Η Ρωσία επιδεικνύει ανθεκτικότητα και ευελιξία, ενώ η Δύση δείχνει αμήχανη και αβέβαιη για την πραγματική αποτελεσματικότητα και τις συνέπειες των δικών της ενεργειών
Η ανακοίνωση του Αμερικανού προέδρου Donald Trump για μια νέα, αυστηρή προθεσμία 50 ημερών προς τον Vladimir Putin προκειμένου να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, συνοδεύτηκε από την απειλή επιβολής «δευτερογενών κυρώσεων» και δασμών.
Η κίνηση αυτή προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, τόσο σε διπλωματικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο, με την ουσία όμως να παραμένει: οι κυρώσεις και οι οικονομικές πιέσεις που η Δύση προσπαθεί να ασκήσει στη Ρωσία φαίνεται να μην προκαλούν το αναμενόμενο αποτέλεσμα.
Αντίθετα, η Ρωσία επιδεικνύει ανθεκτικότητα και ευελιξία, ενώ η Δύση δείχνει αμήχανη και αβέβαιη για την πραγματική αποτελεσματικότητα και τις συνέπειες των δικών της ενεργειών.
Η απειλή των δευτερογενών κυρώσεων: μια κενή υπόσχεση;
Η βασική ιδέα πίσω από τις δευτερογενείς κυρώσεις είναι ότι οι ΗΠΑ θα στοχεύσουν όχι μόνο τη Ρωσία, αλλά και τρίτες χώρες και εταιρείες που διατηρούν οικονομικές σχέσεις με τη Μόσχα.
Στόχος είναι να απομονωθεί περαιτέρω η ρωσική οικονομία και να μειωθούν τα έσοδα που χρηματοδοτούν τη στρατιωτική μηχανή της.
Ωστόσο, η εφαρμογή τέτοιων κυρώσεων είναι πολύπλοκη και γεμάτη παγίδες.
Πρώτον, υπάρχουν οι γεωπολιτικές συνέπειες: πολλές χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, και κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από ρωσικές πρώτες ύλες, ιδίως τον ενεργειακό τομέα.
Η επιβολή δευτερογενών κυρώσεων σε αυτές τις χώρες θα μπορούσε να προκαλέσει ρήξη σε κρίσιμες συμμαχίες και να αποδυναμώσει το μέτωπο της Δύσης.
Δεύτερον, η οικονομική αυτοκτονία που μπορεί να συνεπάγεται μια τέτοια πολιτική για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους δεν είναι αμελητέα — κυρώσεις σε μγάλα κράτη και μεγάλες εταιρείες ενδέχεται να επιστρέψουν με τη μορφή καταιγίδας στις δυτικές οικονομίες.
Έτσι, η απειλή του Trump μοιάζει περισσότερο με πολιτική μπλόφα παρά με πραγματική στρατηγική.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην πράξη οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει να εφαρμόζουν δευτερογενείς κυρώσεις με μεγάλη επιλεκτικότητα, στοχεύοντας συνήθως εχθρούς και όχι συμμάχους.
Η Ρωσία και η «σκιώδης» οικονομία της
Ακόμα και αν η Δύση προχωρήσει στην επιβολή εκτεταμένων κυρώσεων, το κρίσιμο ερώτημα είναι κατά πόσο η ρωσική οικονομία μπορεί να τις αντέξει.
Η εμπειρία των τελευταίων ετών δείχνει ότι η Μόσχα έχει αναπτύξει ένα πολύπλοκο σύστημα αποφυγής και παράκαμψης των δυτικών κυρώσεων.
Χρησιμοποιώντας δίκτυα εναλλακτικών αγορών, πολύπλοκες μεθόδους συναλλαγών και ένα λεγόμενο «σκιώδες στόλο» πλοίων, η Ρωσία συνεχίζει να εξάγει ενέργεια και άλλες κρίσιμες πρώτες ύλες, παρά τις προσπάθειες να περιοριστεί το εισόδημά της.
Επιπλέον, η Ρωσία έχει αναπτύξει εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις με χώρες που είτε δεν συμμερίζονται πλήρως τις κυρώσεις, είτε τις αγνοούν. Κράτη όπως η Ινδία, η Τουρκία, η Κίνα και αρκετές χώρες της Μέσης Ανατολής διατηρούν σταθερές οικονομικές σχέσεις με τη Μόσχα, μειώνοντας τη συνολική αποτελεσματικότητα των δυτικών οικονομικών εργαλείων πίεσης.
Το αποτέλεσμα είναι ότι, παρά τη δυτική προσπάθεια να ασκήσει οικονομική ασφυξία στη Ρωσία, η πραγματικότητα είναι ότι η χώρα συνεχίζει να χρηματοδοτεί τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της χωρίς ιδιαίτερα σημαντικούς περιορισμούς.
Η ψυχολογία της ανθεκτικότητας - O Putin αδιάφορος στις κυρώσεις
Η αντίδραση των αγορών μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων είναι χαρακτηριστική: ο ρωσικός χρηματιστηριακός δείκτης κατέγραψε άνοδο περίπου 3%, γεγονός που υποδηλώνει πως οι επενδυτές δεν ανησυχούν για τις επιπτώσεις των νέων μέτρων.
Αυτό υπογραμμίζει ότι ο Putin και το οικονομικό κατεστημένο της Ρωσίας δεν βλέπουν τις κυρώσεις ως υπαρκτή απειλή που θα αναγκάσει τη Μόσχα να υποχωρήσει ή να διαπραγματευτεί.
Αντίθετα, οι κυρώσεις πιθανόν να ενισχύσουν την εσωτερική συνοχή, καθώς προβάλλονται ως εξωτερική απειλή, ενισχύοντας την εθνικιστική ρητορική.
Παράλληλα, η στρατιωτική αυτοπεποίθηση που δείχνει ο Putin, όπως αποτυπώνεται στην απόφασή του να προχωρήσει σε θερινή επιθετική εκστρατεία, δείχνει ότι θεωρεί πως έχει τον έλεγχο στο πεδίο της μάχης και δεν αισθάνεται πίεση που θα τον ωθήσει σε συμβιβασμούς.
Ο περιορισμένος ρόλος της στρατιωτικής βοήθειας της Δύσης
Εκτός από τις οικονομικές κυρώσεις, η Δύση βασίζεται επίσης στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Ωστόσο, μετά από περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου, τα αποθέματα οπλισμού και πυρομαχικών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη έχουν συρρικνωθεί σημαντικά.
Οι νέες αγορές όπλων δεν θα καλύψουν την άμεση ανάγκη και θα φτάσουν στην Ουκρανία με σημαντική καθυστέρηση.
Επιπλέον, τα συστήματα που ανακοινώθηκαν, όπως οι πυροβολαρχίες Patriot, έχουν μάλλον αμυντικό και συμβολικό ρόλο, καθώς δεν επηρεάζουν ουσιαστικά τις γραμμές του μετώπου.
Αυτό δίνει στον Putin μια πρόσθετη αίσθηση ασφάλειας ότι η πολεμική του μηχανή δεν απειλείται σοβαρά από τη δυτική υποστήριξη στην Ουκρανία.
Η Δύση μπλοφάρει, η Ρωσία αντέχει
Η στρατηγική πίεσης μέσω δασμών και κυρώσεων που προτείνει ο Trump — και γενικότερα η Δύση — δείχνει να μην πιάνει τόπο απέναντι στη Ρωσία. Αντί να αναγκάσει τον Putin σε υποχώρηση, ενισχύει την αποφασιστικότητα της Μόσχας και δυσχεραίνει τις διπλωματικές προσπάθειες.
Για να υπάρξει πραγματική αλλαγή, η Δύση χρειάζεται μια πιο ρεαλιστική, πολυδιάστατη στρατηγική, που θα συνδυάζει οικονομικά μέτρα με στοχευμένη διπλωματία και στρατιωτική υποστήριξη προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα των αποθεμάτων.
www.bankingnews.gr
Η κίνηση αυτή προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις, τόσο σε διπλωματικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο, με την ουσία όμως να παραμένει: οι κυρώσεις και οι οικονομικές πιέσεις που η Δύση προσπαθεί να ασκήσει στη Ρωσία φαίνεται να μην προκαλούν το αναμενόμενο αποτέλεσμα.
Αντίθετα, η Ρωσία επιδεικνύει ανθεκτικότητα και ευελιξία, ενώ η Δύση δείχνει αμήχανη και αβέβαιη για την πραγματική αποτελεσματικότητα και τις συνέπειες των δικών της ενεργειών.
Η απειλή των δευτερογενών κυρώσεων: μια κενή υπόσχεση;
Η βασική ιδέα πίσω από τις δευτερογενείς κυρώσεις είναι ότι οι ΗΠΑ θα στοχεύσουν όχι μόνο τη Ρωσία, αλλά και τρίτες χώρες και εταιρείες που διατηρούν οικονομικές σχέσεις με τη Μόσχα.
Στόχος είναι να απομονωθεί περαιτέρω η ρωσική οικονομία και να μειωθούν τα έσοδα που χρηματοδοτούν τη στρατιωτική μηχανή της.
Ωστόσο, η εφαρμογή τέτοιων κυρώσεων είναι πολύπλοκη και γεμάτη παγίδες.
Πρώτον, υπάρχουν οι γεωπολιτικές συνέπειες: πολλές χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, και κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από ρωσικές πρώτες ύλες, ιδίως τον ενεργειακό τομέα.
Η επιβολή δευτερογενών κυρώσεων σε αυτές τις χώρες θα μπορούσε να προκαλέσει ρήξη σε κρίσιμες συμμαχίες και να αποδυναμώσει το μέτωπο της Δύσης.
Δεύτερον, η οικονομική αυτοκτονία που μπορεί να συνεπάγεται μια τέτοια πολιτική για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους δεν είναι αμελητέα — κυρώσεις σε μγάλα κράτη και μεγάλες εταιρείες ενδέχεται να επιστρέψουν με τη μορφή καταιγίδας στις δυτικές οικονομίες.
Έτσι, η απειλή του Trump μοιάζει περισσότερο με πολιτική μπλόφα παρά με πραγματική στρατηγική.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην πράξη οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει να εφαρμόζουν δευτερογενείς κυρώσεις με μεγάλη επιλεκτικότητα, στοχεύοντας συνήθως εχθρούς και όχι συμμάχους.
Η Ρωσία και η «σκιώδης» οικονομία της
Ακόμα και αν η Δύση προχωρήσει στην επιβολή εκτεταμένων κυρώσεων, το κρίσιμο ερώτημα είναι κατά πόσο η ρωσική οικονομία μπορεί να τις αντέξει.
Η εμπειρία των τελευταίων ετών δείχνει ότι η Μόσχα έχει αναπτύξει ένα πολύπλοκο σύστημα αποφυγής και παράκαμψης των δυτικών κυρώσεων.
Χρησιμοποιώντας δίκτυα εναλλακτικών αγορών, πολύπλοκες μεθόδους συναλλαγών και ένα λεγόμενο «σκιώδες στόλο» πλοίων, η Ρωσία συνεχίζει να εξάγει ενέργεια και άλλες κρίσιμες πρώτες ύλες, παρά τις προσπάθειες να περιοριστεί το εισόδημά της.
Επιπλέον, η Ρωσία έχει αναπτύξει εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις με χώρες που είτε δεν συμμερίζονται πλήρως τις κυρώσεις, είτε τις αγνοούν. Κράτη όπως η Ινδία, η Τουρκία, η Κίνα και αρκετές χώρες της Μέσης Ανατολής διατηρούν σταθερές οικονομικές σχέσεις με τη Μόσχα, μειώνοντας τη συνολική αποτελεσματικότητα των δυτικών οικονομικών εργαλείων πίεσης.
Το αποτέλεσμα είναι ότι, παρά τη δυτική προσπάθεια να ασκήσει οικονομική ασφυξία στη Ρωσία, η πραγματικότητα είναι ότι η χώρα συνεχίζει να χρηματοδοτεί τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της χωρίς ιδιαίτερα σημαντικούς περιορισμούς.
Η ψυχολογία της ανθεκτικότητας - O Putin αδιάφορος στις κυρώσεις
Η αντίδραση των αγορών μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων είναι χαρακτηριστική: ο ρωσικός χρηματιστηριακός δείκτης κατέγραψε άνοδο περίπου 3%, γεγονός που υποδηλώνει πως οι επενδυτές δεν ανησυχούν για τις επιπτώσεις των νέων μέτρων.
Αυτό υπογραμμίζει ότι ο Putin και το οικονομικό κατεστημένο της Ρωσίας δεν βλέπουν τις κυρώσεις ως υπαρκτή απειλή που θα αναγκάσει τη Μόσχα να υποχωρήσει ή να διαπραγματευτεί.
Αντίθετα, οι κυρώσεις πιθανόν να ενισχύσουν την εσωτερική συνοχή, καθώς προβάλλονται ως εξωτερική απειλή, ενισχύοντας την εθνικιστική ρητορική.
Παράλληλα, η στρατιωτική αυτοπεποίθηση που δείχνει ο Putin, όπως αποτυπώνεται στην απόφασή του να προχωρήσει σε θερινή επιθετική εκστρατεία, δείχνει ότι θεωρεί πως έχει τον έλεγχο στο πεδίο της μάχης και δεν αισθάνεται πίεση που θα τον ωθήσει σε συμβιβασμούς.
Ο περιορισμένος ρόλος της στρατιωτικής βοήθειας της Δύσης
Εκτός από τις οικονομικές κυρώσεις, η Δύση βασίζεται επίσης στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία.
Ωστόσο, μετά από περισσότερα από τρία χρόνια πολέμου, τα αποθέματα οπλισμού και πυρομαχικών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη έχουν συρρικνωθεί σημαντικά.
Οι νέες αγορές όπλων δεν θα καλύψουν την άμεση ανάγκη και θα φτάσουν στην Ουκρανία με σημαντική καθυστέρηση.
Επιπλέον, τα συστήματα που ανακοινώθηκαν, όπως οι πυροβολαρχίες Patriot, έχουν μάλλον αμυντικό και συμβολικό ρόλο, καθώς δεν επηρεάζουν ουσιαστικά τις γραμμές του μετώπου.
Αυτό δίνει στον Putin μια πρόσθετη αίσθηση ασφάλειας ότι η πολεμική του μηχανή δεν απειλείται σοβαρά από τη δυτική υποστήριξη στην Ουκρανία.
Η Δύση μπλοφάρει, η Ρωσία αντέχει
Η στρατηγική πίεσης μέσω δασμών και κυρώσεων που προτείνει ο Trump — και γενικότερα η Δύση — δείχνει να μην πιάνει τόπο απέναντι στη Ρωσία. Αντί να αναγκάσει τον Putin σε υποχώρηση, ενισχύει την αποφασιστικότητα της Μόσχας και δυσχεραίνει τις διπλωματικές προσπάθειες.
Για να υπάρξει πραγματική αλλαγή, η Δύση χρειάζεται μια πιο ρεαλιστική, πολυδιάστατη στρατηγική, που θα συνδυάζει οικονομικά μέτρα με στοχευμένη διπλωματία και στρατιωτική υποστήριξη προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα των αποθεμάτων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών