Ο τρέχων βασικός προϋπολογισμός της ΕΕ ανέρχεται σε περίπου 1,2 τρισ. ευρώ, που δεν είναι μικρό ποσό, αλλά αντιπροσωπεύει μόλις το 1% του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ
Ο πρώην Πρωθυπουργός της Ιταλίας, Mario Draghi, απολάμβανε την συνταξιοδότησή του όταν το τηλέφωνο χτύπησε.
Ήταν Σεπτέμβριος του 2023 και το γραφείο της Ursula von der Leyen ήθελε να μάθει αν θα μπορούσε να αναλάβει μια τελευταία αποστολή για τις Βρυξέλλες: να βρει έναν τρόπο για να κάνει την Ευρώπη και πάλι ανταγωνιστική.
«Έπρεπε να το σκεφτώ για μερικές μέρες πριν πω το "ναι"», θυμήθηκε αργότερα ο Draghi, όταν δημοσίευσε την τελική του έκθεση για την ενίσχυση της οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Η αποστολή φαινόταν τόσο δύσκολη, τόσο εκφοβιστική».
Αυτή την Τετάρτη, 16 Ιουλίου 2025, οι ιδέες του Draghi για την ανταγωνιστικότητα θα επανέλθουν στο προσκήνιο, καθώς η von der Leyen αποκαλύπτει το σχέδιο της για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ, σε μια κρίσιμη στιγμή για τη θητεία της ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο Πολυετής Δημοσιονομικός Προγραμματισμός (MFF), όπως είναι γνωστός ο τεράστιος σχεδιασμός για τις μελλοντικές δαπάνες, θα ισχύσει από το 2028 έως το 2034.
Το γεγονός ότι έχουν προβλεφθεί δύο χρόνια για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το περιεχόμενο του προϋπολογισμού δείχνει ότι — όπως συνήθως — η von der Leyen αναμένει μια τεράστια μάχη με τις εθνικές κυβερνήσεις, οι οποίες πρέπει να συμφωνήσουν ομοφώνως για τα περιεχόμενα του προϋπολογισμού.
Οι αξιωματούχοι της Επιτροπής πέρασαν το Σαββατοκύριακο σε μαραθώνιες συναντήσεις για να ολοκληρώσουν την πρόταση και συνέχισαν να εργάζονται μέχρι αργά το βράδυ της Δευτέρας, με πίτσα, κόλα και νερό, σύμφωνα με το Politico.
Η στρατηγική ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Τα διακυβεύματα είναι τεράστια. Η πρόταση για τον MFF θα πρέπει να χρηματοδοτήσει την ΕΕ για να αντιμετωπίσει πρωτοφανείς προκλήσεις, όπως έναν εμπορικό πόλεμο με την Αμερική του Donald Trump, έναν πραγματικό πόλεμο με τη Ρωσία του Vladimir Putin, εντατικότερο ανταγωνισμό από την Κίνα, συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, την κλιματική αλλαγή, τη διεθνή μετανάστευση και την άνοδο της ακροδεξιάς.
Όπως δήλωσε ο Draghi, ο «σεβάσμιος σοφός» της ευρωπαϊκής οικονομίας: «Φτάσαμε στο σημείο όπου, χωρίς δράση, θα πρέπει είτε να συμβιβαστούμε με την ευημερία μας, το περιβάλλον μας ή την ελευθερία μας».
Ο τρέχων βασικός προϋπολογισμός της ΕΕ ανέρχεται σε περίπου 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ, που δεν είναι μικρό ποσό.
Ωστόσο, αυτό αντιπροσωπεύει μόλις το 1% του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ, σε σύγκριση με το 48% του προϋπολογισμού της Γερμανίας και το 57% της Γαλλίας.
Σεβαστοί παρατηρητές — συμπεριλαμβανομένου του Draghi — υποστηρίζουν ότι η δημόσια δαπάνη της ΕΕ είναι εξαιρετικά ανεπαρκής για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ήπειρος.
Ποιο μέγεθος χρειάζεται ο προϋπολογισμός της ΕΕ;
Η ερώτηση είναι, πόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι η «εκρηκτική» δύναμη του προϋπολογισμού της ΕΕ;
Η απάντηση διαφέρει σημαντικά, ανάλογα με το ποιος την δίνει.
