Η Κίνα πλήττει την πράσινη μετάβαση της Ευρώπης - Περιορισμός στις εξαγωγές κρίσιμων ορυκτών

Πλήγμα στον δρόμο της Ευρώπης προς την πράσινη μετάβαση αναμένεται να αποτελέσει η απόφαση της Κίνας να περιορίσει τις εξαγωγές κρίσιμων ορυκτών. Πρόκειται για μια εξέλιξη που καταδεικνύει τα όρια των δυτικών φιλοδοξιών για τη μετατόπιση των αλυσίδων εφοδιασμού μακριά από το Πεκίνο.
Σύμφωνα με το Bloomberg, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος παγκόσμιος παραγωγός των δύο ορυκτών, γαλλίου και γερμανίου, που θα υπόκεινται σε περιορισμούς εξαγωγής τον επόμενο μήνα και είναι ζωτικής σημασίας για τις βιομηχανίες ημιαγωγών, τηλεπικοινωνιών και ηλεκτρικών οχημάτων. Η ΕΕ προμηθεύεται το 71% του γαλλίου της από την Κίνα και το 45% του γερμανίου της.
Η κίνηση αυτή έρχεται λίγες εβδομάδες αφότου η ΕΕ παρουσίασε μια νέα στρατηγική οικονομικής ασφάλειας, η οποία επιδιώκει την εποπτεία των εξαγωγών κρίσιμων τεχνολογικών προϊόντων και μπορεί να περιορίσει τις εξερχόμενες επενδύσεις στο όνομα της εθνικής ασφάλειας. Η πρόταση αποτελεί μέρος μιας αυξανόμενης ώθησης στο εσωτερικό του μπλοκ για την ενίσχυση των εργαλείων ασφαλείας, καθώς χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο το εμπόριο και τον έλεγχο κρίσιμων γραμμών εφοδιασμού για την προώθηση πολιτικών, ακόμη και στρατιωτικών στόχων.
«Η απόφαση της Κίνας υπενθυμίζει ποιος έχει το πάνω χέρι σε αυτό το παιχνίδι» επισημαίνει η Simone Tagliapietra από το think tank Bruegel στις Βρυξέλλες. «Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η Δύση θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία για να απεξαρτηθεί από τις αλυσίδες εφοδιασμού ορυκτών της Κίνας, οπότε πρόκειται πραγματικά για μια ασύμμετρη εξάρτηση».

Το… μάθημα από τη Ρωσία

Η ΕΕ πήρε ένα δύσκολο μάθημα όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία πέρυσι, προκαλώντας ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού και φόβους ότι ολόκληρες βιομηχανίες θα μπορούσαν να καταρρεύσουν, καθώς το μπλοκ έσπευσε να βρει νέες προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τα κράτη μέλη του μπλοκ διχάστηκαν για το πώς να αντιδράσουν στη Μόσχα, με ορισμένες χώρες να εξαρτώνται υπερβολικά από το φθηνό ρωσικό αργό πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Η ίδια δυναμική αναπτύσσεται και με την πολιτική της ΕΕ έναντι της Κίνας, με ορισμένα κράτη να μην επιθυμούν να θέσουν σε κίνδυνο την εμπορική τους σχέση με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

Η εξάρτηση από την Κίνα

Η καταναλωτική αγορά της Κίνας, αξίας 6,8 τρισ. δολ., αποτελεί κρίσιμο προορισμό για τις ευρωπαϊκές εξαγωγές αυτοκινήτων, φαρμάκων και μηχανημάτων. Οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες Volkswagen AG, Mercedes-Benz AG και Bayerische Motoren Werke AG έχουν κατασκευάσει δεκάδες εργοστάσια στην Κίνα και οι τρεις κατασκευαστές πωλούν σήμερα περισσότερα οχήματα στην Κίνα από οποιαδήποτε άλλη αγορά.
Οι ΗΠΑ έχουν πιέσει την Ευρώπη να ακολουθήσει μια σκληρή γραμμή με το Πεκίνο και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen έχει υποστηρίξει ότι το μπλοκ πρέπει να «απεξαρτηθεί» από την Κίνα, αλλά χωρίς να έχει προχωρήσει σε πλήρη «αποσύνδεση».
Η ΕΕ δρομολόγησε τον Μάρτιο την απόφαση για το Critical Raw Materials Act που αφορά στις κρίσιμες πρώτες ύλες, με σκοπό να διευκολύνει τη χρηματοδότηση και την αδειοδότηση νέων έργων εξόρυξης και διύλισης και να συνάψει εμπορικές συμμαχίες για να μειώσει την εξάρτηση του μπλοκ από τους Κινέζους προμηθευτές. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη επιδιώκουν επίσης τη δημιουργία μιας «λέσχης αγοραστών» για τη σύναψη συμφωνιών προμηθειών και επενδυτικών συνεργασιών με χώρες παραγωγής.
«Έχουμε δει μια πολύ σκόπιμη σκλήρυνση της συνολικής στρατηγικής στάσης από την Κίνα εδώ και αρκετό καιρό και τώρα έχει συνδυαστεί με μια αύξηση των όλο και πιο δυναμικών ενεργειών», δήλωσε η von der Leyen σε μια πολιτική ομιλία νωρίτερα φέτος. «Ακριβώς όπως η Κίνα έχει αυξήσει τη στρατιωτική της στάση, έχει επίσης αυξήσει τις πολιτικές της παραπληροφόρησης και του οικονομικού και εμπορικού καταναγκασμού».
Και τα κράτη μέλη έχουν λάβει ακόμη ισχυρότερα μέτρα. Η ολλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα μέτρα που θα εμποδίσουν την ASML Holding NV -μια εταιρεία με σχεδόν μονοπώλιο στις μηχανές που απαιτούνται για την κατασκευή των πιο προηγμένων ημιαγωγών- να πουλήσει μέρος του εξοπλισμού της στην Κίνα.

Καταγγελία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου

Η Κομισιόν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τους νέους εξαγωγικούς περιορισμούς της Κίνας μέσω διαδικασιών επίλυσης διαφορών στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) που εδρεύει στη Γενεύη.
Ωστόσο, μια τέτοια διαμάχη θα μπορούσε να πάρει χρόνια για να περάσει από το εν μέρει δυσλειτουργικό όργανο επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ. Επιπλέον, ο ισχυρισμός της Κίνας ότι τα μέτρα είναι απαραίτητα για την εθνική ασφάλεια θα μπορούσε να ενεργοποιήσει ένα «παραθυράκι» του ΠΟΕ που επιτρέπει στις κυβερνήσεις να λαμβάνουν «οποιαδήποτε μέτρο που θεωρούν απαραίτητο για την προστασία των βασικών συμφερόντων ασφαλείας τους».

Η απειλή για την πράσινη μετάβαση

Την ίδια στιγμή, όμως, μια κλιμάκωση των εντάσεων θα μπορούσε να απειλήσει την ικανότητα του μπλοκ να μετασχηματίσει την οικονομία του ώστε να γίνει πιο φιλική προς το περιβάλλον.
Η κινεζική κίνηση έρχεται την ώρα που η ΕΕ ξεκινά μια άνευ προηγουμένου αναμόρφωση για την εξάλειψη των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε ολόκληρη την οικονομία της, από την παραγωγή ενέργειας έως τη γεωργία και τις μεταφορές. Η Πράσινη Συμφωνία, στόχος της οποίας είναι να καταστήσει την περιοχή κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, θα απαιτήσει πρόσβαση σε τεράστιες ποσότητες κρίσιμων υλικών που χρησιμοποιούνται σε οτιδήποτε, από ηλιακούς συλλέκτες έως ηλεκτρικά οχήματα.
«Η Ευρώπη σήμερα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα για ένα σύνολο καθαρών τεχνολογιών και κρίσιμων εξαρτημάτων, οπότε μια κλιμάκωση αυτών των εντάσεων μπορεί να κάνει την πράσινη μετάβαση της Ευρώπης σίγουρα πιο ανώμαλη», δήλωσε η Tagliapietra από το Bruegel.

www.bankingnews.gr