Οι γεωπολιτικές εξελίξεις είναι ξανά ραγδαίες.
Το κλίμα μοιάζει πιο εύφλεκτο από ποτέ, με αναλυτές να φοβούνται πως η επόμενη σπίθα δεν θα περιοριστεί σε δηλώσεις – αλλά σε στρατιωτικά πλήγματα.
Μετά τον 12ήμερο πόλεμο Ισραήλ–Ιράν, η ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή έχει ανατραπεί. Το Ισραήλ, με αυξημένη αυτοπεποίθηση και νέο ρόλο ηγεμόνα, προκαλεί σοβαρή ανησυχία στην Άγκυρα. Όπως επισημαίνει η ειδικός του Brookings Institute, Asli Aydintasbas, η Άγκυρα πλέον βλέπει το Τελ Αβίβ όχι απλά ως αντίπαλο, αλλά ως διαρκή στρατηγική απειλή.
Οι δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ Fidan ήταν αποκαλυπτικές:
«Δεν υπάρχει πρόβλημα με τους Άραβες. Υπάρχει πρόβλημα με το Ισραήλ». Οι τόνοι αυτοί δεν ανήκουν πλέον στη ρητορική άκρων – απηχούν την επίσημη στάση σημαντικού μέρους του τουρκικού κρατικού μηχανισμού.
Το Ισραήλ, από την πλευρά του, ενισχύει τους δεσμούς με τους Κούρδους στη βόρεια Συρία, ένα «κόκκινο πανί» για την Τουρκία, η οποία διατηρεί ήδη στρατιωτικό έλεγχο σε σημαντικές περιοχές εκεί. Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία έχει ήδη πλήξει εγκαταστάσεις που προορίζονταν για τουρκική βάση τον περασμένο Απρίλιο – ένα σαφές μήνυμα.
Ο χάρτης της Συρίας μετατρέπεται σε σκακιέρα υψηλού ρίσκου, με Άγκυρα και Τελ Αβίβ να ανταγωνίζονται για ερείσματα σε κουρδικές και δρούζικες περιοχές, και τους συριακούς κρατικούς μηχανισμούς σε πλήρη αποδιοργάνωση από την πτώση του Assad το 2024.
Οι διπλωματικοί δίαυλοι Τουρκίας–Ισραήλ έχουν ουσιαστικά παγώσει, και οι ΗΠΑ βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.
Η Ουάσινγκτον καλείται να εξισορροπήσει δύο παραδοσιακούς συμμάχους – οι οποίοι όμως βρίσκονται όλο και πιο κοντά σε μια ανεξέλεγκτη στρατιωτική σύγκρουση.
Τα γεγονότα στη Συρία, με τις συγκρούσεις μεταξύ κυβερνητικών δυνάμεων και Δρούζων, αποτελούν προειδοποιητικό καμπανάκι.
Η φωτιά έχει ανάψει – και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα μείνει περιορισμένη. Το μόνο βέβαιο: η επόμενη κρίση στη Μέση Ανατολή δεν είναι απλώς πιθανή. Είναι ήδη στα σκαριά όπως γράφουν και σε αποκαλυπτικό δημοσίευμα οι FT.
Γεωστρατηγικά... Αντίπαλα Οράματα
1. Η Τουρκία επιδιώκει τα τελευταία χρόνια να ενισχύσει τον ρόλο της ως περιφερειακής υπερδύναμης στη Μέση Ανατολή και τον μουσουλμανικό κόσμο. Αντίθετα, το Ισραήλ προσεγγίζει τη στρατηγική του μέσα από στενές σχέσεις με τις ΗΠΑ και περιφερειακές συνεργασίες με την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα — συμμαχίες που η Άγκυρα θεωρεί απειλητικές για τα συμφέροντά της.
2. Η Συρία ως Θέατρο ΣυγκρούσεωνΗ Συρία έχει καταστεί σημείο αντιπαράθεσης.
-
Η Τουρκία ελέγχει ήδη σημαντικές περιοχές στη βόρεια Συρία, όπου πραγματοποιεί επιχειρήσεις κατά κουρδικών δυνάμεων.
-
Το Ισραήλ, με τη σειρά του, χτυπά ιρανικές θέσεις, αλλά ταυτόχρονα στηρίζει έμμεσα τους Κούρδους και τις δυνάμεις Δρούζων, που έχουν επιρροή στις νότιες και ανατολικές περιοχές της χώρας.
Η σύγκρουση συμφερόντων είναι άμεση και δυνητικά εκρηκτική, ειδικά καθώς και οι δύο χώρες διαθέτουν επιχειρησιακή δυνατότητα μέσα στη Συρία.
3. Διακοπή Διπλωματικών ΚαναλιώνΗ ρητορική της Άγκυρας έχει σκληρύνει, ειδικά μετά τις τελευταίες δηλώσεις Φιντάν. Το πάγωμα των επαφών και η έλλειψη διαύλων επικοινωνίας αυξάνουν τον κίνδυνο "θερμού επεισοδίου" που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανοικτή σύρραξη ή έστω σε ανταλλαγή επιθετικών ενεργειών δια αντιπροσώπων.
4. Ο Ρόλος των ΗΠΑΗ Ουάσινγκτον βρίσκεται σε δεινή θέση: και η Τουρκία και το Ισραήλ είναι τυπικά σύμμαχοι των ΗΠΑ, μέλη στρατιωτικών ή γεωπολιτικών συμφωνιών. Μια ανοιχτή σύγκρουση θα επιδείνωνε την εικόνα της αμερικανικής επιρροής στην περιοχή και θα εξασθενούσε το μέτωπο κατά Ιράν–Ρωσίας–Κίνας.
5. Ενεργειακά Συμφέροντα και Θαλάσσια ΖώνηΣτην Ανατολική Μεσόγειο, οι τουρκικές επιδιώξεις για έλεγχο ενεργειακών κόμβων έρχονται σε αντίθεση με τις συμφωνίες Ισραήλ–Ελλάδας–Κύπρου. Η ένταση μεταφέρεται και στο πεδίο των υποθαλάσσιων ερευνών, με διακηρύξεις για ΑΟΖ που επικαλύπτονται.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών