Η αποκατάσταση των σχέσεων του Erdogan με το Ισραήλ ευθυγραμμίζεται με το όραμά του για την Τουρκία ως ζωτικής σημασίας κόμβο διαμετακόμισης ενέργειας από τη Δυτική Ασία προς την Ευρώπη
Ενώ ο Τούρκος πρόεδρος επαινεί δυνατά την παλαιστινιακή αντίσταση, ακολουθεί αθόρυβα, άγριες οικονομικές και ενεργειακές πολιτικές υπέρ του Ισραήλ
Ο Τούρκος Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan, κάποτε ειδωλοποιήθηκε επειδή «εκπαίδευσε» τον τότε πρωθυπουργό του Ισραήλ Simon Peres σε εγκλήματα πολέμου πριν από την περίφημη έφοδο στη Σύνοδο Κορυφής του Νταβός το 2009, και σήμερα, ξεσπάει ακόμη μια φορά κατά του Νταβός δίνοντας εντολή στους αξιωματούχους να μποϊκοτάρουν το φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) για τη γενοκτονία του Ισραήλ και τον πόλεμο στη Γάζα.
.Όποιος έχει δώσει προσοχή στις δηλώσεις του Erdogan από την έναρξη του πολέμου τον Οκτώβρη του 2023 πιστεύει ότι η Τουρκία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εθνών που αντιτίθενται στο Ισραήλ και υπερασπίζονται την παλαιστινιακή υπόθεση.... δεδομένου ότι λίγοι σε όλο τον κόσμο είναι τόσο πρόθυμοι να υιοθετήσουν μια τόσο αιχμηρή ρητορική κατά των πολιτικών του Τελ Αβίβ όσο ο λαϊκιστής Τούρκος πρόεδρος, υπάρχει όμως ένα αλλά, πίσω από την ρητορική...
Υπάρχει η πράξη, κι εδώ παρατηρείται... χάσμα μεταξύ των δύο όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το The Crandle.
Ο Erdogan χαρακτήρισε το Ισραήλ «κράτος τρομοκράτη»
Ο Erdogan, σκλήρυνε την ρητορική του μετά την «Επιχείρηση Πλημμύρα Al-Aqsa» στις 7 Οκτωβρίου και την επακόλουθη ισραηλινή στρατιωτική επίθεση στη Γάζα, όταν ονόμασε το Ισραήλ «κράτος τρομοκράτη».
Ο Τούρκος πρόεδρος επετίμησε ακόμη και τους εταίρους του στο ΝΑΤΟ, γιατί: «Ενώ βρίζουμε την ισραηλινή κυβέρνηση, υπάρχουν σημαντικοί παίκτες, που υποστηρίζουν ανοιχτά αυτές τις σφαγές και αυτούς που κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να τις νομιμοποιήσουν», αναφερόμενος στις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους του Ισραήλ, πριν διακηρύξουν: «Είμαστε αντιμέτωποι με μια γενοκτονία» στη Γάζα.
Αρχικά, ο Erdogan προειδοποίησε για ηρεμία και τόνισε τη σημασία της διατήρησης της ζωής των αμάχων και στις δύο πλευρές, σε μια πιθανή προσπάθεια να αμβλυνθούν οι καλά εδραιωμένες σχέσεις της Άγκυρας με το Τελ Αβίβ και τη Δύση.
Ωστόσο, καθώς οι συγκλονιστικές εικόνες των ισραηλινών θηριωδιών άρχισαν να κυκλοφορούν ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και καθώς το δημόσιο αίσθημα στην Τουρκία άρχισε να αλλάζει, η ρητορική του Erdogan εξελίχθηκε για να αντικατοπτρίζει τις ίδιες ανησυχίες.
Τροφοδοτούμενος από την απροσδόκητη υποστήριξη της κοσμικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας υπέρ των Παλαιστινίων, ο Erdogan εγκατέλειψε τον προηγούμενο, μετρημένο τόνο του και αγκάλιασε μια πιο χαρακτηριστική, ψηλοτάβανη ρητορική.
Απαιτώντας τον τερματισμό των σφαγών που διέπραξε το κράτος κατοχής, ο Erdogan όχι μόνο ηγήθηκε των διαδηλώσεων στους δρόμους κατά του Ισραήλ αλλά επέκρινε και τους υποστηρικτές του.
Ωστόσο, πιστή στο στυλ του Erdogan, η υψηλή ρητορική δεν έχει μεταφραστεί σε απτή δράση.
Αντίθετα, φαίνεται ότι έχει σχεδιαστεί για να διαχειρίζεται την τουρκική κοινή γνώμη και να υπογραμμίζει τον πιθανό ρόλο της Άγκυρας σε οποιαδήποτε επίλυση της σύγκρουσης.
Αναγνωρίζοντας την πιθανότητα μιας εσωτερικής πολιτικής αλλαγής στο Ισραήλ που θα τερμάτιζε την πολιτική καριέρα του Benjamyn Netanyahu, ο Erdogan έχει επικεντρώσει στρατηγικά τις επιθέσεις του στον Ισραηλινό πρωθυπουργό –ακόμα και συγκρίνοντας τον Νετανιάχου με τον Αδόλφο Χίτλερ– ενώ διατηρεί κανονικές εμπορικές σχέσεις με την ισραηλινή κυβέρνηση.
Τα λεφτά μιλάνε
Σε μια τολμηρή κίνηση στις 3 Νοεμβρίου, ενώ ανακαλούσε τον Τούρκο πρεσβευτή στο Ισραήλ, ο Erdogan δήλωσε: «Ο Νetanyahu δεν είναι πλέον κάποιος με τον οποίο μπορούμε να συνομιλούμε.
Τον έχουμε ξεγράψει».
Παρά αυτή τη διπλωματική απόρριψη, το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ συνεχίζει να ανθεί, με τις τουρκικές εξαγωγές προς το Ισραήλ να αυξάνονται κατά 34,8% τον Δεκέμβριο – από 319,5 εκατομμύρια δολάρια τον Νοέμβριο σε 430,6 εκατομμύρια δολάρια τον Δεκέμβριο – ξεπερνώντας ακόμη και το επίπεδο των 408,3 εκατομμυρίων δολαρίων πριν από τη σύγκρουση.
Η Τουρκία παραμένει βασικός παράγοντας στην αλυσίδα εφοδιασμού πετρελαίου του Ισραήλ, με περίπου το 4% να προέρχεται από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας.
Παρά τις εκκλήσεις από το Ιράν να σταματήσει τις εξαγωγές πετρελαίου και τροφίμων στο Ισραήλ σε ένδειξη αλληλεγγύης με τους Παλαιστίνιους, η Άγκυρα επιμένει να διατηρεί τα στρατηγικά της συμφέροντα με το Τελ Αβίβ μέσω της realpolitik που καλύπτεται από διπλωματική ασάφεια.
Μετά την περιοδεία του στη Δυτική Ασία, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken αποκάλυψε ότι υπήρχε κοινός στόχος μεταξύ των διαφόρων χωρών που επισκέφθηκε, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, το Ισραήλ να ζήσει ειρηνικά, μια ενωμένη Δυτική Όχθη και τη Γάζα υπό την παλαιστινιακή ηγεσία, περιφερειακή ολοκλήρωση και την ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
«Διαπίστωσα επίσης ότι οι χώρες που επισκεφτήκαμε, οι ηγέτες με τους οποίους περνάμε χρόνο, είναι έτοιμοι να αναλάβουν τις απαραίτητες δεσμεύσεις, να λάβουν τις δύσκολες αποφάσεις για την προώθηση όλων αυτών των στόχων, για να προωθήσουν αυτό το όραμα για την περιοχή».
Παράγοντες που επηρεάζουν την τουρκική θέση
Η στάση της Τουρκίας για τον τρέχοντα πόλεμο στην κατεχόμενη Παλαιστίνη διαμορφώνεται από μια σύνθετη αλληλεπίδραση εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων που έχουν επηρεάσει την εξωτερική της πολιτική εδώ και χρόνια.
Βασικά στοιχεία περιλαμβάνουν την οικονομική κρίση από το 2018, μια έξαρση του εθνικισμού στην Τουρκία, τον αντίκτυπο της παγκόσμιας δυναμικής ισχύος (που αφορούν τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Ρωσία) στην περιοχή της Δυτικής Ασίας, τις τεταμένες σχέσεις μεταξύ Erdogan και Δύσης και την επιδίωξη της Άγκυρας «στρατηγική ανεξαρτησία».
Οικονομικά, η Τουρκία αντιμετώπισε μια σοβαρή κρίση πέρυσι, που χαρακτηρίστηκε από υποτίμηση 35 τοις εκατό της τουρκικής λίρας και πληθωρισμό 62%.
Η εξάντληση 26 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε συναλλαγματικά αποθέματα για τη στήριξη της λίρας και την αντιμετώπιση ενός σημαντικού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών επιδείνωσε την κατάσταση.
Μια δημοσκόπηση που διεξήχθη στις αρχές Νοεμβρίου, μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, έδειξε ότι το 70 τοις εκατό των Τούρκων πιστεύει ότι η οικονομία είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Τουρκίας, ακολουθούμενη από την ανεργία με 6,2%.
Η ίδια δημοσκόπηση έδειξε επίσης ότι το 57,5% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία θα επιδεινωθεί το 2024.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα γεγονότα στη Γάζα απουσίαζαν από τις περισσότερες τουρκικές δημοσκοπήσεις υπέρ των βασικών ζητημάτων διαβίωσης.
Η Άγκυρα έχει σαφές συμφέρον σε αυτό: η διατήρηση των οικονομικών δεσμών με το Ισραήλ επηρεάζει άμεσα τη θέση του Erdogan στον πόλεμο.
Στο εσωτερικό, το εθνικιστικό αίσθημα έχει αποκτήσει δυναμική τα τελευταία χρόνια, εμφανές στα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα όπου οι εθνικιστές αποτελούσαν το ένα τέταρτο της προσέλευσης των ψηφοφόρων.
Ο Erdogan ανταποκρίθηκε στην τάση – που προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την αποτυχημένη εξωτερική πολιτική του για τη Συρία, η οποία είδε εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες να πλημμυρίζουν τα σύνορα της Τουρκίας – ενισχύοντας τον ρόλο του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών (OTS) και τονίζοντας ένα όραμα για τον τουρκικό αιώνα με ρίζες στον εθνικισμό παρά τον ισλαμισμό.
Όπως και να έχει, η προτεραιότητα των Τούρκων εθνικιστών είναι το κράτος και όχι το έθνος.
Ως εκ τούτου, προτιμούν να μην ανταγωνίζονται το Ισραήλ λόγω της προοπτικής πιθανής συνεργασίας μαζί του, ειδικά στον τομέα της ενέργειας.
Η αποκατάσταση των σχέσεων του Erdogan με το Ισραήλ ευθυγραμμίζεται με το όραμά του για την Τουρκία ως ζωτικής σημασίας κόμβο διαμετακόμισης ενέργειας από τη Δυτική Ασία προς την Ευρώπη, με προτεινόμενες διαδρομές που περιλαμβάνουν:
- τον αγωγό EastMed που συνδέει το Ισραήλ με την Ελλάδα και μετά την Ευρώπη.
- έναν αγωγό μήκους 300 χιλιομέτρων που συνδέει τα κατεχόμενα παλαιστινιακά κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο με μια εγκατάσταση υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο.
- και έναν υποθαλάσσιο αγωγό που συνδέει την Turkiye με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην κατεχόμενη Παλαιστίνη.
Ρητορική εναντίον Ρεαλισμού
Καθώς η χώρα πλησιάζει τις δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο, ο Erdogan στοχεύει να εξασφαλίσει την ανάκτηση των πολιτικών απωλειών του κόμματός του στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη να απομονωθεί ο αντίκτυπος της σύγκρουσης στη Γάζα από τις εγχώριες ανησυχίες.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση δείχνει ελάχιστη υποστήριξη για τη Hamas μεταξύ των Τούρκων, με την πλειοψηφία να προτιμά μια ουδέτερη θέση.
Στη διεθνή σκηνή, η μετατόπιση της εστίασης των ΗΠΑ μακριά από τη Δυτική Ασία λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού δυνάμεων στην Ασία-Ειρηνικό ώθησε τους συμμάχους, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, να συμβιβάσουν ορισμένες μακροχρόνιες πολιτικές.
Πέρυσι παρατηρήθηκε αυξημένη προσέγγιση σε όλη την περιοχή με τη Συρία, μια συμφωνία Ιράν-Σαουδικής Αραβίας και η Τουρκία διευθέτησε τις διαφορές με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Τέλος, οι εντάσεις μεταξύ του Erdogan και της Δύσης, σε συνδυασμό με τον αντίκτυπό τους στην τουρκική οικονομία, οδήγησαν τον Τούρκο πρόεδρο να τροποποιήσει ορισμένες θέσεις για να κατευνάσει τις δυτικές δυνάμεις. Παρά την επιδίωξη στρατηγικής ανεξαρτησίας του Erdogan, ο οποίος επιδιώκει αυτονομία στην εξωτερική πολιτική, η ανάγκη για συνύπαρξη και παραχωρήσεις προς τους Ατλαντιστές παραμένει εμφανής, όπως φαίνεται στην τουρκική πολιτική απέναντι στον πόλεμο στη Γάζα.
Ως το πρώτο μουσουλμανικό κράτος που αναγνώρισε το Ισραήλ το 1949, μόλις ένα χρόνο μετά την ίδρυση του κατοχικού κράτους, η Τουρκία έχει τοποθετηθεί εδώ και καιρό ως σημαντικός σύμμαχος της Δύσης στην περιοχή.
Ενώ η ρητορική του Erdogan μπορεί επιφανειακά να μιμείται εκείνη του Άξονα Αντίστασης της περιοχής, στην πράξη, είναι απίθανο να αλλάξει σημαντικά τη γεωπολιτική ευθυγράμμιση της Τουρκίας στο παλαιστινιακό ζήτημα.
Η φυσική του θέση συνεχίζει να βρίσκεται εντός του δυτικού άξονα, ιδιαίτερα όταν διακυβεύονται χρήματα.
www.bankingnews.gr
Ο Τούρκος Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan, κάποτε ειδωλοποιήθηκε επειδή «εκπαίδευσε» τον τότε πρωθυπουργό του Ισραήλ Simon Peres σε εγκλήματα πολέμου πριν από την περίφημη έφοδο στη Σύνοδο Κορυφής του Νταβός το 2009, και σήμερα, ξεσπάει ακόμη μια φορά κατά του Νταβός δίνοντας εντολή στους αξιωματούχους να μποϊκοτάρουν το φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) για τη γενοκτονία του Ισραήλ και τον πόλεμο στη Γάζα.
.Όποιος έχει δώσει προσοχή στις δηλώσεις του Erdogan από την έναρξη του πολέμου τον Οκτώβρη του 2023 πιστεύει ότι η Τουρκία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εθνών που αντιτίθενται στο Ισραήλ και υπερασπίζονται την παλαιστινιακή υπόθεση.... δεδομένου ότι λίγοι σε όλο τον κόσμο είναι τόσο πρόθυμοι να υιοθετήσουν μια τόσο αιχμηρή ρητορική κατά των πολιτικών του Τελ Αβίβ όσο ο λαϊκιστής Τούρκος πρόεδρος, υπάρχει όμως ένα αλλά, πίσω από την ρητορική...
Υπάρχει η πράξη, κι εδώ παρατηρείται... χάσμα μεταξύ των δύο όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το The Crandle.
Ο Erdogan χαρακτήρισε το Ισραήλ «κράτος τρομοκράτη»
Ο Erdogan, σκλήρυνε την ρητορική του μετά την «Επιχείρηση Πλημμύρα Al-Aqsa» στις 7 Οκτωβρίου και την επακόλουθη ισραηλινή στρατιωτική επίθεση στη Γάζα, όταν ονόμασε το Ισραήλ «κράτος τρομοκράτη».
Ο Τούρκος πρόεδρος επετίμησε ακόμη και τους εταίρους του στο ΝΑΤΟ, γιατί: «Ενώ βρίζουμε την ισραηλινή κυβέρνηση, υπάρχουν σημαντικοί παίκτες, που υποστηρίζουν ανοιχτά αυτές τις σφαγές και αυτούς που κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να τις νομιμοποιήσουν», αναφερόμενος στις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους του Ισραήλ, πριν διακηρύξουν: «Είμαστε αντιμέτωποι με μια γενοκτονία» στη Γάζα.
Αρχικά, ο Erdogan προειδοποίησε για ηρεμία και τόνισε τη σημασία της διατήρησης της ζωής των αμάχων και στις δύο πλευρές, σε μια πιθανή προσπάθεια να αμβλυνθούν οι καλά εδραιωμένες σχέσεις της Άγκυρας με το Τελ Αβίβ και τη Δύση.
Ωστόσο, καθώς οι συγκλονιστικές εικόνες των ισραηλινών θηριωδιών άρχισαν να κυκλοφορούν ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και καθώς το δημόσιο αίσθημα στην Τουρκία άρχισε να αλλάζει, η ρητορική του Erdogan εξελίχθηκε για να αντικατοπτρίζει τις ίδιες ανησυχίες.
Τροφοδοτούμενος από την απροσδόκητη υποστήριξη της κοσμικής αντιπολίτευσης της Τουρκίας υπέρ των Παλαιστινίων, ο Erdogan εγκατέλειψε τον προηγούμενο, μετρημένο τόνο του και αγκάλιασε μια πιο χαρακτηριστική, ψηλοτάβανη ρητορική.
Απαιτώντας τον τερματισμό των σφαγών που διέπραξε το κράτος κατοχής, ο Erdogan όχι μόνο ηγήθηκε των διαδηλώσεων στους δρόμους κατά του Ισραήλ αλλά επέκρινε και τους υποστηρικτές του.
Ωστόσο, πιστή στο στυλ του Erdogan, η υψηλή ρητορική δεν έχει μεταφραστεί σε απτή δράση.
Αντίθετα, φαίνεται ότι έχει σχεδιαστεί για να διαχειρίζεται την τουρκική κοινή γνώμη και να υπογραμμίζει τον πιθανό ρόλο της Άγκυρας σε οποιαδήποτε επίλυση της σύγκρουσης.
Αναγνωρίζοντας την πιθανότητα μιας εσωτερικής πολιτικής αλλαγής στο Ισραήλ που θα τερμάτιζε την πολιτική καριέρα του Benjamyn Netanyahu, ο Erdogan έχει επικεντρώσει στρατηγικά τις επιθέσεις του στον Ισραηλινό πρωθυπουργό –ακόμα και συγκρίνοντας τον Νετανιάχου με τον Αδόλφο Χίτλερ– ενώ διατηρεί κανονικές εμπορικές σχέσεις με την ισραηλινή κυβέρνηση.
Τα λεφτά μιλάνε
Σε μια τολμηρή κίνηση στις 3 Νοεμβρίου, ενώ ανακαλούσε τον Τούρκο πρεσβευτή στο Ισραήλ, ο Erdogan δήλωσε: «Ο Νetanyahu δεν είναι πλέον κάποιος με τον οποίο μπορούμε να συνομιλούμε.
Τον έχουμε ξεγράψει».
Παρά αυτή τη διπλωματική απόρριψη, το εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ συνεχίζει να ανθεί, με τις τουρκικές εξαγωγές προς το Ισραήλ να αυξάνονται κατά 34,8% τον Δεκέμβριο – από 319,5 εκατομμύρια δολάρια τον Νοέμβριο σε 430,6 εκατομμύρια δολάρια τον Δεκέμβριο – ξεπερνώντας ακόμη και το επίπεδο των 408,3 εκατομμυρίων δολαρίων πριν από τη σύγκρουση.
Η Τουρκία παραμένει βασικός παράγοντας στην αλυσίδα εφοδιασμού πετρελαίου του Ισραήλ, με περίπου το 4% να προέρχεται από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας.
Παρά τις εκκλήσεις από το Ιράν να σταματήσει τις εξαγωγές πετρελαίου και τροφίμων στο Ισραήλ σε ένδειξη αλληλεγγύης με τους Παλαιστίνιους, η Άγκυρα επιμένει να διατηρεί τα στρατηγικά της συμφέροντα με το Τελ Αβίβ μέσω της realpolitik που καλύπτεται από διπλωματική ασάφεια.
Μετά την περιοδεία του στη Δυτική Ασία, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken αποκάλυψε ότι υπήρχε κοινός στόχος μεταξύ των διαφόρων χωρών που επισκέφθηκε, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, το Ισραήλ να ζήσει ειρηνικά, μια ενωμένη Δυτική Όχθη και τη Γάζα υπό την παλαιστινιακή ηγεσία, περιφερειακή ολοκλήρωση και την ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
«Διαπίστωσα επίσης ότι οι χώρες που επισκεφτήκαμε, οι ηγέτες με τους οποίους περνάμε χρόνο, είναι έτοιμοι να αναλάβουν τις απαραίτητες δεσμεύσεις, να λάβουν τις δύσκολες αποφάσεις για την προώθηση όλων αυτών των στόχων, για να προωθήσουν αυτό το όραμα για την περιοχή».
Παράγοντες που επηρεάζουν την τουρκική θέση
Η στάση της Τουρκίας για τον τρέχοντα πόλεμο στην κατεχόμενη Παλαιστίνη διαμορφώνεται από μια σύνθετη αλληλεπίδραση εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων που έχουν επηρεάσει την εξωτερική της πολιτική εδώ και χρόνια.
Βασικά στοιχεία περιλαμβάνουν την οικονομική κρίση από το 2018, μια έξαρση του εθνικισμού στην Τουρκία, τον αντίκτυπο της παγκόσμιας δυναμικής ισχύος (που αφορούν τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Ρωσία) στην περιοχή της Δυτικής Ασίας, τις τεταμένες σχέσεις μεταξύ Erdogan και Δύσης και την επιδίωξη της Άγκυρας «στρατηγική ανεξαρτησία».
Οικονομικά, η Τουρκία αντιμετώπισε μια σοβαρή κρίση πέρυσι, που χαρακτηρίστηκε από υποτίμηση 35 τοις εκατό της τουρκικής λίρας και πληθωρισμό 62%.
Η εξάντληση 26 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε συναλλαγματικά αποθέματα για τη στήριξη της λίρας και την αντιμετώπιση ενός σημαντικού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών επιδείνωσε την κατάσταση.
Μια δημοσκόπηση που διεξήχθη στις αρχές Νοεμβρίου, μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα, έδειξε ότι το 70 τοις εκατό των Τούρκων πιστεύει ότι η οικονομία είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Τουρκίας, ακολουθούμενη από την ανεργία με 6,2%.
Η ίδια δημοσκόπηση έδειξε επίσης ότι το 57,5% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η οικονομική κατάσταση στην Τουρκία θα επιδεινωθεί το 2024.
Είναι ενδιαφέρον ότι τα γεγονότα στη Γάζα απουσίαζαν από τις περισσότερες τουρκικές δημοσκοπήσεις υπέρ των βασικών ζητημάτων διαβίωσης.
Η Άγκυρα έχει σαφές συμφέρον σε αυτό: η διατήρηση των οικονομικών δεσμών με το Ισραήλ επηρεάζει άμεσα τη θέση του Erdogan στον πόλεμο.
Στο εσωτερικό, το εθνικιστικό αίσθημα έχει αποκτήσει δυναμική τα τελευταία χρόνια, εμφανές στα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα όπου οι εθνικιστές αποτελούσαν το ένα τέταρτο της προσέλευσης των ψηφοφόρων.
Ο Erdogan ανταποκρίθηκε στην τάση – που προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την αποτυχημένη εξωτερική πολιτική του για τη Συρία, η οποία είδε εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες να πλημμυρίζουν τα σύνορα της Τουρκίας – ενισχύοντας τον ρόλο του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών (OTS) και τονίζοντας ένα όραμα για τον τουρκικό αιώνα με ρίζες στον εθνικισμό παρά τον ισλαμισμό.
Όπως και να έχει, η προτεραιότητα των Τούρκων εθνικιστών είναι το κράτος και όχι το έθνος.
Ως εκ τούτου, προτιμούν να μην ανταγωνίζονται το Ισραήλ λόγω της προοπτικής πιθανής συνεργασίας μαζί του, ειδικά στον τομέα της ενέργειας.
Η αποκατάσταση των σχέσεων του Erdogan με το Ισραήλ ευθυγραμμίζεται με το όραμά του για την Τουρκία ως ζωτικής σημασίας κόμβο διαμετακόμισης ενέργειας από τη Δυτική Ασία προς την Ευρώπη, με προτεινόμενες διαδρομές που περιλαμβάνουν:
- τον αγωγό EastMed που συνδέει το Ισραήλ με την Ελλάδα και μετά την Ευρώπη.
- έναν αγωγό μήκους 300 χιλιομέτρων που συνδέει τα κατεχόμενα παλαιστινιακά κοιτάσματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο με μια εγκατάσταση υγροποίησης φυσικού αερίου στην Κύπρο.
- και έναν υποθαλάσσιο αγωγό που συνδέει την Turkiye με τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην κατεχόμενη Παλαιστίνη.
Ρητορική εναντίον Ρεαλισμού
Καθώς η χώρα πλησιάζει τις δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο, ο Erdogan στοχεύει να εξασφαλίσει την ανάκτηση των πολιτικών απωλειών του κόμματός του στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη να απομονωθεί ο αντίκτυπος της σύγκρουσης στη Γάζα από τις εγχώριες ανησυχίες.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση δείχνει ελάχιστη υποστήριξη για τη Hamas μεταξύ των Τούρκων, με την πλειοψηφία να προτιμά μια ουδέτερη θέση.
Στη διεθνή σκηνή, η μετατόπιση της εστίασης των ΗΠΑ μακριά από τη Δυτική Ασία λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού δυνάμεων στην Ασία-Ειρηνικό ώθησε τους συμμάχους, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, να συμβιβάσουν ορισμένες μακροχρόνιες πολιτικές.
Πέρυσι παρατηρήθηκε αυξημένη προσέγγιση σε όλη την περιοχή με τη Συρία, μια συμφωνία Ιράν-Σαουδικής Αραβίας και η Τουρκία διευθέτησε τις διαφορές με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Τέλος, οι εντάσεις μεταξύ του Erdogan και της Δύσης, σε συνδυασμό με τον αντίκτυπό τους στην τουρκική οικονομία, οδήγησαν τον Τούρκο πρόεδρο να τροποποιήσει ορισμένες θέσεις για να κατευνάσει τις δυτικές δυνάμεις. Παρά την επιδίωξη στρατηγικής ανεξαρτησίας του Erdogan, ο οποίος επιδιώκει αυτονομία στην εξωτερική πολιτική, η ανάγκη για συνύπαρξη και παραχωρήσεις προς τους Ατλαντιστές παραμένει εμφανής, όπως φαίνεται στην τουρκική πολιτική απέναντι στον πόλεμο στη Γάζα.
Ως το πρώτο μουσουλμανικό κράτος που αναγνώρισε το Ισραήλ το 1949, μόλις ένα χρόνο μετά την ίδρυση του κατοχικού κράτους, η Τουρκία έχει τοποθετηθεί εδώ και καιρό ως σημαντικός σύμμαχος της Δύσης στην περιοχή.
Ενώ η ρητορική του Erdogan μπορεί επιφανειακά να μιμείται εκείνη του Άξονα Αντίστασης της περιοχής, στην πράξη, είναι απίθανο να αλλάξει σημαντικά τη γεωπολιτική ευθυγράμμιση της Τουρκίας στο παλαιστινιακό ζήτημα.
Η φυσική του θέση συνεχίζει να βρίσκεται εντός του δυτικού άξονα, ιδιαίτερα όταν διακυβεύονται χρήματα.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών