Ο Recep Tayyip Erdogan απομάκρυνε τον ισχυρό προπαγανδιστή του εν μέσω παρασκηνιακής μάχης εξουσίας στις μυστικές υπηρεσίες
Ο Τούρκος Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan απέλυσε στις 10 Ιουλίου τη φωνή που απειλούσε την Ελλάδα, τον επί χρόνια επικεφαλής του Γραφείου Επικοινωνίας του, Fahrettin Altun, τοποθετώντας στη θέση του τον Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών Burhanettin Duran.
Η αναδιάρθρωση αυτή σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στο εσωτερικό κύκλο του και φανερώνει μια βαθύτερη σύγκρουση εξουσίας μεταξύ φατριών που δηλώνουν πίστη στην οικογένειά του.
Με την τελευταία αυτή απομάκρυνση, η Εθνική Οργάνωση Πληροφοριών (MİT) έχει ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της.
Σύμφωνα με τη γνωστή ιστοσελίδα Nordic Monitor, ο Altun, που κατείχε τη θέση από το 2018, εξελίχθηκε σε μία από τις ισχυρότερες προσωπικότητες στο τουρκικό υπουργικό συμβούλιο, μετά την υιοθέτηση του εκτελεστικού προεδρικού συστήματος το 2017.
Διαθέτοντας ουσιαστικά απεριόριστο προϋπολογισμό και άμεση πρόσβαση στον Erdogan, ο Altun είχε αναλάβει τη διαχείριση της προσωπικής επικοινωνίας του προέδρου, τη διεύθυνση της κρατικής προπαγάνδας, την επίβλεψη φιλοκυβερνητικών τρολ και τον έλεγχο σχεδόν όλων των μεγάλων μέσων ενημέρωσης στη χώρα.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Altun διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση αφηγήσεων ευνοϊκών προς την κυβέρνηση, συχνά καταφεύγοντας σε πρακτικές παραπληροφόρησης, όπως η δημοσιοποίηση επεξεργασμένων βίντεο που στοχοποιούσαν ηγέτες της αντιπολίτευσης.
Ο ίδιος αποφάσιζε ποιοι θα εμφανίζονταν στην τηλεόραση, ποιοι θα αναλάμβαναν ρόλους αρχισυντακτών ή αρθρογράφων και ποια μέσα ενημέρωσης θα λάμβαναν κρατική διαφημιστική δαπάνη.
Οι αποφάσεις του λαμβάνονταν συχνά σε συνεννόηση με τον οικογενειακό κύκλο του Erdogan, ιδίως με τον γιο του Bilal Erdogan, τον γαμπρό του Berat Albayrak και τον αδελφό του τελευταίου, Serhat Albayrak, ο οποίος διευθύνει τον φιλοκυβερνητικό όμιλο μέσων Sabah και προεδρεύει του φιλοκυβερνητικού think tank SETA.
Η απρόσμενη απομάκρυνση του Altun αποκάλυψε το διευρυνόμενο ρήγμα στο στρατόπεδο Erdogan, ειδικά καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για την υγεία του προέδρου και τα σχέδια διαδοχής του.
Πολλαπλές πηγές κοντά στο κυβερνών κόμμα υποστηρίζουν ότι η κίνηση αυτή προκλήθηκε από τον επικεφαλής της ΜΙΤ, Ibrahim Kalin, ο οποίος θεωρούσε τον Altun τόσο πολιτική απειλή όσο και αντίπαλο για την ολοένα αυξανόμενη επιρροή του.
Η σύγκρουση μεταξύ Kalin και Altun φέρεται να κλιμακώθηκε αφότου ο Kalin διαδέχθηκε τον επί χρόνια επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Hakan Fidan το 2023.
Ο Altun, δυσαρεστημένος από τις επιδόσεις του Kalin, ξεκίνησε παρασκηνιακές κινήσεις για να αναδείξει αυτά που θεωρούσε αποτυχίες του.
Σ’ αυτά περιλαμβανόταν και η κριτική για τον τρόπο με τον οποίο η ΜΙΤ χειρίστηκε τρομοκρατική επίθεση το 2024 κατά της Turkish Aerospace Industries (TUSAŞ), μετά την οποία διέρρευσαν στα μέσα ενημέρωσης εσωτερικά πλάνα από κάμερες ασφαλείας, γεγονός που βάθυνε περαιτέρω τις εντάσεις μεταξύ των δύο.
Λέγεται ότι ο Kalin συγκέντρωσε στοιχεία σχετικά με την υποτιθέμενη εκστρατεία δυσφήμησης του Altun εναντίον του ίδιου και της ΜΙΤ, τα οποία παρουσίασε προσωπικά στον Erdogan.
Σύμφωνα με πληροφορίες εκ των έσω, οι αναφορές αυτές διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην απόφαση του προέδρου να απομακρύνει τον Altun από τη θέση του.
Ένας ακόμη παράγοντας που συνέβαλε στην πτώση του Altun ήταν η επιδεινούμενη σχέση του με την ισχυρή οικογένεια Albayrak.
Όταν ο τότε υπουργός Οικονομικών Berat Albayrak παραιτήθηκε αιφνιδίως στις 8 Νοεμβρίου 2020, φερόμενα λόγω προσωπικών ζητημάτων, κανένα μεγάλο μέσο ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της Sabah, που διευθύνεται από τον ίδιο του τον αδελφό, δεν δημοσίευσε την είδηση για σχεδόν 24 ώρες.
Ο Albayrak αναγκάστηκε να ανακοινώσει την παραίτησή του μέσω Instagram, γεγονός που τράβηξε ευρεία προσοχή και τροφοδότησε εικασίες ότι ο Altun είχε μπλοκάρει την κάλυψη της είδησης από τα ΜΜΕ.
Πηγές αναφέρουν ότι ο Altun περιόρισε επίσης την πρόσβαση του Albayrak στα κοινωνικά δίκτυα, επιδεινώνοντας τις εντάσεις.
Έκτοτε, οι σχέσεις μεταξύ Altun και των αδελφών Albayrak παραμένουν ψυχρές, με τον Bilal Erdogan να φέρεται επίσης ενοχλημένος από τη διευρυνόμενη επιρροή του Altun.
Παρά τον κεντρικό ρόλο του στο επικοινωνιακό σύστημα του Erdogan, ο Altun δεχόταν ολοένα και περισσότερη εσωτερική κριτική για την αδυναμία του να διαχειριστεί αποτελεσματικά τη δημόσια εικόνα της κυβέρνησης σε κομβικές πολιτικές κρίσεις.
Ιδιαίτερα, ο Altun κατηγορήθηκε για κακή διαχείριση της κυβερνητικής αφήγησης κατά το κύμα συλλήψεων στελεχών της αντιπολίτευσης από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), συμπεριλαμβανομένου του δημάρχου Κωνσταντινούπολης και προεδρικού υποψηφίου Ekrem Imamoglu, ο οποίος αργότερα τέθηκε σε αργία.
Οι ενέργειες αυτές είχαν στόχο να αποδυναμώσουν την αντιπολίτευση ενόψει των γενικών εκλογών που είναι προγραμματισμένες για το 2028, όμως οι δημοσκοπήσεις έδειξαν απώλειες για το κυβερνών κόμμα, προκαλώντας περαιτέρω δυσαρέσκεια για την απόδοση του Altun.
Η νέα θέση του Altun είναι επικεφαλής του Ιδρύματος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Τουρκίας, ενός οργανισμού ελάχιστα γνωστού στο ευρύ κοινό μέχρι τον διορισμό του.
Με την τοποθέτησή του σε αυτόν τον παθητικό και κυρίως συμβολικό ρόλο, ο Πρόεδρος Erdogan φαίνεται να τον θέτει στο περιθώριο, διατηρώντας τον ωστόσο εντός συστήματος και υπό έλεγχο.
Παράλληλα, ο Altun παραμένει μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης (Borsa Istanbul).
Δεν έχουν υπάρξει αναφορές για εξελίξεις όσον αφορά τη θέση του εκεί. Η συνέχιση της παρουσίας του αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής του Erdogan να ανταμείβει υψηλόβαθμους αξιωματούχους του στενού του κύκλου με πολλαπλές και καλοπληρωμένες θέσεις.
Η σύζυγος του Altun, κοινωνιολόγος και ακαδημαϊκός, ήταν μέχρι πρόσφατα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Turkish Airlines, γεγονός που αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα πολιτικής εύνοιας στις τοποθετήσεις αξιωματούχων.
Η αντικατάσταση
Ο αντικαταστάτης του Altun, ο Burhanettin Duran, είναι πιστός σύμμαχος του Erdogan με στενούς δεσμούς τόσο με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) όσο και με την κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών της χώρας.
Πρώην γενικός διευθυντής του φιλοκυβερνητικού Ιδρύματος SETA και μακροχρόνιος ακαδημαϊκός, ο Duran υπηρέτησε προηγουμένως ως αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, αν και πηγές αναφέρουν ότι ο διορισμός του στο υπουργείο είχε λιγότερο να κάνει με θέματα εξωτερικής πολιτικής και περισσότερο με την παρακολούθηση του υπουργού Εξωτερικών Fidan εκ μέρους της ηγεσίας του κόμματος.
Ο Duran και ο Kalın έχουν συνεργαστεί στο SETA και μοιράζονται στενούς ιδεολογικούς και προσωπικούς δεσμούς.
Το SETA έχει συχνά κατηγορηθεί ότι λειτουργεί ως εργαλείο κυβερνητικής προπαγάνδας και χώρος στρατολόγησης ισλαμιστικών κύκλων εντός της διοίκησης.
Ο Serhat Albayrak, που διευθύνει τον Όμιλο Μέσων Turkuvaz, συνεχίζει να υπηρετεί ως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του SETA, συγχωνεύοντας ουσιαστικά τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης με την πολιτική στρατηγική.
Η προαγωγή του Duran στη θέση του επικεφαλής της Διεύθυνσης Επικοινωνίας θεωρείται από πολλούς ως κίνηση για την εδραίωση του ελέγχου του Kalın πάνω στο θεσμό.
Παρότι ο Duran δεν διαθέτει την προσωπική φιλοδοξία και την επιθετικότητα στα μέσα ενημέρωσης που χαρακτήριζαν τον Altun, το ακαδημαϊκό του υπόβαθρο και οι θρησκευτικές του πεποιθήσεις του έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη του Erdogan και της ελίτ των μυστικών υπηρεσιών.
Πηγές που γνωρίζουν τον Duran τον περιγράφουν ως επιμελή, «βιβλιοφάγο» και προσανατολισμένο στην καριέρα του, αλλά όχι πολιτικά φιλόδοξο. Αυτά τα χαρακτηριστικά τον καθιστούν ιδανικό υποψήφιο για τον ρόλο, ιδίως από την οπτική γωνία του Kalın.
Ο Duran συνοδεύει τακτικά τον Erdogan σε διεθνή ταξίδια, ταξιδεύοντας συχνά με το προεδρικό αεροσκάφος και εμφανιζόμενος ως καλεσμένος σε φιλοκυβερνητικά τηλεοπτικά κανάλια.
Από το 2018 υπηρετεί ως μέλος του Προεδρικού Συμβουλίου Ασφάλειας και Εξωτερικής Πολιτικής.
Ως αρθρογράφος στην εφημερίδα Sabah, υπερασπίστηκε συστηματικά τις κυβερνητικές πολιτικές και υποστήριξε σκληρές θέσεις σε θέματα εθνικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της αμφιλεγόμενης αγοράς των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 από την Τουρκία.
Το 2019, ο Duran υποστήριξε ότι η συμφωνία για τους S-400 ήταν ουσιώδης για την κυριαρχία και τη στρατηγική θέση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Άσκησε σφοδρή κριτική στους ηγέτες της αντιπολίτευσης που αμφισβήτησαν την κίνηση, καλώντας τους να στηρίξουν αυτό που περιέγραφε ως επιτακτική ανάγκη εθνικής ασφάλειας.
Ωστόσο, η απόκτηση των S-400 οδήγησε στην αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα κατασκευής μαχητικών αεροσκαφών F-35 των ΗΠΑ και είχε ως αποτέλεσμα διπλωματικά πισωγυρίσματα, συμπεριλαμβανομένων παραχωρήσεων προς την Ελλάδα.
Οι S-400 παραμένουν ανενεργοί και αποθηκευμένοι στην αρχική τους συσκευασία.
Καθώς, όμως, η κυβερνητική πολιτική άλλαξε, σε έκθεση του SETA το 2022, ο Duran και οι συνεργάτες του παραδέχθηκαν ότι η στρατιωτική και διπλωματική θέση της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας είχε επιδεινωθεί.
Πρότειναν ότι η Άγκυρα θα έπρεπε να επανεξετάσει και ενδεχομένως να αποφύγει την αγορά δεύτερης παρτίδας S-400, ώστε να βοηθήσει στην αποκλιμάκωση της έντασης με τη Δύση.
Παρά την απουσία έκδηλης πολιτικής φιλοδοξίας, ο Duran έχει επιδείξει ένα σταθερό μοτίβο ταύτισης με την εξουσία.
Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη, συνδέθηκε με το Ίδρυμα Επιστήμης και Τέχνης (BİSAV), μια ισλαμιστική δεξαμενή σκέψης που συνίδρυσε ο πρώην πρωθυπουργός Ahmet Davutoglu.
Όταν ο Erdogan προχώρησε στο κλείσιμο του Πανεπιστημίου Sehir, που είχε ιδρύσει ο Davutoglu, τον Ιούνιο του 2020, ως τιμωρία για την πολιτική αποστασία του πρώην συμμάχου του, ο Duran, ο οποίος υπήρξε μέλος του διδακτικού προσωπικού του πανεπιστημίου, τάχθηκε με την κυβέρνηση.
Το ίδιο έκαναν και οι Kalın και Altun. Ειρωνικά, ο Erdogan κατηγόρησε τότε τον υπουργό Οικονομικών Mehmet Simsek για διαφθορά σε σχέση με την αγορά γης από το Πανεπιστήμιο Sehir. Ο Simsek επανεντάχθηκε αργότερα στο υπουργικό συμβούλιο του Erdogan το 2023 ως υπουργός Οικονομικών.
Με τον Duran πλέον επικεφαλής της Διεύθυνσης Επικοινωνίας, κύκλοι εκτιμούν ότι ο Kalın θα έχει πλήρη έλεγχο επί του θεσμού, με τη βοήθεια στρατηγικών τοποθετήσεων αναπληρωτών διευθυντών που είναι πιστοί στη MIT.
Αυτή η αναδιάρθρωση αντικατοπτρίζει ένα ευρύτερο μοτίβο στη διακυβέρνηση Erdogan μετά το 2023: την απομάκρυνση χαρισματικών, αυτόνομων προσώπων και την αντικατάστασή τους με τεχνοκράτες, πιστούς και άτομα συνδεδεμένα με τις μυστικές υπηρεσίες.
www.bankingnews.gr
Η αναδιάρθρωση αυτή σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στο εσωτερικό κύκλο του και φανερώνει μια βαθύτερη σύγκρουση εξουσίας μεταξύ φατριών που δηλώνουν πίστη στην οικογένειά του.
Με την τελευταία αυτή απομάκρυνση, η Εθνική Οργάνωση Πληροφοριών (MİT) έχει ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της.
Σύμφωνα με τη γνωστή ιστοσελίδα Nordic Monitor, ο Altun, που κατείχε τη θέση από το 2018, εξελίχθηκε σε μία από τις ισχυρότερες προσωπικότητες στο τουρκικό υπουργικό συμβούλιο, μετά την υιοθέτηση του εκτελεστικού προεδρικού συστήματος το 2017.
Διαθέτοντας ουσιαστικά απεριόριστο προϋπολογισμό και άμεση πρόσβαση στον Erdogan, ο Altun είχε αναλάβει τη διαχείριση της προσωπικής επικοινωνίας του προέδρου, τη διεύθυνση της κρατικής προπαγάνδας, την επίβλεψη φιλοκυβερνητικών τρολ και τον έλεγχο σχεδόν όλων των μεγάλων μέσων ενημέρωσης στη χώρα.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Altun διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση αφηγήσεων ευνοϊκών προς την κυβέρνηση, συχνά καταφεύγοντας σε πρακτικές παραπληροφόρησης, όπως η δημοσιοποίηση επεξεργασμένων βίντεο που στοχοποιούσαν ηγέτες της αντιπολίτευσης.
Ο ίδιος αποφάσιζε ποιοι θα εμφανίζονταν στην τηλεόραση, ποιοι θα αναλάμβαναν ρόλους αρχισυντακτών ή αρθρογράφων και ποια μέσα ενημέρωσης θα λάμβαναν κρατική διαφημιστική δαπάνη.
Οι αποφάσεις του λαμβάνονταν συχνά σε συνεννόηση με τον οικογενειακό κύκλο του Erdogan, ιδίως με τον γιο του Bilal Erdogan, τον γαμπρό του Berat Albayrak και τον αδελφό του τελευταίου, Serhat Albayrak, ο οποίος διευθύνει τον φιλοκυβερνητικό όμιλο μέσων Sabah και προεδρεύει του φιλοκυβερνητικού think tank SETA.
Η απρόσμενη απομάκρυνση του Altun αποκάλυψε το διευρυνόμενο ρήγμα στο στρατόπεδο Erdogan, ειδικά καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για την υγεία του προέδρου και τα σχέδια διαδοχής του.
Πολλαπλές πηγές κοντά στο κυβερνών κόμμα υποστηρίζουν ότι η κίνηση αυτή προκλήθηκε από τον επικεφαλής της ΜΙΤ, Ibrahim Kalin, ο οποίος θεωρούσε τον Altun τόσο πολιτική απειλή όσο και αντίπαλο για την ολοένα αυξανόμενη επιρροή του.
Η σύγκρουση μεταξύ Kalin και Altun φέρεται να κλιμακώθηκε αφότου ο Kalin διαδέχθηκε τον επί χρόνια επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Hakan Fidan το 2023.
Ο Altun, δυσαρεστημένος από τις επιδόσεις του Kalin, ξεκίνησε παρασκηνιακές κινήσεις για να αναδείξει αυτά που θεωρούσε αποτυχίες του.
Σ’ αυτά περιλαμβανόταν και η κριτική για τον τρόπο με τον οποίο η ΜΙΤ χειρίστηκε τρομοκρατική επίθεση το 2024 κατά της Turkish Aerospace Industries (TUSAŞ), μετά την οποία διέρρευσαν στα μέσα ενημέρωσης εσωτερικά πλάνα από κάμερες ασφαλείας, γεγονός που βάθυνε περαιτέρω τις εντάσεις μεταξύ των δύο.
Λέγεται ότι ο Kalin συγκέντρωσε στοιχεία σχετικά με την υποτιθέμενη εκστρατεία δυσφήμησης του Altun εναντίον του ίδιου και της ΜΙΤ, τα οποία παρουσίασε προσωπικά στον Erdogan.
Σύμφωνα με πληροφορίες εκ των έσω, οι αναφορές αυτές διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην απόφαση του προέδρου να απομακρύνει τον Altun από τη θέση του.
Ένας ακόμη παράγοντας που συνέβαλε στην πτώση του Altun ήταν η επιδεινούμενη σχέση του με την ισχυρή οικογένεια Albayrak.
Όταν ο τότε υπουργός Οικονομικών Berat Albayrak παραιτήθηκε αιφνιδίως στις 8 Νοεμβρίου 2020, φερόμενα λόγω προσωπικών ζητημάτων, κανένα μεγάλο μέσο ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της Sabah, που διευθύνεται από τον ίδιο του τον αδελφό, δεν δημοσίευσε την είδηση για σχεδόν 24 ώρες.
Ο Albayrak αναγκάστηκε να ανακοινώσει την παραίτησή του μέσω Instagram, γεγονός που τράβηξε ευρεία προσοχή και τροφοδότησε εικασίες ότι ο Altun είχε μπλοκάρει την κάλυψη της είδησης από τα ΜΜΕ.
Πηγές αναφέρουν ότι ο Altun περιόρισε επίσης την πρόσβαση του Albayrak στα κοινωνικά δίκτυα, επιδεινώνοντας τις εντάσεις.
Έκτοτε, οι σχέσεις μεταξύ Altun και των αδελφών Albayrak παραμένουν ψυχρές, με τον Bilal Erdogan να φέρεται επίσης ενοχλημένος από τη διευρυνόμενη επιρροή του Altun.
Παρά τον κεντρικό ρόλο του στο επικοινωνιακό σύστημα του Erdogan, ο Altun δεχόταν ολοένα και περισσότερη εσωτερική κριτική για την αδυναμία του να διαχειριστεί αποτελεσματικά τη δημόσια εικόνα της κυβέρνησης σε κομβικές πολιτικές κρίσεις.
Ιδιαίτερα, ο Altun κατηγορήθηκε για κακή διαχείριση της κυβερνητικής αφήγησης κατά το κύμα συλλήψεων στελεχών της αντιπολίτευσης από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), συμπεριλαμβανομένου του δημάρχου Κωνσταντινούπολης και προεδρικού υποψηφίου Ekrem Imamoglu, ο οποίος αργότερα τέθηκε σε αργία.
Οι ενέργειες αυτές είχαν στόχο να αποδυναμώσουν την αντιπολίτευση ενόψει των γενικών εκλογών που είναι προγραμματισμένες για το 2028, όμως οι δημοσκοπήσεις έδειξαν απώλειες για το κυβερνών κόμμα, προκαλώντας περαιτέρω δυσαρέσκεια για την απόδοση του Altun.
Η νέα θέση του Altun είναι επικεφαλής του Ιδρύματος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας της Τουρκίας, ενός οργανισμού ελάχιστα γνωστού στο ευρύ κοινό μέχρι τον διορισμό του.
Με την τοποθέτησή του σε αυτόν τον παθητικό και κυρίως συμβολικό ρόλο, ο Πρόεδρος Erdogan φαίνεται να τον θέτει στο περιθώριο, διατηρώντας τον ωστόσο εντός συστήματος και υπό έλεγχο.
Παράλληλα, ο Altun παραμένει μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης (Borsa Istanbul).
Δεν έχουν υπάρξει αναφορές για εξελίξεις όσον αφορά τη θέση του εκεί. Η συνέχιση της παρουσίας του αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής του Erdogan να ανταμείβει υψηλόβαθμους αξιωματούχους του στενού του κύκλου με πολλαπλές και καλοπληρωμένες θέσεις.
Η σύζυγος του Altun, κοινωνιολόγος και ακαδημαϊκός, ήταν μέχρι πρόσφατα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Turkish Airlines, γεγονός που αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα πολιτικής εύνοιας στις τοποθετήσεις αξιωματούχων.
Η αντικατάσταση
Ο αντικαταστάτης του Altun, ο Burhanettin Duran, είναι πιστός σύμμαχος του Erdogan με στενούς δεσμούς τόσο με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) όσο και με την κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών της χώρας.
Πρώην γενικός διευθυντής του φιλοκυβερνητικού Ιδρύματος SETA και μακροχρόνιος ακαδημαϊκός, ο Duran υπηρέτησε προηγουμένως ως αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, αν και πηγές αναφέρουν ότι ο διορισμός του στο υπουργείο είχε λιγότερο να κάνει με θέματα εξωτερικής πολιτικής και περισσότερο με την παρακολούθηση του υπουργού Εξωτερικών Fidan εκ μέρους της ηγεσίας του κόμματος.
Ο Duran και ο Kalın έχουν συνεργαστεί στο SETA και μοιράζονται στενούς ιδεολογικούς και προσωπικούς δεσμούς.
Το SETA έχει συχνά κατηγορηθεί ότι λειτουργεί ως εργαλείο κυβερνητικής προπαγάνδας και χώρος στρατολόγησης ισλαμιστικών κύκλων εντός της διοίκησης.
Ο Serhat Albayrak, που διευθύνει τον Όμιλο Μέσων Turkuvaz, συνεχίζει να υπηρετεί ως πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του SETA, συγχωνεύοντας ουσιαστικά τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης με την πολιτική στρατηγική.
Η προαγωγή του Duran στη θέση του επικεφαλής της Διεύθυνσης Επικοινωνίας θεωρείται από πολλούς ως κίνηση για την εδραίωση του ελέγχου του Kalın πάνω στο θεσμό.
Παρότι ο Duran δεν διαθέτει την προσωπική φιλοδοξία και την επιθετικότητα στα μέσα ενημέρωσης που χαρακτήριζαν τον Altun, το ακαδημαϊκό του υπόβαθρο και οι θρησκευτικές του πεποιθήσεις του έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη του Erdogan και της ελίτ των μυστικών υπηρεσιών.
Πηγές που γνωρίζουν τον Duran τον περιγράφουν ως επιμελή, «βιβλιοφάγο» και προσανατολισμένο στην καριέρα του, αλλά όχι πολιτικά φιλόδοξο. Αυτά τα χαρακτηριστικά τον καθιστούν ιδανικό υποψήφιο για τον ρόλο, ιδίως από την οπτική γωνία του Kalın.
Ο Duran συνοδεύει τακτικά τον Erdogan σε διεθνή ταξίδια, ταξιδεύοντας συχνά με το προεδρικό αεροσκάφος και εμφανιζόμενος ως καλεσμένος σε φιλοκυβερνητικά τηλεοπτικά κανάλια.
Από το 2018 υπηρετεί ως μέλος του Προεδρικού Συμβουλίου Ασφάλειας και Εξωτερικής Πολιτικής.
Ως αρθρογράφος στην εφημερίδα Sabah, υπερασπίστηκε συστηματικά τις κυβερνητικές πολιτικές και υποστήριξε σκληρές θέσεις σε θέματα εθνικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της αμφιλεγόμενης αγοράς των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 από την Τουρκία.
Το 2019, ο Duran υποστήριξε ότι η συμφωνία για τους S-400 ήταν ουσιώδης για την κυριαρχία και τη στρατηγική θέση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Άσκησε σφοδρή κριτική στους ηγέτες της αντιπολίτευσης που αμφισβήτησαν την κίνηση, καλώντας τους να στηρίξουν αυτό που περιέγραφε ως επιτακτική ανάγκη εθνικής ασφάλειας.
Ωστόσο, η απόκτηση των S-400 οδήγησε στην αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα κατασκευής μαχητικών αεροσκαφών F-35 των ΗΠΑ και είχε ως αποτέλεσμα διπλωματικά πισωγυρίσματα, συμπεριλαμβανομένων παραχωρήσεων προς την Ελλάδα.
Οι S-400 παραμένουν ανενεργοί και αποθηκευμένοι στην αρχική τους συσκευασία.
Καθώς, όμως, η κυβερνητική πολιτική άλλαξε, σε έκθεση του SETA το 2022, ο Duran και οι συνεργάτες του παραδέχθηκαν ότι η στρατιωτική και διπλωματική θέση της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας είχε επιδεινωθεί.
Πρότειναν ότι η Άγκυρα θα έπρεπε να επανεξετάσει και ενδεχομένως να αποφύγει την αγορά δεύτερης παρτίδας S-400, ώστε να βοηθήσει στην αποκλιμάκωση της έντασης με τη Δύση.
Παρά την απουσία έκδηλης πολιτικής φιλοδοξίας, ο Duran έχει επιδείξει ένα σταθερό μοτίβο ταύτισης με την εξουσία.
Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη, συνδέθηκε με το Ίδρυμα Επιστήμης και Τέχνης (BİSAV), μια ισλαμιστική δεξαμενή σκέψης που συνίδρυσε ο πρώην πρωθυπουργός Ahmet Davutoglu.
Όταν ο Erdogan προχώρησε στο κλείσιμο του Πανεπιστημίου Sehir, που είχε ιδρύσει ο Davutoglu, τον Ιούνιο του 2020, ως τιμωρία για την πολιτική αποστασία του πρώην συμμάχου του, ο Duran, ο οποίος υπήρξε μέλος του διδακτικού προσωπικού του πανεπιστημίου, τάχθηκε με την κυβέρνηση.
Το ίδιο έκαναν και οι Kalın και Altun. Ειρωνικά, ο Erdogan κατηγόρησε τότε τον υπουργό Οικονομικών Mehmet Simsek για διαφθορά σε σχέση με την αγορά γης από το Πανεπιστήμιο Sehir. Ο Simsek επανεντάχθηκε αργότερα στο υπουργικό συμβούλιο του Erdogan το 2023 ως υπουργός Οικονομικών.
Με τον Duran πλέον επικεφαλής της Διεύθυνσης Επικοινωνίας, κύκλοι εκτιμούν ότι ο Kalın θα έχει πλήρη έλεγχο επί του θεσμού, με τη βοήθεια στρατηγικών τοποθετήσεων αναπληρωτών διευθυντών που είναι πιστοί στη MIT.
Αυτή η αναδιάρθρωση αντικατοπτρίζει ένα ευρύτερο μοτίβο στη διακυβέρνηση Erdogan μετά το 2023: την απομάκρυνση χαρισματικών, αυτόνομων προσώπων και την αντικατάστασή τους με τεχνοκράτες, πιστούς και άτομα συνδεδεμένα με τις μυστικές υπηρεσίες.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών