Καθώς η πολιτική τάξη αντλεί ελεύθερα από υπέρογκα προγράμματα χρέους, καλεί τους πολίτες να αγκαλιάσουν τη λιτότητα. Η ολοένα και πιο προκλητική λεηλασία των περιορισμένων πόρων των φορολογουμένων σηματοδοτεί την ανάδυση μιας αποκομμένης κρατικής αριστοκρατίας στο Βερολίνο.
Η κληρονομιά της αλαζονείας
Δύο θρυλικές φράσεις – πιθανότατα αποδιδόμενες λανθασμένα – αποτυπώνουν την παρακμή της γαλλικής μοναρχίας. Η μία είναι του Madame de Pompadour μετά τη συντριπτική ήττα στο Roßbach το 1757: «Après moi, le déluge» – «Μετά από μένα, ο κατακλυσμός». Η άλλη, το περίφημο «Ας φάνε μπριός» της Marie Antoinette, όταν πληροφορήθηκε πως ο λαός δεν είχε ψωμί. Παρά την αμφισβήτηση της ιστορικής τους ακρίβειας, και οι δύο φράσεις παραμένουν σύμβολα της αλαζονείας και της αποκοπής των ελίτ από την πραγματικότητα.
Μεταμοντέρνος Νεοφεουδαρχισμός
Δεν χρειάζεται να επισκεφθεί κανείς τα αρχεία των Βερσαλλιών για να δει παρόμοια περιφρόνηση σήμερα. Ο καγκελάριος Friedrich Merz έχει επανειλημμένα επικρίνει τους πολίτες για εφησυχασμό. Στην οικονομική σύνοδο του CDU τον Μάιο, προειδοποίησε ότι η τετραήμερη εργασία και η ισορροπία ζωής-εργασίας δεν αρκούν για να διατηρηθεί η ευημερία, καλώντας σε μεταρρυθμίσεις στην εργασία και ισχυρότερη γερμανική ηγεσία στην Ε.Ε.
Ίσως να έχει δίκιο. Όμως, σε μια χώρα που παρουσιάζεται ως «παράδεισος πρόνοιας», τέτοιες δηλώσεις από εκείνους που επωφελήθηκαν περισσότερο μοιάζουν κυνικές και προκλητικές. Ο ίδιος ο Merz ηγείται του μεγαλύτερου χρέους της σύγχρονης γερμανικής ιστορίας, αποτελώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας ελίτ ανίκανης ή απρόθυμης να αντιμετωπίσει τα διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας. Ενώ οι απλοί πολίτες παλεύουν με τον πληθωρισμό, τη μαζική μετανάστευση και την υπερρύθμιση, οι ηγέτες αρνούνται να προχωρήσουν ακόμα και στις ελάχιστες μεταρρυθμίσεις.
Στην ίδια γραμμή βρίσκεται και ο πρόεδρος Frank-Walter Steinmeier, ο οποίος κάλεσε σε έναν «πιο λιτό» τρόπο ζωής. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, επιφόρτισε τους φορολογούμενους με 205 εκατομμύρια ευρώ για προσωρινό γραφείο, κατά τη διάρκεια ανακαίνισης του Ανακτόρου Bellevue – χωρίς καν να εξετάσει την ενοικίαση υπάρχοντος χώρου.
Αυξήσεις μόνο για τους... ευγενείς
Για αυτή την κρατική αριστοκρατία, τα χρήματα δεν αποτελούν πρόβλημα. Ενώ οι πολίτες παλεύουν με φόρους και ακρίβεια, οι βουλευτές βλέπουν αυτόματες ετήσιες αυξήσεις. Από το 2013, οι μισθοί των μελών της Bundestag αυξήθηκαν κατά 43% – φτάνοντας σήμερα τις 11.800 ευρώ μηνιαίως, πάνω από το διπλάσιο του μέσου μισθού. Μετά από 20 χρόνια θητείας, εξασφαλίζουν σύνταξη πάνω από το 70% του μισθού τους – επιπλέον της κρατικής σύνταξης.
Την ίδια στιγμή, ο πραγματικός μισθός των απλών πολιτών έχει αυξηθεί λιγότερο από 10% από το 2013.
Στον ιδιωτικό τομέα, εισόδημα και σύνταξη απαιτούν δεξιότητες και προσπάθεια. Στον δημόσιο, το σύστημα ανταμείβει καριερίστες που λειτουργούν εκτός της λογικής της απόδοσης. Αυτή είναι και η πεμπτουσία της σημερινής κρατικής αριστοκρατίας: μια τάξη χωρίς ρίσκο, που λειτουργεί εντός ενός οικονομικού μικρόκοσμου, αποκομμένου από την πραγματική αγορά.
Έλεγχος του λόγου και των ΜΜΕ
Η εξουσία της κρατικής αριστοκρατίας δεν περιορίζεται στον προϋπολογισμό. Ελέγχει επίσης τα μέσα ενημέρωσης. Πέρα από τους δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, ένα δίκτυο «ευθυγραμμισμένων» μέσων ενισχύεται μέσω επιδοτήσεων, εξασφαλίζοντας την επικράτηση των κρατικών αφηγήσεων.
Η τάση αυτή κορυφώνεται στις Βρυξέλλες, όπου ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) στοχεύει τις πλατφόρμες όπως το X και το Telegram. Η σπουδή της Ε.Ε. να καταπνίξει τα ανεξάρτητα μέσα δείχνει πως η μάχη για τις πολιτικές ελευθερίες μεταφέρεται πλέον στον χώρο του λόγου.
Μια γραφειοκρατία με αποστολή
Η κρατική ελίτ έχει και το δικό της διοικητικό στήριγμα. Περίπου 5,4 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται στον δημόσιο τομέα της Γερμανίας – οι 2 εκατομμύρια ως μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι. Πριν δέκα χρόνια, ήταν 4,7 εκατομμύρια – μια αύξηση 15%. Παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις, η γραφειοκρατία διογκώνεται χωρίς έλεγχο, οδηγούμενη από πολιτική βούληση και όχι πραγματικές ανάγκες.
Αυτός ο διοικητικός γίγαντας είναι η μηχανή ενός νέου είδους σοσιαλισμού – ενός κρατισμού που ενισχύει την παρεμβατικότητα και οδηγεί σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Τα δανεικά χρηματοδοτούν προγράμματα που ενισχύουν τη γραφειοκρατία, μετατρέποντας δημόσιους φορείς σε αυτόνομους οργανισμούς, ανεξέλεγκτους και ανταγωνιστικούς στην άντληση κονδυλίων.
Η Andrea Nahles, πρώην υπουργός Εργασίας και νυν επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Απασχόλησης με 100.000 υπαλλήλους, είναι το πρόσωπο αυτών των προνομιακών «δεύτερων καριέρων» για πιστά κομματικά στελέχη.
Πράσινες επιδοτήσεις και στρατιωτικά συμβόλαια
Ακόμα πιο ακραίο παράδειγμα είναι η «πράσινη οικονομία». Χιλιάδες υπάλληλοι της Ε.Ε. διαχειρίζονται ένα τεράστιο σύστημα επιδοτήσεων που κρατά ζωντανό αυτόν τον τεχνητό τομέα. Μαζί με τη στρατιωτική βιομηχανία, αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες για την επιβίωση της κρατικής αριστοκρατίας.
Όσο μεγαλώνουν οι «πράσινοι» προϋπολογισμοί, τόσο περισσότερο οι επιχειρήσεις εξαρτώνται από τις επιδοτήσεις – σε ένα άτυπο συμβόλαιο σιωπής. Η κριτική κατά της αποτυχημένης ενεργειακής μετάβασης έχει σχεδόν απαγορευθεί. Με ατιμωρησία στα ΜΜΕ και χωρίς διαφάνεια, η κρατική αριστοκρατία βυθίζεται όλο και πιο βαθιά σε έναν νεοφεουδαρχισμό.
Ο επόμενος επταετής προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2028–2034) προβλέπει μεταφορές ύψους 750 δισ. ευρώ – ένα καύσιμο για περαιτέρω διόγκωση της γραφειοκρατίας και αύξηση των διορισμών.
Μια αριστοκρατία χωρίς αντίβαρα
Αυτό είναι το διαρθρωτικό ελάττωμα των λαϊκιστικών δημοκρατιών: η πολιτική τάξη αναπαράγεται μέσω εσωκομματικών μηχανισμών και σπάνια διαθέτει εμπειρία στον ιδιωτικό τομέα. Όρια θητειών, περιορισμένες συντάξεις και σύνδεση μισθών με προηγούμενο ιδιωτικό εισόδημα θα μπορούσαν να εξισορροπήσουν το σύστημα – αλλά παραμένουν φαντασία.
Η κρατική αριστοκρατία λειτουργεί με σχεδόν πλήρη ατιμωρησία. Κι έτσι, ενώ η κρίση βαθαίνει, συνεχίζουμε να δεχόμαστε νουθεσίες από ανθρώπους όπως οι Merz και Steinmeier – ελίτ που γνωρίζουν πολύ καλά ότι η εύθραυστη εξουσία τους εξαρτάται από την ίδια οικονομική τάξη την οποία τόσο εύκολα υποτιμούν.
www.bankingnews,gr
Σχόλια αναγνωστών