
Καθώς τα ισραηλινά πλήγματα στοχεύουν ευαίσθητες ιρανικές εγκαταστάσεις και η Τεχεράνη απαντά με πυραύλους κατά του Τελ Αβίβ, η νέα στρατιωτική σύγκρουση αλλάζει τα δεδομένα στη Μέση Ανατολή.
Ωστόσο, προκαλεί εντύπωση μια στρατηγική απουσία: αυτή των BRICS.
Η Τεχεράνη, ως νέο μέλος του μπλοκ, προσδοκούσε ουσιαστική στήριξη απέναντι στον παραδοσιακό της εχθρό.
Η στάση των BRICS αναδεικνύει τα όρια μιας συμμαχίας που το Ιράν ήλπιζε να αποτελέσει αντίβαρο στη δυτική ηγεμονία, σημειώνει το Cointribune
Παρά το φάσμα ενός γενικευμένου πολέμου, η Ρωσία —παρότι θεωρείται ο πιο στενός στρατηγικός εταίρος του Ιράν— έχει αποκλείσει οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση.
Με ανακοίνωσή του, το Κρεμλίνο καταδίκασε τις ισραηλινές επιθέσεις «ως παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου», εκφράζοντας «συλλυπητήρια στον ιρανικό λαό για τα πολυάριθμα θύματα».
Ο Vladimir Putin επικοινώνησε τηλεφωνικά τόσο με τον Ιρανό πρόεδρο Masoud Pezeshkian, όσο και με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Benjamin Netanyahu, καλώντας σε αποκλιμάκωση.
Ωστόσο, η Μόσχα έσπευσε να διευκρινίσει ότι η πρόσφατη «Στρατηγική Συμφωνία Συνεργασίας» με την Τεχεράνη δεν περιλαμβάνει ρήτρα αμοιβαίας στρατιωτικής συνδρομής.
Οι λόγοι αυτής της επιφυλακτικότητας είναι πολλαπλοί:
-
Η συμφωνία Ρωσίας-Ιράν δεν είναι στρατιωτική και δεν προβλέπει συνδρομή σε περίπτωση επίθεσης.
-
Η Ρωσία παραμένει εμπλεκόμενη στον πόλεμο της Ουκρανίας και αποφεύγει να ανοίξει δεύτερο μέτωπο απέναντι στο Ισραήλ, μία στρατιωτική και πυρηνική δύναμη.
-
Το Κρεμλίνο επιδιώκει να διατηρήσει διαύλους επικοινωνίας με τις ΗΠΑ, ενισχύοντας τον ρόλο του ως ενδεχόμενου διαμεσολαβητή.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία, παρά τη ρητορική καταδίκη, αποφεύγει να στηρίξει στρατιωτικά την Τεχεράνη, αφήνοντάς την έκθετη απέναντι στο Ισραήλ.
Οι BRICS απέναντι στις ίδιες τους τις αντιφάσεις
Η Τεχεράνη προσδοκούσε συλλογική υποστήριξη από το μπλοκ των BRICS. Όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του Ιρανικού ΥΠΕΞ Εσμαΐλ Μπαγκαΐ:
«Ελπίζουμε οι BRICS να πάρουν θέση, αναγνωρίζοντας την πραγματικότητα στην περιοχή, όπου ένα εγκληματικό καθεστώς ξεκίνησε μια παράνομη ένοπλη επίθεση».
Ωστόσο, παρά την καταδίκη των ισραηλινών επιθέσεων από τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), το μπλοκ των BRICS παρέμεινε σιωπηλό. Οι εσωτερικές αντιφάσεις μεταξύ των μελών εμποδίζουν οποιαδήποτε ενιαία αντίδραση.
Η Κίνα, παρά τις στενές ενεργειακές σχέσεις με το Ιράν, αποφεύγει να εμπλακεί σε μια σύγκρουση που θα μπορούσε να διαταράξει το παγκόσμιο εμπόριο. Η Ινδία, από την πλευρά της, διατηρεί στενή συνεργασία ασφαλείας με το Ισραήλ και κρατά αποστάσεις από οποιαδήποτε εχθρική στάση απέναντί του.
Αυτή η διπλωματική σιωπή αναδεικνύει μια δομική πραγματικότητα: οι BRICS δεν αποτελούν αμυντική συμμαχία. Σε αντίθεση με το ΝΑΤΟ, δεν διαθέτουν κοινό στρατιωτικό δόγμα ή συντονισμένους μηχανισμούς παρέμβασης.
Καθένα από τα μέλη υπερασπίζεται τα δικά του εθνικά συμφέροντα, που συχνά συγκρούονται, ειδικά στην εξωτερική πολιτική. Έτσι, το Ιράν, παρότι εντάχθηκε στους BRICS με την ελπίδα μιας ιδεολογικής αλληλεγγύης απέναντι στη Δύση, βρίσκεται αντιμέτωπο με μια πιο πραγματιστική πραγματικότητα: κανένα από τα ισχυρά μέλη του μπλοκ δεν φαίνεται διατεθειμένο να ρισκάρει τις διμερείς του σχέσεις με το Ισραήλ ή τις ΗΠΑ για χάρη της Τεχεράνης.
Ένα μπλοκ με περιορισμένη στρατηγική εμβέλεια
Αυτή η απουσία αντίδρασης θέτει ερωτήματα για την πολιτική αξιοπιστία των BRICS.
Παρότι παραμένει ένα ισχυρό φόρουμ που αμφισβητεί το δυτικό μοντέλο —κυρίως στον οικονομικό τομέα, όπως δείχνει και η αποδολαριοποίηση πολλών οικονομιών— η αδυναμία του να δράσει σε μια κρίση τέτοιας κλίμακας περιορίζει ενδεχομένως τη στρατηγική του βαρύτητα.
Για το Ιράν, η απομόνωση είναι πλέον σκληρή. Αντιμετωπίζει μια μεγάλης κλίμακας στρατιωτική επίθεση, χωρίς ουσιαστικά διπλωματικά ή στρατιωτικά ερείσματα. Εκτός αν υπάρξει μια δραστική αλλαγή στάσης —κάτι που προς το παρόν μοιάζει απίθανο— η Τεχεράνη καλείται να αντιμετωπίσει την κλιμάκωση μόνη της.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών