοντα αναδύονται νέοι πόλοι ισχύος —Πεκίνο, Μόσχα και άλλοι αναδυόμενοι παίκτες— σε έναν κόσμο όπου η ισχύς επιβάλλει τετελεσμένα και οι κανόνες υποχωρούν.
Οριστικό τέλος της ψευδαίσθησης των «ασύλων»
Η Ντόχα γίνεται σύμβολο μιας ιστορικής ρήξης: της μετάβασης σε έναν κόσμο όπου η τάξη δεν ορίζεται πια από κοινά συμφωνημένους κανόνες, αλλά από την ωμή επιβολή της ισχύος.
Η διεθνής τάξη δεν ρηγματώνεται πια απλώς σε επίπεδο λόγου — διαλύεται στην πράξη. Από τη Ντόχα μέχρι το Πεκίνο, η αποδυνάμωση των θεσμών και η επιστροφή της ισχύος ως κεντρικού εργαλείου αναδεικνύουν μια νέα, υβριδική και ασταθή παγκόσμια πραγματικότητα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών