Μπορούν οι ΗΠΑ, όπως είναι σήμερα μετά τη δεύτερη «έλευση» του Trump, να ελπίζουν ότι θα υπερισχύσουν στον ανταγωνισμό τους με την Κίνα;
Σε σφοδρό εμπορικό πόλεμο με την Κίνα κατέληξε, μετά από βεβιασμένη υποχώρηση υπό την πίεση των αγορών, η «ημέρα απελευθέρωσης» του Donald Trump με δασμούς υποτιθέμενης «αμοιβαιότητας» κατά του υπόλοιπου κόσμου — πιθανώς οι πιο εκκεντρικές προτάσεις εμπορικής πολιτικής που έχουν γίνει ποτέ, σημειώνει ο γνωστός αρθρογράφος των Financial Times Martin Wolf.
Όπως μάλιστα επισημαίνει, ίσως (ή ίσως όχι) αυτός να ήταν ο στόχος εξαρχής. Μπορεί, λοιπόν, ο Trump να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο με την Κίνα;
Και ευρύτερα, μπορούν οι ΗΠΑ, όπως είναι σήμερα μετά τη δεύτερη «έλευση» του Trump, να ελπίζουν ότι θα υπερισχύσουν στον ανταγωνισμό τους με την Κίνα; Η απάντηση είναι «όχι». Όχι επειδή η Κίνα είναι ανίκητη — κάθε άλλο, απαντά εν είδει ρητορικού σχήματος ο Wolf και συνεχίζει:
Αλλά επειδή οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν όλα εκείνα τα πλεονεκτήματα που χρειάζονται για να διατηρήσουν την παγκόσμια ισχύ τους απέναντι σε μια δύναμη τόσο μεγάλη, ικανή και αποφασισμένη όπως η Κίνα.
«Οι εμπορικοί πόλεμοι είναι εύκολο να κερδηθούν» είχε δηλώσει ο Trump το 2018.
Ως γενική θέση, αυτό είναι ψευδές: οι εμπορικοί πόλεμοι βλάπτουν και τις δύο πλευρές.
Ίσως επιτευχθεί μια συμφωνία που να ωφελεί και τις δύο πλευρές σε σχέση με το πριν.
Πιο πιθανό είναι να ωφελεί η συμφωνία τη μία πλευρά και να ζημιώνει την άλλη.
Αυτού του τύπου η συμφωνία είναι, κατά τα φαινόμενα, αυτό που ελπίζει να επιτύχει ο Trump: οι ΗΠΑ να κερδίσουν• η Κίνα να χάσει.
Αυτή τη στιγμή, οι ΗΠΑ επιβάλλουν δασμούς 145% στις κινεζικές εισαγωγές, ενώ η Κίνα δασμούς 125% στις αμερικανικές.
Η Κίνα έχει επίσης περιορίσει τις εξαγωγές «σπάνιων γαιών» προς τις ΗΠΑ.
Αυτά είναι εξαιρετικά υψηλά, σχεδόν απαγορευτικά, εμπόδια στο εμπόριο.
Μοιάζει με «μεξικανικό αδιέξοδο» μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, το οποίο καμία δεν μπορεί να κερδίσει.
Υποτίθεται ότι το σχέδιο των ΗΠΑ (αν υπάρχει κάποιο) είναι να «πείσουν» εμπορικούς εταίρους να επιβάλουν βαριά εμπόδια στις εισαγωγές από την Κίνα, με αντάλλαγμα μια ευνοϊκή συμφωνία στο εμπόριο (και ίσως και σε άλλους τομείς, όπως η ασφάλεια) με τις ΗΠΑ. Είναι αυτό ένα πιθανό αποτέλεσμα; Όχι.
Ένας λόγος είναι ότι η Κίνα έχει κι εκείνη ισχυρά χαρτιά.
Πολλές σημαντικές χώρες ήδη κάνουν περισσότερες εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα παρά με τις ΗΠΑ: αυτές περιλαμβάνουν την Αυστραλία, τη Βραζιλία, την Ινδία, την Ινδονησία, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα.
Ναι, οι ΗΠΑ είναι σημαντικότερη εξαγωγική αγορά από την Κίνα για πολλές χώρες, εν μέρει λόγω των εμπορικών ελλειμμάτων που επικρίνει ο Trump. Όμως η Κίνα παραμένει ζωτικής σημασίας αγορά για πολλές.
Επιπλέον, η Κίνα είναι πηγή βασικών εισαγωγών, πολλές από τις οποίες δεν μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν. Εξάλλου, οι εισαγωγές είναι ο βασικός σκοπός του εμπορίου.
Το κυριότερο όμως είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν καταστεί αναξιόπιστες. Μια «συναλλακτική» Αμερική είναι μια χώρα που αναζητά διαρκώς καλύτερο ντιλ.
Καμία λογική χώρα δεν πρέπει να επενδύσει το μέλλον της σε έναν τέτοιο σύμμαχο, ιδιαίτερα απέναντι στην Κίνα.
Η μεταχείριση του Trump προς τον Καναδά ήταν αποκαλυπτική. Οι Καναδοί απάντησαν επανεκλέγοντας τους Φιλελεύθερους.
Θα μάθει κάτι από αυτό ο Trump; Μπορεί ο λύκος να αλλάξει τη φύση του; Αυτός είναι. Και είναι επίσης ο άνθρωπος που οι Αμερικανοί εξέλεξαν δύο φορές.
Επιπλέον, η ρήξη με την Κίνα θα ήταν επικίνδυνη: η Κίνα δεν θα ξεχάσει και είναι απίθανο να συγχωρήσει.
Ας μην ξεχνάμε ότι η Κίνα πιστεύει πως ο λαός της μπορεί να αντέξει την οικονομική πίεση περισσότερο από τον αμερικανικό.
Επίσης, για την Κίνα ο εμπορικός πόλεμος είναι κυρίως ένα σοκ ζήτησης, ενώ για τις ΗΠΑ είναι κυρίως σοκ προσφοράς.
Είναι ευκολότερο να αναπληρώσεις χαμένη ζήτηση, παρά χαμένη προσφορά.
Συνοψίζοντας, οι ΗΠΑ δεν θα πετύχουν τις συμφωνίες που φαίνεται να επιδιώκουν, ούτε τη νίκη απέναντι στην Κίνα που ελπίζουν.
Η εκτίμησή μου είναι ότι, όταν αυτό γίνει αντιληπτό στον Λευκό Οίκο, ο Trump θα υποχωρήσει τουλάχιστον εν μέρει από τους εμπορικούς πολέμους, διακηρύσσοντας «νίκη», και θα μετακινηθεί σε άλλη κατεύθυνση.
Ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι οι ΗΠΑ ανταγωνίζονται την Κίνα για την παγκόσμια επιρροή.
Δυστυχώς, οι ΗΠΑ που πολλοί επιθυμούν να τα καταφέρουν σε αυτό, δεν είναι οι σημερινές ΗΠΑ.
Και οι ΗΠΑ του Trump δεν θα τα καταφέρουν. Ο πληθυσμός τους είναι το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Κίνας.
Η οικονομία τους είναι σχεδόν ίδιου μεγέθους, επειδή είναι πολύ πιο παραγωγική.
Η επιρροή τους —πολιτισμική, διανοητική και πολιτική— παραμένει πολύ μεγαλύτερη από της Κίνας, επειδή οι ιδέες και τα ιδανικά τους είναι πιο ελκυστικά.
Οι ΗΠΑ μπόρεσαν να οικοδομήσουν ισχυρές συμμαχίες με ομοϊδεάτες χώρες που ενισχύουν αυτή την επιρροή.
Συνολικά, έχουν κληρονομήσει και επομένως ευλογηθεί με τεράστια πλεονεκτήματα.
Όργανο εκδίκηση
Τώρα, ας δούμε τι συμβαίνει υπό το καθεστώς Trump: απόπειρες μετατροπής του κράτους δικαίου σε όργανο εκδίκησης• αποδόμηση της κρατικής μηχανής των ΗΠΑ• περιφρόνηση για τους νόμους που αποτελούν θεμέλιο της έννομης τάξης• επιθέσεις κατά της επιστημονικής έρευνας και της ανεξαρτησίας των μεγάλων αμερικανικών πανεπιστημίων• πόλεμος κατά των αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων• εχθρότητα προς τους μετανάστες (όχι μόνο τους παράνομους), παρόλο που αποτέλεσαν τον θεμέλιο λίθο της αμερικανικής επιτυχίας επί γενεές• πλήρης απόρριψη της ιατρικής και της επιστήμης του κλίματος• πλήρης άρνηση των βασικών αρχών της οικονομικής επιστήμης του εμπορίου• εξομοίωση ή (χειρότερα) προτίμηση στον Vladimir Putin, τον τύραννο της Ρωσίας, έναντι του Volodymyr Zelensky, ηγέτη της δημοκρατικής Ουκρανίας• και ανοιχτή περιφρόνηση για το δίκτυο συμμαχιών και θεσμών συνεργασίας πάνω στο οποίο στηρίζεται η παγκόσμια τάξη που έχτισαν οι ΗΠΑ. Όλα αυτά γίνονται από ένα πολιτικό κίνημα που έχει αγκαλιάσει την εξέγερση του Ιανουαρίου 2021.
Ναι, η παγκόσμια οικονομική τάξη χρειαζόταν βελτίωση. Η ανάγκη η Κίνα να στραφεί σε ανάπτυξη μέσω κατανάλωσης είναι ξεκάθαρη.
Είναι επίσης φανερό ότι χρειάζονται πολλές μεταρρυθμίσεις και εντός των ΗΠΑ. Όμως αυτό που συμβαίνει τώρα δεν είναι μεταρρύθμιση• είναι η καταστροφή των βάσεων της αμερικανικής επιτυχίας, εντός και εκτός συνόρων.
Η αναστροφή της ζημιάς θα είναι δύσκολη. Η λήθη για το ποιος και τι την προκάλεσε, αδύνατη.
Μια Αμερική που προσπαθεί να αντικαταστήσει το κράτος δικαίου και το Σύνταγμα με διαπλεκόμενο καπιταλισμό των κολλητών δεν θα υπερισχύσει της Κίνας.
Μια καθαρά συναλλακτική Αμερική δεν θα έχει την ειλικρινή στήριξη των συμμάχων της.
Ο κόσμος χρειάζεται μια Αμερική που να μπορεί να ανταγωνίζεται και να συνεργάζεται με την Κίνα.
Η σημερινή Αμερική, δυστυχώς, δεν θα καταφέρει ούτε το ένα ούτε το άλλο, καταλήγει ο Wolf.
www.bankingnews.gr
Όπως μάλιστα επισημαίνει, ίσως (ή ίσως όχι) αυτός να ήταν ο στόχος εξαρχής. Μπορεί, λοιπόν, ο Trump να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο με την Κίνα;
Και ευρύτερα, μπορούν οι ΗΠΑ, όπως είναι σήμερα μετά τη δεύτερη «έλευση» του Trump, να ελπίζουν ότι θα υπερισχύσουν στον ανταγωνισμό τους με την Κίνα; Η απάντηση είναι «όχι». Όχι επειδή η Κίνα είναι ανίκητη — κάθε άλλο, απαντά εν είδει ρητορικού σχήματος ο Wolf και συνεχίζει:
Αλλά επειδή οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν όλα εκείνα τα πλεονεκτήματα που χρειάζονται για να διατηρήσουν την παγκόσμια ισχύ τους απέναντι σε μια δύναμη τόσο μεγάλη, ικανή και αποφασισμένη όπως η Κίνα.
«Οι εμπορικοί πόλεμοι είναι εύκολο να κερδηθούν» είχε δηλώσει ο Trump το 2018.
Ως γενική θέση, αυτό είναι ψευδές: οι εμπορικοί πόλεμοι βλάπτουν και τις δύο πλευρές.
Ίσως επιτευχθεί μια συμφωνία που να ωφελεί και τις δύο πλευρές σε σχέση με το πριν.
Πιο πιθανό είναι να ωφελεί η συμφωνία τη μία πλευρά και να ζημιώνει την άλλη.
Αυτού του τύπου η συμφωνία είναι, κατά τα φαινόμενα, αυτό που ελπίζει να επιτύχει ο Trump: οι ΗΠΑ να κερδίσουν• η Κίνα να χάσει.
Αυτή τη στιγμή, οι ΗΠΑ επιβάλλουν δασμούς 145% στις κινεζικές εισαγωγές, ενώ η Κίνα δασμούς 125% στις αμερικανικές.
Η Κίνα έχει επίσης περιορίσει τις εξαγωγές «σπάνιων γαιών» προς τις ΗΠΑ.
Αυτά είναι εξαιρετικά υψηλά, σχεδόν απαγορευτικά, εμπόδια στο εμπόριο.
Μοιάζει με «μεξικανικό αδιέξοδο» μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων, το οποίο καμία δεν μπορεί να κερδίσει.
Υποτίθεται ότι το σχέδιο των ΗΠΑ (αν υπάρχει κάποιο) είναι να «πείσουν» εμπορικούς εταίρους να επιβάλουν βαριά εμπόδια στις εισαγωγές από την Κίνα, με αντάλλαγμα μια ευνοϊκή συμφωνία στο εμπόριο (και ίσως και σε άλλους τομείς, όπως η ασφάλεια) με τις ΗΠΑ. Είναι αυτό ένα πιθανό αποτέλεσμα; Όχι.
Ένας λόγος είναι ότι η Κίνα έχει κι εκείνη ισχυρά χαρτιά.
Πολλές σημαντικές χώρες ήδη κάνουν περισσότερες εμπορικές συναλλαγές με την Κίνα παρά με τις ΗΠΑ: αυτές περιλαμβάνουν την Αυστραλία, τη Βραζιλία, την Ινδία, την Ινδονησία, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα.
Ναι, οι ΗΠΑ είναι σημαντικότερη εξαγωγική αγορά από την Κίνα για πολλές χώρες, εν μέρει λόγω των εμπορικών ελλειμμάτων που επικρίνει ο Trump. Όμως η Κίνα παραμένει ζωτικής σημασίας αγορά για πολλές.
Επιπλέον, η Κίνα είναι πηγή βασικών εισαγωγών, πολλές από τις οποίες δεν μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν. Εξάλλου, οι εισαγωγές είναι ο βασικός σκοπός του εμπορίου.
Το κυριότερο όμως είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν καταστεί αναξιόπιστες. Μια «συναλλακτική» Αμερική είναι μια χώρα που αναζητά διαρκώς καλύτερο ντιλ.
Καμία λογική χώρα δεν πρέπει να επενδύσει το μέλλον της σε έναν τέτοιο σύμμαχο, ιδιαίτερα απέναντι στην Κίνα.
Η μεταχείριση του Trump προς τον Καναδά ήταν αποκαλυπτική. Οι Καναδοί απάντησαν επανεκλέγοντας τους Φιλελεύθερους.
Θα μάθει κάτι από αυτό ο Trump; Μπορεί ο λύκος να αλλάξει τη φύση του; Αυτός είναι. Και είναι επίσης ο άνθρωπος που οι Αμερικανοί εξέλεξαν δύο φορές.
Επιπλέον, η ρήξη με την Κίνα θα ήταν επικίνδυνη: η Κίνα δεν θα ξεχάσει και είναι απίθανο να συγχωρήσει.
Ας μην ξεχνάμε ότι η Κίνα πιστεύει πως ο λαός της μπορεί να αντέξει την οικονομική πίεση περισσότερο από τον αμερικανικό.
Επίσης, για την Κίνα ο εμπορικός πόλεμος είναι κυρίως ένα σοκ ζήτησης, ενώ για τις ΗΠΑ είναι κυρίως σοκ προσφοράς.
Είναι ευκολότερο να αναπληρώσεις χαμένη ζήτηση, παρά χαμένη προσφορά.
Συνοψίζοντας, οι ΗΠΑ δεν θα πετύχουν τις συμφωνίες που φαίνεται να επιδιώκουν, ούτε τη νίκη απέναντι στην Κίνα που ελπίζουν.
Η εκτίμησή μου είναι ότι, όταν αυτό γίνει αντιληπτό στον Λευκό Οίκο, ο Trump θα υποχωρήσει τουλάχιστον εν μέρει από τους εμπορικούς πολέμους, διακηρύσσοντας «νίκη», και θα μετακινηθεί σε άλλη κατεύθυνση.
Ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι οι ΗΠΑ ανταγωνίζονται την Κίνα για την παγκόσμια επιρροή.
Δυστυχώς, οι ΗΠΑ που πολλοί επιθυμούν να τα καταφέρουν σε αυτό, δεν είναι οι σημερινές ΗΠΑ.
Και οι ΗΠΑ του Trump δεν θα τα καταφέρουν. Ο πληθυσμός τους είναι το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Κίνας.
Η οικονομία τους είναι σχεδόν ίδιου μεγέθους, επειδή είναι πολύ πιο παραγωγική.
Η επιρροή τους —πολιτισμική, διανοητική και πολιτική— παραμένει πολύ μεγαλύτερη από της Κίνας, επειδή οι ιδέες και τα ιδανικά τους είναι πιο ελκυστικά.
Οι ΗΠΑ μπόρεσαν να οικοδομήσουν ισχυρές συμμαχίες με ομοϊδεάτες χώρες που ενισχύουν αυτή την επιρροή.
Συνολικά, έχουν κληρονομήσει και επομένως ευλογηθεί με τεράστια πλεονεκτήματα.
Όργανο εκδίκηση
Τώρα, ας δούμε τι συμβαίνει υπό το καθεστώς Trump: απόπειρες μετατροπής του κράτους δικαίου σε όργανο εκδίκησης• αποδόμηση της κρατικής μηχανής των ΗΠΑ• περιφρόνηση για τους νόμους που αποτελούν θεμέλιο της έννομης τάξης• επιθέσεις κατά της επιστημονικής έρευνας και της ανεξαρτησίας των μεγάλων αμερικανικών πανεπιστημίων• πόλεμος κατά των αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων• εχθρότητα προς τους μετανάστες (όχι μόνο τους παράνομους), παρόλο που αποτέλεσαν τον θεμέλιο λίθο της αμερικανικής επιτυχίας επί γενεές• πλήρης απόρριψη της ιατρικής και της επιστήμης του κλίματος• πλήρης άρνηση των βασικών αρχών της οικονομικής επιστήμης του εμπορίου• εξομοίωση ή (χειρότερα) προτίμηση στον Vladimir Putin, τον τύραννο της Ρωσίας, έναντι του Volodymyr Zelensky, ηγέτη της δημοκρατικής Ουκρανίας• και ανοιχτή περιφρόνηση για το δίκτυο συμμαχιών και θεσμών συνεργασίας πάνω στο οποίο στηρίζεται η παγκόσμια τάξη που έχτισαν οι ΗΠΑ. Όλα αυτά γίνονται από ένα πολιτικό κίνημα που έχει αγκαλιάσει την εξέγερση του Ιανουαρίου 2021.
Ναι, η παγκόσμια οικονομική τάξη χρειαζόταν βελτίωση. Η ανάγκη η Κίνα να στραφεί σε ανάπτυξη μέσω κατανάλωσης είναι ξεκάθαρη.
Είναι επίσης φανερό ότι χρειάζονται πολλές μεταρρυθμίσεις και εντός των ΗΠΑ. Όμως αυτό που συμβαίνει τώρα δεν είναι μεταρρύθμιση• είναι η καταστροφή των βάσεων της αμερικανικής επιτυχίας, εντός και εκτός συνόρων.
Η αναστροφή της ζημιάς θα είναι δύσκολη. Η λήθη για το ποιος και τι την προκάλεσε, αδύνατη.
Μια Αμερική που προσπαθεί να αντικαταστήσει το κράτος δικαίου και το Σύνταγμα με διαπλεκόμενο καπιταλισμό των κολλητών δεν θα υπερισχύσει της Κίνας.
Μια καθαρά συναλλακτική Αμερική δεν θα έχει την ειλικρινή στήριξη των συμμάχων της.
Ο κόσμος χρειάζεται μια Αμερική που να μπορεί να ανταγωνίζεται και να συνεργάζεται με την Κίνα.
Η σημερινή Αμερική, δυστυχώς, δεν θα καταφέρει ούτε το ένα ούτε το άλλο, καταλήγει ο Wolf.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών