Σχετικά Άρθρα
Ισπανική «βόμβα» στο ΝΑΤΟ: Ξεχάστε 5% του ΑΕΠ για εξοπλισμούς– Χάος στη Σύνοδο της Χάγης
O Rutte επιβάλλει πολιτική... DOGE στο ΝΑΤΟ - Δεκάδες απολύσεις και κατάργηση διευθύνσεων
Σύνοδος-εξπρές του ΝΑΤΟ στη Χάγη - Μόνο μία συνεδρίαση για να... μην βαρεθεί ο Trump και φύγει
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, πηγαίνει στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ με μια σαφή αποστολή: Nα επιβάλλει τους δικούς του όρους και να πιέσει την Ευρώπη να αυξήσει δραματικά τις αμυντικές δαπάνες. Στον αντίποδα, η Ευρώπη, παρά τις επιφυλάξεις και τις εσωτερικές διαφωνίες, φαίνεται αποφασισμένη να ακολουθήσει. Αυτό όμως δεν εγγυάται ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα μείνει ικανοποιημένος.
Το ΝΑΤΟ θα δεσμευτεί να αυξήσει δραματικά τις αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ (3,5% σε σκληρές στρατιωτικές δαπάνες και 1,5% σε πιο χαλαρά οριζόμενες προσπάθειες που σχετίζονται με την άμυνα). Η δέσμευση, μια κομβική στιγμή που θα μπορούσε να επανεξισορροπήσει τη διατλαντική ασφάλεια, θα επιτρέψει στον Trump, ο οποίος απαιτεί από την Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερο μέρος του βάρους για τη δική της άμυνα, μια σημαντική νίκη στην παγκόσμια σκηνή.
«Δεν υπάρχει περίπτωση να πήγαιναν στο 5% χωρίς τον Trump», δήλωσε στο Politico ένας αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. «Οπότε το βλέπει ως μια μεγάλη νίκη, και είναι».
Ο Trump σκοπεύει να εκφωνήσει μια ομιλία την Τετάρτη (25/6/2025), κατά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής, κηρύσσοντας τη νέα δέσμευση δαπανών και τον δικό του καταλυτικό ρόλο.
Ο Trump δεν θα αρκεστεί στο 5%
Ωστόσο, σύμφωνα με το Politico, η νίκη του Trump δεν θα τον εμποδίσει να πιέζει τις χώρες να κάνουν ακόμα περισσότερα, γρηγορότερα, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολο για ορισμένους στη συμμαχία. Η Ισπανία, το μέλος του ΝΑΤΟ με το χαμηλότερο ποσοστό αμυντικών δαπανών, ζητά εξαίρεση από τη νέα δέσμευση και υπάρχει ευρεία διαφωνία σχετικά με την ημερομηνία κατά την οποία πρέπει να εκπληρωθεί αυτή η δέσμευση δαπανών.
«Σκέφτονται ένα χρονοδιάγραμμα που είναι, ειλικρινά, μια δεκαετία», δήλωσε ο Ivo Daalder, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ επί προέδρου Barack Obama. «Ο Trump πιθανότατα σκέφτεται ένα χρονοδιάγραμμα που είναι μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας, αν όχι νωρίτερα. Εκεί νομίζω ότι η Σύνοδος μπορεί να ανατιναχθεί».
Ενώ οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ διαφωνούν για τις λεπτομέρειες της δέσμευσης ασφάλειας, υπάρχει ευρεία συμφωνία σχετικά με την υπέρτατη σημασία να διατηρηθεί ο Trump ευχαριστημένος και να διατηρηθεί ένα ενωμένο μέτωπο στη Χάγη, με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία να μην έχει τελειώσει ακόμα και την εξωτερική πολιτική της Αμερικής να στρέφεται όλο και περισσότερο στην Ασία και τη Μέση Ανατολή. Προς τον σκοπό αυτό, οι διοργανωτές της συνόδου κορυφής έχουν εξορθολογίσει τη συνάντηση, μειώνοντας αυτό που συνήθως είναι μια υπόθεση 48 ωρών σε 24 ώρες και επικεντρώνοντάς την γύρω από τη δέσμευση του Trump, η οποία έχει διαπραγματευτεί εκ των προτέρων, και σχεδόν τίποτα άλλο.
«Πρέπει να πάρει τα εύσημα για το 5%. Γι' αυτό έχουμε τη σύνοδο κορυφής», δήλωσε ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος άμυνας. «Όλα τα άλλα εξορθολογίζονται για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου».
Η πολεμική ρητορική του Trump προς το Ιράν, που υπονοεί την πιθανότητα οι ΗΠΑ να συμμετάσχουν στον πόλεμο του Ισραήλ κατά του Ιράν για την καταστροφή των πυρηνικών εγκαταστάσεων της χώρας και ενδεχομένως την ανατροπή του καθεστώτος, έχει προκαλέσει έντονη αβεβαιότητα σε μια Σύνοδο Κορυφής που οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ ήλπιζαν να έχουν αυστηρά προσχεδιάσει. Ωστόσο, μέχρι την Παρασκευή, δεν υπήρχαν επίσημα σχέδια για συνάντηση με συμμάχους για να συζητηθεί η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, αν και αυτό θα μπορούσε να δώσει στον Αμερικανό πρόεδρο την ευκαιρία να τονίσει την ανάγκη για αυξημένες αμυντικές δαπάνες.
«Κόπηκε» ο Zelensky
Δεν είναι σαφές αν ο Ουκρανός πρόεδρος, Volodymyr Zelensky, προσκεκλημένος μόνο στο δείπνο έναρξης της συνόδου κορυφής την Τρίτη, θα παραστεί. Και δεν θα υπάρξει συνάντηση του Συμβουλίου Ουκρανίας του ΝΑΤΟ στη Χάγη. Είναι μια ακόμη παραχώρηση στις ΗΠΑ, οι οποίες, παρά την παρότρυνση ορισμένων συμμάχων να πραγματοποιήσουν μια τέτοια συνεδρίαση, δεν ενδιαφέρονταν να εντείνουν την εστίαση στον πόλεμο που ο Trump δεν μπόρεσε να επιλύσει όπως υποσχέθηκε κατά την περσινή προεκλογική εκστρατεία.
Το ορόσημο του 2032
Πάντως, σημείο τριβής μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ αποτελεί προθεσμία για την επίτευξη του στόχου του 5%. Ειδικότερα, ενώ οι ΗΠΑ -και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που βρίσκονται ήδη πάνω από το όριο του 3,5 τοις εκατό- προτιμούν προθεσμία το 2030, οι μικρότερες χώρες, που δυσκολεύονται να φτάσουν τους νέους στόχους, επιθυμούν προθεσμία έως το 2032 ή το 2035.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, πρότεινε το 2032 ως συμβιβαστική λύση, αλλά, εν μέσω αντιδράσεων από αρκετές μικρότερες χώρες τις τελευταίες ημέρες, η τελική διατύπωση της δέσμευσης ενδέχεται να δώσει στις χώρες διορία έως το 2035 για να φτάσουν το 5%, σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο που είναι εξοικειωμένος με τις ιδιωτικές διαπραγματεύσεις.
Ο φόβος για επανάληψη του 2018
Οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι είναι αποφασισμένοι να αποφύγουν επανάληψη της συνόδου κορυφής του 2018 στις Βρυξέλλες, την οποία ο Αμερικανός πρόεδρος ανέτρεψε απειλώντας να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμμαχία εντελώς εάν άλλες χώρες δεν λάμβαναν σοβαρά υπόψη την επίτευξη του ορίου δαπανών 2% που είχαν συμφωνήσει τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο έκτοτε, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 άλλαξε τους αμυντικούς υπολογισμούς για την Ευρώπη, ωθώντας αρκετές χώρες να πληρούν το όριο του 2% και ωθώντας τη Σουηδία και τη Φινλανδία, έπειτα από δεκαετίες ουδετερότητας, να ενταχθούν στη συμμαχία.
Με τον πόλεμο σε εξέλιξη και τον Trump πίσω στην εξουσία, οι αυξημένες δεσμεύσεις δαπανών αφορούν τουλάχιστον εξίσου την μακροπρόθεσμη άμυνα της Ευρώπης όσο και την ικανοποίηση του απρόβλεπτου Trump. Στην ομιλία του αυτή την εβδομάδα στο Chatham House του Λονδίνου, ο γγ του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, άρχισε να παρουσιάζει δημοσίως τους νέους στόχους δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ -το ποσό του στρατιωτικού εξοπλισμού που απαιτείται για την υλοποίηση ενός αμυντικού σχεδίου έναντι μιας πιθανής ρωσικής επίθεσης- που συμφωνήθηκαν από τους υπουργούς Άμυνας νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Η συμμαχία, είπε ο Rutte, χρειάζεται «αύξηση 400% στην αεράμυνα και την πυραυλική άμυνα… χιλιάδες περισσότερα τεθωρακισμένα οχήματα και άρματα μάχης, εκατομμύρια περισσότερα βλήματα πυροβολικού, και πρέπει να διπλασιάσουμε τις υποστηρικτικές μας δυνατότητες, όπως τα logistics, τoν ανεφοδιασμό, τις μεταφορές και την ιατρική υποστήριξη».
Με την πάροδο του χρόνου, αυτό θα οδηγήσει την Ευρώπη να αναλάβει μεγαλύτερο μέρος του βάρους για τη δική της άμυνα — και να έχει μεγαλύτερη επιρροή εντός της συμμαχίας.
«Τώρα έχετε έναν οδικό χάρτη για την ευρωπαϊκοποίηση του ΝΑΤΟ που δεν είχατε ποτέ πριν, και αυτό τελικά θα οδηγήσει σε μια πιο επιτυχημένη συμμαχία», δήλωσε ο Daalder. «Όλοι θέλουν να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι».
Ο Trump έχει παραπονεθεί εδώ και καιρό ότι οι ΗΠΑ επωμίζονται μεγάλο μέρος του κόστους για την υπεράσπιση του κόσμου και έχει πιέσει περισσότερο από τα μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους. Η διοίκηση πιέζει επίσης την Ιαπωνία, έναν μη σύμμαχο του ΝΑΤΟ που επιδιώκει μια νέα εμπορική συμφωνία με την Ουάσιγκτον, να αυξήσει σημαντικά τις αμυντικές της δαπάνες, με το Πεντάγωνο να περιγράφει το όριο του 5% ως ένα νέο «παγκόσμιο πρότυπο».
Είναι ένα πρότυπο που πολλές χώρες ενδέχεται να δυσκολευτούν να επιτύχουν. Η Ισπανία, μακριά από την ανατολική πλευρά της συμμαχίας, ήταν δύσκολο να πεισθεί, όπως και άλλες μικρότερες χώρες όπως η Ιταλία και το Βέλγιο που εξακολουθούν να μην επιτυγχάνουν το επίπεδο του 2% που υιοθέτησε η συμμαχία το 2014.
Ακόμη και η Μεγάλη Βρετανία, μία από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης, έχει διαφωνήσει με την προθεσμία του 2032. Παρουσιάζοντας ένα σχέδιο για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών, ο πρωθυπουργός Keir Starmer υποσχέθηκε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα φτάσει στο 2,5% έως το 2027 και εξέφρασε την εμπιστοσύνη του ότι θα φτάσει στο 3% έως το 2034, το αργότερο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών