Καθ’ όλη τη διάρκεια των 12 ημερών της πρόσφατης σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν, η Κίνα κινήθηκε γρήγορα για να τοποθετηθεί ως πιθανός διαμεσολαβητής και φωνή λογικής εν μέσω της όξυνσης της περιφερειακής κρίσης.
Μόλις την επόμενη μέρα μετά την απρόκλητη επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν στις 13 Ιουνίου, το Πεκίνο επικοινώνησε και με τις δύο πλευρές, εκφράζοντας την επιθυμία του για μεσολάβηση, ενώ ο Υπουργός Εξωτερικών Wang Yi καταδίκασε τις ενέργειες του Ισραήλ ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου.
Ο Πρόεδρος Xi Jinping ακολούθησε με εκκλήσεις για αποκλιμάκωση, ενώ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ η Κίνα, μαζί με τη Ρωσία και το Πακιστάν, ζήτησε «άμεση και αδιάκριτη εκεχειρία».
Όταν το Ιράν απείλησε με αποκλεισμό του στρατηγικής σημασίας Στενού του Hormuz, από όπου διέρχεται το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου, το Πεκίνο κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να εντείνει τις προσπάθειες για αποκλιμάκωση και αποτροπή ευρύτερης αναταραχής με παγκόσμιες οικονομικές συνέπειες.
Στρατηγική μη ανάμιξης με οικονομική έμφαση
Σύμφωνα με το Al Jazeera, η στάση της Κίνας παρέμεινε πιστή στην παραδοσιακή πολιτική μη ανάμιξης σε ξένες συγκρούσεις.
Ωστόσο, ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτή η προσέγγιση αποκαλύπτει τα όρια της επιρροής της στην περιοχή, παρά τις φιλοδοξίες της να αναδειχθεί σε σημαντικό παράγοντα στη Μέση Ανατολή.
Σε αντίθεση με ορισμένες χώρες, και ιδίως τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα προσεγγίζει παραδοσιακά την εξωτερική πολιτική "μέσα από τον φακό του στρατηγικού πραγματισμού και όχι της ιδεολογικής αλληλεγγύης", δήλωσε η Evangeline Cheng, επιστημονική συνεργάτης στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης.
Επενδύει στον τεχνολογικό τομέα του Ισραήλ και έχει προγράμματα υποδομών όπως το Belt and Road που διαπερνούν το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Ομάν, το Κουβέιτ, το Ιράκ, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Πιο κρίσιμα, η Κίνα εξαρτάται από τη Μέση Ανατολή για πάνω από το ήμισυ των εισαγωγών αργού πετρελαίου της, ενώ είναι ο κορυφαίος καταναλωτής ιρανικού πετρελαίου. Ένας παρατεταμένος πόλεμος ή αποκλεισμός του Στενού του Hormuz θα διαταράξει την ενεργειακή της ασφάλεια.
"Ο πόλεμος και η αστάθεια της ασφάλειας δεν υπονομεύουν μόνο τις κινεζικές επενδύσεις, το εμπόριο και τις επιχειρήσεις... αλλά και την τιμή του πετρελαίου και την ενεργειακή ασφάλεια του φυσικού αερίου γενικότερα", δήλωσε ο Alam Saleh, επικεφαλής λέκτορας Ιρανικών Σπουδών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας.
"Ως εκ τούτου, η Κίνα επιδιώκει τη σταθερότητα και διαφωνεί και αντιτίθεται σε κάθε είδους στρατιωτική λύση για κάθε είδους σύγκρουση και αντιπαράθεση, ανεξαρτήτως με ποιον".
Αντιδράσεις και περιορισμοί επιρροής
Η διπλωματική επιρροή της Κίνας παραμένει περιορισμένη.
Παρότι προσπάθησε να αναλάβει ρόλο διαμεσολαβητή, η σχέση της με το Ιράν προκαλεί επιφυλάξεις, ιδίως από το Ισραήλ, σύμμαχο των ΗΠΑ.
Η επιτυχία της στην μεσολάβηση για την εξομάλυνση σχέσεων μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας το 2023 αποδίδεται εν μέρει και σε άλλους διαμεσολαβητές, όπως το Ομάν και το Ιράκ.
Επιπλέον, η στρατηγική συμμαχία 25 ετών που υπέγραψαν Κίνα και Ιράν, η συμμετοχή του Ιράν σε κινέζικα σχήματα όπως ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης και οι ναυτικές ασκήσεις «Maritime Security Belt» ενισχύουν τους δεσμούς τους.
Η κοινή αντίθεση τους στην αμερικανική ηγεμονία ενισχύει το διπλωματικό τους προφίλ.
Το διπλωματικό δίλημμα
Το βασικό δίλημμα της Κίνας είναι πως, ενώ επιθυμεί να παρουσιαστεί ως μεγάλη δύναμη που μεσολαβεί σε παγκόσμιες συγκρούσεις, η στενή σχέση της με κάποιες εμπλεκόμενες πλευρές μειώνει την ικανότητά της να παίξει ουδέτερο ρόλο.
Για την ώρα, η Κίνα βασίζεται στην παρουσία των ΗΠΑ ως εγγυητή ασφαλείας στην περιοχή, εστιάζοντας στο να ενισχύσει τις οικονομικές της σχέσεις, εκμεταλλευόμενη ταυτόχρονα τη σταθερότητα που παρέχει η αμερικανική στρατιωτική παρουσία.
Παράλληλα, οι κινήσεις των ΗΠΑ, όπως οι επιθέσεις σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, δίνουν στην Κίνα τη δυνατότητα να αναδειχθεί διπλωματικά ως η «ήρεμη, υπεύθυνη μεγάλη δύναμη», κερδίζοντας ηθικό πλεονέκτημα στην παγκόσμια σκηνή.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών