Η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ επιμένουν ότι η επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος μπορεί να έρθει μόνο μέσω διμερών διαπραγματεύσεων και όχι μέσω διεθνών δικαστηρίων
Η σύγκρουση στη Γάζα δεν διεξάγεται μόνο στα πεδία των μαχών αλλά και στις αίθουσες της διεθνούς διπλωματίας και δικαιοσύνης.
Δύο γεγονότα τις τελευταίες ημέρες —η απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις σε τρεις παλαιστινιακές ΜΚΟ που συνεργάστηκαν με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC) και η αντιπαράθεση Ισραήλ–Αιγύπτου για την τύχη των αμάχων της Γάζας— αποκαλύπτουν τις βαθιές ρωγμές στο διεθνές σύστημα και τα αντικρουόμενα συμφέροντα γύρω από το παλαιστινιακό ζήτημα.
Η Ουάσιγκτον κατά του ICC
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Marco Rubio, ανακοίνωσε κυρώσεις εναντίον των οργανώσεων Al Haq, Al Mezan και Palestinian Centre for Human Rights (PCHR), κατηγορώντας τες ότι συμμετείχαν σε προσπάθειες του ICC να διώξει Ισραηλινούς αξιωματούχους για εγκλήματα πολέμου.
Η επίσημη θέση της Ουάσιγκτον είναι ξεκάθαρη: οι ΗΠΑ και το Ισραήλ δεν αναγνωρίζουν το Δικαστήριο, καθώς δεν έχουν υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης.
Κατά συνέπεια, θεωρούν ότι το ICC δεν έχει δικαιοδοσία να τους δικάσει.
Ο Rubio χαρακτήρισε την εμπλοκή του Δικαστηρίου «πολιτικοποιημένη» και «επικίνδυνη για την εθνική κυριαρχία».
Η στάση αυτή δεν είναι καινούργια. Ο Donald Trump είχε ήδη επιβάλει κυρώσεις στο ICC κατά την πρώτη θητεία του, θεωρώντας ότι απειλεί την κυριαρχία των ΗΠΑ.
Ο Joe Biden ήρε τις κυρώσεις, αλλά διατήρησε την ίδια πολιτική γραμμή: καμία εξωτερική αρχή δεν μπορεί να ασκήσει δικαιοδοσία σε χώρες που δεν έχουν προσχωρήσει στο Καταστατικό της Ρώμης.
Η απόφαση αυτή συνδέεται άμεσα με το Ισραήλ: καθώς το ICC διερευνά υποθέσεις που σχετίζονται με τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, η Ουάσιγκτον επιλέγει να στείλει μήνυμα όχι μόνο προς τους Παλαιστινίους, αλλά και προς κάθε διεθνή θεσμό που θα επιχειρούσε να παρακάμψει την ισραηλινή και αμερικανική άρνηση συμμετοχής.
Η παλαιστινιακή στρατηγική και τα όρια της
Για τους Παλαιστινίους, η προσφυγή στο ICC αποτελεί έναν από τους ελάχιστους δρόμους διεθνούς αναγνώρισης και πίεσης προς το Ισραήλ.
Όμως, με τις ΗΠΑ να θεωρούν τέτοιες ενέργειες «παράνομες» και να τιμωρούν όσους τις προωθούν, η διπλωματική τους στρατηγική δέχεται καίριο πλήγμα.
Η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ επιμένουν ότι η επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος μπορεί να έρθει μόνο μέσω διμερών διαπραγματεύσεων και όχι μέσω διεθνών δικαστηρίων.
Με αυτόν τον τρόπο, περιορίζουν τις δυνατότητες της Παλαιστινιακής Αρχής να αξιοποιήσει το διεθνές δίκαιο ως μοχλό πίεσης.
Η νέα αντιπαράθεση Ισραήλ– Αιγύπτου
Παράλληλα, στο μέτωπο της Γάζας, ξέσπασε μια σφοδρή αντιπαράθεση ανάμεσα στο Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών, Badr Abdelati χαρακτήρισε τις ισραηλινές επιχειρήσεις στη Γάζα «γενοκτονία» και δήλωσε πως η Αίγυπτος δεν θα δεχθεί Παλαιστίνιους πρόσφυγες.
«Η μετακίνηση σημαίνει εκκαθάριση και το τέλος της παλαιστινιακής υπόθεσης», είπε, προσθέτοντας ότι «αυτό που συμβαίνει στο έδαφος ξεπερνά τη φαντασία».
Η στάση του Καΐρου συνδέεται με μια πάγια πολιτική του αραβικού κόσμου: την άρνηση να απορροφήσει παλαιστινιακούς πληθυσμούς υπό τον φόβο ότι έτσι θα υπονομευτεί η μελλοντική διεκδίκηση παλαιστινιακού κράτους. Ωστόσο, αυτή η πολιτική έχει οδηγήσει σε ένα οξύ παράδοξο: εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι παραμένουν εγκλωβισμένοι σε μια ζώνη πολέμου, χωρίς δυνατότητα διαφυγής.
Ο Benjamin Netanyahu αντέδρασε κατηγορώντας την Αίγυπτο ότι «φυλακίζει» τους Παλαιστινίους στη Γάζα:
«Η επιλογή του τόπου κατοικίας είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, ιδιαίτερα σε περίοδο πολέμου», τόνισε, καλώντας το Κάιρο να ανοίξει τα σύνορα.
Η ρητορική αυτή φέρνει ξανά στην επιφάνεια την εύθραυστη φύση της ελληνοϊσραηλινής ειρήνης του 1979: μια «ψυχρή ειρήνη» που τυπικά διατηρείται, αλλά κάτω από την οποία σιγοβράζει η καχυποψία και η εχθρότητα.
Το τρίγωνο ΗΠΑ–Ισραήλ–Αραβικός Κόσμος
Η συνδυαστική εικόνα είναι αποκαλυπτική:
• Οι ΗΠΑ τιμωρούν τους Παλαιστινίους όταν επιχειρούν να αξιοποιήσουν τα διεθνή δικαστήρια.
• Το Ισραήλ κατηγορεί την Αίγυπτο για τον αποκλεισμό της Γάζας, ενώ ταυτόχρονα απορρίπτει κατηγορηματικά τις κατηγορίες για «γενοκτονία».
• Η Αίγυπτος, από την πλευρά της, παρουσιάζεται ως υπερασπιστής των Παλαιστινίων σε ρητορικό επίπεδο, αλλά στην πράξη διατηρεί κλειστά τα σύνορα, περιορίζοντας την ελευθερία κινήσεων των αμάχων.
Η κατάσταση αναδεικνύει μια βαθύτερη αλήθεια: το παλαιστινιακό δεν είναι μόνο ζήτημα Ισραήλ–Παλαιστίνης
Εμπλέκει διεθνείς θεσμούς, μεγάλες δυνάμεις και περιφερειακές αντιπαλότητες, καθιστώντας το ένα από τα πλέον δυσεπίλυτα προβλήματα της παγκόσμιας διπλωματίας.
Η ταυτόχρονη κλιμάκωση σε δύο μέτωπα —το νομικό (ICC) και το πολιτικό–γεωπολιτικό (Αίγυπτος–Ισραήλ)— καταδεικνύει ότι η υπόθεση της Παλαιστίνης παραμένει κομβικό σημείο αντιπαράθεσης ανάμεσα σε Δύση, Ισραήλ και τον αραβικό κόσμο.
Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να λειτουργούν ως ο βασικός προστάτης του Ισραήλ, ακόμη και εις βάρος της διεθνούς δικαιοσύνης, ενώ η Αίγυπτος εγκλωβίζεται ανάμεσα στον ρόλο του περιφερειακού μεσολαβητή και στην ανάγκη να υπερασπιστεί τα δικά της εθνικά συμφέροντα.
Η Γάζα παραμένει στο επίκεντρο ενός διπλωματικού και ανθρωπιστικού αδιεξόδου, όπου κανένα από τα εμπλεκόμενα μέρη δεν δείχνει διατεθειμένο να κάνει τις παραχωρήσεις που απαιτούνται για να σωθούν ζωές και να ανοίξει ο δρόμος για μια βιώσιμη ειρήνη.
www.bankingnews.gr
Δύο γεγονότα τις τελευταίες ημέρες —η απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλουν κυρώσεις σε τρεις παλαιστινιακές ΜΚΟ που συνεργάστηκαν με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC) και η αντιπαράθεση Ισραήλ–Αιγύπτου για την τύχη των αμάχων της Γάζας— αποκαλύπτουν τις βαθιές ρωγμές στο διεθνές σύστημα και τα αντικρουόμενα συμφέροντα γύρω από το παλαιστινιακό ζήτημα.
Η Ουάσιγκτον κατά του ICC
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Marco Rubio, ανακοίνωσε κυρώσεις εναντίον των οργανώσεων Al Haq, Al Mezan και Palestinian Centre for Human Rights (PCHR), κατηγορώντας τες ότι συμμετείχαν σε προσπάθειες του ICC να διώξει Ισραηλινούς αξιωματούχους για εγκλήματα πολέμου.
Η επίσημη θέση της Ουάσιγκτον είναι ξεκάθαρη: οι ΗΠΑ και το Ισραήλ δεν αναγνωρίζουν το Δικαστήριο, καθώς δεν έχουν υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης.
Κατά συνέπεια, θεωρούν ότι το ICC δεν έχει δικαιοδοσία να τους δικάσει.
Ο Rubio χαρακτήρισε την εμπλοκή του Δικαστηρίου «πολιτικοποιημένη» και «επικίνδυνη για την εθνική κυριαρχία».
Η στάση αυτή δεν είναι καινούργια. Ο Donald Trump είχε ήδη επιβάλει κυρώσεις στο ICC κατά την πρώτη θητεία του, θεωρώντας ότι απειλεί την κυριαρχία των ΗΠΑ.
Ο Joe Biden ήρε τις κυρώσεις, αλλά διατήρησε την ίδια πολιτική γραμμή: καμία εξωτερική αρχή δεν μπορεί να ασκήσει δικαιοδοσία σε χώρες που δεν έχουν προσχωρήσει στο Καταστατικό της Ρώμης.
Η απόφαση αυτή συνδέεται άμεσα με το Ισραήλ: καθώς το ICC διερευνά υποθέσεις που σχετίζονται με τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, η Ουάσιγκτον επιλέγει να στείλει μήνυμα όχι μόνο προς τους Παλαιστινίους, αλλά και προς κάθε διεθνή θεσμό που θα επιχειρούσε να παρακάμψει την ισραηλινή και αμερικανική άρνηση συμμετοχής.
Η παλαιστινιακή στρατηγική και τα όρια της
Για τους Παλαιστινίους, η προσφυγή στο ICC αποτελεί έναν από τους ελάχιστους δρόμους διεθνούς αναγνώρισης και πίεσης προς το Ισραήλ.
Όμως, με τις ΗΠΑ να θεωρούν τέτοιες ενέργειες «παράνομες» και να τιμωρούν όσους τις προωθούν, η διπλωματική τους στρατηγική δέχεται καίριο πλήγμα.
Η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ επιμένουν ότι η επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος μπορεί να έρθει μόνο μέσω διμερών διαπραγματεύσεων και όχι μέσω διεθνών δικαστηρίων.
Με αυτόν τον τρόπο, περιορίζουν τις δυνατότητες της Παλαιστινιακής Αρχής να αξιοποιήσει το διεθνές δίκαιο ως μοχλό πίεσης.
Η νέα αντιπαράθεση Ισραήλ– Αιγύπτου
Παράλληλα, στο μέτωπο της Γάζας, ξέσπασε μια σφοδρή αντιπαράθεση ανάμεσα στο Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών, Badr Abdelati χαρακτήρισε τις ισραηλινές επιχειρήσεις στη Γάζα «γενοκτονία» και δήλωσε πως η Αίγυπτος δεν θα δεχθεί Παλαιστίνιους πρόσφυγες.
«Η μετακίνηση σημαίνει εκκαθάριση και το τέλος της παλαιστινιακής υπόθεσης», είπε, προσθέτοντας ότι «αυτό που συμβαίνει στο έδαφος ξεπερνά τη φαντασία».
Η στάση του Καΐρου συνδέεται με μια πάγια πολιτική του αραβικού κόσμου: την άρνηση να απορροφήσει παλαιστινιακούς πληθυσμούς υπό τον φόβο ότι έτσι θα υπονομευτεί η μελλοντική διεκδίκηση παλαιστινιακού κράτους. Ωστόσο, αυτή η πολιτική έχει οδηγήσει σε ένα οξύ παράδοξο: εκατοντάδες χιλιάδες άμαχοι παραμένουν εγκλωβισμένοι σε μια ζώνη πολέμου, χωρίς δυνατότητα διαφυγής.
Ο Benjamin Netanyahu αντέδρασε κατηγορώντας την Αίγυπτο ότι «φυλακίζει» τους Παλαιστινίους στη Γάζα:
«Η επιλογή του τόπου κατοικίας είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, ιδιαίτερα σε περίοδο πολέμου», τόνισε, καλώντας το Κάιρο να ανοίξει τα σύνορα.
Η ρητορική αυτή φέρνει ξανά στην επιφάνεια την εύθραυστη φύση της ελληνοϊσραηλινής ειρήνης του 1979: μια «ψυχρή ειρήνη» που τυπικά διατηρείται, αλλά κάτω από την οποία σιγοβράζει η καχυποψία και η εχθρότητα.
Το τρίγωνο ΗΠΑ–Ισραήλ–Αραβικός Κόσμος
Η συνδυαστική εικόνα είναι αποκαλυπτική:
• Οι ΗΠΑ τιμωρούν τους Παλαιστινίους όταν επιχειρούν να αξιοποιήσουν τα διεθνή δικαστήρια.
• Το Ισραήλ κατηγορεί την Αίγυπτο για τον αποκλεισμό της Γάζας, ενώ ταυτόχρονα απορρίπτει κατηγορηματικά τις κατηγορίες για «γενοκτονία».
• Η Αίγυπτος, από την πλευρά της, παρουσιάζεται ως υπερασπιστής των Παλαιστινίων σε ρητορικό επίπεδο, αλλά στην πράξη διατηρεί κλειστά τα σύνορα, περιορίζοντας την ελευθερία κινήσεων των αμάχων.
Η κατάσταση αναδεικνύει μια βαθύτερη αλήθεια: το παλαιστινιακό δεν είναι μόνο ζήτημα Ισραήλ–Παλαιστίνης
Εμπλέκει διεθνείς θεσμούς, μεγάλες δυνάμεις και περιφερειακές αντιπαλότητες, καθιστώντας το ένα από τα πλέον δυσεπίλυτα προβλήματα της παγκόσμιας διπλωματίας.
Η ταυτόχρονη κλιμάκωση σε δύο μέτωπα —το νομικό (ICC) και το πολιτικό–γεωπολιτικό (Αίγυπτος–Ισραήλ)— καταδεικνύει ότι η υπόθεση της Παλαιστίνης παραμένει κομβικό σημείο αντιπαράθεσης ανάμεσα σε Δύση, Ισραήλ και τον αραβικό κόσμο.
Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να λειτουργούν ως ο βασικός προστάτης του Ισραήλ, ακόμη και εις βάρος της διεθνούς δικαιοσύνης, ενώ η Αίγυπτος εγκλωβίζεται ανάμεσα στον ρόλο του περιφερειακού μεσολαβητή και στην ανάγκη να υπερασπιστεί τα δικά της εθνικά συμφέροντα.
Η Γάζα παραμένει στο επίκεντρο ενός διπλωματικού και ανθρωπιστικού αδιεξόδου, όπου κανένα από τα εμπλεκόμενα μέρη δεν δείχνει διατεθειμένο να κάνει τις παραχωρήσεις που απαιτούνται για να σωθούν ζωές και να ανοίξει ο δρόμος για μια βιώσιμη ειρήνη.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών