Στην Ουκρανία έγινε σκόνη και ο μύθος της υπεροχής των Νατοϊκών τανκς – Η ρωσική ευελιξία συντρίβει τον δυτικό όγκο

Επί δεκαετίες, τα μεγάλα, κομψά, τεχνολογικά προηγμένα κύρια άρματα μάχης που χρησιμοποιούσαν οι στρατοί του ΝΑΤΟ απολάμβαναν έναν ξεχωριστό αέρα ανωτερότητας έναντι των σοβιετικών και ρωσικών στο μυαλό των δυτικών σχεδιαστών πολέμου, στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων και του κοινού γενικότερα. Η σύγκρουση στην Ουκρανία κατέρριψε αυτόν τον μύθο.

Τι συνέβη και γιατί;

Η Κυριακή (10/9) είναι η Ημέρα των Αρμάτων Μάχης μια γιορτή αφιερωμένη στους διοικητές και τα πληρώματα των βαρέων τεθωρακισμένων του ρωσικού στρατού.
Καθιερώθηκε το 1946 μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στη διάρκεια του οποίου έγιναν πολλές από τις μεγαλύτερες μάχες τανκ εναντίον τανκ στην ιστορία.
Η γιορτή έχει σκοπό να τονίσει «την ιδιαίτερη σημασία του τανκ και των μηχανοκίνητων στρατευμάτων», τόσο στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. και γενικά στον σύγχρονο πόλεμο.
Τις δεκαετίες από τότε, ο πόλεμος των αρμάτων μάχης γνώρισε μια σειρά από εξελίξεις, ξεκινώντας με τη μαζική συσσώρευση τεθωρακισμένων δυνάμεων στην Κεντρική Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν οι διοικητές του ΝΑΤΟ περίμεναν να συγκρατήσουν ατελείωτες σειρές... σοβιετικών τανκς που θα ορμούσαν προς τη Μάγχη.
Μεταξύ του 1946, όταν άρχισε ο Ψυχρός Πόλεμος, και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όπου εκατοντάδες χιλιάδες σοβιετικά στρατεύματα αποσύρθηκαν από την Ανατολική Ευρώπη με αντάλλαγμα ψευδείς υποσχέσεις από τη Δύση να μην επεκταθεί το ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά πέρα από την επανενωμένη Γερμανία, ο παγκόσμιος σχεδιασμός των τανκ υποβλήθηκε σε τουλάχιστον τρεις διαφορετικές, αλλά επικαλυπτόμενες γενιές: η πρώτη γενιά (1946 έως περίπου το 1965) είδε τη γέννηση των πρώτων σύγχρονων κύριων αρμάτων μάχης όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, συνδυάζοντας την ικανότητα ελιγμών, τη βαρύτερη θωράκιση και την ισχυρότερη αντιαρματική δύναμη πυρός.


Τρεις γενιές αρμάτων μάχης

Παραδείγματα των MBT πρώτης γενιάς περιλαμβάνουν τα σοβιετικά T-54 και T-55, τα British Centurion και τα αμερικανικά M48 Patton.
Η δεύτερη γενιά (περίπου από το 1959 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980), είδε τανκς εξοπλισμένα με βαρύτερα, ακόμη πιο ισχυρά κύρια όπλα, συμπεριλαμβανομένου του όπλου άρματος λείας οπής, νέων ειδών προηγμένης και σύνθετης θωράκισης, αποτελούμενη από στρώματα υλικών, συμπεριλαμβανομένων μετάλλων και κεραμικών, υψηλότερη αξιοπιστία, μεγαλύτερη ιπποδύναμη κινητήρων και βελτιωμένα συστήματα ραδιοεπικοινωνιών.
Το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και οι χώρες του ΝΑΤΟ ανέπτυξαν και παρήγαγαν αυτά τα άρματα μάχης μέχρι περίπου τις αρχές της δεκαετίας του 1980, με τα πιο γνωστά παραδείγματα αυτής της εποχής, όπως τα σοβιετικά T-62, T-64 και T-72, τα M60 των ΗΠΑ, τα δυτικά γερμανικά Leopard 1, και το βρετανικό Chieftain.
Η δεύτερη γενιά έγινε επίσης η εποχή όπου μια σειρά από κράτη που προηγουμένως δεν είχαν σύγχρονες δυνατότητες κατασκευής αρμάτων μάχης άρχισαν να παρασκευάζουν δικά τους έστω και σε περιορισμένη βάση.
Πρόκειται για χώρες, όπως η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Ινδία, το Ιράν, το Ισραήλ, η Νότια Αφρική και η Ελβετία.
Η τρίτη γενιά, η οποία ξεκίνησε το 1976 με την ανάπτυξη του σοβιετικού T-80 και του μοναδικού κινητήρα αεριοστροβίλου του, πυροβόλου άρματος μάχης 125 mm 2A46 με αυτόματο φορτωτή, δυνατότητες πολλαπλών σφαιρικών πυρομαχικών (διάτρηση θωράκισης, αντιαρματικό υψηλής Εκρηκτικότητας και φυσίγγια κατακερματισμού υψηλής έκρηξης), ηλεκτρο-οπτικό σύστημα ενεργητικής προστασίας πρωτοστατούν.
Οι δυτικοί κατασκευαστές όπλων ακολούθησαν σύντομα το παράδειγμά τους, εισάγοντας προηγμένα νέα σχέδια τανκ όπως το Leopard 2 (1979), το M1 Abrams (1980) και το Challenger 1.
Ήταν κατά τη διάρκεια της τρίτης γενιάς που σοβιετικά και ΝΑΤΟϊκά σχέδια άρματος άρχισαν να διαφέρουν ριζικά.


Βαρύτερα και ψηλότερα τα δυτικά τανκ - Ελαφρύτερα και πιο ευκίνητα τα ρωσικά

Ενώ τα δυτικά άρματα μάχης διέθεταν πολλά από τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά με το T-80, καθώς και εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας, όπως έλεγχος πυρός με τη βοήθεια υπολογιστή και εντυπωσιακές οθόνες τηλεόρασης, ήταν επίσης πολύ μεγαλύτερα και γενικά πολύ ψηλότερα από τα σοβιετικά τους αντίστοιχα.
Για παράδειγμα, ενώ το T-80 και ο διάδοχός του, το T-90, είχαν συνολική μάζα μεταξύ 42,5 και 46 τόνων, ύψος 2,22 μέτρα, μήκος 9,6-9,9 μέτρα και πλάτος 3,4-3,8 μέτρα, τα τανκ του ΝΑΤΟ έγιναν πιο ογκώδη, με το Leopard 2 να ζυγίζει πάνω από 62 τόνους, να έχει ύψος 3 μέτρα και να έχει μήκος σχεδόν 10 μέτρα και πλάτος 3,75 μέτρα.
Το Abrams, συγκριτικά, ζυγίζει 73,5 τόνους, έχει ύψος 2,44 μέτρα, μήκος 10 μέτρα και πλάτος 3,66 μέτρα.Τέλος, το Challenger 1 είχε μια παρόμοια άνοδο ανάπτυξης, με βάρος έως και 70 τόνους, ύψος 2,95 μέτρα, μήκος 11,5 μέτρα και πλάτος 3,5 μέτρα.
Ο διάδοχός του στην αρχή μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, το Challenger 2, είναι ακόμη μεγαλύτερος, ζυγίζει 75 τόνους και έχει διαστάσεις 13,5 μέτρα επί 4,2 μέτρα επί 2,5 μέτρα, αντίστοιχα.

Τι εξηγεί την εμμονή του ΝΑΤΟ στη δεκαετία του '80 «όσο μεγαλύτερο τόσο καλύτερο» έναντι του «κομψού και ευκίνητου» οράματος του Συμφώνου της Βαρσοβίας;

Η απόκλιση σε μονοπάτια σχεδιασμού μπορεί να εξηγηθεί από τα διαφορετικά δόγματα των δύο μπλοκ.
Ενώ οι δυτικοί σχεδιαστές έβλεπαν τις μηχανές τους υπό το πρίσμα των υποθετικών αναμετρήσεων τανκ- εναντίον -τανκ, δημιουργώντας συστήματα τα οποία θεώρησαν ότι θα ήταν ανώτερα από μεμονωμένα άρματα μάχης στα χωράφια και τα δάση της δυτικής Γερμανίας, ο σοβιετικός στρατός συνέχισε να βλέπει τα MBT ως συστατικό μιας καλά λαδωμένης μηχανής συνδυασμένων όπλων, σχεδιασμένη να κάνει γρήγορες κινήσεις γύρω από εχθρικούς στρατούς και να τους κόβει τις διαδρομές διαφυγής.
Ήταν κατά τη διάρκεια της τρίτης γενιάς σχεδιασμού τανκ που γεννήθηκε ο μύθος της ανωτερότητας των δυτικών αρμάτων έναντι των σοβιετικών και ρωσικών – εν μέρει χάρη στη φετιχοποίηση όχι μόνο της θωράκισης αλλά και σχεδόν όλων των πιο πρόσφατων δυτικών οπλισμών σε δημοφιλή φανταστικά έργα συγγραφέων όπως ο Sir John Hackett και ο Tom Clancy φαντάζονται δυτικά θαυματουργά όπλα να νικούν ατελείωτες ορδές Σοβιετικών.
Αυτά τα αφηγήματα ενισχύθηκαν τις δεκαετίες του 1990, του 2000 και του 2010, όταν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους εξαπέλυσαν μια σειρά από εισβολές και βομβαρδισμούς εναντίον σοβιετικά εξοπλισμένων στρατών στο Ιράκ, τη Γιουγκοσλαβία και τη Λιβύη, καταστρέφοντας δεκάδες βασικά άρματα μάχης που όμως στερούνταν νέου εξοπλισμού.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία κατέρριψε τον μύθο της Δύσης

Στην τραγική αντεπίθεση του ουκρανικού στρατού που υποστηρίζεται από το ΝΑΤΟ εναντίον ισχυρών εδραιωμένων ρωσικών θέσεων στο Donbass και τη Zaporozhia αυτό το καλοκαίρι το δυτικό μπλοκ ανακάλυψε τελικά ότι χωρίς αποτελεσματική υποστήριξη από αεροπορία, πυροβολικό και πληροφορίες και αποναρκοθέτηση, τα τελευταία του άρματα μάχης θα καούν τόσο εύκολα όσο οποιοδήποτε από τα υπολείμματα που εστάλησαν ανατολικά από τα οπλοστάσια του Συμφώνου της Βαρσοβίας των μελών της Ανατολικής Ευρώπης του ΝΑΤΟ.
Επιβεβαιώθηκε η καταστροφή δεκάδων αρμάτων μάχης Leopard 1 και Leopard 2 στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων των τελευταίων μοντέλων της Bundeswehr.

Επιπλέον, τουλάχιστον δύο από τα 14 Challenger 2 που εστάλησαν στο Κίεβο καταστράφηκαν από τις ρωσικές δυνάμεις αυτή την εβδομάδα αφού τελικά πήραν μέρος στις μάχες.
Τα ρωσικά άρματα μάχης που συμμετείχαν στην ειδική στρατιωτική επιχείρηση απέδειξαν τη συνεχιζόμενη σημασία μιας πιο κομψής, ευέλικτης εμφάνισης για τον σύγχρονο πόλεμο αρμάτων μάχης, καθώς και τον ρόλο των χαρακτηριστικών ανώτερης ταχύτητας και ελιγμών για τη διατήρηση ζωντανών των αρμάτων μάχης και των πληρωμάτων τους.
Τα μεγαλύτερα, ελαφρώς ισχυρότερα κύρια πυροβόλα των ρωσικών τανκ (λείες οπές 125 mm έναντι λείων οπών 120 mm) έχουν επίσης αποδείξει τη σημασία τους.
Όποια καθήκοντα τεθούν ενώπιον των ρωσικών τανκς, θα εκτελεστούν. Αλλά τελευταία, ως επί το πλείστον, τα άρματα μάχης εκτελούν καθήκοντα βολής από καλυμμένες θέσεις πυρός, κάτι που κατά τα άλλα δεν έκαναν εδώ και πολύ καιρό οι ρωσικές δυνάμεις αρμάτων μάχης», εξηγεί στο Sputink ο συνταγματάρχης Sergey Suvorov, καθηγητής στρατιωτικών επιστημών που ειδικεύεται στον τεθωρακισμένο πόλεμο.
«Τώρα θυμήθηκαν αυτή την αποστολή και σήμερα, με τη βοήθεια μη επανδρωμένων συστημάτων αναγνώρισης, αυτού του είδους η επιχείρηση μπορεί να φτάσει σε ένα νέο ποιοτικό επίπεδο», είπε ο Suvorov, υπενθυμίζοντας το παράδειγμα του πληρώματος του Alyosha που χειριζόταν ένα αναβαθμισμένο T- 80 καταστρέφοντας δύο ουκρανικά T-72B, ένα τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού M113 και πέντε αμερικανικά MaxxPro APC.


Ποια είναι η σύνθεση των σύγχρονων δυνάμεων αρμάτων μάχης της Ρωσίας;

«Η Ρωσία έχει νέες τροποποιήσεις του T-72, του T-80 και του T-90 – συμπεριλαμβανομένου του T-72B3 του έτους μοντέλου 2022, του T-80 BVM και του T- 90M Breakthrough», εξήγησε ο Suvorov.
«Όταν κάποιοι λένε «ναι, αυτά είναι παλιά τανκς που εκσυγχρονίστηκαν και ούτω καθεξής», ξεχνούν ότι αυτή είναι η γενικά αποδεκτή πρακτική σε όλο τον κόσμο.
Οι Αμερικανοί έκαναν την τελευταία τους τροποποίηση στο Abrams κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 2000, οι Γερμανοί την είχαν με τα Leopard 2A6, 2A7+», πρόσθεσε.
Με άλλα λόγια, ενώ ο σχεδιασμός της βάσης των αρμάτων μπορεί να χρονολογείται από τα τέλη του Ψυχρού Πολέμου, τόσο η Ρωσία όσο και το ΝΑΤΟ έχουν εργαστεί επί δεκαετίες για να εκσυγχρονίσουν τα βαρέα τεθωρακισμένα οχήματα για τις συνθήκες του πολέμου των αρχών του 21ου αιώνα, γεμίζοντας τα με νέο συστήματα ελέγχου πυρός, σκόπευσης και παρατήρησης αλλά και αναβαθμισμένα κύρια πυροβόλα όπλα.
Επίσης έχουν καλύτερη θωράκιση και νέα συστήματα ενεργητικής άμυνας.
«Η νέα μας θωράκιση έχει βελτιωμένα συστήματα ελέγχου πυρός, συστήματα θέασης και παρατήρησης, είναι εξοπλισμένη με κανάλια θερμικής απεικόνισης, τηλεοπτικές οθόνες, εξοπλισμό εντοπισμού στόχων που επιτρέπει στα κατευθυνόμενα βλήματα να εκτοξεύονται μέσα από την κάννη του όπλου του τανκ, το οποίο, γενικά, οι δυτικοί σχεδιαστές δεν το έχουν κάνει, για κάποιο λόγο. Με άλλα λόγια, τα σύγχρονα μοντέλα αρμάτων που διαθέτουμε σήμερα είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο», σημείωσε.
Επεσήμανε περαιτέρω ότι σήμερα, τα ρωσικά τανκς δεν χρησιμοποιούνται στις συνθήκες που φανταζόταν το ΝΑΤΟ στην αυγή της τρίτης γενιάς σχεδιασμού τανκς – όταν εικαζόταν ότι μεγάλες σειρές τανκς θα βάδιζαν το ένα πίσω από το άλλο.

Οι μοναδικές σχολές της Ρωσίας για άρματα μάχης

Οι σχολές αρμάτων μάχης της Ρωσίας είναι μοναδικές, με δοκιμασμένες σοβιετικές μεθόδους διδασκαλίας - κάτι που καμία άλλη χώρα δεν έχει ακόμη κατακτήσει, και στελεχώνονται από βετεράνους του πολέμου των τανκ από το Αφγανιστάν, την Τσετσενία και πιο πρόσφατα την ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία.
«Σήμερα, με την ανάπτυξη μικρών, μη επανδρωμένων drones, γίνονται εργασίες για να εξασφαλιστεί η αλληλεπίδραση των αρμάτων μάχης με τέτοια μέσα αναγνώρισης, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο. Και, στην πραγματικότητα, με το T-90M Proryv Breakthrough, αυτό το σύστημα έχει ήδη επεξεργαστεί», συνόψισε ο Suvorov.
Οι υπολογισμοί του ρωσικού στρατού σχετικά με την ανάπτυξη εκατοντάδων κύριων αρμάτων μάχης του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία έχουν αποδειχθεί σωστοί, με την αντεπίθεση του Κιέβου να έχει αποτύχει ως επί το πλείστον, να σπάσει ακόμα και την πρώτη γραμμή της ρωσικής άμυνας τις τελευταίες 90 ημέρες.


www.bankingnews.gr