Ορισμένες χώρες θέλουν μηδενική αύξηση, ενώ άλλες θέλουν ο προϋπολογισμός της ΕΕ να διπλασιαστεί, δήλωσε ο Jan Stráský, ανώτερος οικονομολόγος στον ΟΟΣΑ.
«Αυτό είναι το εύρος, από μηδέν μέχρι διπλασιασμό, και η εκτίμησή μου είναι ότι αν τον αυξήσεις λιγότερο από το μισό, θα μπορούσες ήδη να πετύχεις πολλά από όσα έχει νόημα να γίνουν σε επίπεδο ΕΕ», δήλωσε ο Stráský στο POLITICO.
«Ίσως 20 ή 30%» — που θα έφερνε τον συνολικό προϋπολογισμό περίπου στο 1,3% του ΑΕΠ — «αν δαπανηθούν σωστά, θα μπορούσε να είναι μια τεράστια βελτίωση».
Προτεραιότητες και αξιοποίηση υπαρχόντων πόρων
Εκτός από μια μεγαλύτερη συνολική «κατσαρόλα», ο ΟΟΣΑ πρότεινε, σε μια αναφορά που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα, να αναδιαρθρωθούν οι υπάρχοντες πόροι της ΕΕ, εστιάζοντας στην άμυνα και στην πιο ενοποιημένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία θα μειώσει το κόστος ενέργειας και θα βοηθήσει στην ενίσχυση της ανάπτυξης.
Ένα μεγαλύτερο ποσοστό των δημόσιων δαπανών θα πρέπει να παραχωρηθεί στις Βρυξέλλες, πρότεινε το think tank, για να συντονιστούν πιο αποτελεσματικά τα διασυνοριακά έργα υποδομής, όπως οι διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας, και οι προμήθειες άμυνας.
Η διαμάχη για τους φόρους και τις αλλαγές στον προϋπολογισμό
Όσο για το δύσκολο μέρος — πιθανώς τουλάχιστον — είναι να αποφασιστεί από πού θα προέλθουν τα χρήματα.
Ήδη έχει ξεκινήσει μια σφοδρή διαμάχη για το αν θα πρέπει να εγκριθούν νέες μορφές αυτών των «ίδιων πόρων», δηλαδή των εσόδων της ΕΕ, ως μέρος του νέου προϋπολογισμού, επεκτείνοντας το ποσοστό των εσόδων που μπορεί να λάβει η ΕΕ από υπάρχοντες φόρους ή χρηματοοικονομικές ρυθμίσεις.
Ο Επίτροπος Προϋπολογισμού της ΕΕ, Piotr Serafin, υποσχέθηκε «ένα φιλόδοξο πακέτο ιδίων πόρων», το οποίο «από τη μία πλευρά θα ενισχύσει τη χρηματοοικονομική ικανότητα αυτών που έχουμε εδώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά από την άλλη πλευρά θα είναι πολιτικά και κοινωνικά αποδεκτό για τα κράτη μέλη αλλά και για τους πολίτες της Ευρώπης».
Αυτός ο «πονοκέφαλος» θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι κανόνες θα περάσουν τελικά, ό,τι και αν επιθυμεί η von der Leyen και οι επίτροποι της.
Η ευρωπαϊκή απάντηση στις παγκόσμιες προκλήσεις
Στην πραγματικότητα, το ερώτημα για το αν πρέπει να τιμωρηθούν χώρες που παραβιάζουν τα δημοκρατικά πρότυπα «κανόνα του δικαίου» επανέρχεται στο βασικό ερώτημα που θεμελιώνει όλον τον προϋπολογισμό: Ποιός είναι ο πραγματικός σκοπός της ΕΕ;
Πόσο, σε αυτήν την εποχή πολλαπλών παγκόσμιων προκλήσεων, πρέπει οι 27 χώρες της ΕΕ να δράσουν από κοινού, μέσω συντονισμένων ενεργειών στα γυάλινα γραφεία των Βρυξελλών και πόσο πρέπει να αποφασίζουν στο εσωτερικό τους;
Στο τέλος, η κλίμακα και η έκταση του τελικού προϋπολογισμού της ΕΕ θα εκφράσουν τη συλλογική απάντηση της ΕΕ σε αυτό το ερώτημα.
www.bankingnews.gr
Ήταν Σεπτέμβριος του 2023 και το γραφείο της Ursula von der Leyen ήθελε να μάθει αν θα μπορούσε να αναλάβει μια τελευταία αποστολή για τις Βρυξέλλες: να βρει έναν τρόπο για να κάνει την Ευρώπη και πάλι ανταγωνιστική.
«Έπρεπε να το σκεφτώ για μερικές μέρες πριν πω το "ναι"», θυμήθηκε αργότερα ο Draghi, όταν δημοσίευσε την τελική του έκθεση για την ενίσχυση της οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Η αποστολή φαινόταν τόσο δύσκολη, τόσο εκφοβιστική».
Αυτή την Τετάρτη, 16 Ιουλίου 2025, οι ιδέες του Draghi για την ανταγωνιστικότητα θα επανέλθουν στο προσκήνιο, καθώς η von der Leyen αποκαλύπτει το σχέδιο της για τον επόμενο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ, σε μια κρίσιμη στιγμή για τη θητεία της ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο Πολυετής Δημοσιονομικός Προγραμματισμός (MFF), όπως είναι γνωστός ο τεράστιος σχεδιασμός για τις μελλοντικές δαπάνες, θα ισχύσει από το 2028 έως το 2034.
Το γεγονός ότι έχουν προβλεφθεί δύο χρόνια για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το περιεχόμενο του προϋπολογισμού δείχνει ότι — όπως συνήθως — η von der Leyen αναμένει μια τεράστια μάχη με τις εθνικές κυβερνήσεις, οι οποίες πρέπει να συμφωνήσουν ομοφώνως για τα περιεχόμενα του προϋπολογισμού.
Οι αξιωματούχοι της Επιτροπής πέρασαν το Σαββατοκύριακο σε μαραθώνιες συναντήσεις για να ολοκληρώσουν την πρόταση και συνέχισαν να εργάζονται μέχρι αργά το βράδυ της Δευτέρας, με πίτσα, κόλα και νερό, σύμφωνα με το Politico.
Η στρατηγική ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Τα διακυβεύματα είναι τεράστια. Η πρόταση για τον MFF θα πρέπει να χρηματοδοτήσει την ΕΕ για να αντιμετωπίσει πρωτοφανείς προκλήσεις, όπως έναν εμπορικό πόλεμο με την Αμερική του Donald Trump, έναν πραγματικό πόλεμο με τη Ρωσία του Vladimir Putin, εντατικότερο ανταγωνισμό από την Κίνα, συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, την κλιματική αλλαγή, τη διεθνή μετανάστευση και την άνοδο της ακροδεξιάς.
Όπως δήλωσε ο Draghi, ο «σεβάσμιος σοφός» της ευρωπαϊκής οικονομίας: «Φτάσαμε στο σημείο όπου, χωρίς δράση, θα πρέπει είτε να συμβιβαστούμε με την ευημερία μας, το περιβάλλον μας ή την ελευθερία μας».
Ο τρέχων βασικός προϋπολογισμός της ΕΕ ανέρχεται σε περίπου 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ, που δεν είναι μικρό ποσό.
Ωστόσο, αυτό αντιπροσωπεύει μόλις το 1% του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ, σε σύγκριση με το 48% του προϋπολογισμού της Γερμανίας και το 57% της Γαλλίας.
Σεβαστοί παρατηρητές — συμπεριλαμβανομένου του Draghi — υποστηρίζουν ότι η δημόσια δαπάνη της ΕΕ είναι εξαιρετικά ανεπαρκής για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ήπειρος.
Ποιο μέγεθος χρειάζεται ο προϋπολογισμός της ΕΕ;
Η ερώτηση είναι, πόσο μεγαλύτερη πρέπει να είναι η «εκρηκτική» δύναμη του προϋπολογισμού της ΕΕ;
Η απάντηση διαφέρει σημαντικά, ανάλογα με το ποιος την δίνει.
Ορισμένες χώρες θέλουν μηδενική αύξηση, ενώ άλλες θέλουν ο προϋπολογισμός της ΕΕ να διπλασιαστεί, δήλωσε ο Jan Stráský, ανώτερος οικονομολόγος στον ΟΟΣΑ.
«Αυτό είναι το εύρος, από μηδέν μέχρι διπλασιασμό, και η εκτίμησή μου είναι ότι αν τον αυξήσεις λιγότερο από το μισό, θα μπορούσες ήδη να πετύχεις πολλά από όσα έχει νόημα να γίνουν σε επίπεδο ΕΕ», δήλωσε ο Stráský στο POLITICO.
«Ίσως 20 ή 30%» — που θα έφερνε τον συνολικό προϋπολογισμό περίπου στο 1,3% του ΑΕΠ — «αν δαπανηθούν σωστά, θα μπορούσε να είναι μια τεράστια βελτίωση».
Προτεραιότητες και αξιοποίηση υπαρχόντων πόρων
Εκτός από μια μεγαλύτερη συνολική «κατσαρόλα», ο ΟΟΣΑ πρότεινε, σε μια αναφορά που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα, να αναδιαρθρωθούν οι υπάρχοντες πόροι της ΕΕ, εστιάζοντας στην άμυνα και στην πιο ενοποιημένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία θα μειώσει το κόστος ενέργειας και θα βοηθήσει στην ενίσχυση της ανάπτυξης.
Ένα μεγαλύτερο ποσοστό των δημόσιων δαπανών θα πρέπει να παραχωρηθεί στις Βρυξέλλες, πρότεινε το think tank, για να συντονιστούν πιο αποτελεσματικά τα διασυνοριακά έργα υποδομής, όπως οι διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας, και οι προμήθειες άμυνας.
Η διαμάχη για τους φόρους και τις αλλαγές στον προϋπολογισμό
Όσο για το δύσκολο μέρος — πιθανώς τουλάχιστον — είναι να αποφασιστεί από πού θα προέλθουν τα χρήματα.
Ήδη έχει ξεκινήσει μια σφοδρή διαμάχη για το αν θα πρέπει να εγκριθούν νέες μορφές αυτών των «ίδιων πόρων», δηλαδή των εσόδων της ΕΕ, ως μέρος του νέου προϋπολογισμού, επεκτείνοντας το ποσοστό των εσόδων που μπορεί να λάβει η ΕΕ από υπάρχοντες φόρους ή χρηματοοικονομικές ρυθμίσεις.
Ο Επίτροπος Προϋπολογισμού της ΕΕ, Piotr Serafin, υποσχέθηκε «ένα φιλόδοξο πακέτο ιδίων πόρων», το οποίο «από τη μία πλευρά θα ενισχύσει τη χρηματοοικονομική ικανότητα αυτών που έχουμε εδώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά από την άλλη πλευρά θα είναι πολιτικά και κοινωνικά αποδεκτό για τα κράτη μέλη αλλά και για τους πολίτες της Ευρώπης».
Αυτός ο «πονοκέφαλος» θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι κανόνες θα περάσουν τελικά, ό,τι και αν επιθυμεί η von der Leyen και οι επίτροποι της.
Η ευρωπαϊκή απάντηση στις παγκόσμιες προκλήσεις
Στην πραγματικότητα, το ερώτημα για το αν πρέπει να τιμωρηθούν χώρες που παραβιάζουν τα δημοκρατικά πρότυπα «κανόνα του δικαίου» επανέρχεται στο βασικό ερώτημα που θεμελιώνει όλον τον προϋπολογισμό: Ποιός είναι ο πραγματικός σκοπός της ΕΕ;
Πόσο, σε αυτήν την εποχή πολλαπλών παγκόσμιων προκλήσεων, πρέπει οι 27 χώρες της ΕΕ να δράσουν από κοινού, μέσω συντονισμένων ενεργειών στα γυάλινα γραφεία των Βρυξελλών και πόσο πρέπει να αποφασίζουν στο εσωτερικό τους;
Στο τέλος, η κλίμακα και η έκταση του τελικού προϋπολογισμού της ΕΕ θα εκφράσουν τη συλλογική απάντηση της ΕΕ σε αυτό το ερώτημα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών