Ο Vladimir Putin αναδιαμόρφωσε την οικονομία της Ρωσίας με μοναδικό στόχο τον πόλεμο
Ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους ο Vladimir Putin δεν είναι ακόμη έτοιμος να προσχωρήσει στις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες του Donald Trump είναι οι επιτυχίες της Ρωσίας στα μέτωπα της Ουκρανίας.
Ορισμένοι από τους γείτονές του φοβούνται πως η επιτυχία της πολεμικής μηχανής, η οποία πλέον κινεί την οικονομία της χώρας, σημαίνει ότι ίσως δεν θα το κάνει ποτέ.
Στα πρώτα στάδια του πολέμου, ο Ρώσος πρόεδρος προετοίμασε τη χώρα για μακροχρόνια σύγκρουση.
Αναδιάρθρωσε την οικονομία ώστε να παράγει άρματα μάχης και πυροβόλα σε αριθμούς ρεκόρ, προσφέροντας ταυτόχρονα γενναία μπόνους –έως και ενός έτους μισθό– για τη δημιουργία στρατού.
Σε κάποια φάση, περισσότεροι από χίλια άτομα στρατολογούνταν ημερησίως για να πολεμήσουν.
Αυτή η στρατολόγηση έσωσε τη Μόσχα από τις απώλειες που υπέστη όταν απέτυχε να καταλάβει το Κίεβο πριν από τρία χρόνια.
Πλέον βοηθά τις ρωσικές δυνάμεις να προελαύνουν ξανά προς τα δυτικά, καταλαμβάνοντας πάνω από 260 τετραγωνικά χιλιόμετρα τον τελευταίο μήνα.
Αυτές οι επιτυχίες δίνουν στον Putin τη δυνατότητα να καθυστερεί τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και να αγνοεί τις απευθείας συνομιλίες με τον Ουκρανό πρόεδρο Volodymyr Zelensky, παρά την αυξανόμενη πίεση από την Ευρώπη και την ενόχληση του Trump για την έλλειψη προόδου.
Ωστόσο, εάν και όταν ο Putin θελήσει να συνάψει ειρήνη, η αποστρατιωτικοποίηση της οικονομίας ίσως αποδειχθεί πολύ πιο περίπλοκη.
«Είναι απολύτως απαραίτητο για τη Ρωσία να συνεχίσει να βασίζεται στη στρατιωτική βιομηχανία, διότι αυτή έχει γίνει ο κινητήρας της οικονομικής ανάπτυξης» δήλωσε ο Alexander Kolyandr, ανώτερος συνεργάτης του Center for European Policy Analysis.
«Για κάποιο διάστημα, θα είναι σχεδόν αδύνατον για τη Ρωσία να μειώσει τις στρατιωτικές δαπάνες.»
Δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια
Η ρωσική αμυντική βιομηχανία έχει λάβει τα τελευταία χρόνια δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια υπό μορφή κρατικών ενισχύσεων για την ενίσχυση της παραγωγής και τη διατήρηση της λειτουργίας της σε 24ωρη βάση με εξοντωτικούς ρυθμούς.
Αυτή η εισροή ρευστού έχει αυξήσει τους μισθούς –εν μέρει για να ανταγωνιστεί τις πληρωμές των ενόπλων δυνάμεων– και έχει ενισχύσει το βιοτικό επίπεδο για χιλιάδες Ρώσους στις πιο φτωχές περιοχές της χώρας.
«Δεν είμαι σίγουρος ότι ο ίδιος ο Vladimir Putin θέλει το τέλος του πολέμου», δήλωσε ο αντιπρόεδρος JD Vance μετά τη συνάντησή του με τον Πάπα Λέοντα ΙΔ’, εικάζοντας γιατί ο Putin δεν ανταποκρίνεται στις πρωτοβουλίες Trump για παύση των εχθροπραξιών.
Ο Trump έχει αρχίσει να ασκεί πιο σκληρή κριτική στον Putin για την άρνησή του να σταματήσει τον πόλεμο.
Το Σαββατοκύριακο δήλωσε σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ο Ρώσος ηγέτης «έχει τρελαθεί» και είπε σε δημοσιογράφους: «Σκοτώνει πολύ κόσμο. Δεν μου αρέσει αυτό».
Την Τρίτη εξέφρασε ξανά τη δυσαρέσκειά του με άλλη ανάρτηση.
«Αυτό που δεν καταλαβαίνει ο Vladimir Putin είναι ότι αν δεν ήμουν εγώ, πολλά ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ κακά πράγματα θα είχαν ήδη συμβεί στη Ρωσία.
Και εννοώ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ κακά. Παίζει με τη φωτιά!» έγραψε ο Trump.
Αν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ορισμένοι από τους γείτονες της Ρωσίας φοβούνται πως η πολεμική της οικονομία θα μπορούσε να στραφεί εναντίον τους.
Στις Βαλτικές χώρες, στρατιωτικοί αναλυτές στην Εσθονία μιλούν με ανησυχία για την πιθανότητα ο πόλεμος να περάσει στα εδάφη του ΝΑΤΟ.
Στο Καζακστάν, αναλυτές παρακολουθούν στενά για ενδείξεις ότι η Ρωσία θα μπορούσε να κινηθεί προς τον Βορρά της χώρας, όπου ζει ακόμη μεγάλος ρωσικός πληθυσμός.
Αυτοί οι φόβοι προκύπτουν εν μέρει από την πεποίθηση ότι το Κρεμλίνο θα προτιμούσε να διατηρήσει δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες σε κάποιο άλλο μέτωπο, αντί να επιστρέψουν στην πατρίδα άνδρες σκληραγωγημένοι και συχνά τραυματισμένοι ψυχικά.
Οι κίνδυνοι
Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ιωσήφ Στάλιν θεώρησε τους βετεράνους απειλή και έστειλε πολλούς στα γκούλαγκ για να απαλλαγεί από τις εσωτερικές πιέσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν.
Σήμερα, η ειρήνη πιθανότατα θα σήμαινε ότι εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες στην Ουκρανία, ιδίως όσοι έχουν υπογράψει βραχυχρόνια συμβόλαια, θα αποστρατευτούν και θα επιστρέψουν στην πολιτική ζωή σε μια περίοδο επιβράδυνσης της οικονομικής και μισθολογικής ανάπτυξης.
«Δεν θα ήταν καλή ιδέα να μειωθούν δραστικά ή απότομα αυτοί οι μισθοί», λέει ο Volodymyr Ishchenko του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου. «Δεν είναι σοφό το κράτος να απογοητεύει ένοπλους άνδρες.»
Ακόμη και αν τελειώσει ο πόλεμος, ο ρωσικός στρατός θα χρειάζεται άνδρες.
Η αμυντική βιομηχανία θα συνεχίσει να κατασκευάζει όπλα και οχήματα για την αναπλήρωση των σοβιετικών αποθεμάτων που χάθηκαν στο μέτωπο, αλλά με βραδύτερο ρυθμό απ’ ό,τι κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.
Οι απολύσεις από τα εργοστάσια, μαζί με τη στασιμότητα της οικονομίας, θα μπορούσαν να προκαλέσουν δυσαρέσκεια σε όσους είδαν τον πόλεμο ως τη μεγαλύτερη ανακατανομή πλούτου από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
«Χωρίς μια υπαρξιακή κρίση όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα ήταν δύσκολο να δικαιολογηθεί η συνέχιση της διοχέτευσης πόρων στη βιομηχανία άμυνας με τον ρυθμό που ήδη συμβαίνει», δηλώνει ο Ruslan Pukhov, επικεφαλής του Center for Analysis of Strategies and Technologies με έδρα τη Μόσχα.
«Και ο Putin – ακόμη κι αν τον λένε μοχθηρό δικτάτορα – είναι πολύ ευαίσθητος στο τι σκέφτεται και τι θέλει ο κόσμος.»
Ήδη υπάρχουν σημάδια ότι η ώθηση από τον πόλεμο και η αύξηση των μισθών και του βιοτικού επιπέδου αρχίζουν να εξανεμίζονται.
Η πτώση στην τιμή του πετρελαίου προσθέτει επιπλέον αβεβαιότητα για το μέλλον.
Ορισμένες αμυντικές βιομηχανίες εξετάζουν την εξαγωγή της πλεονάζουσας παραγωγής και την επιστροφή στη χρυσή εποχή όπου η Ρωσία ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων παγκοσμίως, όπως ήταν πριν τον πόλεμο.
Όμως οι αναλυτές θεωρούν αυτό απίθανο, καθώς ο κλάδος έχει χάσει μερίδιο αγοράς σε Ασία και Αφρική, έχει πελάτες που εξαρτώνται από ρωσικά δάνεια για να αγοράσουν όπλα, και δίνει προτεραιότητα στην ποσότητα αντί για την ποιότητα.
Κατά κάποιον τρόπο, η Ρωσία βρίσκεται σε μια κατάσταση παρόμοια με εκείνη των ΗΠΑ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ή της Ναζιστικής Γερμανίας πριν τον πόλεμο — όταν η πολεμική βιομηχανία ήταν κινητήρας ανάπτυξης.
Όμως, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου οι στρατιωτικές καινοτομίες πέρασαν και στον ιδιωτικό τομέα (όπως η μαζική παραγωγή πενικιλίνης ή το διαδίκτυο), η ρωσική αμυντική βιομηχανία δύσκολα θα παράγει τεχνολογικές ανακαλύψεις που θα διατηρήσουν την ανάπτυξη.
Αντιθέτως, ενώ η πολιτική οικονομία υποφέρει από έλλειψη εργατικού δυναμικού – οδηγώντας σε αυξήσεις τιμών στα αυγά και τις πατάτες – ορισμένοι θεωρούν τη συρρίκνωση της αμυντικής βιομηχανίας αναπόφευκτη.
Ο τρόπος που θα διαχειριστεί αυτή η επιβράδυνση θα είναι καθοριστικός.
«Όταν περιορίζεις τα δημοσιονομικά κίνητρα, πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός... υπάρχουν πάρα πολλοί που έχουν συμφέρον να συνεχίσει αυτό το “καρουζέλ”», προειδοποιεί ο Kolyandr.
www.bankingnews.gr
Ορισμένοι από τους γείτονές του φοβούνται πως η επιτυχία της πολεμικής μηχανής, η οποία πλέον κινεί την οικονομία της χώρας, σημαίνει ότι ίσως δεν θα το κάνει ποτέ.
Στα πρώτα στάδια του πολέμου, ο Ρώσος πρόεδρος προετοίμασε τη χώρα για μακροχρόνια σύγκρουση.
Αναδιάρθρωσε την οικονομία ώστε να παράγει άρματα μάχης και πυροβόλα σε αριθμούς ρεκόρ, προσφέροντας ταυτόχρονα γενναία μπόνους –έως και ενός έτους μισθό– για τη δημιουργία στρατού.
Σε κάποια φάση, περισσότεροι από χίλια άτομα στρατολογούνταν ημερησίως για να πολεμήσουν.
Αυτή η στρατολόγηση έσωσε τη Μόσχα από τις απώλειες που υπέστη όταν απέτυχε να καταλάβει το Κίεβο πριν από τρία χρόνια.
Πλέον βοηθά τις ρωσικές δυνάμεις να προελαύνουν ξανά προς τα δυτικά, καταλαμβάνοντας πάνω από 260 τετραγωνικά χιλιόμετρα τον τελευταίο μήνα.
Αυτές οι επιτυχίες δίνουν στον Putin τη δυνατότητα να καθυστερεί τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και να αγνοεί τις απευθείας συνομιλίες με τον Ουκρανό πρόεδρο Volodymyr Zelensky, παρά την αυξανόμενη πίεση από την Ευρώπη και την ενόχληση του Trump για την έλλειψη προόδου.
Ωστόσο, εάν και όταν ο Putin θελήσει να συνάψει ειρήνη, η αποστρατιωτικοποίηση της οικονομίας ίσως αποδειχθεί πολύ πιο περίπλοκη.
«Είναι απολύτως απαραίτητο για τη Ρωσία να συνεχίσει να βασίζεται στη στρατιωτική βιομηχανία, διότι αυτή έχει γίνει ο κινητήρας της οικονομικής ανάπτυξης» δήλωσε ο Alexander Kolyandr, ανώτερος συνεργάτης του Center for European Policy Analysis.
«Για κάποιο διάστημα, θα είναι σχεδόν αδύνατον για τη Ρωσία να μειώσει τις στρατιωτικές δαπάνες.»
Δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια
Η ρωσική αμυντική βιομηχανία έχει λάβει τα τελευταία χρόνια δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια υπό μορφή κρατικών ενισχύσεων για την ενίσχυση της παραγωγής και τη διατήρηση της λειτουργίας της σε 24ωρη βάση με εξοντωτικούς ρυθμούς.
Αυτή η εισροή ρευστού έχει αυξήσει τους μισθούς –εν μέρει για να ανταγωνιστεί τις πληρωμές των ενόπλων δυνάμεων– και έχει ενισχύσει το βιοτικό επίπεδο για χιλιάδες Ρώσους στις πιο φτωχές περιοχές της χώρας.
«Δεν είμαι σίγουρος ότι ο ίδιος ο Vladimir Putin θέλει το τέλος του πολέμου», δήλωσε ο αντιπρόεδρος JD Vance μετά τη συνάντησή του με τον Πάπα Λέοντα ΙΔ’, εικάζοντας γιατί ο Putin δεν ανταποκρίνεται στις πρωτοβουλίες Trump για παύση των εχθροπραξιών.
Ο Trump έχει αρχίσει να ασκεί πιο σκληρή κριτική στον Putin για την άρνησή του να σταματήσει τον πόλεμο.
Το Σαββατοκύριακο δήλωσε σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ο Ρώσος ηγέτης «έχει τρελαθεί» και είπε σε δημοσιογράφους: «Σκοτώνει πολύ κόσμο. Δεν μου αρέσει αυτό».
Την Τρίτη εξέφρασε ξανά τη δυσαρέσκειά του με άλλη ανάρτηση.
«Αυτό που δεν καταλαβαίνει ο Vladimir Putin είναι ότι αν δεν ήμουν εγώ, πολλά ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ κακά πράγματα θα είχαν ήδη συμβεί στη Ρωσία.
Και εννοώ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ κακά. Παίζει με τη φωτιά!» έγραψε ο Trump.
Αν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ορισμένοι από τους γείτονες της Ρωσίας φοβούνται πως η πολεμική της οικονομία θα μπορούσε να στραφεί εναντίον τους.
Στις Βαλτικές χώρες, στρατιωτικοί αναλυτές στην Εσθονία μιλούν με ανησυχία για την πιθανότητα ο πόλεμος να περάσει στα εδάφη του ΝΑΤΟ.
Στο Καζακστάν, αναλυτές παρακολουθούν στενά για ενδείξεις ότι η Ρωσία θα μπορούσε να κινηθεί προς τον Βορρά της χώρας, όπου ζει ακόμη μεγάλος ρωσικός πληθυσμός.
Αυτοί οι φόβοι προκύπτουν εν μέρει από την πεποίθηση ότι το Κρεμλίνο θα προτιμούσε να διατηρήσει δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες σε κάποιο άλλο μέτωπο, αντί να επιστρέψουν στην πατρίδα άνδρες σκληραγωγημένοι και συχνά τραυματισμένοι ψυχικά.
Οι κίνδυνοι
Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ιωσήφ Στάλιν θεώρησε τους βετεράνους απειλή και έστειλε πολλούς στα γκούλαγκ για να απαλλαγεί από τις εσωτερικές πιέσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν.
Σήμερα, η ειρήνη πιθανότατα θα σήμαινε ότι εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες στην Ουκρανία, ιδίως όσοι έχουν υπογράψει βραχυχρόνια συμβόλαια, θα αποστρατευτούν και θα επιστρέψουν στην πολιτική ζωή σε μια περίοδο επιβράδυνσης της οικονομικής και μισθολογικής ανάπτυξης.
«Δεν θα ήταν καλή ιδέα να μειωθούν δραστικά ή απότομα αυτοί οι μισθοί», λέει ο Volodymyr Ishchenko του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου. «Δεν είναι σοφό το κράτος να απογοητεύει ένοπλους άνδρες.»
Ακόμη και αν τελειώσει ο πόλεμος, ο ρωσικός στρατός θα χρειάζεται άνδρες.
Η αμυντική βιομηχανία θα συνεχίσει να κατασκευάζει όπλα και οχήματα για την αναπλήρωση των σοβιετικών αποθεμάτων που χάθηκαν στο μέτωπο, αλλά με βραδύτερο ρυθμό απ’ ό,τι κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.
Οι απολύσεις από τα εργοστάσια, μαζί με τη στασιμότητα της οικονομίας, θα μπορούσαν να προκαλέσουν δυσαρέσκεια σε όσους είδαν τον πόλεμο ως τη μεγαλύτερη ανακατανομή πλούτου από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης.
«Χωρίς μια υπαρξιακή κρίση όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα ήταν δύσκολο να δικαιολογηθεί η συνέχιση της διοχέτευσης πόρων στη βιομηχανία άμυνας με τον ρυθμό που ήδη συμβαίνει», δηλώνει ο Ruslan Pukhov, επικεφαλής του Center for Analysis of Strategies and Technologies με έδρα τη Μόσχα.
«Και ο Putin – ακόμη κι αν τον λένε μοχθηρό δικτάτορα – είναι πολύ ευαίσθητος στο τι σκέφτεται και τι θέλει ο κόσμος.»
Ήδη υπάρχουν σημάδια ότι η ώθηση από τον πόλεμο και η αύξηση των μισθών και του βιοτικού επιπέδου αρχίζουν να εξανεμίζονται.
Η πτώση στην τιμή του πετρελαίου προσθέτει επιπλέον αβεβαιότητα για το μέλλον.
Ορισμένες αμυντικές βιομηχανίες εξετάζουν την εξαγωγή της πλεονάζουσας παραγωγής και την επιστροφή στη χρυσή εποχή όπου η Ρωσία ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων παγκοσμίως, όπως ήταν πριν τον πόλεμο.
Όμως οι αναλυτές θεωρούν αυτό απίθανο, καθώς ο κλάδος έχει χάσει μερίδιο αγοράς σε Ασία και Αφρική, έχει πελάτες που εξαρτώνται από ρωσικά δάνεια για να αγοράσουν όπλα, και δίνει προτεραιότητα στην ποσότητα αντί για την ποιότητα.
Κατά κάποιον τρόπο, η Ρωσία βρίσκεται σε μια κατάσταση παρόμοια με εκείνη των ΗΠΑ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ή της Ναζιστικής Γερμανίας πριν τον πόλεμο — όταν η πολεμική βιομηχανία ήταν κινητήρας ανάπτυξης.
Όμως, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου οι στρατιωτικές καινοτομίες πέρασαν και στον ιδιωτικό τομέα (όπως η μαζική παραγωγή πενικιλίνης ή το διαδίκτυο), η ρωσική αμυντική βιομηχανία δύσκολα θα παράγει τεχνολογικές ανακαλύψεις που θα διατηρήσουν την ανάπτυξη.
Αντιθέτως, ενώ η πολιτική οικονομία υποφέρει από έλλειψη εργατικού δυναμικού – οδηγώντας σε αυξήσεις τιμών στα αυγά και τις πατάτες – ορισμένοι θεωρούν τη συρρίκνωση της αμυντικής βιομηχανίας αναπόφευκτη.
Ο τρόπος που θα διαχειριστεί αυτή η επιβράδυνση θα είναι καθοριστικός.
«Όταν περιορίζεις τα δημοσιονομικά κίνητρα, πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικός... υπάρχουν πάρα πολλοί που έχουν συμφέρον να συνεχίσει αυτό το “καρουζέλ”», προειδοποιεί ο Kolyandr.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών