Ο Trump σώζει την αμερικανική οικονομία παρά τις προβλέψεις μου περί καταστροφής, σημειώνει ο Nouriel Roubini
Σε μια απρόσμενη στροφή, ο διάσημος οικονομολόγος Nouriel Roubini αναθεωρεί τις προηγούμενες απαισιόδοξες προβλέψεις του και επισημαίνει ότι οι πολιτικές του Donald Trump όχι μόνο δεν πλήττουν την αμερικανική οικονομία, αλλά τελικά τη θέτουν σε τροχιά ανάπτυξης.
Παρά τις ανησυχίες για υψηλούς δασμούς, προστατευτισμό και στασιμοπληθωρισμό, η δυναμική της τεχνολογίας, η πειθαρχία των αγορών και η ευελιξία του Trump φαίνεται να οδηγούν τις ΗΠΑ και τον κόσμο σε μια αναπάντεχη οικονομική άνθηση.
Ειδικότερα, σύμφωνα με άρθρο του Roubini στο Project Syndicate, από την «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Donald Trump στις 2 Απριλίου, όταν ανακοίνωσε σαρωτικούς εμπορικούς δασμούς σε φίλους και αντιπάλους, η κυρίαρχη αντίληψη για τις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας –τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσο-μακροπρόθεσμα– είναι απαισιόδοξη.
Η επικρατούσα άποψη υποστηρίζει ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα οδηγήσουν σε ύφεση τις ΗΠΑ και την παγκόσμια οικονομία• ότι η εποχή του αμερικανικού «εξαιρετισμού» τελείωσε• ότι τα δημοσιονομικά και εξωτερικά ελλείμματα θα γίνουν μη βιώσιμα• ότι το δολάριο θα πάψει να αποτελεί το βασικό παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα• και ότι θα αποδυναμωθεί ραγδαία με την πάροδο του χρόνου, σημειώνει ο γνωστός οικονομολόγος και συνεχίζει:
«Αναμφίβολα, ορισμένες από τις πολιτικές που έχει ανακοινώσει ο Trump δικαιολογούν αυτό τον πεσιμισμό».
Οι δασμοί, ο προστατευτισμός και οι εμπορικοί πόλεμοι είναι πιθανό να έχουν στασιμοπληθωριστικές συνέπειες (υψηλότερος πληθωρισμός και χαμηλότερη ανάπτυξη), όπως και οι αυστηροί περιορισμοί στη μετανάστευση, οι μαζικές απελάσεις παράτυπων εργατών, τα τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα χωρίς αντίκρισμα, και οι παρεμβάσεις στην ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.
Εξίσου επιβλαβείς θα ήταν μια «Συμφωνία Mar-a-Lago» για αποδυνάμωση του δολαρίου, η περαιτέρω υπονόμευση του κράτους δικαίου εντός και εκτός συνόρων, ή πιο αυστηροί περιορισμοί στην είσοδο ξένων ταλέντων – επιστημόνων και φοιτητών – στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Γιατί οι ΗΠΑ του Trump θα τα πάνε καλά
«Ωστόσο, από τον περασμένο χειμώνα υποστηρίζω ότι η αμερικανική οικονομία θα τα πάει καλά.
Πρώτον, ανέμενα ότι ένας συνδυασμός πειθαρχίας των αγορών, πιο συνετών συμβούλων του Trump και της ανεξαρτησίας της Fed θα επικρατούσε. Και αυτό συνέβη.
Ο Trump συστηματικά κάνει πίσω και προχωρά σε εμπορικές συμφωνίες, αντί να εφαρμόσει πλήρως τους δασμούς της Ημέρας Απελευθέρωσης.
Το προεπιλεγμένο του μοτίβο μπορεί να είναι το TALO (Trump Always Lashes Out – o Trump πάντα ξεσπάει), αλλά οι αγορές και οι τιμωροί των ομολόγων» τον ωθούν σε «TACO» (Trump Always Chickens Out – o Trump πάντα δειλιάζει).
Έτσι, οι πιο καταστροφικές πολιτικές του καταλήγουν σε ηπιότερη μορφή.
Η αμερικανική οικονομία θα υποστεί βέβαια κάποια ζημιά, αλλά το πιθανότερο σενάριο στο τέλος του έτους είναι μια ύφεση ανάπτυξης (ρυθμοί κάτω του δυναμικού), όχι μια κανονική ύφεση με δύο συνεχόμενα τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης.
Δεύτερον, τα θετικά αποτελέσματα της τεχνολογίας θα υπερκεράσουν τα αρνητικά των δασμών.
Η εποχή του αμερικανικού εξαιρετισμού δεν τελείωσε.
Οι ΗΠΑ προηγούνται όλων –ακόμη και της Κίνας– στους περισσότερους επαναστατικούς τομείς καινοτομίας που θα καθορίσουν το μέλλον.
Έτσι, η πιθανή ετήσια ανάπτυξή τους αναμένεται να αυξηθεί από 2% σε 4% έως το τέλος της δεκαετίας, πριν εκτοξευθεί ακόμα περισσότερο τη δεκαετία του 2030.
Ακόμη κι αν οι νέες τεχνολογίες προσθέσουν 200 μονάδες βάσης και οι κακές πολιτικές αφαιρέσουν 50, η Αμερική παραμένει εξαιρετική.
Το μέλλον της δεν θα το καθορίσει ο Trump, αλλά ο δυναμισμός του ιδιωτικού τομέα.
Τρίτον, αν η δυνητική ανάπτυξη κινηθεί όντως κοντά στο 4%, τότε το δημόσιο και εξωτερικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αποδειχθεί βιώσιμο, σταθεροποιούμενο και στη συνέχεια μειούμενο (εκτός αν υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη δημοσιονομική απερισκεψία).
Οι προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου δείχνουν αύξηση του λόγου χρέους/ΑΕΠ, αλλά στηρίζονται στην υπόθεση ότι η δυνητική ανάπτυξη δεν θα ξεπεράσει το 1,8%.
Τέταρτον, όσο διαρκεί η αμερικανική οικονομική υπεροχή, το «εξωφρενικό προνόμιο» που προσφέρει η πρωτοκαθεδρία του δολαρίου δεν θα χαθεί.
Παρά τους υψηλότερους δασμούς, τα εξωτερικά ελλείμματα πιθανόν να μείνουν υψηλά, αφού οι επενδύσεις θα αυξηθούν χάρη στο τεχνολογικό μπουμ, ενώ η αποταμίευση θα παραμείνει σταθερή.
Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα καλύπτεται από εισροές επενδύσεων, γεγονός που θα διασφαλίζει το ρόλο του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, ακόμη και με μια μερική διαφοροποίηση από τα δολαριακά περιουσιακά στοιχεία.
Αυτές οι εισροές θα περιορίζουν τους κινδύνους αποδυνάμωσης της ισοτιμίας και πιθανώς να ενισχύσουν το δολάριο μεσοπρόθεσμα.
Συμπερασματικά, οι ΗΠΑ πιθανότατα θα τα πάνε καλά την υπόλοιπη δεκαετία.
Στασιμοπληθωριστικές πολιτικές, αλλά...
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλές από τις πολιτικές του είναι στασιμοπληθωριστικές.
Όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στο επίκεντρο μερικών από τις σημαντικότερες τεχνολογικές καινοτομίες στην ανθρώπινη ιστορία.
Αυτές θα προσφέρουν ένα τεράστιο θετικό σοκ προσφοράς που θα ενισχύσει την ανάπτυξη και θα μειώσει τον πληθωρισμό.
Η θετική αυτή επίδραση θα είναι πολλαπλάσια της ζημιάς που μπορούν να προκαλέσουν οι κακές πολιτικές.
Φυσικά, δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός: οι συνέπειες μπορεί να είναι σοβαρές.
Όμως, «όσο οι αγορές και οι τιμωροί των ομολόγων επιτελούν το έργο τους, τα χειρότερα ένστικτα του Trump θα παραμένουν υπό έλεγχο» καταλήγει ο Roubini.
www.bankingnews.gr
Παρά τις ανησυχίες για υψηλούς δασμούς, προστατευτισμό και στασιμοπληθωρισμό, η δυναμική της τεχνολογίας, η πειθαρχία των αγορών και η ευελιξία του Trump φαίνεται να οδηγούν τις ΗΠΑ και τον κόσμο σε μια αναπάντεχη οικονομική άνθηση.
Ειδικότερα, σύμφωνα με άρθρο του Roubini στο Project Syndicate, από την «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Donald Trump στις 2 Απριλίου, όταν ανακοίνωσε σαρωτικούς εμπορικούς δασμούς σε φίλους και αντιπάλους, η κυρίαρχη αντίληψη για τις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας –τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσο-μακροπρόθεσμα– είναι απαισιόδοξη.
Η επικρατούσα άποψη υποστηρίζει ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα οδηγήσουν σε ύφεση τις ΗΠΑ και την παγκόσμια οικονομία• ότι η εποχή του αμερικανικού «εξαιρετισμού» τελείωσε• ότι τα δημοσιονομικά και εξωτερικά ελλείμματα θα γίνουν μη βιώσιμα• ότι το δολάριο θα πάψει να αποτελεί το βασικό παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα• και ότι θα αποδυναμωθεί ραγδαία με την πάροδο του χρόνου, σημειώνει ο γνωστός οικονομολόγος και συνεχίζει:
«Αναμφίβολα, ορισμένες από τις πολιτικές που έχει ανακοινώσει ο Trump δικαιολογούν αυτό τον πεσιμισμό».
Οι δασμοί, ο προστατευτισμός και οι εμπορικοί πόλεμοι είναι πιθανό να έχουν στασιμοπληθωριστικές συνέπειες (υψηλότερος πληθωρισμός και χαμηλότερη ανάπτυξη), όπως και οι αυστηροί περιορισμοί στη μετανάστευση, οι μαζικές απελάσεις παράτυπων εργατών, τα τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα χωρίς αντίκρισμα, και οι παρεμβάσεις στην ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.
Εξίσου επιβλαβείς θα ήταν μια «Συμφωνία Mar-a-Lago» για αποδυνάμωση του δολαρίου, η περαιτέρω υπονόμευση του κράτους δικαίου εντός και εκτός συνόρων, ή πιο αυστηροί περιορισμοί στην είσοδο ξένων ταλέντων – επιστημόνων και φοιτητών – στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Γιατί οι ΗΠΑ του Trump θα τα πάνε καλά
«Ωστόσο, από τον περασμένο χειμώνα υποστηρίζω ότι η αμερικανική οικονομία θα τα πάει καλά.
Πρώτον, ανέμενα ότι ένας συνδυασμός πειθαρχίας των αγορών, πιο συνετών συμβούλων του Trump και της ανεξαρτησίας της Fed θα επικρατούσε. Και αυτό συνέβη.
Ο Trump συστηματικά κάνει πίσω και προχωρά σε εμπορικές συμφωνίες, αντί να εφαρμόσει πλήρως τους δασμούς της Ημέρας Απελευθέρωσης.
Το προεπιλεγμένο του μοτίβο μπορεί να είναι το TALO (Trump Always Lashes Out – o Trump πάντα ξεσπάει), αλλά οι αγορές και οι τιμωροί των ομολόγων» τον ωθούν σε «TACO» (Trump Always Chickens Out – o Trump πάντα δειλιάζει).
Έτσι, οι πιο καταστροφικές πολιτικές του καταλήγουν σε ηπιότερη μορφή.
Η αμερικανική οικονομία θα υποστεί βέβαια κάποια ζημιά, αλλά το πιθανότερο σενάριο στο τέλος του έτους είναι μια ύφεση ανάπτυξης (ρυθμοί κάτω του δυναμικού), όχι μια κανονική ύφεση με δύο συνεχόμενα τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης.
Δεύτερον, τα θετικά αποτελέσματα της τεχνολογίας θα υπερκεράσουν τα αρνητικά των δασμών.
Η εποχή του αμερικανικού εξαιρετισμού δεν τελείωσε.
Οι ΗΠΑ προηγούνται όλων –ακόμη και της Κίνας– στους περισσότερους επαναστατικούς τομείς καινοτομίας που θα καθορίσουν το μέλλον.
Έτσι, η πιθανή ετήσια ανάπτυξή τους αναμένεται να αυξηθεί από 2% σε 4% έως το τέλος της δεκαετίας, πριν εκτοξευθεί ακόμα περισσότερο τη δεκαετία του 2030.
Ακόμη κι αν οι νέες τεχνολογίες προσθέσουν 200 μονάδες βάσης και οι κακές πολιτικές αφαιρέσουν 50, η Αμερική παραμένει εξαιρετική.
Το μέλλον της δεν θα το καθορίσει ο Trump, αλλά ο δυναμισμός του ιδιωτικού τομέα.
Τρίτον, αν η δυνητική ανάπτυξη κινηθεί όντως κοντά στο 4%, τότε το δημόσιο και εξωτερικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αποδειχθεί βιώσιμο, σταθεροποιούμενο και στη συνέχεια μειούμενο (εκτός αν υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη δημοσιονομική απερισκεψία).
Οι προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου δείχνουν αύξηση του λόγου χρέους/ΑΕΠ, αλλά στηρίζονται στην υπόθεση ότι η δυνητική ανάπτυξη δεν θα ξεπεράσει το 1,8%.
Τέταρτον, όσο διαρκεί η αμερικανική οικονομική υπεροχή, το «εξωφρενικό προνόμιο» που προσφέρει η πρωτοκαθεδρία του δολαρίου δεν θα χαθεί.
Παρά τους υψηλότερους δασμούς, τα εξωτερικά ελλείμματα πιθανόν να μείνουν υψηλά, αφού οι επενδύσεις θα αυξηθούν χάρη στο τεχνολογικό μπουμ, ενώ η αποταμίευση θα παραμείνει σταθερή.
Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών θα καλύπτεται από εισροές επενδύσεων, γεγονός που θα διασφαλίζει το ρόλο του δολαρίου ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, ακόμη και με μια μερική διαφοροποίηση από τα δολαριακά περιουσιακά στοιχεία.
Αυτές οι εισροές θα περιορίζουν τους κινδύνους αποδυνάμωσης της ισοτιμίας και πιθανώς να ενισχύσουν το δολάριο μεσοπρόθεσμα.
Συμπερασματικά, οι ΗΠΑ πιθανότατα θα τα πάνε καλά την υπόλοιπη δεκαετία.
Στασιμοπληθωριστικές πολιτικές, αλλά...
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλές από τις πολιτικές του είναι στασιμοπληθωριστικές.
Όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στο επίκεντρο μερικών από τις σημαντικότερες τεχνολογικές καινοτομίες στην ανθρώπινη ιστορία.
Αυτές θα προσφέρουν ένα τεράστιο θετικό σοκ προσφοράς που θα ενισχύσει την ανάπτυξη και θα μειώσει τον πληθωρισμό.
Η θετική αυτή επίδραση θα είναι πολλαπλάσια της ζημιάς που μπορούν να προκαλέσουν οι κακές πολιτικές.
Φυσικά, δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός: οι συνέπειες μπορεί να είναι σοβαρές.
Όμως, «όσο οι αγορές και οι τιμωροί των ομολόγων επιτελούν το έργο τους, τα χειρότερα ένστικτα του Trump θα παραμένουν υπό έλεγχο» καταλήγει ο Roubini.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών