Υπό τις ασφυκτικές πιέσεις του Κρεμλίνου βρίσκεται η Elvira Nabiullina, επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, η οποία στο παρελθόν έχει επαινεθεί για τη συμβολή της στη διάσωση της οικονομίας της χώρας μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Πλέον, η Nabiullina δέχεται πιέσεις να αλλάξει πορεία και να μειώσει τα ιστορικά υψηλά επιτόκια δανεισμού, εν μέσω ανησυχιών για τον αντίκτυπό τους στις επιχειρήσεις.
Όπως μεταδίδει το Bloomberg, η κυβέρνηση αναμένει από την Elvira Nabiullina να μειώσει το βασικό επιτόκιο, καθώς οι επιπτώσεις στον κρατικό προϋπολογισμό και τις πολιτικές βιομηχανίες γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς. Ορισμένοι ζητούν η μείωση να γίνει ήδη από την επόμενη συνεδρίαση της κεντρικής τράπεζας, την Παρασκευή (6/6/2025).
Αυτά τα σχόλια σηματοδοτούν αλλαγή στη στάση της κυβέρνησης σε σχέση με τον Νοέμβριο, όταν ο υπουργός Οικονομικών, Anton Siluanov, είχε στηρίξει τις αυξήσεις επιτοκίων της Nabiullina, δηλώνοντας ότι η καταπολέμηση του πληθωρισμού αποτελούσε προτεραιότητα.
Η 61χρονη Nabiullina είχε λάβει ευρεία αναγνώριση για τις πολιτικές της -όπως τα capital controls- που βοήθησαν στη σταθεροποίηση της ρωσικής οικονομίας τους πρώτους μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μάλιστα, η ίδια εξακολουθεί να απολαμβάνει τη στήριξη του Ρώσου προέδρου, Vladimir Putin.
Πλέον αντιμετωπίζει μια νέα δύσκολη δοκιμασία. Η Κεντρική Τράπεζα έχει διατηρήσει το βασικό επιτόκιο στο 21% από τον Οκτώβριο του 2024, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τον επίμονο πληθωρισμό, που είχε ξεπεράσει το 10% στα τέλη του 2025, πάνω από το διπλάσιο του στόχου του 4%.
Ωστόσο, οι μήνες των υψηλών επιτοκίων επιβαρύνουν μεγάλα τμήματα της οικονομίας, ιδίως εκείνα που δεν σχετίζονται με την πολεμική βιομηχανία, και πολλές επιχειρήσεις βρίσκονται κοντά στην αναστολή των επενδύσεων. Η ανάπτυξη της ρωσικής οικονομίας στηρίζεται κυρίως στις κρατικές δαπάνες για τον πόλεμο.
Το δίλημμα ύφεση ή ανεξέλεγκτος πληθωρισμός
«Η πρόκληση για την Κεντρική Τράπεζα σήμερα είναι να επιλέξει ανάμεσα σε δύο κινδύνους», δήλωσε η οικονομολόγος Olga Belenkaya από την Finam στη Μόσχα. Η διατήρηση του επιτοκίου μπορεί να οδηγήσει την οικονομία σε ύφεση, ενώ η μείωση θα μπορούσε να προκαλέσει ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, όπως είπε.
Με εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία, ο ετήσιος πληθωρισμός ήταν στο 6,2% τον Απρίλιο, έναντι 10,7% τον Ιανουάριο, σύμφωνα με έκθεση της Τράπεζας που δημοσιεύθηκε στις 27 Μαΐου.
Ωστόσο, η μείωση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ενίσχυση του ρουβλίου και ενδέχεται να αποδειχθεί ασταθής. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να αξιολογήσουν πόσο διατηρήσιμη είναι η μείωση του πληθωρισμού, σύμφωνα με άλλο άτομο που γνωρίζει την κατάσταση στην Τράπεζα.
Τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου επίσης μειώνονται λόγω της πτώσης των διεθνών τιμών αργού σε συνδυασμό με την ενίσχυση του ρουβλίου. Οι αρχές έχουν ήδη αναθεωρήσει την πρόβλεψη για τον προϋπολογισμό και υπερτριπλασίασαν τον στόχο για το δημοσιονομικό έλλειμμα.
Ο αντίκτυπος των υψηλών επιτοκίων έχει πλήξει και τον βιομηχανικό τομέα της Ρωσίας. Η Severstal PJSC, κάποτε κορυφαίος χαλυβουργικός όμιλος από πλευράς κερδοφορίας, κατέγραψε αρνητικές ταμειακές ροές ύψους 33 δισ. ρουβλίων (421 εκατ. δολάρια) το πρώτο τρίμηνο — ενώ πριν από έναν χρόνο είχε θετικές ταμειακές ροές στο ίδιο ποσό.
Τα υψηλά επιτόκια επιβάρυναν τους πελάτες και καθυστέρησαν τα έργα τους, γεγονός που δυσχέρανε την ικανότητα της Severstal να διατηρεί σταθερά έσοδα, δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας. Η χαλυβουργία αναγκάστηκε να χρηματοδοτεί το επενδυτικό της πρόγραμμα και το κεφάλαιο κίνησης από παλαιότερα αποθεματικά. Όπως είπε, η Κεντρική Τράπεζα θα έπρεπε να μειώσει το βασικό επιτόκιο τουλάχιστον στο 15% ώστε να επανέλθει η εταιρεία σε μια πιο φυσιολογική κατάσταση.
Πολλές μεγάλες ρωσικές εταιρείες συμμερίζονται την ίδια άποψη και δεκάδες, όπως η Severstal, έχουν ακυρώσει τις τελικές μερισματικές πληρωμές για το 2024.
Εκτός των τομέων που κυριαρχούνται από τη στρατιωτική βιομηχανία, υπάρχουν ενδείξεις επικείμενης ύφεσης, σύμφωνα με έκθεση του Απριλίου του Κέντρου Μακροοικονομικής Ανάλυσης και Βραχυπρόθεσμων Προβλέψεων με έδρα τη Μόσχα. Η παραγωγή πολιτικών αγαθών μειώθηκε κατά 0,8% τον μήνα κατά το πρώτο τρίμηνο, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2023 και ενισχύοντας τους φόβους για στασιμότητα, σύμφωνα με την έκθεση.
Η Κεντρική Τράπεζα στα τέλη του περασμένου μήνα εξέδωσε σύσταση προς τις τράπεζες να προσφέρουν αναδιάρθρωση δανείων προκειμένου να στηρίξουν επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προσωρινές δυσκολίες. Για να το διευκολύνει αυτό, χαλάρωσε τις απαιτήσεις για αποθεματικά σε αναδιαρθρωμένα δάνεια.
«Περιθώριο ελιγμών»
Δημόσιες δηλώσεις ανώτερων κυβερνητικών αξιωματούχων έχουν εντείνει τις πιέσεις προς τη Nabiullina ενόψει της επόμενης συνεδρίασης. «Πιστεύω ότι η Κεντρική Τράπεζα έχει σημαντικό περιθώριο ελιγμών στη νομισματική πολιτική», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο υπουργός Οικονομικών Siluanov στις 19 Μαΐου, σύμφωνα με το πρακτορείο Interfax.
Εάν η Κεντρική Τράπεζα δεν αναλάβει δράση, υπάρχει κίνδυνος υπερβολικής επιβράδυνσης της οικονομίας, προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Οικονομίας Maxim Reshetnikov. Αντίστοιχες ανησυχίες εξέφρασε και ο πρώτος αναπληρωτής πρωθυπουργός Denis Manturov, αρμόδιος για τη βιομηχανία.
Τον Δεκέμβριο του 2025, η Nabiullina είχε ζητήσει «υπομονή», υποστηρίζοντας ότι η αυστηρή νομισματική πολιτική αποδίδει και τελικά θα οδηγήσει σε μείωση του πληθωρισμού.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών