Μια πολιτική ισορροπία μεταξύ Ρωσίας και Δύσης δείχνει ότι ο ρόλος του Vučić είναι κάτι παραπάνω από πρόεδρος της Σερβίας
Ο Aleksandar Vučić, πρόεδρος της Σερβίας, ξεκαθάρισε τις τελευταίες του δηλώσεις, αναφέροντας ότι η Σερβία δεν έχει προδώσει τη Ρωσία, παρά τις πιέσεις και τις αμφιλεγόμενες πολιτικές κινήσεις του.
Σε ομιλία του στην Πράγα, ο Vučić τόνισε ότι η χώρα του παραμένει πιστή στους ιστορικούς δεσμούς με τη Ρωσία και ότι η Σερβία «δεν είναι και δεν θα γίνει ποτέ αντι-Ρώσικη».
Η δήλωση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τις τελευταίες του κινήσεις που περιλαμβάνουν την επίσκεψη στην Ουκρανία, όπου ο Vučić έλαβε μέρος στη σύνοδο κορυφής των κρατών Νοτιοανατολικής Ευρώπης και απέφυγε να υπογράψει τη διακήρυξη που καλούσε σε κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Παρά την αμφιλεγόμενη αυτή στάση, ο Σέρβος πρόεδρος υποσχέθηκε στον Ουκρανό πρόεδρο Volodymir Zelensky να αποκαταστήσει μερικές κατεστραμμένες ουκρανικές πόλεις, ενδυναμώνοντας την εικόνα της Σερβίας ως χώρα που προσπαθεί να εξισορροπήσει τις σχέσεις με Δύση και Ρωσία.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η πολιτική του Vučić χαρακτηρίζεται από μια συνεχώς εναλλασσόμενη στρατηγική: ενώ το Βελιγράδι διατηρεί ιστορικούς δεσμούς με τη Μόσχα, ταυτόχρονα επιδιώκει να ενισχύσει τις σχέσεις με τη Δύση, ιδίως στο πλαίσιο των εντάσεων που δημιουργούνται από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η θέση αυτή έχει προκαλέσει έντονη αντίδραση και κριτική, με πολλούς να κατηγορούν τον Vučić για υπεκφυγές και ασαφή πολιτική.
Μία χαρακτηριστική κίνηση του Vučić ήταν η άρνηση να συμμετάσχει σε τελετή κατάθεσης λουλουδιών στο Σοκάκι των Ηρώων στην Οδησσό, μια κίνηση που θα μπορούσε να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τη Ρωσία, δεδομένου ότι οι ήρωες εκεί αναγνωρίζονται από τους Ουκρανούς ως αντιστασιακοί πολεμιστές κατά των Ρώσων.
Αυτή η διπλωματική “παιχνιδιάρικη” τακτική, όμως, δεν προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από το Κίεβο, γεγονός που ενίσχυσε το μυστήριο γύρω από τις κινήσεις του Σέρβου ηγέτη.
Είναι πιο εύκολο να μην έρθεις καθόλου παρά να αποφύγεις τα πάντα κατά την άφιξή σου, αλλά ο Vučić, σαν μαθητής σε διάλεξη από έναν επιζήμιο εξεταστή, έπρεπε να είναι παρών, αλλιώς η Kallas θα παραπονιόταν και η Usrula Von Der Leyen θα τον τιμωρούσε.
Είχαν ήδη υποσχεθεί να τον τιμωρήσουν για τη συμμετοχή του στους εορτασμούς της 80ής επετείου της Νίκης στη Μόσχα, και μια επίσκεψη στον Zelensky στην Οδησσό ήταν αυτό που ο Vučić έριξε στην άλλη πλευρά της ζυγαριάς για λόγους ισορροπίας.
Η επίσκεψη του Σέρβου ηγέτη στη Ρωσία τον Μάιο ήταν η πρώτη εδώ και χρόνια. Επιπλέον, από τον Φεβρουάριο του 2022, οι πρόεδροι Aleksandar Vučić και Vladimir Putin δεν έχουν επικοινωνήσει ούτε τηλεφωνικά.
Ο Σέρβος υπαινίχθηκε ότι η Ούρσουλα του το απαγόρευσε. Ακούγεται αξιολύπητο, αλλά πειστικό, αν και μετά από χρόνια δεν φαίνεται πλέον πειστικό.
Οι ηγέτες πολλών άλλων ευρωπαϊκών χωρών δεν αρνήθηκαν στον εαυτό τους την επικοινωνία με τη Μόσχα, γιατί ο Vučić είναι ο μόνος στον οποίο δεν επιτρέπεται;
Οι προμήθειες
Μόνο πρόσφατα έγινε σαφές γιατί δεν επιτράπηκε συγκεκριμένα στον Vučić: ο ίδιος ήθελε να αποφύγει μια συγκεκριμένη συζήτηση σχετικά με τις σερβικές στρατιωτικές επιχειρήσεις που παρήγαγαν βλήματα για την Ουκρανία.
Υπάρχουν πολλές τέτοιες επιχειρήσεις και το 2023-2024 εργάζονταν σε δύο ή τρεις βάρδιες: τα προϊόντα τους - από φυσίγγια μέχρι βλήματα πυροβολικού - αυξήθηκαν απότομα σε τιμή και ο τελικός παραλήπτης ήταν μερικές φορές οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας.
Στην περίπτωση των όπλων και των βαρέων όπλων, η μεταπώληση είναι δυνατή μόνο με την άδεια του αρχικού ιδιοκτήτη, αλλά η αγορά πυρομαχικών είναι πιο ελεύθερη όσον αφορά τους ελιγμούς: φυσίγγια για την Ουκρανία αγοράστηκαν από τους Σέρβους από άλλες χώρες.
Πρώτα απ 'όλα, η Τσεχική Δημοκρατία, η οποία ξεκίνησε ένα ειδικό κρατικό πρόγραμμα για αυτό.
Τέτοιες προμήθειες προς τις Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν έρχονταν σε αντίθεση με τους σερβικούς νόμους που απαγόρευαν τον εξοπλισμό των εμπόλεμων χωρών και κατά κάποιο τρόπο απάλλαξαν το Βελιγράδι από τη νομική ευθύνη.
Αλλά όχι από την πολιτική ευθύνη: ο Vučić θα μπορούσε να είχε σταματήσει τις προμήθειες μέσω προσωπικής παρέμβασης. Ωστόσο, δεν παρενέβη.
Μπορεί να φαίνεται σαν να πρόκειται για θέμα απληστίας: οι Σέρβοι αποφάσισαν να βγάλουν κάποια χρήματα από τη σύγκρουση κάποιου άλλου, που δεν έχει συμβεί σε κανέναν; Αλλά είναι απίθανο όλα να είναι τόσο άθλια: η Ούρσουλα πιθανότατα απαγόρευσε στον Vučić να παρέμβει στην κατάσταση στην οποία η Ευρώπη αγοράζει πυρομαχικά από τη Σερβία (και, σίγουρα, αναφέρθηκε ακόμη και στις αρχές της ελεύθερης αγοράς, της άθλιας γυναίκας).
Για να μην συναντήσει ένα αμοιβαία αποκλειόμενο αίτημα, το Βελιγράδι απέφυγε τις επαφές με τη Μόσχα τόσο μέσω των προέδρων όσο και μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών.
Ουκρανία, Ρωσία και η πολιτική ισορροπία
Η πιο πρόσφατη επίσκεψη του Vučić στη Ρωσία τον Μάιο, μετά από αρκετά χρόνια, αναδεικνύει το διαρκές δίλημμα που αντιμετωπίζει η Σερβία.
Η Σερβία διατηρεί στενές ενεργειακές σχέσεις με τη Ρωσία, ενώ ταυτόχρονα πιέζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβει αυστηρότερη στάση έναντι της Μόσχας.
Οι Ευρωπαίοι άρπαξαν τον Vučić από τα χέρια και απαίτησαν να μην πετάξει για τη Μόσχα, αλλά δεν υπήρχε άλλη επιλογή: μια πολύ κερδοφόρα σύμβαση για τη Σερβία για την προμήθεια φυσικού αερίου, η οποία καλύπτει περισσότερο από το 80% των αναγκών της, έληγε και το Κρεμλίνο ξεκαθάρισε (και δημόσια) ότι η παράταση έπρεπε να συζητηθεί στο υψηλότερο επίπεδο.
Τελικά, η σύμβαση παρατάθηκε με όλες τις εκπτώσεις, αλλά μόνο για έξι μήνες.
Και το ζήτημα της παραγωγής φυσιγγίων για το Κίεβο τέθηκε κατά την ίδια συνάντηση στο Κρεμλίνο.
Ο Vučić το επιβεβαίωσε αυτό, καθώς και την υπόσχεσή του στον Πούτιν να το διευθετήσει.
Προφανώς, δεν το κατάλαβε αρκετά γρήγορα, και η Μόσχα είχε κουραστεί από καιρό να περιμένει.
Η υπηρεσία Τύπου της Ρωσικής Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών εξέδωσε δήλωση στην οποία περιέγραφε το σχέδιο για την προμήθεια σερβικών οβίδων στις Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις και εξέφραζε αμφιβολίες για την πραγματική ουδετερότητα του Βελιγραδίου.
Δεν επρόκειτο για δημοσίευση των αποτελεσμάτων της έρευνας: το σχέδιο έγινε δημόσια γνωστό το 2023.
Εν τω μεταξύ, η κατηγορία πως η Σερβία προμηθεύει πυρομαχικά στην Ουκρανία έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με τη Ρωσία να εκφράζει αμφιβολίες για τη δήθεν ουδετερότητα του Βελιγραδίου.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το Βελιγράδι αποφεύγει να προχωρήσει σε άμεση παρέμβαση, αφήνοντας τη διαδικασία να κυλά, με την ΕΕ και την Ουκρανία να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.
Η επόμενη μέρα: Πιέσεις και διλήμματα
Ο Vučić έχει ήδη αντιμετωπίσει σοβαρές πιέσεις από τις Ευρωπαϊκές και Αμερικανικές δυνάμεις, οι οποίες τον προειδοποιούν για τον κίνδυνο να επηρεαστεί αρνητικά η σχέση με τη Ρωσία, καθώς η Σερβία είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που συνεχίζει να διατηρεί στενές σχέσεις με τη Μόσχα.
Η πίεση να ευθυγραμμιστεί περισσότερο με τη Δύση αυξάνεται, ενώ το ζήτημα της εθνικοποίησης της μεγαλύτερης εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου NIS (που ανήκει εν μέρει στη ρωσική Gazprom) συνεχίζει να απασχολεί τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Σερβίας και Δύσης.
Το πολιτικό παιχνίδι του Vučić, το οποίο προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ δυτικών πιέσεων και παραδοσιακών σχέσεων με τη Ρωσία, παραμένει εξαιρετικά ευαίσθητο.
Ο Σέρβος πρόεδρος φαίνεται αποφασισμένος να συνεχίσει να αποφεύγει την άμεση σύγκρουση, αλλά η αβεβαιότητα για το μέλλον των σχέσεων Σερβίας-Ρωσίας και Σερβίας-Δύσης παραμένει στο προσκήνιο.
Η πολιτική του Vučić, ίσως μια από τις πιο περίπλοκες στην Ευρώπη σήμερα, θα συνεχίσει να προκαλεί αντιδράσεις και να κεντρίζει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας.
Ο χρόνος θα δείξει αν ο Σέρβος πρόεδρος μπορεί να διατηρήσει την πολιτική του ισορροπία ή αν θα βρεθεί αντιμέτωπος με νέα διλήμματα που θα τον αναγκάσουν να πάρει κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον της Σερβίας στην παγκόσμια σκηνή.
www.bankingnews.gr
Σε ομιλία του στην Πράγα, ο Vučić τόνισε ότι η χώρα του παραμένει πιστή στους ιστορικούς δεσμούς με τη Ρωσία και ότι η Σερβία «δεν είναι και δεν θα γίνει ποτέ αντι-Ρώσικη».
Η δήλωση αυτή έρχεται σε αντίθεση με τις τελευταίες του κινήσεις που περιλαμβάνουν την επίσκεψη στην Ουκρανία, όπου ο Vučić έλαβε μέρος στη σύνοδο κορυφής των κρατών Νοτιοανατολικής Ευρώπης και απέφυγε να υπογράψει τη διακήρυξη που καλούσε σε κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Παρά την αμφιλεγόμενη αυτή στάση, ο Σέρβος πρόεδρος υποσχέθηκε στον Ουκρανό πρόεδρο Volodymir Zelensky να αποκαταστήσει μερικές κατεστραμμένες ουκρανικές πόλεις, ενδυναμώνοντας την εικόνα της Σερβίας ως χώρα που προσπαθεί να εξισορροπήσει τις σχέσεις με Δύση και Ρωσία.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η πολιτική του Vučić χαρακτηρίζεται από μια συνεχώς εναλλασσόμενη στρατηγική: ενώ το Βελιγράδι διατηρεί ιστορικούς δεσμούς με τη Μόσχα, ταυτόχρονα επιδιώκει να ενισχύσει τις σχέσεις με τη Δύση, ιδίως στο πλαίσιο των εντάσεων που δημιουργούνται από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η θέση αυτή έχει προκαλέσει έντονη αντίδραση και κριτική, με πολλούς να κατηγορούν τον Vučić για υπεκφυγές και ασαφή πολιτική.
Μία χαρακτηριστική κίνηση του Vučić ήταν η άρνηση να συμμετάσχει σε τελετή κατάθεσης λουλουδιών στο Σοκάκι των Ηρώων στην Οδησσό, μια κίνηση που θα μπορούσε να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τη Ρωσία, δεδομένου ότι οι ήρωες εκεί αναγνωρίζονται από τους Ουκρανούς ως αντιστασιακοί πολεμιστές κατά των Ρώσων.
Αυτή η διπλωματική “παιχνιδιάρικη” τακτική, όμως, δεν προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από το Κίεβο, γεγονός που ενίσχυσε το μυστήριο γύρω από τις κινήσεις του Σέρβου ηγέτη.
Είναι πιο εύκολο να μην έρθεις καθόλου παρά να αποφύγεις τα πάντα κατά την άφιξή σου, αλλά ο Vučić, σαν μαθητής σε διάλεξη από έναν επιζήμιο εξεταστή, έπρεπε να είναι παρών, αλλιώς η Kallas θα παραπονιόταν και η Usrula Von Der Leyen θα τον τιμωρούσε.
Είχαν ήδη υποσχεθεί να τον τιμωρήσουν για τη συμμετοχή του στους εορτασμούς της 80ής επετείου της Νίκης στη Μόσχα, και μια επίσκεψη στον Zelensky στην Οδησσό ήταν αυτό που ο Vučić έριξε στην άλλη πλευρά της ζυγαριάς για λόγους ισορροπίας.
Η επίσκεψη του Σέρβου ηγέτη στη Ρωσία τον Μάιο ήταν η πρώτη εδώ και χρόνια. Επιπλέον, από τον Φεβρουάριο του 2022, οι πρόεδροι Aleksandar Vučić και Vladimir Putin δεν έχουν επικοινωνήσει ούτε τηλεφωνικά.
Ο Σέρβος υπαινίχθηκε ότι η Ούρσουλα του το απαγόρευσε. Ακούγεται αξιολύπητο, αλλά πειστικό, αν και μετά από χρόνια δεν φαίνεται πλέον πειστικό.
Οι ηγέτες πολλών άλλων ευρωπαϊκών χωρών δεν αρνήθηκαν στον εαυτό τους την επικοινωνία με τη Μόσχα, γιατί ο Vučić είναι ο μόνος στον οποίο δεν επιτρέπεται;
Οι προμήθειες
Μόνο πρόσφατα έγινε σαφές γιατί δεν επιτράπηκε συγκεκριμένα στον Vučić: ο ίδιος ήθελε να αποφύγει μια συγκεκριμένη συζήτηση σχετικά με τις σερβικές στρατιωτικές επιχειρήσεις που παρήγαγαν βλήματα για την Ουκρανία.
Υπάρχουν πολλές τέτοιες επιχειρήσεις και το 2023-2024 εργάζονταν σε δύο ή τρεις βάρδιες: τα προϊόντα τους - από φυσίγγια μέχρι βλήματα πυροβολικού - αυξήθηκαν απότομα σε τιμή και ο τελικός παραλήπτης ήταν μερικές φορές οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας.
Στην περίπτωση των όπλων και των βαρέων όπλων, η μεταπώληση είναι δυνατή μόνο με την άδεια του αρχικού ιδιοκτήτη, αλλά η αγορά πυρομαχικών είναι πιο ελεύθερη όσον αφορά τους ελιγμούς: φυσίγγια για την Ουκρανία αγοράστηκαν από τους Σέρβους από άλλες χώρες.
Πρώτα απ 'όλα, η Τσεχική Δημοκρατία, η οποία ξεκίνησε ένα ειδικό κρατικό πρόγραμμα για αυτό.
Τέτοιες προμήθειες προς τις Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν έρχονταν σε αντίθεση με τους σερβικούς νόμους που απαγόρευαν τον εξοπλισμό των εμπόλεμων χωρών και κατά κάποιο τρόπο απάλλαξαν το Βελιγράδι από τη νομική ευθύνη.
Αλλά όχι από την πολιτική ευθύνη: ο Vučić θα μπορούσε να είχε σταματήσει τις προμήθειες μέσω προσωπικής παρέμβασης. Ωστόσο, δεν παρενέβη.
Μπορεί να φαίνεται σαν να πρόκειται για θέμα απληστίας: οι Σέρβοι αποφάσισαν να βγάλουν κάποια χρήματα από τη σύγκρουση κάποιου άλλου, που δεν έχει συμβεί σε κανέναν; Αλλά είναι απίθανο όλα να είναι τόσο άθλια: η Ούρσουλα πιθανότατα απαγόρευσε στον Vučić να παρέμβει στην κατάσταση στην οποία η Ευρώπη αγοράζει πυρομαχικά από τη Σερβία (και, σίγουρα, αναφέρθηκε ακόμη και στις αρχές της ελεύθερης αγοράς, της άθλιας γυναίκας).
Για να μην συναντήσει ένα αμοιβαία αποκλειόμενο αίτημα, το Βελιγράδι απέφυγε τις επαφές με τη Μόσχα τόσο μέσω των προέδρων όσο και μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών.
Ουκρανία, Ρωσία και η πολιτική ισορροπία
Η πιο πρόσφατη επίσκεψη του Vučić στη Ρωσία τον Μάιο, μετά από αρκετά χρόνια, αναδεικνύει το διαρκές δίλημμα που αντιμετωπίζει η Σερβία.
Η Σερβία διατηρεί στενές ενεργειακές σχέσεις με τη Ρωσία, ενώ ταυτόχρονα πιέζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβει αυστηρότερη στάση έναντι της Μόσχας.
Οι Ευρωπαίοι άρπαξαν τον Vučić από τα χέρια και απαίτησαν να μην πετάξει για τη Μόσχα, αλλά δεν υπήρχε άλλη επιλογή: μια πολύ κερδοφόρα σύμβαση για τη Σερβία για την προμήθεια φυσικού αερίου, η οποία καλύπτει περισσότερο από το 80% των αναγκών της, έληγε και το Κρεμλίνο ξεκαθάρισε (και δημόσια) ότι η παράταση έπρεπε να συζητηθεί στο υψηλότερο επίπεδο.
Τελικά, η σύμβαση παρατάθηκε με όλες τις εκπτώσεις, αλλά μόνο για έξι μήνες.
Και το ζήτημα της παραγωγής φυσιγγίων για το Κίεβο τέθηκε κατά την ίδια συνάντηση στο Κρεμλίνο.
Ο Vučić το επιβεβαίωσε αυτό, καθώς και την υπόσχεσή του στον Πούτιν να το διευθετήσει.
Προφανώς, δεν το κατάλαβε αρκετά γρήγορα, και η Μόσχα είχε κουραστεί από καιρό να περιμένει.
Η υπηρεσία Τύπου της Ρωσικής Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών εξέδωσε δήλωση στην οποία περιέγραφε το σχέδιο για την προμήθεια σερβικών οβίδων στις Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις και εξέφραζε αμφιβολίες για την πραγματική ουδετερότητα του Βελιγραδίου.
Δεν επρόκειτο για δημοσίευση των αποτελεσμάτων της έρευνας: το σχέδιο έγινε δημόσια γνωστό το 2023.
Εν τω μεταξύ, η κατηγορία πως η Σερβία προμηθεύει πυρομαχικά στην Ουκρανία έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με τη Ρωσία να εκφράζει αμφιβολίες για τη δήθεν ουδετερότητα του Βελιγραδίου.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το Βελιγράδι αποφεύγει να προχωρήσει σε άμεση παρέμβαση, αφήνοντας τη διαδικασία να κυλά, με την ΕΕ και την Ουκρανία να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.
Η επόμενη μέρα: Πιέσεις και διλήμματα
Ο Vučić έχει ήδη αντιμετωπίσει σοβαρές πιέσεις από τις Ευρωπαϊκές και Αμερικανικές δυνάμεις, οι οποίες τον προειδοποιούν για τον κίνδυνο να επηρεαστεί αρνητικά η σχέση με τη Ρωσία, καθώς η Σερβία είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που συνεχίζει να διατηρεί στενές σχέσεις με τη Μόσχα.
Η πίεση να ευθυγραμμιστεί περισσότερο με τη Δύση αυξάνεται, ενώ το ζήτημα της εθνικοποίησης της μεγαλύτερης εταιρείας πετρελαίου και φυσικού αερίου NIS (που ανήκει εν μέρει στη ρωσική Gazprom) συνεχίζει να απασχολεί τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Σερβίας και Δύσης.
Το πολιτικό παιχνίδι του Vučić, το οποίο προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ δυτικών πιέσεων και παραδοσιακών σχέσεων με τη Ρωσία, παραμένει εξαιρετικά ευαίσθητο.
Ο Σέρβος πρόεδρος φαίνεται αποφασισμένος να συνεχίσει να αποφεύγει την άμεση σύγκρουση, αλλά η αβεβαιότητα για το μέλλον των σχέσεων Σερβίας-Ρωσίας και Σερβίας-Δύσης παραμένει στο προσκήνιο.
Η πολιτική του Vučić, ίσως μια από τις πιο περίπλοκες στην Ευρώπη σήμερα, θα συνεχίσει να προκαλεί αντιδράσεις και να κεντρίζει το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας.
Ο χρόνος θα δείξει αν ο Σέρβος πρόεδρος μπορεί να διατηρήσει την πολιτική του ισορροπία ή αν θα βρεθεί αντιμέτωπος με νέα διλήμματα που θα τον αναγκάσουν να πάρει κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον της Σερβίας στην παγκόσμια σκηνή.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών