Το σκοτεινό παρελθόν της Κροατίας ήρθε στην επιφάνεια εξαιτίας μιας συναυλίας.
Για τα εκατομμύρια τουριστών που συρρέουν στις ακτές της Αδριατικής, η Κροατία είναι ένας τόπος ήλιου, ιστιοπλοΐας και θαλασσινών.
Φέτος, όμως, η σκοτεινή ιστορία του βαλκανικού αυτού έθνους αναδύεται ξανά στο προσκήνιο, εν μέσω της κορύφωσης της θερινής περιόδου.
Η άνοδος στη δημοτικότητα ενός ακροδεξιού τραγουδιστή, που κάποτε είχε απαγορευτεί να εμφανίζεται σε ορισμένες περιοχές, έχει φέρει την αναβίωση ναζιστικών συνθημάτων και συμβόλων.
Και αντί να το καταδικάσουν, κάποιοι ανώτεροι πολιτικοί συμμετέχουν στην αποδοχή του φαινομένου από τη χώρα.
Οι διοργανωτές μιας συναυλίας που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα στο Zagreb από τον σταρ Marko Perković Thompson δήλωσαν ότι 500.000 άνθρωποι αγόρασαν εισιτήρια — σε μια χώρα με πληθυσμό 3,8 εκατομμυρίων.
Πολλοί θαυμαστές φορούσαν μαύρες μπλούζες με ένα σύνθημα που χρησιμοποιούσαν οι φασίστες της Κροατίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ ο Thompson το φώναξε κατά τη διάρκεια της εμφάνισής του.
Ο Υπουργός Άμυνας Ivan Anušić επαίνεσε την εκδήλωση ως μια στιγμή εθνικής ενότητας:
«Αυτό ήταν πολύ περισσότερο από μια συναυλία, και από εδώ και πέρα κάποια πράγματα θα αρχίσουν να αλλάζουν αμετάκλητα στην πολιτική και στην κοινωνία», δήλωσε ο Anušić, μια ισχυρή μορφή στη δεξιά πτέρυγα του κυβερνώντος κόμματος, σε συνέντευξή του στο RTL TV.
Δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα
Εθνικιστικές δυνάμεις έχουν αποκτήσει δυναμική σε όλη την Ευρώπη, αλλά η Κροατία ξεχωρίζει πλέον ως το πιο πρόσφατο παράδειγμα προς αποφυγή για το πώς πράγματα που θεωρούνταν απαράδεκτα γίνονται γρήγορα αποδεκτά από το κυρίαρχο ρεύμα.
Από τότε που η Κροατία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από 12 χρόνια, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν έχει σχεδόν διπλασιαστεί.
Ο τουρισμός αντιπροσωπεύει περίπου το 20% της οικονομίας — ποσοστό μεγαλύτερο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συγκρίσιμο μόνο με την Ελλάδα και τη Μάλτα.
Για να επισφραγίσει την επιτυχία αυτή, υιοθέτησε το ευρώ το 2023.
Ωστόσο, αν ξύσει κανείς την επιφάνεια, υπάρχει ένα αίσθημα δυσφορίας: ο πληθυσμός έχει μειωθεί σχεδόν κατά ένα πέμπτο από τότε που το έθνος απέκτησε ανεξαρτησία το 1991, όταν η Γιουγκοσλαβία διαλύθηκε και η Κροατία πολέμησε σε αυτό που αποκαλεί «Πόλεμο της Πατρίδας».
Ασχολούμενοι με την ανοικοδόμηση και την ευρωπαϊκή πορεία, οι ηγέτες των Κροατών δεν αφιέρωσαν πολύ χρόνο στο να αντιμετωπίσουν το παρελθόν που περιλάμβανε επίσης και το φιλοναζιστικό καθεστώς της χώρας κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το φασιστικό παρελθόν είναι εδώ
Η κληρονομιά της Κροατίας σε εκείνους τους πολέμους έχει γίνει «θολή», σύμφωνα με τον καθηγητή ιστορίας και πολιτικής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Πανεπιστήμιο του Graz, Florian Bieber.
Ίσως να μην φαίνεται έντονα στις εκλογές, αλλά η άνοδος του εθνικισμού είναι εμφανής στο ποδόσφαιρο και τη μουσική.
«Η Κροατία δεν είναι εξαίρεση στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, με υψηλά ποσοστά υποστήριξης της ακροδεξιάς σε Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία και Ιταλία», δήλωσε ο Bieber.
«Όταν πρόκειται για την ποπ κουλτούρα — και αυτό είναι μια μεγάλη διαφορά στην Κροατία — αυτά τα σύμβολα έχουν γίνει πιο κοινωνικά αποδεκτά από ένα ευρύτερο κοινό».
Το φασιστικό παρελθόν της Κροατίας ρίχνει πλέον βαριά σκιά πάνω στο καλοκαίρι, αποτελώντας θέμα συζήτησης στα μέσα ενημέρωσης, στα μπαρ και στα σαλόνια.
Ο Perkovic έγινε γνωστός ως Thompson, από το αμερικανικό υποπολυβόλο που χρησιμοποιούσε ως εθελοντής στρατιώτης κατά τη διάρκεια του πολέμου ανεξαρτησίας της Κροατίας.
Είναι πιο γνωστός για τη μεγάλη επιτυχία του το 1991, “Bojna Čavoglave” ή “Μάχη για το Čavoglave”, το χωριό στο οποίο πολέμησε.
Το τραγούδι περιλαμβάνει το σύνθημα “Za Dom, Spremni!” ή “Για το Σπίτι, Έτοιμοι!”, που χρησιμοποιούσαν οι φασίστες Ustashe της Κροατίας, το αντίστοιχο του χαιρετισμού “Sieg Heil” της ναζιστικής Γερμανίας.
Κάτω από ένα light show γεμάτο εθνικά σύμβολα και μια εναέρια εικόνα της Παναγίας δημιουργημένη από drones, το πλήθος τραγουδούσε μαζί του. Όταν ο Thompson φώναξε “Za Dom”, το πλήθος απάντησε “Spremni!”.
Μετά τη συναυλία, ο τραγουδιστής εξέδωσε δήλωση προς τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, λέγοντας ότι αυτός και η μουσική του «δεν έχουν καμία σύνδεση με τον ναζισμό» και ότι το να υπονοείται κάτι τέτοιο είναι «βαθιά προσβλητικό για τη φήμη και την αξιοπρέπειά του».
Αυτή την εβδομάδα έδωσε συναυλία μπροστά σε περίπου 150.000 άτομα στο Sinj, στη νότια Κροατία, και ερμήνευσε ξανά το Bojna Čavoglave. Πριν από την εκδήλωση, η αστυνομία συνέλαβε περίπου δώδεκα άτομα στην πόλη, επειδή τραγουδούσαν απαγορευμένα τραγούδια του καθεστώτος των Ustashe.
Το τζίνι βγήκε από το μπουκάλι
Στην τουριστική περιοχή της Αδριατικής, τον Ιούλιο, η ίδια μουσική ακουγόταν δυνατά σε ένα μπαρ στην παραλία Lumbarda Beach στο νησί Korčula.
Το προσωπικό και ντόπιοι ευκατάστατοι επισκέπτες γύρω στα 35 τραγουδούσαν μαζί, ενώ κάποιοι ηλικιωμένοι λουόμενοι περνούσαν βιαστικά με τα χέρια στα αυτιά τους, διαμαρτυρόμενοι.
«Το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι», δήλωσε στα τοπικά μέσα η Tena Šimonović Einwalter, επίτροπος του Κοινοβουλίου της Κροατίας υπεύθυνη για την προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ανέφερε ότι το σύνθημα παραμένει αντισυνταγματικό, παρά τις προσπάθειες κάποιων να το επανεφεύρουν.
Για ορισμένους Κροάτες, συμπεριλαμβανομένου του Πρωθυπουργού Andrej Plenković, το σύνθημα μπορεί να αποτελεί αναγνώριση του αγώνα για ανεξαρτησία και πλέον να μην σχετίζεται με τον φασισμό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Έχει δηλώσει ότι φέρει «διπλή σημασία» — αρνητική για τα θύματα των Ustashe και θετική για τους Κροάτες βετεράνους του τελευταίου πολέμου.
Για άλλους, πρόκειται για μια ανησυχητική τάση που αντικατοπτρίζει τη στροφή προς τα δεξιά στη χώρα, αφότου ο Andrej Plenković σχημάτισε πέρυσι κυβέρνηση συνεργασίας με εθνικιστικό κόμμα για να διατηρήσει την εξουσία για τρίτη θητεία.
Όλα καταλήγουν στο πώς η Κροατία ερμηνεύει την ιστορία της στον 20ό αιώνα, και αυτό είναι που ενέχει κίνδυνο, δήλωσε ο Dejan Kršić, 64χρονος γραφίστας στο Zagreb.
«Η γενιά μου διδάχτηκε για τον πόλεμο, αλλά μας ενδιέφερε η δυτική τέχνη, ο κινηματογράφος και το θέατρο — δεν ζούσαμε στο παρελθόν», είπε ο Kršić, Σέρβος στην εθνικότητα του οποίου ο παππούς εκτελέστηκε από τους Ustashe.
«Το πρόβλημα με τον Thompson είναι ότι προσφέρει στους νέους μια μυθοποιημένη, εξιδανικευμένη εικόνα του παρελθόντος ως κλειδί για το μέλλον».
Η κανονικοποίηση του φασισμού
Οι Ustashe ευθύνονται για τον διωγμό και τη δολοφονία εκατοντάδων χιλιάδων Σέρβων, Εβραίων, Ρομά, καθώς και Κροατών που πολεμούσαν ως αντιφασίστες αντάρτες, γνωστοί ως παρτιζάνοι.
Στην πρώην Γιουγκοσλαβία, οποιαδήποτε χρήση των συμβόλων του καθεστώτος ήταν απαγορευμένη.
Αυτό όμως άλλαξε μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, και τα σύμβολα άρχισαν να επανεμφανίζονται κατά τη διάρκεια του αιματηρού πολέμου ανεξαρτησίας της Κροατίας, όταν παραστρατιωτική οργάνωση γνωστή ως HOS υιοθέτησε το «Za Dom, Spremni!».
Η μεγαλύτερη αναβίωση ήρθε τώρα με τον 58χρονο Thompson, ο οποίος από το να μάχεται δικαστικές αποφάσεις που τον απαγόρευαν, κατέληξε να καθιερωθεί ως σημαντική προσωπικότητα του θεάματος.
Όταν οι ποδοσφαιριστές της Κροατίας επέστρεψαν από τη δεύτερη θέση στο Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2018, η ομάδα ζήτησε να τραγουδήσει ο Thompson στην υποδοχή τους στην κεντρική πλατεία του Zagreb.
Η εμφάνιση διακόπηκε από τις αρχές, προτού προλάβει να χρησιμοποιήσει το αμφιλεγόμενο σύνθημα.
Το 2020, ένα δικαστήριο έκρινε ότι το τραγούδι μπορεί να εκτελείται στο σύνολό του, επειδή το σύνθημα είχε χρησιμοποιηθεί με θετικό νόημα κατά τον πόλεμο ανεξαρτησίας.
Αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι το ίδιο έτος το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε αποφανθεί πως το σύνθημα συνδέεται με το φασιστικό καθεστώς της Κροατίας και είναι παράνομο.
Η σταδιακή επανεμφάνιση των συμβόλων των Ustashe έχει συμβάλει στην «κανονικοποίηση αυτών των φασιστικών συμβόλων» με τέτοιον τρόπο ώστε «πολλοί από αυτούς που πήγαν στη συναυλία του Thompson να μην αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις του φασισμού», σύμφωνα με τον Florian Bieber στο Graz.
Πράγματι, το σύνθημα υπάρχει εδώ και καιρό στο ποδόσφαιρο. Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα το Σαββατοκύριακο στο Split, κάποιοι οπαδοί της τοπικής ομάδας, Hajduk, φώναζαν «Za Dom, Spremni!» και «Ajmo Ustaše» ή «Πάμε Ustashe». Η ομάδα έχει τιμωρηθεί στο παρελθόν γι’ αυτό.
Το σύνθημα διεισδύει και στην πολιτική πιο ανοιχτά. Εκτός από τον υπουργό Άμυνας Ivan Anušić, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Gordan Jandroković παρευρέθηκε στη συναυλία του Thompson στο Zagreb.
Ο Πρωθυπουργός Andrej Plenković φωτογραφήθηκε την προηγούμενη νύχτα σε πρόβα, να συνομιλεί με τον τραγουδιστή. Αργότερα τον Ιούλιο, δύο βουλευτές χρησιμοποίησαν το ναζιστικό σύνθημα στο κοινοβούλιο.
Ο Anušić επαίνεσε τον Thompson για την υπεράσπιση των χριστιανοδημοκρατικών αξιών και είπε ότι η συναυλία «ενώσε τους νέους που τραγούδησαν για την πατρίδα τους, τους ήρωές τους και τον Πόλεμο της Πατρίδας».
Επεσήμανε ότι ο τραγουδιστής αναβίωσε «μερικές από τις πιο δύσκολες στιγμές όταν η Κροατία αγωνιζόταν για την επιβίωση της».
Για τον Dragan Malošević, 58 ετών, γιατρό επείγουσας βοήθειας από το Osijek, που πήγε στη συναυλία με τους δύο ενήλικους γιους του, είναι ζήτημα γενιάς:
«Οι σημερινοί νέοι δεν ξέρουν πολλά ούτε για τους Ustashe ούτε για τους παρτιζάνους», είπε ο Malošević περιγράφοντας το φασιστικό καθεστώς ως «τρομερό». «Για αυτούς είναι αρχαία ιστορία.»
www.bankingnews.gr
Φέτος, όμως, η σκοτεινή ιστορία του βαλκανικού αυτού έθνους αναδύεται ξανά στο προσκήνιο, εν μέσω της κορύφωσης της θερινής περιόδου.
Η άνοδος στη δημοτικότητα ενός ακροδεξιού τραγουδιστή, που κάποτε είχε απαγορευτεί να εμφανίζεται σε ορισμένες περιοχές, έχει φέρει την αναβίωση ναζιστικών συνθημάτων και συμβόλων.
Και αντί να το καταδικάσουν, κάποιοι ανώτεροι πολιτικοί συμμετέχουν στην αποδοχή του φαινομένου από τη χώρα.
Οι διοργανωτές μιας συναυλίας που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα στο Zagreb από τον σταρ Marko Perković Thompson δήλωσαν ότι 500.000 άνθρωποι αγόρασαν εισιτήρια — σε μια χώρα με πληθυσμό 3,8 εκατομμυρίων.
Πολλοί θαυμαστές φορούσαν μαύρες μπλούζες με ένα σύνθημα που χρησιμοποιούσαν οι φασίστες της Κροατίας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ ο Thompson το φώναξε κατά τη διάρκεια της εμφάνισής του.
Ο Υπουργός Άμυνας Ivan Anušić επαίνεσε την εκδήλωση ως μια στιγμή εθνικής ενότητας:
«Αυτό ήταν πολύ περισσότερο από μια συναυλία, και από εδώ και πέρα κάποια πράγματα θα αρχίσουν να αλλάζουν αμετάκλητα στην πολιτική και στην κοινωνία», δήλωσε ο Anušić, μια ισχυρή μορφή στη δεξιά πτέρυγα του κυβερνώντος κόμματος, σε συνέντευξή του στο RTL TV.
Δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα
Εθνικιστικές δυνάμεις έχουν αποκτήσει δυναμική σε όλη την Ευρώπη, αλλά η Κροατία ξεχωρίζει πλέον ως το πιο πρόσφατο παράδειγμα προς αποφυγή για το πώς πράγματα που θεωρούνταν απαράδεκτα γίνονται γρήγορα αποδεκτά από το κυρίαρχο ρεύμα.
Από τότε που η Κροατία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από 12 χρόνια, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν έχει σχεδόν διπλασιαστεί.
Ο τουρισμός αντιπροσωπεύει περίπου το 20% της οικονομίας — ποσοστό μεγαλύτερο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, συγκρίσιμο μόνο με την Ελλάδα και τη Μάλτα.
Για να επισφραγίσει την επιτυχία αυτή, υιοθέτησε το ευρώ το 2023.
Ωστόσο, αν ξύσει κανείς την επιφάνεια, υπάρχει ένα αίσθημα δυσφορίας: ο πληθυσμός έχει μειωθεί σχεδόν κατά ένα πέμπτο από τότε που το έθνος απέκτησε ανεξαρτησία το 1991, όταν η Γιουγκοσλαβία διαλύθηκε και η Κροατία πολέμησε σε αυτό που αποκαλεί «Πόλεμο της Πατρίδας».
Ασχολούμενοι με την ανοικοδόμηση και την ευρωπαϊκή πορεία, οι ηγέτες των Κροατών δεν αφιέρωσαν πολύ χρόνο στο να αντιμετωπίσουν το παρελθόν που περιλάμβανε επίσης και το φιλοναζιστικό καθεστώς της χώρας κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το φασιστικό παρελθόν είναι εδώ
Η κληρονομιά της Κροατίας σε εκείνους τους πολέμους έχει γίνει «θολή», σύμφωνα με τον καθηγητή ιστορίας και πολιτικής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Πανεπιστήμιο του Graz, Florian Bieber.
Ίσως να μην φαίνεται έντονα στις εκλογές, αλλά η άνοδος του εθνικισμού είναι εμφανής στο ποδόσφαιρο και τη μουσική.
«Η Κροατία δεν είναι εξαίρεση στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, με υψηλά ποσοστά υποστήριξης της ακροδεξιάς σε Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία και Ιταλία», δήλωσε ο Bieber.
«Όταν πρόκειται για την ποπ κουλτούρα — και αυτό είναι μια μεγάλη διαφορά στην Κροατία — αυτά τα σύμβολα έχουν γίνει πιο κοινωνικά αποδεκτά από ένα ευρύτερο κοινό».
Το φασιστικό παρελθόν της Κροατίας ρίχνει πλέον βαριά σκιά πάνω στο καλοκαίρι, αποτελώντας θέμα συζήτησης στα μέσα ενημέρωσης, στα μπαρ και στα σαλόνια.
Ο Perkovic έγινε γνωστός ως Thompson, από το αμερικανικό υποπολυβόλο που χρησιμοποιούσε ως εθελοντής στρατιώτης κατά τη διάρκεια του πολέμου ανεξαρτησίας της Κροατίας.
Είναι πιο γνωστός για τη μεγάλη επιτυχία του το 1991, “Bojna Čavoglave” ή “Μάχη για το Čavoglave”, το χωριό στο οποίο πολέμησε.
Το τραγούδι περιλαμβάνει το σύνθημα “Za Dom, Spremni!” ή “Για το Σπίτι, Έτοιμοι!”, που χρησιμοποιούσαν οι φασίστες Ustashe της Κροατίας, το αντίστοιχο του χαιρετισμού “Sieg Heil” της ναζιστικής Γερμανίας.
Κάτω από ένα light show γεμάτο εθνικά σύμβολα και μια εναέρια εικόνα της Παναγίας δημιουργημένη από drones, το πλήθος τραγουδούσε μαζί του. Όταν ο Thompson φώναξε “Za Dom”, το πλήθος απάντησε “Spremni!”.
Μετά τη συναυλία, ο τραγουδιστής εξέδωσε δήλωση προς τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, λέγοντας ότι αυτός και η μουσική του «δεν έχουν καμία σύνδεση με τον ναζισμό» και ότι το να υπονοείται κάτι τέτοιο είναι «βαθιά προσβλητικό για τη φήμη και την αξιοπρέπειά του».
Αυτή την εβδομάδα έδωσε συναυλία μπροστά σε περίπου 150.000 άτομα στο Sinj, στη νότια Κροατία, και ερμήνευσε ξανά το Bojna Čavoglave. Πριν από την εκδήλωση, η αστυνομία συνέλαβε περίπου δώδεκα άτομα στην πόλη, επειδή τραγουδούσαν απαγορευμένα τραγούδια του καθεστώτος των Ustashe.
Το τζίνι βγήκε από το μπουκάλι
Στην τουριστική περιοχή της Αδριατικής, τον Ιούλιο, η ίδια μουσική ακουγόταν δυνατά σε ένα μπαρ στην παραλία Lumbarda Beach στο νησί Korčula.
Το προσωπικό και ντόπιοι ευκατάστατοι επισκέπτες γύρω στα 35 τραγουδούσαν μαζί, ενώ κάποιοι ηλικιωμένοι λουόμενοι περνούσαν βιαστικά με τα χέρια στα αυτιά τους, διαμαρτυρόμενοι.
«Το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι», δήλωσε στα τοπικά μέσα η Tena Šimonović Einwalter, επίτροπος του Κοινοβουλίου της Κροατίας υπεύθυνη για την προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ανέφερε ότι το σύνθημα παραμένει αντισυνταγματικό, παρά τις προσπάθειες κάποιων να το επανεφεύρουν.
Για ορισμένους Κροάτες, συμπεριλαμβανομένου του Πρωθυπουργού Andrej Plenković, το σύνθημα μπορεί να αποτελεί αναγνώριση του αγώνα για ανεξαρτησία και πλέον να μην σχετίζεται με τον φασισμό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Έχει δηλώσει ότι φέρει «διπλή σημασία» — αρνητική για τα θύματα των Ustashe και θετική για τους Κροάτες βετεράνους του τελευταίου πολέμου.
Για άλλους, πρόκειται για μια ανησυχητική τάση που αντικατοπτρίζει τη στροφή προς τα δεξιά στη χώρα, αφότου ο Andrej Plenković σχημάτισε πέρυσι κυβέρνηση συνεργασίας με εθνικιστικό κόμμα για να διατηρήσει την εξουσία για τρίτη θητεία.
Όλα καταλήγουν στο πώς η Κροατία ερμηνεύει την ιστορία της στον 20ό αιώνα, και αυτό είναι που ενέχει κίνδυνο, δήλωσε ο Dejan Kršić, 64χρονος γραφίστας στο Zagreb.
«Η γενιά μου διδάχτηκε για τον πόλεμο, αλλά μας ενδιέφερε η δυτική τέχνη, ο κινηματογράφος και το θέατρο — δεν ζούσαμε στο παρελθόν», είπε ο Kršić, Σέρβος στην εθνικότητα του οποίου ο παππούς εκτελέστηκε από τους Ustashe.
«Το πρόβλημα με τον Thompson είναι ότι προσφέρει στους νέους μια μυθοποιημένη, εξιδανικευμένη εικόνα του παρελθόντος ως κλειδί για το μέλλον».
Η κανονικοποίηση του φασισμού
Οι Ustashe ευθύνονται για τον διωγμό και τη δολοφονία εκατοντάδων χιλιάδων Σέρβων, Εβραίων, Ρομά, καθώς και Κροατών που πολεμούσαν ως αντιφασίστες αντάρτες, γνωστοί ως παρτιζάνοι.
Στην πρώην Γιουγκοσλαβία, οποιαδήποτε χρήση των συμβόλων του καθεστώτος ήταν απαγορευμένη.
Αυτό όμως άλλαξε μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, και τα σύμβολα άρχισαν να επανεμφανίζονται κατά τη διάρκεια του αιματηρού πολέμου ανεξαρτησίας της Κροατίας, όταν παραστρατιωτική οργάνωση γνωστή ως HOS υιοθέτησε το «Za Dom, Spremni!».
Η μεγαλύτερη αναβίωση ήρθε τώρα με τον 58χρονο Thompson, ο οποίος από το να μάχεται δικαστικές αποφάσεις που τον απαγόρευαν, κατέληξε να καθιερωθεί ως σημαντική προσωπικότητα του θεάματος.
Όταν οι ποδοσφαιριστές της Κροατίας επέστρεψαν από τη δεύτερη θέση στο Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2018, η ομάδα ζήτησε να τραγουδήσει ο Thompson στην υποδοχή τους στην κεντρική πλατεία του Zagreb.
Η εμφάνιση διακόπηκε από τις αρχές, προτού προλάβει να χρησιμοποιήσει το αμφιλεγόμενο σύνθημα.
Το 2020, ένα δικαστήριο έκρινε ότι το τραγούδι μπορεί να εκτελείται στο σύνολό του, επειδή το σύνθημα είχε χρησιμοποιηθεί με θετικό νόημα κατά τον πόλεμο ανεξαρτησίας.
Αυτό συνέβη παρά το γεγονός ότι το ίδιο έτος το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε αποφανθεί πως το σύνθημα συνδέεται με το φασιστικό καθεστώς της Κροατίας και είναι παράνομο.
Η σταδιακή επανεμφάνιση των συμβόλων των Ustashe έχει συμβάλει στην «κανονικοποίηση αυτών των φασιστικών συμβόλων» με τέτοιον τρόπο ώστε «πολλοί από αυτούς που πήγαν στη συναυλία του Thompson να μην αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις του φασισμού», σύμφωνα με τον Florian Bieber στο Graz.
Πράγματι, το σύνθημα υπάρχει εδώ και καιρό στο ποδόσφαιρο. Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα το Σαββατοκύριακο στο Split, κάποιοι οπαδοί της τοπικής ομάδας, Hajduk, φώναζαν «Za Dom, Spremni!» και «Ajmo Ustaše» ή «Πάμε Ustashe». Η ομάδα έχει τιμωρηθεί στο παρελθόν γι’ αυτό.
Το σύνθημα διεισδύει και στην πολιτική πιο ανοιχτά. Εκτός από τον υπουργό Άμυνας Ivan Anušić, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Gordan Jandroković παρευρέθηκε στη συναυλία του Thompson στο Zagreb.
Ο Πρωθυπουργός Andrej Plenković φωτογραφήθηκε την προηγούμενη νύχτα σε πρόβα, να συνομιλεί με τον τραγουδιστή. Αργότερα τον Ιούλιο, δύο βουλευτές χρησιμοποίησαν το ναζιστικό σύνθημα στο κοινοβούλιο.
Ο Anušić επαίνεσε τον Thompson για την υπεράσπιση των χριστιανοδημοκρατικών αξιών και είπε ότι η συναυλία «ενώσε τους νέους που τραγούδησαν για την πατρίδα τους, τους ήρωές τους και τον Πόλεμο της Πατρίδας».
Επεσήμανε ότι ο τραγουδιστής αναβίωσε «μερικές από τις πιο δύσκολες στιγμές όταν η Κροατία αγωνιζόταν για την επιβίωση της».
Για τον Dragan Malošević, 58 ετών, γιατρό επείγουσας βοήθειας από το Osijek, που πήγε στη συναυλία με τους δύο ενήλικους γιους του, είναι ζήτημα γενιάς:
«Οι σημερινοί νέοι δεν ξέρουν πολλά ούτε για τους Ustashe ούτε για τους παρτιζάνους», είπε ο Malošević περιγράφοντας το φασιστικό καθεστώς ως «τρομερό». «Για αυτούς είναι αρχαία ιστορία.»
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών