Η εύθραυστη ειρήνη του Trump στη Μέση Ανατολή…
Ο χαρακτηρισμός «ο πόλεμος των 12 ημερών» έχει ιδιαίτερο βάρος.
Με αυτόν τον τίτλο για τη σύγκρουση μεταξύ Ιράν, Ισραήλ και ΗΠΑ, ο Donald Trump επιχειρεί δύο πράγματα:
Πρώτον, να βάλει μια οριστική τελεία στη σύγκρουση.
Και δεύτερον, να υπονοήσει ότι οι τελευταίες 12 ημέρες πολέμου αποτελούν ένα καθοριστικό σημείο καμπής για τη Μέση Ανατολή — παρόμοιο με τον εξάημερο πόλεμο του 1967, όταν το Ισραήλ νίκησε Αίγυπτο, Συρία και Ιορδανία.
Μπορούν, όμως, αυτές οι εκτιμήσεις να σταθούν στον χρόνο;
Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της εκεχειρίας από τον Trump, το Ισραήλ κατηγόρησε το Ιράν για παραβίασή της και υποσχέθηκε σκληρή απάντηση.
Από την πλευρά του, ο Trump απάντησε με εκρηκτικές εκφράσεις καλώντας και τις δύο πλευρές να υποχωρήσουν.
Ίσως πρόκειται απλώς για το τελευταίο ξεσπάσμα δύο μαχητών μετά τη λήξη της μάχης — και το χειρότερο να έχει όντως περάσει.
Ή, αντίθετα, η διακήρυξη «ΕΙΡΗΝΗ» του Trump να είναι περισσότερο μια ευχή παρά πραγματικότητα — υπογραμμίζοντας ξανά ότι οι ΗΠΑ δεν ελέγχουν πλήρως τις εξελίξεις στην περιοχή.
Παρόλο που η εκεχειρία είναι εμφανώς εύθραυστη, αποτελεί πιθανό σημάδι ότι η σύγκρουση βρίσκεται σε φάση αποκλιμάκωσης.
Ωστόσο, αυτή η αποκλιμάκωση μοιάζει περισσότερο με μια παύση στις εχθροπραξίες μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, παρά με την οριστική νέα αρχή που αναζητά ο Trump.
Αποκλιμάκωση
Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν είναι σαφώς πληγωμένη, αλλά παραμένει, προς το παρόν, ακέραιη.
Αντί να αλλάξει τη θεώρηση του Ιρανικού καθεστώτος, η σύγκρουση επιβεβαίωσε τις βασικές του υποθέσεις — ότι το Ισραήλ και οι ΗΠΑ αποτελούν σοβαρούς και επικίνδυνους εχθρούς.
Ως αποτέλεσμα, η ηγεσία του Ιράν θα αναζητήσει τώρα τρόπους να ανασυγκροτήσει τη στρατιωτική της ισχύ και την εσωτερική νομιμοποίηση.
Ο Vali Nasr, συγγραφέας του βιβλίου «Η Μεγάλη Στρατηγική του Ιράν», επισημαίνει πως το καθεστώς «δεν βρίσκεται σε νοοτροπία που να λέει δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την απειλή του Ισραήλ και να κάνουμε απλώς ειρήνη».
Η αναδόμηση του πυρηνικού και βαλλιστικού προγράμματος του Ιράν — καθώς και του δικτύου περιφερειακών πληρεξουσίων του — θα είναι πολύ δύσκολη, ίσως όμως όχι αδύνατη.
Επιπλέον, το Ιράν έχει πλέον κάθε κίνητρο να βρει νέους τρόπους αντίποινων εναντίον του Ισραήλ.
Κατά τον Nasr, η «μεγαλύτερη ευπάθεια του καθεστώτος αυτή τη στιγμή είναι ο πληθυσμός».
Οι προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της εσωτερικής υποστήριξης θα επικεντρωθούν πιθανότατα σε εθνικιστικές εκκλήσεις απέναντι σε μια εξωτερική απειλή.
Χωρίς αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν ή μια οριστική αλλαγή νοοτροπίας, η φαινομενική νίκη του Ισραήλ στον πόλεμο των 12 ημερών απέχει πολύ από το να θεωρείται δεδομένη.
Το Ισραήλ έχει επιδείξει εντυπωσιακές στρατιωτικές και μυστικές ικανότητες, αλλά έχει επίσης αποδείξει πως, σε τελική ανάλυση, εξακολουθεί να εξαρτάται από τις ΗΠΑ για να ολοκληρώσουν το έργο.
Καθώς η Ισλαμική Δημοκρατία δεν έχει ηττηθεί οριστικά, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ πρέπει να βρουν εναλλακτικούς τρόπους για να διασφαλίσουν την ειρήνη στην περιοχή.
Όμως, μετά την επίθεση της Hamas στις 7 Οκτωβρίου 2023, η ειρηνευτική διάθεση έχει εκλείψει στο Ισραήλ.
Η κυβέρνηση Netanyahu και οι πιθανότεροι διάδοχοί της φαίνεται να έχουν δεσμευτεί σε μια στρατηγική εθνικής ασφάλειας βασισμένη στην περιφερειακή ηγεμονία.
Αυτό το καθεστώς επικρατεί προς το παρόν, αλλά για μια χώρα με πληθυσμό 10 εκατομμυρίων σε μια περιοχή με εκατοντάδες εκατομμύρια, η ισορροπία αυτή παραμένει επισφαλής.
Ο Trump δείχνει αποφασισμένος να περάσει στην ιστορία ως ειρηνοποιός και πρόσφατα επανέλαβε πως αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης.
Οι συνεργάτες του εδώ και καιρό θέλουν να στηρίξουν τις Συμφωνίες του Αβραάμ, που υπεγράφησαν στην Ουάσιγκτον κατά την πρώτη θητεία του Trump και οδήγησαν στην ομαλοποίηση σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μπαχρέιν, Μαρόκου και Σουδάν.
Ωστόσο, η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν — δύο κρατών που μόλις πολέμησαν και παραμένουν πικροί εχθροί — είναι απείρως πιο δύσκολη.
Η ομάδα του Trump, άλλωστε, υστερεί σε διπλωματική ικανότητα.
Ούτε ο Rubio ούτε ο Steve Witkoff — ο υπουργός εξωτερικών και ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ — φαίνονται να έχουν το επίπεδο ενός σύγχρονου Henry Kissinger.
Η παραπομπή του Trump στον εξάημερο πόλεμο του 1967 είναι διττή.
Έξι χρόνια αργότερα, το 1973, το Ισραήλ βρέθηκε ξανά σε πόλεμο με την Αίγυπτο και τη Συρία.
www.bankingnews.gr
Με αυτόν τον τίτλο για τη σύγκρουση μεταξύ Ιράν, Ισραήλ και ΗΠΑ, ο Donald Trump επιχειρεί δύο πράγματα:
Πρώτον, να βάλει μια οριστική τελεία στη σύγκρουση.
Και δεύτερον, να υπονοήσει ότι οι τελευταίες 12 ημέρες πολέμου αποτελούν ένα καθοριστικό σημείο καμπής για τη Μέση Ανατολή — παρόμοιο με τον εξάημερο πόλεμο του 1967, όταν το Ισραήλ νίκησε Αίγυπτο, Συρία και Ιορδανία.
Μπορούν, όμως, αυτές οι εκτιμήσεις να σταθούν στον χρόνο;
Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της εκεχειρίας από τον Trump, το Ισραήλ κατηγόρησε το Ιράν για παραβίασή της και υποσχέθηκε σκληρή απάντηση.
Από την πλευρά του, ο Trump απάντησε με εκρηκτικές εκφράσεις καλώντας και τις δύο πλευρές να υποχωρήσουν.
Ίσως πρόκειται απλώς για το τελευταίο ξεσπάσμα δύο μαχητών μετά τη λήξη της μάχης — και το χειρότερο να έχει όντως περάσει.
Ή, αντίθετα, η διακήρυξη «ΕΙΡΗΝΗ» του Trump να είναι περισσότερο μια ευχή παρά πραγματικότητα — υπογραμμίζοντας ξανά ότι οι ΗΠΑ δεν ελέγχουν πλήρως τις εξελίξεις στην περιοχή.
Παρόλο που η εκεχειρία είναι εμφανώς εύθραυστη, αποτελεί πιθανό σημάδι ότι η σύγκρουση βρίσκεται σε φάση αποκλιμάκωσης.
Ωστόσο, αυτή η αποκλιμάκωση μοιάζει περισσότερο με μια παύση στις εχθροπραξίες μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, παρά με την οριστική νέα αρχή που αναζητά ο Trump.
Αποκλιμάκωση
Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν είναι σαφώς πληγωμένη, αλλά παραμένει, προς το παρόν, ακέραιη.
Αντί να αλλάξει τη θεώρηση του Ιρανικού καθεστώτος, η σύγκρουση επιβεβαίωσε τις βασικές του υποθέσεις — ότι το Ισραήλ και οι ΗΠΑ αποτελούν σοβαρούς και επικίνδυνους εχθρούς.
Ως αποτέλεσμα, η ηγεσία του Ιράν θα αναζητήσει τώρα τρόπους να ανασυγκροτήσει τη στρατιωτική της ισχύ και την εσωτερική νομιμοποίηση.
Ο Vali Nasr, συγγραφέας του βιβλίου «Η Μεγάλη Στρατηγική του Ιράν», επισημαίνει πως το καθεστώς «δεν βρίσκεται σε νοοτροπία που να λέει δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την απειλή του Ισραήλ και να κάνουμε απλώς ειρήνη».
Η αναδόμηση του πυρηνικού και βαλλιστικού προγράμματος του Ιράν — καθώς και του δικτύου περιφερειακών πληρεξουσίων του — θα είναι πολύ δύσκολη, ίσως όμως όχι αδύνατη.
Επιπλέον, το Ιράν έχει πλέον κάθε κίνητρο να βρει νέους τρόπους αντίποινων εναντίον του Ισραήλ.
Κατά τον Nasr, η «μεγαλύτερη ευπάθεια του καθεστώτος αυτή τη στιγμή είναι ο πληθυσμός».
Οι προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της εσωτερικής υποστήριξης θα επικεντρωθούν πιθανότατα σε εθνικιστικές εκκλήσεις απέναντι σε μια εξωτερική απειλή.
Χωρίς αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν ή μια οριστική αλλαγή νοοτροπίας, η φαινομενική νίκη του Ισραήλ στον πόλεμο των 12 ημερών απέχει πολύ από το να θεωρείται δεδομένη.
Το Ισραήλ έχει επιδείξει εντυπωσιακές στρατιωτικές και μυστικές ικανότητες, αλλά έχει επίσης αποδείξει πως, σε τελική ανάλυση, εξακολουθεί να εξαρτάται από τις ΗΠΑ για να ολοκληρώσουν το έργο.
Καθώς η Ισλαμική Δημοκρατία δεν έχει ηττηθεί οριστικά, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ πρέπει να βρουν εναλλακτικούς τρόπους για να διασφαλίσουν την ειρήνη στην περιοχή.
Όμως, μετά την επίθεση της Hamas στις 7 Οκτωβρίου 2023, η ειρηνευτική διάθεση έχει εκλείψει στο Ισραήλ.
Η κυβέρνηση Netanyahu και οι πιθανότεροι διάδοχοί της φαίνεται να έχουν δεσμευτεί σε μια στρατηγική εθνικής ασφάλειας βασισμένη στην περιφερειακή ηγεμονία.
Αυτό το καθεστώς επικρατεί προς το παρόν, αλλά για μια χώρα με πληθυσμό 10 εκατομμυρίων σε μια περιοχή με εκατοντάδες εκατομμύρια, η ισορροπία αυτή παραμένει επισφαλής.
Ο Trump δείχνει αποφασισμένος να περάσει στην ιστορία ως ειρηνοποιός και πρόσφατα επανέλαβε πως αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης.
Οι συνεργάτες του εδώ και καιρό θέλουν να στηρίξουν τις Συμφωνίες του Αβραάμ, που υπεγράφησαν στην Ουάσιγκτον κατά την πρώτη θητεία του Trump και οδήγησαν στην ομαλοποίηση σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μπαχρέιν, Μαρόκου και Σουδάν.
Ωστόσο, η εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν — δύο κρατών που μόλις πολέμησαν και παραμένουν πικροί εχθροί — είναι απείρως πιο δύσκολη.
Η ομάδα του Trump, άλλωστε, υστερεί σε διπλωματική ικανότητα.
Ούτε ο Rubio ούτε ο Steve Witkoff — ο υπουργός εξωτερικών και ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ — φαίνονται να έχουν το επίπεδο ενός σύγχρονου Henry Kissinger.
Η παραπομπή του Trump στον εξάημερο πόλεμο του 1967 είναι διττή.
Έξι χρόνια αργότερα, το 1973, το Ισραήλ βρέθηκε ξανά σε πόλεμο με την Αίγυπτο και τη Συρία.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών