Πώς η επίσκεψη του Donald Trump στη Μέση Ανατολή ξεδίπλωσε συμφωνίες δισεκατομμυρίων και άλλαξε το μέλλον της περιοχής
Η επίσκεψη του Αμερικανού Προέδρου Donald Trump στις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής αυτή την εβδομάδα οδήγησε σε πολλές συμφωνίες δισ. δολαρίων.
Όπως δήλωσε υπεγράφησαν συμφωνίες αξίας άνω του 1 τρισ. δολαρίων μόνο με τη Σαουδική Αραβία, αν και η πραγματική αξία πιθανότατα είναι πολύ μικρότερη από αυτήν.
Το Κατάρ επίσης υπέγραψε παραγγελία για 210 αεροσκάφη Boeing, αξίας 96 δισ. δολαρίων.
Ο Trump αναμφίβολα θα παρουσιάσει αυτές τις συναλλαγές ως μια μεγάλη επιτυχία για τη βιομηχανία των ΗΠΑ.
Η επίσκεψη βοήθησε επίσης να αναιρεθούν οι ανησυχίες για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή.
Για πάνω από μια δεκαετία, οι τοπικές ελίτ θεωρούσαν ότι η προσοχή της Ουάσινγκτον απομακρύνεται από την περιοχή.
Αυτή η επίσκεψη ήταν μια επιβεβαίωση της σημασίας της Μέσης Ανατολής – και ιδιαίτερα της περιοχής του Κόλπου – για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Και αποτελεί ένα σημαντικό μήνυμα προς τους ηγέτες της Μέσης Ανατολής, οι οποίοι αντιμετωπίζουν ανταγωνιστικά συμφέροντα από την Κίνα και, σε μικρότερο βαθμό, από τη Ρωσία.
Στο επίκεντρο η Συρία
Από πολιτική σκοπιά, η άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας από τον Trump και η συνάντησή του με τον πρώην αντάρτη, τώρα πρόεδρο, Ahmed al-Sharaa, ήταν εξαιρετικά σημαντική – τόσο συμβολικά όσο και πρακτικά.
Μέχρι πρόσφατα, ο al-Sharaa ήταν καταχωρημένος από τις ΗΠΑ ως τρομοκράτης με βραβείο 10 εκατ. δολαρίων για τη σύλληψή του.
Ωστόσο, όταν οι δυνάμεις του τον περασμένο Δεκέμβριο ανέτρεψαν τον δικτάτορα Bashar al-Assad, τον καλωσόρισε επιφυλακτικά η διεθνής κοινότητα.
Οι ΗΠΑ είχαν επενδύσει σημαντικούς πόρους στην απομάκρυνση του Assad από την εξουσία, οπότε η πτώση του ήταν λόγος πανηγυρισμού, ακόμα κι αν συνέβη από δυνάμεις που οι ΗΠΑ θεωρούσαν τρομοκράτες.
Αυτή η ταχεία αλλαγή πορείας είναι ανατριχιαστική.
Στην πράξη, η άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας ανοίγει τις πόρτες για ξένες επενδύσεις στην ανασυγκρότηση της χώρας μετά τον μακροχρόνιο εμφύλιο πόλεμο.
Παράλληλα, προσφέρει μια ευκαιρία για τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και την Τουρκία να επεκτείνουν την επιρροή τους στη Συρία εις βάρος του Ιράν.
Απουσία λεπτομερειών
Για έναν ηγέτη που θεωρεί τον εαυτό του ως διαπραγματευτή, αυτά μπορούν να θεωρηθούν επιτυχημένα αποτελέσματα από ένα τριήμερο ταξίδι.
Ωστόσο, ο Trump απέφυγε να εμβαθύνει στις πολύ πιο λεπτές διπλωματικές και πολιτικές διαπραγματεύσεις που απαιτούνται για να τερματιστεί ο πόλεμος του Ισραήλ κατά της Hamas στη Γάζα και να βρεθεί κοινό έδαφος με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Καμία λύση στον ορίζοντα για τους Παλαιστινίους
Ο Trump απέφυγε να αναφερθεί στη συνεχιζόμενη τραγωδία στη Γάζα και δεν παρουσίασε σχέδια για μια διπλωματική λύση στον πόλεμο, ο οποίος συνεχίζεται χωρίς ορατό τέλος.
Ο Αμερικανός πρόεδρος σημείωσε την επιθυμία του να δει μια ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των αραβικών κρατών και του Ισραήλ, χωρίς να αναγνωρίσει το βασικό εμπόδιο.
Ενώ η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν συμπαθούν τη Hamas, ο πόλεμος στη Γάζα και η δυστυχία που έχουν υποστεί οι Παλαιστίνιοι τους έχουν κάνει αδύνατο να παραβλέψουν το ζήτημα.
Δεν μπορούν απλώς να παρακάμψουν τη Γάζα για να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις με το Ισραήλ.
Στην πρώτη του θητεία, ο Trump ήλπιζε ότι το Παλαιστινιακό ζήτημα θα μπορούσε να παραμεριστεί για να επιτευχθεί η ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των αραβικών κρατών και του Ισραήλ.
Αυτό επιτεύχθηκε εν μέρει με τις Συμφωνίες Αβραάμ, που είδαν τα ΗΑΕ και τρεις άλλες μουσουλμανικές χώρες να κανονικοποιούν τις σχέσεις με το Ισραήλ.
Ο Trump χωρίς αμφιβολία πίστευε ότι η εκεχειρία Ισραήλ-Hams που συμφωνήθηκε λίγο πριν από την ορκωμοσία του θα τηρούταν – κάτι που είχε υποσχεθεί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας.
Αλλά μετά την μονομερή παραβίαση της εκεχειρίας από το Ισραήλ τον Μάρτιο, με την υπόσχεση να συνεχίσει τους αδιακρίτως βομβαρδισμούς της Γάζας, έμαθε με σκληρό τρόπο ότι το Παλαιστινιακό ζήτημα δεν μπορεί εύκολα να λυθεί ή να παρακαμφθεί.
Η παλαιστινιακή επιθυμία για κρατική υπόσταση πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα αδιαπραγμάτευτο βήμα για μια διαρκή ειρήνη και περιφερειακή σταθερότητα.
Ήταν χαρακτηριστικό ότι ο Trump δεν σταμάτησε στο Ισραήλ αυτή την εβδομάδα. Ένας πρώην Ισραηλινός διπλωμάτης λέει ότι αυτό είναι ένδειξη ότι ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu έχει χάσει την επιρροή του απέναντι στον Trump.
Πιο σκληρή ρητορική κατά του Ιράν
Ο Trump δεν είχε νέα στοιχεία ή πρωτοβουλίες να ανακοινώσει για τις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, πέρα από την επιθυμία του να "κάνει μια συμφωνία" και την επανάληψη των προηγούμενων απειλών του.
Τουλάχιστον τέσσερις γύροι συνομιλιών έχουν πραγματοποιηθεί μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ από τον Απρίλιο.
Αν και οι δύο πλευρές είναι θετικές ως προς τις προοπτικές, η αμερικανική κυβέρνηση φαίνεται διαιρεμένη ως προς το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, Steve Witkoff, και ο Υπουργός Εξωτερικών, Marco Rubio, έχουν ζητήσει την πλήρη αποδόμηση της ικανότητας του Ιράν να εμπλουτίζει ουράνιο ως σίγουρη εγγύηση κατά της πιθανής στρατιωτικοποίησης του πυρηνικού προγράμματος.
Ο Trump, ωστόσο, ήταν λιγότερο κατηγορηματικός. Αν και έχει ζητήσει την "πλήρη αποδόμηση" του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, έχει δηλώσει επίσης ότι είναι αβέβαιος εάν το Ιράν θα πρέπει να επιτραπεί να συνεχίσει ένα πολιτικό πρόγραμμα εμπλουτισμού.
Η διαφορά μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ φαίνεται να έχει μεγαλώσει αυτή την εβδομάδα μετά την επίθεση του Trump στο Ιράν ως "τη πιο καταστροφική δύναμη" στη Μέση Ανατολή.
Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Abbas Araghchi, χαρακτήρισε τις δηλώσεις του Trump "καθαρή απάτη" και υπέδειξε την αμερικανική υποστήριξη στο Ισραήλ ως την πηγή αστάθειας στην περιοχή.
Τίποτα από αυτά δεν έχει προχωρήσει τις προοπτικές για μια πυρηνική συμφωνία.
Και παρά την επισημότητα της επίσκεψής του στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα ΗΑΕ, δεν έχει γίνει πιο κοντά στην επίλυση των δύο παρατεινόμενων προκλήσεων από ότι όταν έφτασε.
www.bankingnews.gr
Όπως δήλωσε υπεγράφησαν συμφωνίες αξίας άνω του 1 τρισ. δολαρίων μόνο με τη Σαουδική Αραβία, αν και η πραγματική αξία πιθανότατα είναι πολύ μικρότερη από αυτήν.
Το Κατάρ επίσης υπέγραψε παραγγελία για 210 αεροσκάφη Boeing, αξίας 96 δισ. δολαρίων.
Ο Trump αναμφίβολα θα παρουσιάσει αυτές τις συναλλαγές ως μια μεγάλη επιτυχία για τη βιομηχανία των ΗΠΑ.
Η επίσκεψη βοήθησε επίσης να αναιρεθούν οι ανησυχίες για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή.
Για πάνω από μια δεκαετία, οι τοπικές ελίτ θεωρούσαν ότι η προσοχή της Ουάσινγκτον απομακρύνεται από την περιοχή.
Αυτή η επίσκεψη ήταν μια επιβεβαίωση της σημασίας της Μέσης Ανατολής – και ιδιαίτερα της περιοχής του Κόλπου – για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Και αποτελεί ένα σημαντικό μήνυμα προς τους ηγέτες της Μέσης Ανατολής, οι οποίοι αντιμετωπίζουν ανταγωνιστικά συμφέροντα από την Κίνα και, σε μικρότερο βαθμό, από τη Ρωσία.
Στο επίκεντρο η Συρία
Από πολιτική σκοπιά, η άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας από τον Trump και η συνάντησή του με τον πρώην αντάρτη, τώρα πρόεδρο, Ahmed al-Sharaa, ήταν εξαιρετικά σημαντική – τόσο συμβολικά όσο και πρακτικά.
Μέχρι πρόσφατα, ο al-Sharaa ήταν καταχωρημένος από τις ΗΠΑ ως τρομοκράτης με βραβείο 10 εκατ. δολαρίων για τη σύλληψή του.
Ωστόσο, όταν οι δυνάμεις του τον περασμένο Δεκέμβριο ανέτρεψαν τον δικτάτορα Bashar al-Assad, τον καλωσόρισε επιφυλακτικά η διεθνής κοινότητα.
Οι ΗΠΑ είχαν επενδύσει σημαντικούς πόρους στην απομάκρυνση του Assad από την εξουσία, οπότε η πτώση του ήταν λόγος πανηγυρισμού, ακόμα κι αν συνέβη από δυνάμεις που οι ΗΠΑ θεωρούσαν τρομοκράτες.
Αυτή η ταχεία αλλαγή πορείας είναι ανατριχιαστική.
Στην πράξη, η άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας ανοίγει τις πόρτες για ξένες επενδύσεις στην ανασυγκρότηση της χώρας μετά τον μακροχρόνιο εμφύλιο πόλεμο.
Παράλληλα, προσφέρει μια ευκαιρία για τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και την Τουρκία να επεκτείνουν την επιρροή τους στη Συρία εις βάρος του Ιράν.
Απουσία λεπτομερειών
Για έναν ηγέτη που θεωρεί τον εαυτό του ως διαπραγματευτή, αυτά μπορούν να θεωρηθούν επιτυχημένα αποτελέσματα από ένα τριήμερο ταξίδι.
Ωστόσο, ο Trump απέφυγε να εμβαθύνει στις πολύ πιο λεπτές διπλωματικές και πολιτικές διαπραγματεύσεις που απαιτούνται για να τερματιστεί ο πόλεμος του Ισραήλ κατά της Hamas στη Γάζα και να βρεθεί κοινό έδαφος με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Καμία λύση στον ορίζοντα για τους Παλαιστινίους
Ο Trump απέφυγε να αναφερθεί στη συνεχιζόμενη τραγωδία στη Γάζα και δεν παρουσίασε σχέδια για μια διπλωματική λύση στον πόλεμο, ο οποίος συνεχίζεται χωρίς ορατό τέλος.
Ο Αμερικανός πρόεδρος σημείωσε την επιθυμία του να δει μια ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των αραβικών κρατών και του Ισραήλ, χωρίς να αναγνωρίσει το βασικό εμπόδιο.
Ενώ η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν συμπαθούν τη Hamas, ο πόλεμος στη Γάζα και η δυστυχία που έχουν υποστεί οι Παλαιστίνιοι τους έχουν κάνει αδύνατο να παραβλέψουν το ζήτημα.
Δεν μπορούν απλώς να παρακάμψουν τη Γάζα για να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις με το Ισραήλ.
Στην πρώτη του θητεία, ο Trump ήλπιζε ότι το Παλαιστινιακό ζήτημα θα μπορούσε να παραμεριστεί για να επιτευχθεί η ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των αραβικών κρατών και του Ισραήλ.
Αυτό επιτεύχθηκε εν μέρει με τις Συμφωνίες Αβραάμ, που είδαν τα ΗΑΕ και τρεις άλλες μουσουλμανικές χώρες να κανονικοποιούν τις σχέσεις με το Ισραήλ.
Ο Trump χωρίς αμφιβολία πίστευε ότι η εκεχειρία Ισραήλ-Hams που συμφωνήθηκε λίγο πριν από την ορκωμοσία του θα τηρούταν – κάτι που είχε υποσχεθεί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας.
Αλλά μετά την μονομερή παραβίαση της εκεχειρίας από το Ισραήλ τον Μάρτιο, με την υπόσχεση να συνεχίσει τους αδιακρίτως βομβαρδισμούς της Γάζας, έμαθε με σκληρό τρόπο ότι το Παλαιστινιακό ζήτημα δεν μπορεί εύκολα να λυθεί ή να παρακαμφθεί.
Η παλαιστινιακή επιθυμία για κρατική υπόσταση πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα αδιαπραγμάτευτο βήμα για μια διαρκή ειρήνη και περιφερειακή σταθερότητα.
Ήταν χαρακτηριστικό ότι ο Trump δεν σταμάτησε στο Ισραήλ αυτή την εβδομάδα. Ένας πρώην Ισραηλινός διπλωμάτης λέει ότι αυτό είναι ένδειξη ότι ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu έχει χάσει την επιρροή του απέναντι στον Trump.
Πιο σκληρή ρητορική κατά του Ιράν
Ο Trump δεν είχε νέα στοιχεία ή πρωτοβουλίες να ανακοινώσει για τις συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, πέρα από την επιθυμία του να "κάνει μια συμφωνία" και την επανάληψη των προηγούμενων απειλών του.
Τουλάχιστον τέσσερις γύροι συνομιλιών έχουν πραγματοποιηθεί μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ από τον Απρίλιο.
Αν και οι δύο πλευρές είναι θετικές ως προς τις προοπτικές, η αμερικανική κυβέρνηση φαίνεται διαιρεμένη ως προς το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, Steve Witkoff, και ο Υπουργός Εξωτερικών, Marco Rubio, έχουν ζητήσει την πλήρη αποδόμηση της ικανότητας του Ιράν να εμπλουτίζει ουράνιο ως σίγουρη εγγύηση κατά της πιθανής στρατιωτικοποίησης του πυρηνικού προγράμματος.
Ο Trump, ωστόσο, ήταν λιγότερο κατηγορηματικός. Αν και έχει ζητήσει την "πλήρη αποδόμηση" του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, έχει δηλώσει επίσης ότι είναι αβέβαιος εάν το Ιράν θα πρέπει να επιτραπεί να συνεχίσει ένα πολιτικό πρόγραμμα εμπλουτισμού.
Η διαφορά μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ φαίνεται να έχει μεγαλώσει αυτή την εβδομάδα μετά την επίθεση του Trump στο Ιράν ως "τη πιο καταστροφική δύναμη" στη Μέση Ανατολή.
Ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Abbas Araghchi, χαρακτήρισε τις δηλώσεις του Trump "καθαρή απάτη" και υπέδειξε την αμερικανική υποστήριξη στο Ισραήλ ως την πηγή αστάθειας στην περιοχή.
Τίποτα από αυτά δεν έχει προχωρήσει τις προοπτικές για μια πυρηνική συμφωνία.
Και παρά την επισημότητα της επίσκεψής του στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα ΗΑΕ, δεν έχει γίνει πιο κοντά στην επίλυση των δύο παρατεινόμενων προκλήσεων από ότι όταν έφτασε.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών