Στη Μέση Ανατολή θα πρέπει να καταλάβουν ότι για τις ΗΠΑ, μόνο ένας σύμμαχος είναι σημαντικός στην περιοχή και ότι όλους τους άλλους μπορούν να τους βομβαρδίσουν
Σε μια κίνηση που ανατρέπει όλα τα δεδομένα στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ χτύπησε για πρώτη φορά το Κατάρ, το οποίο αποτελεί βασικό σύμμαχο των ΗΠΑ και μεσολαβητή στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Μια επίθεση που αποκαλύπτει όχι μόνο το εύθραυστο παιχνίδι ισχύος αλλά και τη σκληρή πραγματικότητα: στην περιοχή της σύγκρουσης, δεν υπάρχουν πλέον «ασφαλείς ζώνες» ούτε εγγυήσεις.
Ποιος πραγματικά κυβερνά τα νήματα;
Και πόσο κοστίζει η πίστη στους «συμμάχους» όταν ο πόλεμος δεν κάνει διακρίσεις;
Ο 8ος στόχος
Το Κατάρ έγινε η όγδοη χώρα στην οποία το Ισραήλ πραγματοποίησε επίθεση μετά την τρομοκρατική ενέργεια της 7ης Οκτωβρίου 2023 που πραγματοποίησε η Hamas.
Πριν από αυτό, είχαν ήδη «χτυπηθεί» ο Λίβανος, η Συρία, το Ιράκ, το Ιράν, η Υεμένη, φυσικά η Παλαιστίνη, ακόμα και αιγυπτιακό συνοριακό φυλάκιο, ενώ σημειώθηκαν και δύο επιθέσεις σε πλοία που προσπαθούσαν να παραδώσουν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.
Ακριβώς γι’ αυτό, με μια πρώτη ματιά, δεν φαίνεται να συνέβη και… κάτι ασυνήθιστο - οκτώ ή εννέα αραβικές χώρες - ποιος τις μετράει;
Αλλά εδώ εντοπίζεται και η ιδιαιτερότητα του χθεσινού γεγονότος - η επίθεση ξεχωρίζει έντονα από την υπόλοιπη εικόνα.
Συμφωνίες 1,2 τρις δολαρίων
Στην αρχή, η κατάσταση φαινόταν κάπως έτσι:
Το Κατάρ είναι ένας από τους βασικούς εταίρους των ΗΠΑ στην περιοχή και το Ισραήλ βομβάρδισε ουσιαστικά την επικράτεια ενός σημαντικού συμμάχου του βασικού του προστάτη.
Μόλις πριν τέσσερις μήνες, ο Donald Trump, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Ντόχα, υπέγραψε συμφωνίες ύψους 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Δεν έλειψαν και οι εντυπωσιακές χειρονομίες που τόσο αρέσουν στον Αμερικανό πρόεδρο — η Ντόχα του χάρισε ένα Boeing 747 αξίας 400 εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο ήδη άρχισε να μετατρέπεται σε «Air Force One».
Επίθεση από Ιράν και Ισραήλ… σε 3 μήνες
Στην ίδια χώρα βρίσκεται και η κυριότερη αμερικανική βάση στη Μέση Ανατολή — η Al-Udeid, όπου σταθερά υπηρετούν περίπου 10.000 Αμερικανοί στρατιώτες και αξιωματικοί.
Και σε αυτή ακριβώς τη βάση το Κατάρ υποσχέθηκε να επενδύσει δέκα δισεκατομμύρια δολάρια, ως αποτέλεσμα της περιοδείας του Trump στη Μέση Ανατολή τον Μάιο.
Στο μεταξύ, η Τεχεράνη είχε ήδη χτυπήσει τη βάση αυτή ως απάντηση στους βομβαρδισμούς του Ισραήλ κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Έτσι, μέσα σε τρεις μήνες, το Κατάρ χτυπήθηκε και από το Ιράν και από το Ισραήλ.
Σηκώθηκαν τα μαχητικά του Κατάρ
Στη συνέχεια, ωστόσο, εκπρόσωποι του Λευκού Οίκου αποφάσισαν να ρίξουν φως στην υπόθεση.
«Ο Πρόεδρος έδωσε αμέσως εντολή στον ειδικό απεσταλμένο Whitkoff να ενημερώσει τους Καταριανούς για την επικείμενη επίθεση, πράγμα που και έγινε.
Ο Trump θεωρεί το Κατάρ σημαντικό σύμμαχο και φίλο των ΗΠΑ και λυπάται βαθύτατα για το σημείο που επελέγη για την επίθεση», δήλωσε η εκπρόσωπος του Αμερικανού ηγέτη, Karoline Leavitt.
Ο ίδιος ο Trump χαρακτήρισε την επίθεση «ατυχές περιστατικό».
Αυτές οι δηλώσεις εξηγούν εύκολα γιατί η πολεμική αεροπορία του Κατάρ απογειώθηκε τη στιγμή της επίθεσης, αλλά δεν την παρεμπόδισε.
Και γιατί οι ΗΠΑ, είτε ρητά είτε σιωπηρά, ενέκριναν την επιχείρηση.
Διευκρινίσεις
Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν ορισμένα σημεία που αξίζουν διευκρίνισης:
Η Ντόχα φιλοξενεί την ηγεσία της Hamas και λειτουργεί ως μεσολαβητής στις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ.
Σύμφωνα με την Hamas, η επίθεση έγινε ενώ συζητούσαν με την ισραηλινή πλευρά πιθανή εκεχειρία.
Δηλαδή, οι Καταριανοί γνώριζαν για την επικείμενη επίθεση, αλλά δεν προειδοποίησαν την παλαιστινιακή αντιπροσωπεία.
Και μάλιστα, το προκάλυμμα των διαπραγματεύσεων είχε στηθεί με μεγάλη φροντίδα τις προηγούμενες ημέρες.
Μια ημέρα πριν τον βομβαρδισμό της Ντόχα, ο Gideon Sa’ar, ΥΠΕΞ του Ισραήλ, δήλωσε ότι η κυβέρνηση Netanyahu είναι έτοιμη να αποδεχθεί τους όρους διευθέτησης που προτείνει η Ουάσινγκτον.
Την ίδια ημέρα, ο ίδιος ο Netanyahu ανακοίνωσε την επικείμενη έναρξη ισχυρής χερσαίας επιχείρησης στη Γάζα.
Ήταν μια πολύ απλή εξίσωση: είτε συμφωνία, είτε εξολόθρευση — συνεπώς, η συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις ήταν απαραίτητη.
Προδοσία
Παρόλα αυτά, το Ισραήλ δεν κατάφερε να εξουδετερώσει την ηγεσία της Hamas, παρόλο που είχε όλα τα πλεονεκτήματα στα χέρια του.
Αυτό χαλάει κάπως την εικόνα για τον Netanyahu, αλλά όχι σε καθοριστικό βαθμό.
Σε αυτή την κατάσταση, φυσικά, θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για προδοσία των Παλαιστινίων (καθώς το Κατάρ θεωρεί τη Hamas τουλάχιστον νόμιμη ηγεσία της Γάζας) και για παραβίαση μεσολαβητικών δεσμεύσεων.
Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς — τόσο η «προδοσία» όσο και οι «δεσμεύσεις» δεν ανήκουν στο λεξιλόγιο της διεθνούς πολιτικής του 21ου αιώνα.
Αυτές οι έννοιες, στην εποχή του πολιτικού μακιαβελισμού, γίνονται παγίδες για όσους τις παίρνουν στα σοβαρά.
Δεν έχουν κανέναν να βασιστούν οι Παλαιστίνιοι
Αυτό που μετράει είναι μόνο τα γεγονότα.
Και σήμερα, αυτά έχουν ως εξής:
Οι Παλαιστίνιοι έλαβαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα: δεν έχουν κανέναν να βασιστούν.
Κανείς δεν θα έρθει να τους βοηθήσει.
Το Κατάρ μοιράστηκε την κυριαρχία του τόσο με τις ΗΠΑ, όσο και με το Ισραήλ.
Και πλέον, αν το αποφασίσει η Ουάσινγκτον, θα συνεχίσει να τη μοιράζεται.
Όποιος δέχεται να τον χτυπούν, ακόμη και μετά από προειδοποίηση, θα συνεχίσει να δέχεται χτυπήματα.
Το όνειρο του Κατάρ να μετατρέψει τον πλούτο από τους ενεργειακούς του πόρους σε διπλωματική επιρροή, καταρρέει.
Εξάρτηση από ΗΠΑ
Και στον αραβικό κόσμο, αυτό γίνεται αντιληπτό πολύ καλά.
Δεν χρειάζεται να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στις δηλώσεις «υποστήριξης» και «ενότητας» από άλλες αραβικές χώρες — κάποια από αυτές σίγουρα άνοιξε τον εναέριο χώρο της στα ισραηλινά μαχητικά.
Όσο οι χώρες της περιοχής εξαρτώνται από τις ΗΠΑ για την ασφάλειά τους, ρισκάρουν να βρεθούν στη θέση της Ντόχα.
Το Ισραήλ, από την άλλη, πήρε «λευκή επιταγή»
Αν η Hamas δεν συμφωνήσει με τη συμφωνία, η εξολόθρευση των κατοίκων της Γάζας θα συνεχιστεί.
Αν συμφωνήσει, τίποτα δεν εμποδίζει τον Netanyahu να προχωρήσει σε προσάρτηση της περιοχής και να καταστήσει τη ζωή των Παλαιστινίων αβίωτη.
Η Δυτική Όχθη ας προετοιμαστεί για παρόμοιο σενάριο.
Αν και η τρομοκρατική απειλή για το Ισραήλ θα ενταθεί ακόμα περισσότερο.
Χρήσιμα συμπεράσματα
Οι ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να συνεχίσουν να μιλούν για αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Παλαιστίνης, η οποία σύντομα κινδυνεύει να υπάρχει μόνο στα χαρτιά.
Και καμία επίκληση στο διεθνές δίκαιο δεν θα βοηθήσει — αυτό έχει πια υποβαθμιστεί στο επίπεδο του «ενημέρωσα για την επικείμενη επίθεση».
Αντίθετα, οι γείτονες του Κατάρ στη Μέση Ανατολή θα πρέπει να βγάλουν χρήσιμα συμπεράσματα.
Για παράδειγμα, ότι για τις ΗΠΑ, μόνο ένας σύμμαχος είναι πραγματικά σημαντικός στην περιοχή, και όλους τους άλλους, παρά τα τρισεκατομμύρια επενδύσεων και τα δώρα αεροσκαφών, μπορούν να τους βομβαρδίσουν.
Ίσως αυτό τους οδηγήσει σε αναθεώρηση της στρατηγικής ασφάλειας τους, ώστε να μην εξαρτώνται αποκλειστικά από έναν εγγυητή — ο οποίος χάνει συνεχώς τη δύναμή του.
Αν, φυσικά, οι επτά προηγούμενες περιπτώσεις δεν ήταν αρκετές.
www.bankingnews.gr
Μια επίθεση που αποκαλύπτει όχι μόνο το εύθραυστο παιχνίδι ισχύος αλλά και τη σκληρή πραγματικότητα: στην περιοχή της σύγκρουσης, δεν υπάρχουν πλέον «ασφαλείς ζώνες» ούτε εγγυήσεις.
Ποιος πραγματικά κυβερνά τα νήματα;
Και πόσο κοστίζει η πίστη στους «συμμάχους» όταν ο πόλεμος δεν κάνει διακρίσεις;
Ο 8ος στόχος
Το Κατάρ έγινε η όγδοη χώρα στην οποία το Ισραήλ πραγματοποίησε επίθεση μετά την τρομοκρατική ενέργεια της 7ης Οκτωβρίου 2023 που πραγματοποίησε η Hamas.
Πριν από αυτό, είχαν ήδη «χτυπηθεί» ο Λίβανος, η Συρία, το Ιράκ, το Ιράν, η Υεμένη, φυσικά η Παλαιστίνη, ακόμα και αιγυπτιακό συνοριακό φυλάκιο, ενώ σημειώθηκαν και δύο επιθέσεις σε πλοία που προσπαθούσαν να παραδώσουν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.
Ακριβώς γι’ αυτό, με μια πρώτη ματιά, δεν φαίνεται να συνέβη και… κάτι ασυνήθιστο - οκτώ ή εννέα αραβικές χώρες - ποιος τις μετράει;
Αλλά εδώ εντοπίζεται και η ιδιαιτερότητα του χθεσινού γεγονότος - η επίθεση ξεχωρίζει έντονα από την υπόλοιπη εικόνα.
Συμφωνίες 1,2 τρις δολαρίων
Στην αρχή, η κατάσταση φαινόταν κάπως έτσι:
Το Κατάρ είναι ένας από τους βασικούς εταίρους των ΗΠΑ στην περιοχή και το Ισραήλ βομβάρδισε ουσιαστικά την επικράτεια ενός σημαντικού συμμάχου του βασικού του προστάτη.
Μόλις πριν τέσσερις μήνες, ο Donald Trump, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Ντόχα, υπέγραψε συμφωνίες ύψους 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Δεν έλειψαν και οι εντυπωσιακές χειρονομίες που τόσο αρέσουν στον Αμερικανό πρόεδρο — η Ντόχα του χάρισε ένα Boeing 747 αξίας 400 εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο ήδη άρχισε να μετατρέπεται σε «Air Force One».
Επίθεση από Ιράν και Ισραήλ… σε 3 μήνες
Στην ίδια χώρα βρίσκεται και η κυριότερη αμερικανική βάση στη Μέση Ανατολή — η Al-Udeid, όπου σταθερά υπηρετούν περίπου 10.000 Αμερικανοί στρατιώτες και αξιωματικοί.
Και σε αυτή ακριβώς τη βάση το Κατάρ υποσχέθηκε να επενδύσει δέκα δισεκατομμύρια δολάρια, ως αποτέλεσμα της περιοδείας του Trump στη Μέση Ανατολή τον Μάιο.
Στο μεταξύ, η Τεχεράνη είχε ήδη χτυπήσει τη βάση αυτή ως απάντηση στους βομβαρδισμούς του Ισραήλ κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Έτσι, μέσα σε τρεις μήνες, το Κατάρ χτυπήθηκε και από το Ιράν και από το Ισραήλ.
Σηκώθηκαν τα μαχητικά του Κατάρ
Στη συνέχεια, ωστόσο, εκπρόσωποι του Λευκού Οίκου αποφάσισαν να ρίξουν φως στην υπόθεση.
«Ο Πρόεδρος έδωσε αμέσως εντολή στον ειδικό απεσταλμένο Whitkoff να ενημερώσει τους Καταριανούς για την επικείμενη επίθεση, πράγμα που και έγινε.
Ο Trump θεωρεί το Κατάρ σημαντικό σύμμαχο και φίλο των ΗΠΑ και λυπάται βαθύτατα για το σημείο που επελέγη για την επίθεση», δήλωσε η εκπρόσωπος του Αμερικανού ηγέτη, Karoline Leavitt.
Ο ίδιος ο Trump χαρακτήρισε την επίθεση «ατυχές περιστατικό».
Αυτές οι δηλώσεις εξηγούν εύκολα γιατί η πολεμική αεροπορία του Κατάρ απογειώθηκε τη στιγμή της επίθεσης, αλλά δεν την παρεμπόδισε.
Και γιατί οι ΗΠΑ, είτε ρητά είτε σιωπηρά, ενέκριναν την επιχείρηση.
Διευκρινίσεις
Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν ορισμένα σημεία που αξίζουν διευκρίνισης:
Η Ντόχα φιλοξενεί την ηγεσία της Hamas και λειτουργεί ως μεσολαβητής στις διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ.
Σύμφωνα με την Hamas, η επίθεση έγινε ενώ συζητούσαν με την ισραηλινή πλευρά πιθανή εκεχειρία.
Δηλαδή, οι Καταριανοί γνώριζαν για την επικείμενη επίθεση, αλλά δεν προειδοποίησαν την παλαιστινιακή αντιπροσωπεία.
Και μάλιστα, το προκάλυμμα των διαπραγματεύσεων είχε στηθεί με μεγάλη φροντίδα τις προηγούμενες ημέρες.
Μια ημέρα πριν τον βομβαρδισμό της Ντόχα, ο Gideon Sa’ar, ΥΠΕΞ του Ισραήλ, δήλωσε ότι η κυβέρνηση Netanyahu είναι έτοιμη να αποδεχθεί τους όρους διευθέτησης που προτείνει η Ουάσινγκτον.
Την ίδια ημέρα, ο ίδιος ο Netanyahu ανακοίνωσε την επικείμενη έναρξη ισχυρής χερσαίας επιχείρησης στη Γάζα.
Ήταν μια πολύ απλή εξίσωση: είτε συμφωνία, είτε εξολόθρευση — συνεπώς, η συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις ήταν απαραίτητη.
Προδοσία
Παρόλα αυτά, το Ισραήλ δεν κατάφερε να εξουδετερώσει την ηγεσία της Hamas, παρόλο που είχε όλα τα πλεονεκτήματα στα χέρια του.
Αυτό χαλάει κάπως την εικόνα για τον Netanyahu, αλλά όχι σε καθοριστικό βαθμό.
Σε αυτή την κατάσταση, φυσικά, θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για προδοσία των Παλαιστινίων (καθώς το Κατάρ θεωρεί τη Hamas τουλάχιστον νόμιμη ηγεσία της Γάζας) και για παραβίαση μεσολαβητικών δεσμεύσεων.
Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς — τόσο η «προδοσία» όσο και οι «δεσμεύσεις» δεν ανήκουν στο λεξιλόγιο της διεθνούς πολιτικής του 21ου αιώνα.
Αυτές οι έννοιες, στην εποχή του πολιτικού μακιαβελισμού, γίνονται παγίδες για όσους τις παίρνουν στα σοβαρά.
Δεν έχουν κανέναν να βασιστούν οι Παλαιστίνιοι
Αυτό που μετράει είναι μόνο τα γεγονότα.
Και σήμερα, αυτά έχουν ως εξής:
Οι Παλαιστίνιοι έλαβαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα: δεν έχουν κανέναν να βασιστούν.
Κανείς δεν θα έρθει να τους βοηθήσει.
Το Κατάρ μοιράστηκε την κυριαρχία του τόσο με τις ΗΠΑ, όσο και με το Ισραήλ.
Και πλέον, αν το αποφασίσει η Ουάσινγκτον, θα συνεχίσει να τη μοιράζεται.
Όποιος δέχεται να τον χτυπούν, ακόμη και μετά από προειδοποίηση, θα συνεχίσει να δέχεται χτυπήματα.
Το όνειρο του Κατάρ να μετατρέψει τον πλούτο από τους ενεργειακούς του πόρους σε διπλωματική επιρροή, καταρρέει.
Εξάρτηση από ΗΠΑ
Και στον αραβικό κόσμο, αυτό γίνεται αντιληπτό πολύ καλά.
Δεν χρειάζεται να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στις δηλώσεις «υποστήριξης» και «ενότητας» από άλλες αραβικές χώρες — κάποια από αυτές σίγουρα άνοιξε τον εναέριο χώρο της στα ισραηλινά μαχητικά.
Όσο οι χώρες της περιοχής εξαρτώνται από τις ΗΠΑ για την ασφάλειά τους, ρισκάρουν να βρεθούν στη θέση της Ντόχα.
Το Ισραήλ, από την άλλη, πήρε «λευκή επιταγή»
Αν η Hamas δεν συμφωνήσει με τη συμφωνία, η εξολόθρευση των κατοίκων της Γάζας θα συνεχιστεί.
Αν συμφωνήσει, τίποτα δεν εμποδίζει τον Netanyahu να προχωρήσει σε προσάρτηση της περιοχής και να καταστήσει τη ζωή των Παλαιστινίων αβίωτη.
Η Δυτική Όχθη ας προετοιμαστεί για παρόμοιο σενάριο.
Αν και η τρομοκρατική απειλή για το Ισραήλ θα ενταθεί ακόμα περισσότερο.
Χρήσιμα συμπεράσματα
Οι ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να συνεχίσουν να μιλούν για αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Παλαιστίνης, η οποία σύντομα κινδυνεύει να υπάρχει μόνο στα χαρτιά.
Και καμία επίκληση στο διεθνές δίκαιο δεν θα βοηθήσει — αυτό έχει πια υποβαθμιστεί στο επίπεδο του «ενημέρωσα για την επικείμενη επίθεση».
Αντίθετα, οι γείτονες του Κατάρ στη Μέση Ανατολή θα πρέπει να βγάλουν χρήσιμα συμπεράσματα.
Για παράδειγμα, ότι για τις ΗΠΑ, μόνο ένας σύμμαχος είναι πραγματικά σημαντικός στην περιοχή, και όλους τους άλλους, παρά τα τρισεκατομμύρια επενδύσεων και τα δώρα αεροσκαφών, μπορούν να τους βομβαρδίσουν.
Ίσως αυτό τους οδηγήσει σε αναθεώρηση της στρατηγικής ασφάλειας τους, ώστε να μην εξαρτώνται αποκλειστικά από έναν εγγυητή — ο οποίος χάνει συνεχώς τη δύναμή του.
Αν, φυσικά, οι επτά προηγούμενες περιπτώσεις δεν ήταν αρκετές.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών