Μπορεί το Ισραήλ να καταστρέψει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν; Νέες επιδρομές, αντοχή Natanz και Fordow, και ο κίνδυνος γενικευμένου πολέμου.
Η επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν περιλάμβανε περισσότερα από τα μισά μαχητικά της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας — 200 αεροσκάφη σε τουλάχιστον δύο κύματα — ξεκινώντας τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής.
Οι επιθέσεις στόχευαν στην εξουδετέρωση της ιρανικής στρατιωτικής ηγεσίας, στην καταστροφή εγκαταστάσεων παραγωγής βαλλιστικών πυραύλων και στη φθορά των πυρηνικών εγκαταστάσεων σε περιοχές όπως η Natanz και το Fordow.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu δήλωσε ότι οι επιθέσεις θα συνεχιστούν «για όσο χρειαστεί», με τελικό στόχο την καταστροφή της ικανότητας του Ιράν να παράγει πυρηνικά όπλα.
Η ανοιχτή αυτή δήλωση δείχνει ότι το χρονοδιάγραμμα θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των στρατιωτικών στόχων και τις αντιδράσεις του Ιράν.
Η Τεχεράνη έχει ήδη απαντήσει εκτοξεύοντας περισσότερα από 100 drones προς το Ισραήλ, ενώ ο Ανώτατος Ηγέτης Ayatollah Ali Khamenei έχει υποσχεθεί σοβαρές συνέπειες.
Μπορεί το Ισραήλ να καταστρέψει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν από μόνο του;
Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι έπληξε τη Natanz την Παρασκευή και «προκάλεσε ζημιές» στο υπόγειο τμήμα της εγκατάστασης, μια πολυώροφη περιοχή εμπλουτισμού με φυγοκεντρητές, ηλεκτρικά δωμάτια και άλλες υποδομές.
Το Ισραήλ δεν ανέφερε αν στόχευσε και το Fordow. Και οι δύο πυρηνικές εγκαταστάσεις έχουν κατασκευαστεί με τέτοιες επιθέσεις κατά νου — το Fordow, που χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό καυσίμου, είναι χτισμένο κάτω από βουνό, και τόσο αυτό όσο και η Natanz βρίσκονται κάτω από δεκάδες μέτρα οπλισμένου σκυροδέματος.
Η καταστροφή μιας τέτοιας εγκατάστασης απαιτεί διαδοχικά πλήγματα με βόμβες ειδικά σχεδιασμένες για να διαπερνούν καταφύγια.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν βομβαρδιστικά B-2 stealth εξοπλισμένα με διατρητικές βόμβες 30.000 λιβρών, ειδικά σχεδιασμένες για τέτοιες επιθέσεις.
Οι επιλογές του Ισραήλ είναι πιο περιορισμένες — αν επιχειρεί μόνο του.
Τα ισραηλινά βομβαρδιστικά F-15 μπορούν να μεταφέρουν βόμβες GBU-28 διατρητικής ικανότητας 4.000–5.000 λιβρών, η καθεμία ικανή να διαπεράσει 5–6 μέτρα σκυροδέματος.
Το Ισραήλ διαθέτει αυτές τις βόμβες, αλλά ο αριθμός τους είναι απόρρητος — και λίγοι αναλυτές πιστεύουν ότι το Τελ Αβίβ έχει αρκετές για να ολοκληρώσει την αποστολή μόνο του.
Οι ισραηλινές δυνάμεις «δεν έχουν αρκετές βόμβες των 5.000 λιβρών» για να εξουδετερώσουν τις εγκαταστάσεις στο Fordow και τη Fordow, δήλωσε τον Απρίλιο ο απόστρατος στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ Charles Wald, που σήμερα εργάζεται για το Εβραϊκό Ινστιτούτο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ.
Το Ισραήλ διαθέτει σε μεγαλύτερους αριθμούς τις μικρότερες διατρητικές βόμβες BLU-109 των 2.000 λιβρών, που μπορούν να μεταφερθούν από stealth μαχητικά F-35. Αυτές χρησιμοποιήθηκαν τον Οκτώβριο του 2024 για την εξόντωση του ηγέτη της Hezbollah, Hassan Nasrallah, σε υπόγειο καταφύγιο στη Βηρυτό — αλλά ακόμη και τότε η επιχείρηση φέρεται να χρειάστηκε πολλαπλά χτυπήματα.
Η διείσδυση στα ενισχυμένα υπόγεια καταφύγια που προστατεύουν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα απαιτούσε πολύ περισσότερα.
Το Ισραήλ μπορεί επίσης να στοχεύσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις με όπλα μακράς ακτίνας δράσης -βαλλιστικούς πυραύλους εκτοξευόμενους από μαχητικά, ενδεχομένως μέσω του εναέριου χώρου της Συρίας- χωρίς να πλησιάσει καν την εμβέλεια της απομειναριας ιρανικής αεράμυνας.
Όμως αυτά από μόνα τους δεν αρκούν.
«Μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν», δήλωσε ο Matthew Savile, επικεφαλής του τμήματος στρατιωτικών επιστημών στο Royal United Services Institute του Λονδίνου.
«Είναι αμφίβολο ότι μπορούν να το καταστρέψουν ολοκληρωτικά μόνοι τους, αλλά νομίζω ότι είναι προετοιμασμένοι να συνεχίσουν να το πλήττουν σταδιακά με τον χρόνο».
Πόσο ανθεκτικές είναι οι εγκαταστάσεις της Natanz και του Fordow;
Η Natanz, κοντά στην πόλη Ισφαχάν, και το Fordow, χτισμένο μέσα σε βουνό κοντά στην Qom, αποτελούν τις κύριες εγκαταστάσεις του Ιράν για τον εμπλουτισμό ουρανίου και τους βασικούς στόχους ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών που αποσκοπούν στην εξουδετέρωση του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.
Και οι δύο εγκαταστάσεις λειτουργούν χιλιάδες φυγοκεντρητές, σχεδιασμένους για την παραγωγή διάφορων βαθμίδων εμπλουτισμένου ουρανίου.
Τελικά, το Ιράν χρειάζεται ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 60%, πολύ κοντά στο επίπεδο οπλικής ποιότητας του 90%, για να μπορέσει να προχωρήσει σε ένα «ξέσπασμα» (breakout) και να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο.
Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) εκτίμησε τον Μάιο ότι το Ιράν διαθέτει συνολικά 408,6 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου, ενώ οι προηγμένες φυγοκεντρητές στις εγκαταστάσεις του Natanz και του Fordow παράγουν κατά μέσο όρο 33,5 κιλά τον μήνα.
Σύμφωνα με έκθεση του Ιουνίου από το Ινστιτούτο για την Επιστήμη και τη Διεθνή Ασφάλεια (ISIS) με έδρα την Ουάσιγκτον, το «ξέσπασμα» θα μπορούσε να επιτευχθεί σε τρεις εβδομάδες, διάστημα αρκετό για την παραγωγή εννέα πυρηνικών όπλων.
Μεγάλο μέρος των αποθεμάτων αυτού του εμπλουτισμένου ουρανίου ενδέχεται να έχει μεταφερθεί σε μια εγκατάσταση στην πόλη Ισφαχάν, το Εργοστάσιο Κατασκευής Πυρηνικών Πλακών (FPFP), σύμφωνα με την ίδια έκθεση.
Η IAEA έχει δηλώσει τα προηγούμενα χρόνια ότι έως και το 83% των αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν ενδέχεται να φυλάσσονται εκεί.
Η Darya Dolzikova, ειδικός σε θέματα πυρηνικών όπλων στο βρετανικό ινστιτούτο RUSI, δήλωσε ότι θα είναι δύσκολο για το Ισραήλ να καταστρέψει πλήρως την ικανότητα του Ιράν για εμπλουτισμό.
«Το Natanz δεν είναι η μόνη εγκατάσταση εμπλουτισμού του Ιράν· η πιο θωρακισμένη του εγκατάσταση —το Fordow — δεν έχει πληγεί, όπως και πολλές άλλες κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις ανά τη χώρα.
Αν το Ιράν αποφασίσει να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο, πιθανότατα θα το κάνει σε θωρακισμένες και ενδεχομένως ακόμη άγνωστες εγκαταστάσεις».
Ποιοι είναι οι στόχοι του Ισραήλ;
Εκτός από τον τελικό στόχο της εξουδετέρωσης αυτού που το ίδιο θεωρεί προσπάθεια του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, το Ισραήλ έχει σκοτώσει σειρά ανώτερων στρατιωτικών ηγετών, πολιτικών και επιστημόνων, μεταξύ των οποίων και ο Υποστράτηγος Hossein Salami, αρχηγός των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC).
Αυτό υποδηλώνει ότι ένας από τους στόχους ενδέχεται να είναι και η αλλαγή καθεστώτος, παρότι το Ισραήλ δεν το έχει δηλώσει ανοιχτά.
Οι ειδικοί παραμένουν επιφυλακτικοί ως προς το κατά πόσο το Ισραήλ μπορεί από μόνο του να επιτύχει αυτούς τους φιλόδοξους στόχους.
Ο Robert Pape, Αμερικανός στρατιωτικός ιστορικός και συγγραφέας του βιβλίου Bombing to Win, μίας εμβληματικής μελέτης για τις αεροπορικές εκστρατείες του 20ού αιώνα, δήλωσε: «Η ισραηλινή αεροπορική ισχύς δεν μπορεί να εξουδετερώσει αποφασιστικά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Τα υπολείμματα μπορούν να επανασυναρμολογηθούν κρυφά, και οι φόβοι για πυρηνική ανταπόδοση από πλευράς Ιράν θα αυξηθούν — ενδεχομένως προκαλώντας χερσαίο πόλεμο, όπως συνέβη με το Ιράκ το 2003».
Επιπλέον προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε αεροπορική εκστρατεία από πλευράς Ισραήλ είναι απίθανο να πετύχει μόνη της την αλλαγή κυβέρνησης στην Τεχεράνη, αν αυτός είναι όντως ο στόχος:
«Η αεροπορική ισχύς από μόνη της δεν έχει ποτέ ανατρέψει κυβέρνηση.
Η ισραηλινή προσπάθεια είναι πιθανώς απλώς ένα ακόμη παράδειγμα στην ιστορία».
Πώς αποδίδουν οι αντιαεροπορικές άμυνες του Ιράν;
Πέρυσι, το Ισραήλ επιτέθηκε στο Ιράν χρησιμοποιώντας βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύθηκαν από αέρος, πολύ πέρα από το βεληνεκές των πιο προηγμένων ιρανικών αμυντικών συστημάτων, όπως οι ρωσικής προέλευσης αντιαεροπορικοί πύραυλοι S-300.
Αυτές οι ισραηλινές επιδρομές κατέστρεψαν σε μεγάλο βαθμό τις πλέον εξελιγμένες αμυντικές δυνατότητες του Ιράν, ιδιαίτερα το σύστημα S-300, και δεν είναι σαφές τι έχει απομείνει σε λειτουργία.
Το πρωί της Παρασκευής, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι «ολοκλήρωσαν ευρείας κλίμακας πλήγμα κατά του συστήματος αντιαεροπορικής άμυνας του ιρανικού καθεστώτος στη δυτική πλευρά του Ιράν», καταστρέφοντας «δεκάδες ραντάρ και εκτοξευτές αντιαεροπορικών πυραύλων».
Πριν επιτεθεί στα πυρηνικά συγκροτήματα με βόμβες διείσδυσης (bunker-busters), το Ισραήλ πιθανότατα θα είχε καταστρέψει ή εξουδετερώσει μέσω παρεμβολών το μεγαλύτερο μέρος των εναπομεινάντων αμυντικών συστημάτων του Ιράν, χρησιμοποιώντας αντιακτινοβολιακούς πυραύλους που στοχεύουν ραντάρ, με σκοπό επίσης να αποτρέψουν τα πληρώματα από το να ενεργοποιήσουν τα αντιαεροπορικά τους συστήματα.
Το Ιράν, ωστόσο, είχε προετοιμαστεί για τέτοια επίθεση και διαθέτει πληθώρα αντιαεροπορικών συστημάτων, μερικά εκ των οποίων έχουν προμηθευτεί από τη Ρωσία ή την Κίνα, περιλαμβάνοντας και αρκετούς κινητούς εκτοξευτές ικανούς να κρυφτούν και να επιβιώσουν ενός πρώτου κύματος επιθέσεων.
Αυτά τα συστήματα μπορεί να παίξουν ρόλο τις επόμενες ημέρες.
Ακόμη και τα λιγότερο προηγμένα ιρανικά αμυντικά συστήματα μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για τα ισραηλινά αεροσκάφη.
Για παράδειγμα, το 2018 η Συρία κατέρριψε ένα ισραηλινό F-16 με πύραυλο S-200 — ρωσικό σύστημα που τέθηκε σε υπηρεσία στα τέλη της δεκαετίας του 1960.
Το αεροσκάφος συνετρίβη στον βόρειο Ισραήλ και οι δύο πιλότοι επέζησαν.
Ποια είναι η απάντηση του Ιράν;
Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι μέχρι στιγμής το Ιράν έχει εκτοξεύσει πάνω από 100 drones, τα οποία φαίνεται να είναι κυρίως τύπου Shahed-136, τα ίδια που χρησιμοποιεί συχνά η Ρωσία κατά της Ουκρανίας.
Τα drones αυτά μπορεί να χρειαστούν ώρες για να φτάσουν στους στόχους τους, γεγονός που τα καθιστά εύκολα στον εντοπισμό και την αναχαίτιση από την ισραηλινή αεράμυνα.
Παρ’ όλα αυτά, η ιρανική στρατηγική μπορεί να αποσκοπεί στο να εξαντλήσει τα ισραηλινά αποθέματα πυραύλων αναχαίτισης και στη συνέχεια να εκτοξεύσει πιο εξελιγμένους και δυσκολότερους στην αναχαίτιση βαλλιστικούς πυραύλους.
Το τριπλό αντιαεροπορικό σύστημα άμυνας του Ισραήλ, το οποίο περιλαμβάνει και τον Σιδηρούν Θόλο (Iron Dome), ενισχύθηκε στα τέλη του περασμένου έτους με την αμερικανική αντιαεροπορική συστοιχία THAAD και θεωρείται θρυλικό.
Απέδωσε σχεδόν άψογα κατά τις προηγούμενες ιρανικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ — δύο φορές μέσα στο 2024.
Σημαντικό όμως είναι ότι τότε, αμερικανικές και βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων δύο αμερικανικών αντιτορπιλικών και δύο μαχητικών της RAF, ενίσχυσαν την άμυνα του Ισραήλ παρακολουθώντας τους εισερχόμενους πυραύλους και, στην περίπτωση των ΗΠΑ, καταρρίπτοντας κάποιους από αυτούς.
Την Παρασκευή, το Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε ότι δεν θα συμμετάσχει αυτή τη φορά στην άμυνα του Ισραήλ.
Η επάρκεια των αναχαιτιστικών πυραύλων του Ισραήλ έχει αρχίσει να προκαλεί ανησυχία, καθώς η χώρα δυσκολεύεται να αναπληρώσει τα αποθέματά της έπειτα από μια χρονιά έντονης δραστηριότητας — με επιθέσεις από το Ιράν, τη Hezbollah και τους μαχητές Houthis στην Υεμένη.
Τον περασμένο Οκτώβριο, οι Ισραηλινές Αεροδιαστημικές Βιομηχανίες (Israel Aerospace Industries), η κρατική εταιρεία που κατασκευάζει τους πυραύλους αναχαίτισης Arrow, ανακοίνωσαν ότι εργάζονται σε τριπλές βάρδιες ώστε να διατηρήσουν τη γραμμή παραγωγής στο μέγιστο, τονίζοντας ότι «δεν είναι μυστικό πως το Ισραήλ χρειάζεται να αναπληρώσει τα αποθέματά του».
Το Ιράν, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει επίσης αυξήσει την παραγωγή βαλλιστικών πυραύλων τους τελευταίους μήνες στους περίπου 50 τον μήνα, με στόχο να μπορεί να εκτοξεύει περισσότερους πυραύλους απ’ όσους μπορεί να αναχαιτίσει το Ισραήλ.
Το ακριβές απόθεμα βαλλιστικών πυραύλων και drones του Ιράν παραμένει επτασφράγιστο μυστικό, αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, η χώρα διαθέτει περίπου 2.000 βαλλιστικούς πυραύλους με κεφαλές ικανές να μεταφέρουν πάνω από 900 κιλά εκρηκτικά, σύμφωνα με το Axios.
www.bankingnews.gr
Οι επιθέσεις στόχευαν στην εξουδετέρωση της ιρανικής στρατιωτικής ηγεσίας, στην καταστροφή εγκαταστάσεων παραγωγής βαλλιστικών πυραύλων και στη φθορά των πυρηνικών εγκαταστάσεων σε περιοχές όπως η Natanz και το Fordow.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu δήλωσε ότι οι επιθέσεις θα συνεχιστούν «για όσο χρειαστεί», με τελικό στόχο την καταστροφή της ικανότητας του Ιράν να παράγει πυρηνικά όπλα.
Η ανοιχτή αυτή δήλωση δείχνει ότι το χρονοδιάγραμμα θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των στρατιωτικών στόχων και τις αντιδράσεις του Ιράν.
Η Τεχεράνη έχει ήδη απαντήσει εκτοξεύοντας περισσότερα από 100 drones προς το Ισραήλ, ενώ ο Ανώτατος Ηγέτης Ayatollah Ali Khamenei έχει υποσχεθεί σοβαρές συνέπειες.
Μπορεί το Ισραήλ να καταστρέψει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν από μόνο του;
Το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι έπληξε τη Natanz την Παρασκευή και «προκάλεσε ζημιές» στο υπόγειο τμήμα της εγκατάστασης, μια πολυώροφη περιοχή εμπλουτισμού με φυγοκεντρητές, ηλεκτρικά δωμάτια και άλλες υποδομές.
Το Ισραήλ δεν ανέφερε αν στόχευσε και το Fordow. Και οι δύο πυρηνικές εγκαταστάσεις έχουν κατασκευαστεί με τέτοιες επιθέσεις κατά νου — το Fordow, που χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό καυσίμου, είναι χτισμένο κάτω από βουνό, και τόσο αυτό όσο και η Natanz βρίσκονται κάτω από δεκάδες μέτρα οπλισμένου σκυροδέματος.
Η καταστροφή μιας τέτοιας εγκατάστασης απαιτεί διαδοχικά πλήγματα με βόμβες ειδικά σχεδιασμένες για να διαπερνούν καταφύγια.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν βομβαρδιστικά B-2 stealth εξοπλισμένα με διατρητικές βόμβες 30.000 λιβρών, ειδικά σχεδιασμένες για τέτοιες επιθέσεις.
Οι επιλογές του Ισραήλ είναι πιο περιορισμένες — αν επιχειρεί μόνο του.
Τα ισραηλινά βομβαρδιστικά F-15 μπορούν να μεταφέρουν βόμβες GBU-28 διατρητικής ικανότητας 4.000–5.000 λιβρών, η καθεμία ικανή να διαπεράσει 5–6 μέτρα σκυροδέματος.
Το Ισραήλ διαθέτει αυτές τις βόμβες, αλλά ο αριθμός τους είναι απόρρητος — και λίγοι αναλυτές πιστεύουν ότι το Τελ Αβίβ έχει αρκετές για να ολοκληρώσει την αποστολή μόνο του.
Οι ισραηλινές δυνάμεις «δεν έχουν αρκετές βόμβες των 5.000 λιβρών» για να εξουδετερώσουν τις εγκαταστάσεις στο Fordow και τη Fordow, δήλωσε τον Απρίλιο ο απόστρατος στρατηγός της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ Charles Wald, που σήμερα εργάζεται για το Εβραϊκό Ινστιτούτο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ.
Το Ισραήλ διαθέτει σε μεγαλύτερους αριθμούς τις μικρότερες διατρητικές βόμβες BLU-109 των 2.000 λιβρών, που μπορούν να μεταφερθούν από stealth μαχητικά F-35. Αυτές χρησιμοποιήθηκαν τον Οκτώβριο του 2024 για την εξόντωση του ηγέτη της Hezbollah, Hassan Nasrallah, σε υπόγειο καταφύγιο στη Βηρυτό — αλλά ακόμη και τότε η επιχείρηση φέρεται να χρειάστηκε πολλαπλά χτυπήματα.
Η διείσδυση στα ενισχυμένα υπόγεια καταφύγια που προστατεύουν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα απαιτούσε πολύ περισσότερα.
Το Ισραήλ μπορεί επίσης να στοχεύσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις με όπλα μακράς ακτίνας δράσης -βαλλιστικούς πυραύλους εκτοξευόμενους από μαχητικά, ενδεχομένως μέσω του εναέριου χώρου της Συρίας- χωρίς να πλησιάσει καν την εμβέλεια της απομειναριας ιρανικής αεράμυνας.
Όμως αυτά από μόνα τους δεν αρκούν.
«Μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν», δήλωσε ο Matthew Savile, επικεφαλής του τμήματος στρατιωτικών επιστημών στο Royal United Services Institute του Λονδίνου.
«Είναι αμφίβολο ότι μπορούν να το καταστρέψουν ολοκληρωτικά μόνοι τους, αλλά νομίζω ότι είναι προετοιμασμένοι να συνεχίσουν να το πλήττουν σταδιακά με τον χρόνο».
Πόσο ανθεκτικές είναι οι εγκαταστάσεις της Natanz και του Fordow;
Η Natanz, κοντά στην πόλη Ισφαχάν, και το Fordow, χτισμένο μέσα σε βουνό κοντά στην Qom, αποτελούν τις κύριες εγκαταστάσεις του Ιράν για τον εμπλουτισμό ουρανίου και τους βασικούς στόχους ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών που αποσκοπούν στην εξουδετέρωση του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.
Και οι δύο εγκαταστάσεις λειτουργούν χιλιάδες φυγοκεντρητές, σχεδιασμένους για την παραγωγή διάφορων βαθμίδων εμπλουτισμένου ουρανίου.
Τελικά, το Ιράν χρειάζεται ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 60%, πολύ κοντά στο επίπεδο οπλικής ποιότητας του 90%, για να μπορέσει να προχωρήσει σε ένα «ξέσπασμα» (breakout) και να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο.
Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA) εκτίμησε τον Μάιο ότι το Ιράν διαθέτει συνολικά 408,6 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου, ενώ οι προηγμένες φυγοκεντρητές στις εγκαταστάσεις του Natanz και του Fordow παράγουν κατά μέσο όρο 33,5 κιλά τον μήνα.
Σύμφωνα με έκθεση του Ιουνίου από το Ινστιτούτο για την Επιστήμη και τη Διεθνή Ασφάλεια (ISIS) με έδρα την Ουάσιγκτον, το «ξέσπασμα» θα μπορούσε να επιτευχθεί σε τρεις εβδομάδες, διάστημα αρκετό για την παραγωγή εννέα πυρηνικών όπλων.
Μεγάλο μέρος των αποθεμάτων αυτού του εμπλουτισμένου ουρανίου ενδέχεται να έχει μεταφερθεί σε μια εγκατάσταση στην πόλη Ισφαχάν, το Εργοστάσιο Κατασκευής Πυρηνικών Πλακών (FPFP), σύμφωνα με την ίδια έκθεση.
Η IAEA έχει δηλώσει τα προηγούμενα χρόνια ότι έως και το 83% των αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν ενδέχεται να φυλάσσονται εκεί.
Η Darya Dolzikova, ειδικός σε θέματα πυρηνικών όπλων στο βρετανικό ινστιτούτο RUSI, δήλωσε ότι θα είναι δύσκολο για το Ισραήλ να καταστρέψει πλήρως την ικανότητα του Ιράν για εμπλουτισμό.
«Το Natanz δεν είναι η μόνη εγκατάσταση εμπλουτισμού του Ιράν· η πιο θωρακισμένη του εγκατάσταση —το Fordow — δεν έχει πληγεί, όπως και πολλές άλλες κρίσιμες πυρηνικές εγκαταστάσεις ανά τη χώρα.
Αν το Ιράν αποφασίσει να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο, πιθανότατα θα το κάνει σε θωρακισμένες και ενδεχομένως ακόμη άγνωστες εγκαταστάσεις».
Ποιοι είναι οι στόχοι του Ισραήλ;
Εκτός από τον τελικό στόχο της εξουδετέρωσης αυτού που το ίδιο θεωρεί προσπάθεια του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, το Ισραήλ έχει σκοτώσει σειρά ανώτερων στρατιωτικών ηγετών, πολιτικών και επιστημόνων, μεταξύ των οποίων και ο Υποστράτηγος Hossein Salami, αρχηγός των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC).
Αυτό υποδηλώνει ότι ένας από τους στόχους ενδέχεται να είναι και η αλλαγή καθεστώτος, παρότι το Ισραήλ δεν το έχει δηλώσει ανοιχτά.
Οι ειδικοί παραμένουν επιφυλακτικοί ως προς το κατά πόσο το Ισραήλ μπορεί από μόνο του να επιτύχει αυτούς τους φιλόδοξους στόχους.
Ο Robert Pape, Αμερικανός στρατιωτικός ιστορικός και συγγραφέας του βιβλίου Bombing to Win, μίας εμβληματικής μελέτης για τις αεροπορικές εκστρατείες του 20ού αιώνα, δήλωσε: «Η ισραηλινή αεροπορική ισχύς δεν μπορεί να εξουδετερώσει αποφασιστικά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Τα υπολείμματα μπορούν να επανασυναρμολογηθούν κρυφά, και οι φόβοι για πυρηνική ανταπόδοση από πλευράς Ιράν θα αυξηθούν — ενδεχομένως προκαλώντας χερσαίο πόλεμο, όπως συνέβη με το Ιράκ το 2003».
Επιπλέον προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε αεροπορική εκστρατεία από πλευράς Ισραήλ είναι απίθανο να πετύχει μόνη της την αλλαγή κυβέρνησης στην Τεχεράνη, αν αυτός είναι όντως ο στόχος:
«Η αεροπορική ισχύς από μόνη της δεν έχει ποτέ ανατρέψει κυβέρνηση.
Η ισραηλινή προσπάθεια είναι πιθανώς απλώς ένα ακόμη παράδειγμα στην ιστορία».
Πώς αποδίδουν οι αντιαεροπορικές άμυνες του Ιράν;
Πέρυσι, το Ισραήλ επιτέθηκε στο Ιράν χρησιμοποιώντας βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύθηκαν από αέρος, πολύ πέρα από το βεληνεκές των πιο προηγμένων ιρανικών αμυντικών συστημάτων, όπως οι ρωσικής προέλευσης αντιαεροπορικοί πύραυλοι S-300.
Αυτές οι ισραηλινές επιδρομές κατέστρεψαν σε μεγάλο βαθμό τις πλέον εξελιγμένες αμυντικές δυνατότητες του Ιράν, ιδιαίτερα το σύστημα S-300, και δεν είναι σαφές τι έχει απομείνει σε λειτουργία.
Το πρωί της Παρασκευής, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ανακοίνωσαν ότι «ολοκλήρωσαν ευρείας κλίμακας πλήγμα κατά του συστήματος αντιαεροπορικής άμυνας του ιρανικού καθεστώτος στη δυτική πλευρά του Ιράν», καταστρέφοντας «δεκάδες ραντάρ και εκτοξευτές αντιαεροπορικών πυραύλων».
Πριν επιτεθεί στα πυρηνικά συγκροτήματα με βόμβες διείσδυσης (bunker-busters), το Ισραήλ πιθανότατα θα είχε καταστρέψει ή εξουδετερώσει μέσω παρεμβολών το μεγαλύτερο μέρος των εναπομεινάντων αμυντικών συστημάτων του Ιράν, χρησιμοποιώντας αντιακτινοβολιακούς πυραύλους που στοχεύουν ραντάρ, με σκοπό επίσης να αποτρέψουν τα πληρώματα από το να ενεργοποιήσουν τα αντιαεροπορικά τους συστήματα.
Το Ιράν, ωστόσο, είχε προετοιμαστεί για τέτοια επίθεση και διαθέτει πληθώρα αντιαεροπορικών συστημάτων, μερικά εκ των οποίων έχουν προμηθευτεί από τη Ρωσία ή την Κίνα, περιλαμβάνοντας και αρκετούς κινητούς εκτοξευτές ικανούς να κρυφτούν και να επιβιώσουν ενός πρώτου κύματος επιθέσεων.
Αυτά τα συστήματα μπορεί να παίξουν ρόλο τις επόμενες ημέρες.
Ακόμη και τα λιγότερο προηγμένα ιρανικά αμυντικά συστήματα μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για τα ισραηλινά αεροσκάφη.
Για παράδειγμα, το 2018 η Συρία κατέρριψε ένα ισραηλινό F-16 με πύραυλο S-200 — ρωσικό σύστημα που τέθηκε σε υπηρεσία στα τέλη της δεκαετίας του 1960.
Το αεροσκάφος συνετρίβη στον βόρειο Ισραήλ και οι δύο πιλότοι επέζησαν.
Ποια είναι η απάντηση του Ιράν;
Το Ισραήλ έχει δηλώσει ότι μέχρι στιγμής το Ιράν έχει εκτοξεύσει πάνω από 100 drones, τα οποία φαίνεται να είναι κυρίως τύπου Shahed-136, τα ίδια που χρησιμοποιεί συχνά η Ρωσία κατά της Ουκρανίας.
Τα drones αυτά μπορεί να χρειαστούν ώρες για να φτάσουν στους στόχους τους, γεγονός που τα καθιστά εύκολα στον εντοπισμό και την αναχαίτιση από την ισραηλινή αεράμυνα.
Παρ’ όλα αυτά, η ιρανική στρατηγική μπορεί να αποσκοπεί στο να εξαντλήσει τα ισραηλινά αποθέματα πυραύλων αναχαίτισης και στη συνέχεια να εκτοξεύσει πιο εξελιγμένους και δυσκολότερους στην αναχαίτιση βαλλιστικούς πυραύλους.
Το τριπλό αντιαεροπορικό σύστημα άμυνας του Ισραήλ, το οποίο περιλαμβάνει και τον Σιδηρούν Θόλο (Iron Dome), ενισχύθηκε στα τέλη του περασμένου έτους με την αμερικανική αντιαεροπορική συστοιχία THAAD και θεωρείται θρυλικό.
Απέδωσε σχεδόν άψογα κατά τις προηγούμενες ιρανικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ — δύο φορές μέσα στο 2024.
Σημαντικό όμως είναι ότι τότε, αμερικανικές και βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων δύο αμερικανικών αντιτορπιλικών και δύο μαχητικών της RAF, ενίσχυσαν την άμυνα του Ισραήλ παρακολουθώντας τους εισερχόμενους πυραύλους και, στην περίπτωση των ΗΠΑ, καταρρίπτοντας κάποιους από αυτούς.
Την Παρασκευή, το Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε ότι δεν θα συμμετάσχει αυτή τη φορά στην άμυνα του Ισραήλ.
Η επάρκεια των αναχαιτιστικών πυραύλων του Ισραήλ έχει αρχίσει να προκαλεί ανησυχία, καθώς η χώρα δυσκολεύεται να αναπληρώσει τα αποθέματά της έπειτα από μια χρονιά έντονης δραστηριότητας — με επιθέσεις από το Ιράν, τη Hezbollah και τους μαχητές Houthis στην Υεμένη.
Τον περασμένο Οκτώβριο, οι Ισραηλινές Αεροδιαστημικές Βιομηχανίες (Israel Aerospace Industries), η κρατική εταιρεία που κατασκευάζει τους πυραύλους αναχαίτισης Arrow, ανακοίνωσαν ότι εργάζονται σε τριπλές βάρδιες ώστε να διατηρήσουν τη γραμμή παραγωγής στο μέγιστο, τονίζοντας ότι «δεν είναι μυστικό πως το Ισραήλ χρειάζεται να αναπληρώσει τα αποθέματά του».
Το Ιράν, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει επίσης αυξήσει την παραγωγή βαλλιστικών πυραύλων τους τελευταίους μήνες στους περίπου 50 τον μήνα, με στόχο να μπορεί να εκτοξεύει περισσότερους πυραύλους απ’ όσους μπορεί να αναχαιτίσει το Ισραήλ.
Το ακριβές απόθεμα βαλλιστικών πυραύλων και drones του Ιράν παραμένει επτασφράγιστο μυστικό, αλλά σύμφωνα με εκτιμήσεις των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών, η χώρα διαθέτει περίπου 2.000 βαλλιστικούς πυραύλους με κεφαλές ικανές να μεταφέρουν πάνω από 900 κιλά εκρηκτικά, σύμφωνα με το Axios.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών