Η πρόεδρος της Κομισιόν έχει καταφέρει να δυσαρεστήσει ακόμα κι όσους τη στήριξαν
Αντιμέτωπη με ένα οργισμένο Ευρωκοινοβούλιο, θα έρθει η πρόεδρος της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, όταν την Τετάρτη (10/9/2025) εκφωνήσει την πρώτη της ομιλία για την κατάσταση της ΕΕ στη δεύτερη θητεία της. Τα παράπονα είναι πολλά και… ευρείας θεματολογίας: Πούλησε την Ευρώπη στις ΗΠΑ και τον Donald Trump μέσω μια άνισης εμπορικής συμφωνίας, εγκατέλειψε τους αγρότες εγκρίνοντας μια συμφωνία με τη Νότια Αμερική, «ξήλωσε» τις πολιτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σιώπησε για τη Γάζα.
«Ήταν ένα κακό καλοκαίρι για την Ευρώπη», είπε ο Bas Eickhout, συμπρόεδρος των Πρασίνων στο Κοινοβούλιο, μιας διαφορετικής πολιτικής ομάδας από αυτήν της von der Leyen, αλλά που την ψήφισε στην προεδρία. «Αυτό που θέλουμε ξεκάθαρα ως μήνυμα από την πρόεδρο της Επιτροπής είναι ότι τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν».
Μετά βίας 10 μήνες στη δεύτερη θητεία της, η von der Leyen βρίσκεται υπό ασφυκτική πίεση ― από το δημοκρατικά εκλεγμένο Κοινοβούλιο, από το ευρύτερο πλαίσιο της ΕΕ, αλλά και από διεθνείς εξελίξεις. Πολιτικές ομάδες που επί δεκαετίες ήταν φιλικές προς τους κεντροδεξιούς προέδρους της Επιτροπής αμφισβητούν πλέον αυτή τη σχέση. Η άνοδος της Δεξιάς απαιτεί σκληρότερες πολιτικές σε θέματα από τη μετανάστευση έως το περιβάλλον, με την ΕΕ να αποτελεί βολικό στόχο. Οι ηγέτες των ΗΠΑ και της Ρωσίας έχουν διαταράξει πολλά από όσα κάποτε θεωρούνταν δεδομένα για τη θέση της Ευρώπης στον κόσμο.
«Περιμένουμε ξεκάθαρη ηγεσία από την εκτελεστική εξουσία», είπε στο Politico η Valérie Hayer, επικεφαλής της φιλελεύθερης ομάδας Renew Europe. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει θεσμική στασιμότητα».
Απογοήτευση σε όλες τις πλευρές
Αυτή η φαινομενική έλλειψη ηγεσίας είναι που έχει απογοητεύσει πολιτικούς από όλες τις πλευρές και είναι ο λόγος που είναι έτοιμοι να επιτεθούν προσωπικά στη von der Leyen. Στις τάξεις της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου, οι πληγές από την πρόταση μομφής κατά της von der Leyen τον Ιούλιο είναι ακόμη νωπές. Ομάδες στα άκρα του πολιτικού φάσματος ήδη καταστρώνουν σχέδια για μια νέα πρόταση το συντομότερο τον Οκτώβριο ― μια άνευ προηγουμένου επίδειξη αντίθεσης σε πρόεδρο της Επιτροπής.
Υψηλή ένταση και πολιτική πόλωση
Ενώ η ομιλία για την Κατάσταση της Ένωσης θεωρείται στις Βρυξέλλες μια μάλλον τυπική έναρξη της πολιτικής σεζόν -γεμάτη υπερβολές και τελετουργία, με λίγα όμως χειροπιαστά σχέδια, καθώς η πρόεδρος της Κομισιόν απαριθμεί τα επιτεύγματα των τελευταίων 12 μηνών και υπόσχεται μεγάλα για το μέλλον- φέτος υπάρχει ένα υπόγειο ρεύμα που θα δώσει έντονη φόρτιση.
«Δεν νομίζω ότι η Επιτροπή φοβάται», είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας των εσωτερικών συζητήσεων. «Αλλά σίγουρα υπάρχει επίγνωση των πολιτικών εντάσεων στο Κοινοβούλιο και της δυσαρέσκειας πολιτικών ομάδων -ακόμη και εντός της πλειοψηφίας της von der Leyen- απέναντι σε ορισμένες από τις ενέργειες και τις πολιτικές της Επιτροπής».
Αυτό που συνήθως αποτελεί μια διαπραγμάτευση «ρουτίνα» ανάμεσα σε Κοινοβούλιο και Κομισιόν για τον καθορισμό των ετήσιων πολιτικών σχεδίων, φέτος αναμένεται να σημαδευτεί από υψηλή ένταση και πολιτική πόλωση, είπε ο Richard Corbett, πρώην ευρωβουλευτής και σύμβουλος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η von der Leyen πρέπει να φροντίσει «να κατευνάσει αυτές τις διαφορετικές απόψεις στο Κοινοβούλιο», είπε.
Κανένα έργο
Σύμφωνα με το Politico, το πρόβλημα είναι ότι δεν έχει πολλά επιτεύγματα να επιδείξει, πέρα από ένα fund ύψους 150 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της άμυνας και για το οποίο το Κοινοβούλιο προσέφυγε νομικά, επειδή η Επιτροπή το παρέκαμψε. Μπορεί επίσης να αναφερθεί σε νόμους για τη μείωση της γραφειοκρατίας προς όφελος της βιομηχανίας που αντιμετωπίζει δυσκολίες, αλλά αυτοί αντιμετωπίζουν σφοδρές αντιδράσεις από μεγάλες μερίδες ευρωβουλευτών των Σοσιαλιστών, των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων.
Παρά τις πολλές πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης -που πυροδοτήθηκαν από μια ιστορική έκθεση του πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, Mario Draghi, πριν από έναν χρόνο- το Κοινοβούλιο επικρίνει την έλλειψη προόδου.
Μόνο η δική της ομάδα, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, είναι έτοιμη να την υπερασπιστεί με κάθε κόστος. Αλλά ακόμη και εντός των δικών της τάξεων, Γάλλοι, Πολωνοί και Ιρλανδοί ευρωβουλευτές έχουν κατηγορήσει την Επιτροπή για «έλλειψη διαφάνειας» επειδή έσπευσε να ολοκληρώσει τη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου Mercosur με πέντε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Η Κομισιόν έκλεισε τη συμφωνία εν μέσω εμπορικής ρήξης με τις ΗΠΑ με τους επικριτές του συμφώνου να υποστηρίζουν ότι υπονομεύει τους Ευρωπαίους αγρότες.
Μια «φάρσα»
Για πολλούς ευρωβουλευτές, η πρόταση μομφής κατά της von der Leyen μόλις ενάμιση μήνα πριν άνοιξε το «κουτί της Πανδώρας». Με μόλις 76 υπογραφές να απαιτούνται για την εκκίνηση νέας διαδικασίας, παρατηρητές λένε ότι κινδυνεύει να μετατραπεί σε τακτική πρακτική αντί για έκτακτη απειλή.
Η ομάδα της Αριστεράς ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι αναζητεί άλλες 26 υπογραφές για να ξεκινήσει νέα ψηφοφορία ήδη από τον Οκτώβριο, καταδικάζοντας τη von der Leyen για τη σιωπή της στο θέμα της Γάζας και για τη συμφωνία με τις ΗΠΑ. «Και φέτος, η SOTEU δεν θα είναι τίποτε περισσότερο από μια "φάρσα" που αποσκοπεί στο να γυαλίσει την εικόνα της Κομισιόν, ενώ η von der Leyen επιδεινώνει την κατάσταση της ΕΕ χρόνο με τον χρόνο», είπε στην Politico η Manon Aubry, συμπρόεδρος της Ομάδας της Αριστεράς.
Πρόταση μομφής ετοιμάζουν οι Patriots
Η ακροδεξιά ομάδα Patriots επίσης σχεδιάζει δική της πρόταση μομφής για τη συμφωνία Mercosur, είπε η Marine Le Pen, μία από τις πιο προβεβλημένες εκπροσώπους της. «Αυτού του είδους οι προτάσεις, στο πλαίσιο μιας συνεχιζόμενης ρωσικής επίθεσης, μόνο να αποδυναμώσουν την ΕΕ μπορούν και να υπονομεύσουν την ευρωπαϊκή επένδυση στην κοινή μας ασφάλεια και άμυνα», δήλωσε ο Andrzej Halicki, επικεφαλής της Πολιτικής Συμμαχίας των Πολιτών της Πολωνίας εντός του ΕΛΚ ― της πολιτικής οικογένειας της von der Leyen.
Οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι, που -σε πολλές περιπτώσεις με το ζόρι- στήριξαν τη von der Leyen τον Ιούλιο, τώρα περιμένουν να ανταποδώσει την πίστη τους με σαφείς δεσμεύσεις προς την κεντρώα πλειοψηφία, αφού κατηγόρησαν την Κομισιόν ότι συμμάχησε με την Ακροδεξιά για να σκοτώσει ένα νομοσχέδιο κατά του greenwashing.
Οι Σοσιαλιστές, οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι -που στο παρελθόν συνεργάστηκαν με το κεντροδεξιό ΕΛΚ για να προωθήσουν μια μετριοπαθή ατζέντα- έχουν εξίσου πολλά να χάσουν από την αστάθεια της ΕΕ όσο και η ομάδα της von der Leyen, και δεν έχουν ιδιαίτερη όρεξη για νέες προτάσεις μομφής. «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι δράση, επομένως μια νέα πρόταση μομφής κάθε δύο μήνες δεν είναι πιθανότατα ο τρόπος για να διασφαλίσουμε τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού μας εγχειρήματος», είπε η εκπρόσωπος των Σοσιαλιστών Utta Tuttlies.
Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι ότι οι σύμμαχοι της von der Leyen χρησιμοποιούν τις προτάσεις μομφής για να ασκούν πίεση και να αποσπούν παραχωρήσεις από την εκτελεστική εξουσία. Την προηγούμενη φορά, οι Σοσιαλιστές υποστήριξαν ότι η von der Leyen είχε υποσχεθεί να διατηρήσει ένα κοινωνικό ταμείο στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ με αντάλλαγμα τη στήριξή τους.
Την περασμένη εβδομάδα, οι Σοσιαλιστές τάχθηκαν κατά της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ, βαθαίνοντας ακόμη περισσότερο το ρήγμα με το ΕΛΚ της von der Leyen.
Όταν ρωτήθηκε αν οι Πράσινοι θα μπορούσαν να στηρίξουν μια νέα πρόταση μομφής, ο Eickhout είπε ότι όλα εξαρτώνται από το τι θα πει η von der Leyen στην ομιλία της. «Αν το μήνυμα την επόμενη εβδομάδα είναι "πάμε καλά, είμαστε στον σωστό δρόμο, ας συνεχίσουμε", νομίζω ότι έκανα σαφές ότι αυτό δεν είναι σοφό», είπε.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών