Σχετικά Άρθρα
Συμβούλιο Ασφαλείας ΟΗΕ: Να τηρηθεί πλήρως η εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Hamas
Borrell για εκεχειρία στη Γάζα: Μόνο μια πολιτική λύση θα φέρει σταθερή ειρήνη
Κατάπαυση πυρός μετά από 11 ημέρες μάχης Ισραήλ – Hamas – Έκκληση Biden να γίνει σεβαστή η εκεχειρία
Ισραήλ: Μονομερή απόφαση για εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας έλαβε το Συμβούλιο Ασφαλείας
Με την εκεχειρία να τηρείται από τις δύο πλευρές Ισραηλινών και Παλαιστινίων, σε μια δεύτερη ανάγνωση, οι συνέπειες του τελευταίου γύρου της αντιπαράθεσής τους φαίνεται πως θα είναι μακροχρόνιες και βαθιές, δημιουργώντας την αίσθηση ότι η αναζήτηση ειρηνικής επίλυσης της σύγκρουσης έχει λήξει για το άμεσο ή και μεσοπρόθεσμο μέλλον.
Μακρές οι συνέπειες
Η σύγκρουση που ξεκίνησε στις αρχές Μαΐου ήταν το αποκορύφωμα μικρών, σημαντικών κινήσεων που δεν θα καθιστούσαν αναπόφευκτη την βία, αν δεν υπήρχε ο συνδυασμός εσωτερικών ισραηλινών και παλαιστινιακών πολιτικών δυναμικών, διεθνών αποτυχιών και επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών, που δημιούργησαν τις συνθήκες για μια έκρηξη που επέφερε πάνω από 200 νεκρούς (30% παιδιά) και θα έχει μακρόχρονες συνέπειες.
Η Χαμάς βγαίνει από την σύγκρουση ισχυρότερη, η Παλαιστινιακή Αρχή (ΠA) και ο πρόεδρός της πιο αδύναμοι.
Η βία μεταξύ Ισραηλινών Αράβων και Εβραίων θα μειωθεί, αλλά οι αραβικές αντιλήψεις περί εγγενών διακρίσεων θα αυξηθούν.
Ο συμβολικός ρόλος της Ιερουσαλήμ θα επεκταθεί επίσης, ενισχύοντας τις θρησκευτικές διαστάσεις της σύγκρουσης.
Πολλοί Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι, πιστεύουν πως αυτές οι εξελίξεις σηματοδοτούν την επιστροφή σε μια παλαιότερη φάση της σύγκρουσης, όπου η διπλωματία είναι μάταιη, η βία αναπόφευκτη και το αποτέλεσμα μηδενικού αρθροίσματος και για τις δύο πλευρές.
Τα θέατρα της αντιπαράθεσης
Ο στρατιωτικός βομβαρδισμός Γάζας-Ισραήλ κατέστρεψε μη στρατιωτικές υποδομές πέραν των ανθρωπίνων απωλειών που είχε.
Οι εθνοτικο-εθνικές εντάσεις στο Ισραήλ έχουν προκαλέσει άνευ προηγουμένου διακοινοτικές ταραχές και βία μεταξύ Αράβων και Εβραίων.
Οι Παλαιστίνιοι και η ισραηλινή αστυνομία, ακραίες εβραϊκές εθνικιστικές-θρησκευτικές ομάδες, και έποικοι βρίσκονται σε αντιπαράθεση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ σχετικά με την πρόσβαση σε μουσουλμανικούς ιερούς τόπους και τις προγραμματισμένες εξώσεις αραβικών οικογενειών από την γειτονιά Shaikh Jarrah.
Και στην Δυτική Όχθη, οι εντάσεις είναι υψηλές αλλά περιορίζονται από τις κοινές προσπάθειες της ΠA και του Ισραήλ.
Αυτές οι δυναμικές έχουν οικοδομηθεί από τότε που το Ισραήλ εισέβαλε στην Γάζα το 2014.
Αυτός ο πόλεμος σηματοδότησε το τέλος κάθε πραγματικής ελπίδας να επιτευχθεί συμφωνία για τον τερματισμό της σύγκρουσης, όπως είχε εργαστεί για να κάνει ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, John Kerry.
Μετά το 2014, οι σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών επιδεινώθηκαν και η προοπτική μιας λύσης δύο κρατών μειώθηκε .
H επιδείνωση μετά την εκλογή Trump το 2016
Οι πολιτικές του Trump ενθάρρυναν πολλούς Ισραηλινούς συντηρητικούς και άνοιξαν τον δρόμο για ακραίες αντι - Παλιστινιακές πολιτικές.
Οι Ισραηλινοί έποικοι άρχισαν να επεκτείνονται σε νέες περιοχές της Δυτικής Όχθης και το Ισραήλ ξεκίνησε να καταλαμβάνει τακτικά παλαιστινιακή γη και στην πορεία να κατεδαφίζει σπίτια.
Μέχρι το 2019-20, πολλοί Ισραηλινοί είχαν αρχίσει να απαιτούν την προσάρτηση μεγάλων περιοχών νέας επικράτειας χωρίς να παραχωρούν ίσα δικαιώματα στους Παλαιστίνιους πολίτες.
Το κλιμα βάρυνε η κίνηση αρκετωώνν αραβικών κρατών να εξομαλύνουν τις σχέσεις με το Ισραήλ, καταλήγοντας τελικά στις λεγόμενες Συμφωνίες του Αβραάμ το 2020.
Καθώς η αλληλεγγύη των αραβικών κρατών με την παλαιστινιακή υπόθεση υποχώρησε, οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι ένιωθαν όλο και περισσότερο εγκαταλελειμμένοι.
Οι πιέσεις ήταν ιδιαίτερα εμφανείς στην Ιερουσαλήμ.
Μετά την αναγνώριση της πόλης από την Ουάσιγκτον το 2017 ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, το Ισραήλ αύξησε τον ρυθμό των παράνομων προσαρτήσεων [εδαφών] και ενέτεινε τις προσπάθειές του για αλλαγή του status quo στα ιερά μέρη της Παλιάς Πόλης.
Η ισραηλινή αστυνομία περιόρισε την πρόσβαση των Παλαιστινίων στο συγκρότημα al Aqsa, προσπάθησε να σιγήσει το κάλεσμα για προσευχή, και άρχισε να παρέχει πρόσβαση σε μεγαλύτερο αριθμό Εβραίων Ισραηλινών. Οι Αρχές κινήθηκαν επίσης για να εκδιώξουν τους Άραβες Ανατολικο-ιεροσολυμίτες από τα σπίτια τους και άρχισαν να διεκδικούν μια πιο κυρίαρχη εβραϊκή εθνικιστική-θρησκευτική ατζέντα σε όλη την πόλη.
Μέσα στο ίδιο το Ισραήλ, η ενθαρρυμένη δεξιά έκανε επίσης βήματα για να περιθωριοποιήσει τους Ισραηλινούς Άραβες πολίτες.
Πολλοί από αυτούς τους τελευταίους είδαν το λεγόμενο νομοσχέδιο έθνους-κράτους του 2018 -το οποίο κηρύσσει το Ισραήλ ως την ιστορική πατρίδα του εβραϊκού λαού, καθιερώνει τα εβραϊκά ως τη μόνη επίσημη γλώσσα, και ισχυρίζεται ότι οι εβραϊκοί οικισμοί είναι «εθνική αξία»- ως άλλο ένα μέσο διάκρισης εναντίον Ισραηλινών Αράβων προς όφελος των Ισραηλινών Εβραίων.
Δύο χρόνια αργότερα, μια τροπολογία στον νόμο η οποία θα προσέθετε ισότητα για τις μειονότητες, μειώνοντας την πιθανότητα να χρησιμοποιηθεί για να νομιμοποιήσει τις νομικές διακρίσεις εναντίον Ισραηλινών Αράβων, καταψηφίστηκε στην Κνέσετ -το κοινοβούλιο του Ισραήλ.
Οι δεξιοί πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού, Βενιαμίν Νετανιάχου, επίσης υποκινούν τακτικά το μίσος και τον φόβο εναντίον των Ισραηλινών Αράβων και των εκπροσώπων τους στην Κνέσετ.
Η δραματική αύξηση των ποσοστών εγκληματικότητας στις αραβικές κοινότητες, επιπλέον, συνδυάζει προϋπάρχοντα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα.
Η παλαιστινιακή πολιτική μαστίζεται από τις δικές της σειρές αποτυχιών.
Αμφισβήτηση της ηγεσίας της Παλαιστινιακής Αρχής
Τα τελευταία χρόνια, η Παλαιστινιακή Αρχή έχει υπονομεύσει σοβαρά την πίστη του κοινού στην ικανότητά της να κυβερνά.
Χωρίς διεξαγωγή γενικών εκλογών από το 2006, η Παλαιστινιακή Αρχή έχει καταστρέψει το κράτος δικαίου, εξασθένισε το δικαστικό σώμα, περιόρισε τις ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης, και συρρίκνωσε τον χώρο για την κοινωνία των πολιτών καθώς οι οργανώσεις έχασαν μεγάλο μέρος της ανεξαρτησίας τους από την κυβέρνηση.
Το αποτέλεσμα είναι η αυξανόμενη δυσαρέσκεια του κοινού και τα συντριπτικά αιτήματα για παραίτηση του προέδρου της ΠΑ, Mahmoud Abbas.
Η συμπεριφορά της Hamas στην Λωρίδα της Γάζας δεν ήταν καλύτερη.
Χωρίς να ενοχλείται από συνταγματικές αρχές, κανόνες, και κράτος δικαίου, έχει γίνει όλο και πιο αδίστακτη.
Η έκρηξη
Πριν από δύο εβδομάδες, οι αντικρουόμενες ισραηλινο-παλαιστινιακές και ενδο-παλαιστινιακές δυναμικές συγκρούστηκαν, με αφορμές:
1. Τις πολιτικές του Ισραήλ έναντι των μουσουλμανικών ιερών τόπων στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ,
2. Τη δημογραφική του μάχη εναντίον των Παλαιστινίων στην υπόλοιπη κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ.
3. Τις αντιπαραθέσεις κατά το Ραμαζάνι, μεταξύ Παλαιστινίων, ισραηλινής αστυνομίας και δεξιών εξτρεμιστών στην Παλιά Πόλη, σχετικά με τις αλλαγές στο Haram al-Sharif (το Όρος του Ναού) και την πρόσβαση στην Πύλη της Δαμασκού.
4. Την απόφαση του Ισραήλ να εμποδίσει τις παλαιστινιακές εκλογές, που είχαν προγραμματιστεί για τις 22 Μαΐου, από το να πραγματοποιηθούν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ -παρά την υποχρέωσή του να τις διευκολύνει σύμφωνα με τους όρους των συμφωνιών του Όσλο που συνήφθησαν το 1993.
Η ισραηλινή απόφαση ήταν προφανώς άσχετη με τις ίδιες τις εκλογές (το Ισραήλ δήλωσε ότι δεν είχε καμία πρόθεση να παρέμβει στην διαδικασία στο σύνολό της).
Η κίνηση θεωρήθηκε ως απόπειρα άρνησης των παλαιστινιακών διεκδικήσεων στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ, παρόλο που το Ισραήλ είχε ήδη αναγνωρίσει αυτές τις διεκδικήσεις σε τρεις προηγούμενες εκλογές.
Σε ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται σε όλη την κατεχόμενη πόλη, πολλοί Παλαιστίνιοι κάτοικοι αντιμετώπισαν επικείμενη έξωση από τα σπίτια τους από Εβραίους εποίκους.
Ανατολικο-ιεροσολυμίτες, άλλοι Παλαιστίνιοι, και πολλοί Ισραηλινοί Άραβες κινητοποιήθηκαν ως απάντηση -ξεκινώντας μια σειρά περιορισμένων και ουσιαστικά μη βίαιων διαδηλώσεων.
Ως απάντηση στην απόφαση του Ισραήλ, ο Abbas αποφάσισε να ακυρώσει εντελώς τις εκλογές της ΠΑ [που ήταν προγραμματισμένες για] τον Μάιο, υποσχόμενος να τις διεξαγάγει μόνο όταν το Ισραήλ συμφωνήσει να υποχωρήσει από το αρχικό του σχέδιο.
Όμως, αυτό μόνο πολλαπλασίασε τις εσωτερικές παλαιστινιακές εντάσεις.
Σχεδόν όλοι οι άλλοι παλαιστινιακοί εκλογικοί συνδυασμοί και υποψήφιοι απέρριψαν την απόφαση, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς.
Τα περισσότερα κόμματα υποπτεύονται ότι το πραγματικό κίνητρο ήταν η συνειδητοποίηση από τον Abbas ότι θα χάσει την κούρσα [των εκλογών] και θα αναγκαστεί να μοιραστεί τον έλεγχο του κοινοβουλίου με τρεις εξέχοντες αποστάτες της Fattah: τον Muhammad Dahlan, τον Marwan Barghouti,και τον Nasser al-Qudwa.
Οι αντίπαλοι του Abbas υποστήριξαν ότι οι Παλαιστίνιοι δεν έπρεπε να παραχωρήσουν στο Ισραήλ δικαίωμα βέτο για τις εκλογές τους.
Αντίθετα, υποστήριξαν να αναγκαστεί το Ισραήλ να αποδεχτεί μια ψηφοφορία στην Ανατολική Ιερουσαλήμ μέσω μη βίαιων εκλογικών εκστρατειών και εγγραφών ψηφοφόρων στο Αλ Άκσα και σε άλλα τζαμιά, εκκλησίες, και σε αποστολές διπλωματικές και του ΟΗΕ.
5. H σταγόνα που ξεχειλισε το ποτήρι, ήταν η αδυναμία της Χαμάς να δημιουργήσει μια κοινή συμμαχία ενάντια στην ακύρωση των εκλογών από τον Abbas, παρά την εκτεταμένη αντίθεση σε αυτήν, γιατί κανένας δεν ήθελε να θεωρηθεί ως σύμμαχος της Χαμάς.
Αυτό αποτέλεσε ένα μεγάλο πλήγμα για τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της Χαμάς.
Η στρατηγική της Hamas
Με την επανένταξή της στην πολιτική διαδικασία της ΠΑ μέσω εκλογών, η ομάδα είχε επιδιώξει να αποκαταστήσει τη νομιμοποίησή της και να απελευθερωθεί από το βάρος της διακυβέρνησης της Λωρίδας της Γάζας, γεγονός που δεν επιτεύχθηκαν και μια πιο μαχητική ηγεσία της Χαμάς πήρε το προβάδισμα και με τις ισραηλινές κινήσεις, την ανάπτυξη της ισραηλινής αστυνομίας στο Αλ Άκσα και τις εξώσεις στην Shaikh Jarrah είχε την ευκαιρία να επιτύχει:
1. Να τιμωρήσει τον Abbas και να τον κάνει πολιτικά άσχετο.
2. Nα τιμωρήσει το Ισραήλ για τις αντι-παλαιστινιακές πολιτικές του στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και την απόφασή του να σταματήσει τις εκλογές στην πόλη.
Για την επίτευξη αυτών των δύο στόχων, η Hamas προσπάθησε να αποδείξει στους Παλαιστίνιους και σε άλλους ότι ενώ ο Abbas έφυγε από μια μάχη για την Ιερουσαλήμ, η Hamas θα στεκόταν με τους κατοίκους της.
Στις 10 Μαΐου, η Hamas εξέδωσε τελεσίγραφο: εάν το Ισραήλ δεν αποσύρει το αστυνομικό και στρατιωτικό του προσωπικό από το τζαμί και την Shaikh Jarrah, η ομάδα θα επιτίθετο.
Λίγα λεπτά μετά την παρέλευση της προθεσμίας, η Hamas άρχισε να στοχεύει ισραηλινές πόλεις με ρουκέτες που εκτοξεύτηκαν από την Λωρίδα της Γάζας, προκαλώντας Ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις ως αντίποινα.
Συμπεράσματα:
1. Η Hamas εκμεταλλεύτηκε τις αυξανόμενες εντάσεις για να επιτύχει αντικατάσταση του Abbas.
2. Η απόφαση του Ισραήλ να ακυρώσει τις εκλογές στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και η κίνηση του Abbas να ακυρώσει ολόκληρη την διαδικασία πυροδότησε μια αλυσιδωτή αντίδραση που καμία πλευρά δεν είχε προβλέψει.
Εάν οι εκλογές είχαν προχωρήσει όπως είχε προγραμματιστεί, οι αντιπαραθέσεις στην Ανατολική Ιερουσαλήμ θα είχαν ενταθεί, αλλά το πιο πιθανό θα ήταν χωρίς βία.
Η Hamas, η Fattah και άλλοι εκλογικοί συνδυασμοί θα ήταν πολύ απασχολημένοι με την κινητοποίηση των εκλογικών τους βάσεων κατά της ισραηλινής αστυνομίας και των εξτρεμιστών αποίκων˙
Η Hamas δεν θα είχε διακινδυνεύσει έναν πόλεμο στην Γάζα που θα μπορούσε να είχε σταματήσει τις εκλογικές προετοιμασίες, καταστρέφοντας έτσι την ευκαιρία να επανενταχθεί στην επίσημη πολιτική διαδικασία.
Που βρίσκεται τώρα το πρόβλημα;
A. Η λύση των δύο κρατών ίσως έχει δεχθεί το χειρότερο πλήγμα.
Δεδομένων των προσπαθειών του Ισραήλ να περιθωριοποιήσει τον Abbas και την Παλαιστινιακή Αρχή, δεν θα είναι εύκολο να κρατήσει την Δυτική Όχθη έξω από την επόμενη σύγκρουση ή ακόμα και την τρέχουσα.
Ο συντονισμός ασφάλειας μεταξύ Ισραήλ και ΠΑ δεν θα είναι αρκετός για να συγκρατήσει τις εξάρσεις βίας.
Και δεδομένης της ρητορικής γύρω από την προσάρτηση, καμία δεξιά ισραηλινή κυβέρνηση δεν θα είναι πρόθυμη ή ικανή να ανανεώσει μια πολιτική διαδικασία που θα απαιτούσε διαπραγματεύσεις με την ηγεσία της ΠΑ, ακόμη και για μικρά σταδιακά βήματα.
B. Εσωτερικά, ο Abbas θα καταφέρει να παραμείνει στην εξουσία μόνο αν αποτρέψει την διεξαγωγή εκλογών.
Ωστόσο, με την αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια, η ικανότητα των υπηρεσιών ασφαλείας της ΠA να διατηρεί τον έλεγχο και να εξουδετερώνει την δυσαρέσκεια μειώνεται.
Η ΠΑ μπορεί να βρεθεί να γίνει στόχος ενός θυμωμένου κοινού και μαζί με τον Abbas, και το παλαιστινιακό εθνικό κίνημα θα χάσουν την δημόσια εμπιστοσύνη που έχει απομείνει.
Οι εκλογές και οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις είναι το μόνο μέσο για να καταστεί το σύστημα νομιμοποιημένο και υπολογίσιμο ξανά.
Όσοι απορρίπτουν τις εκλογές επειδή ο Abbas θα χάσει ή επειδή η διαδικασία μπορεί να νομιμοποιήσει την Χαμάς θα πρέπει να εξετάσουν τις συνέπειες.
Το να αγνοηθεί το πρόβλημα και να κρατιέται η Χαμάς στριμωγμένη στην Λωρίδα της Γάζας δεν είναι λύση.
Γ. Η διεθνής κοινότητα, τα αραβικά κράτη και οι άλλες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Ουάσιγκτον, μπορούν να βοηθήσουν στην διαχείριση της σύγκρουσης μόνο μετατρέποντας με βιώσιμο status quo.
Ωστόσο, δεν έχουν την ικανότητα ή την πολιτική βούληση να αναγκάσουν το Ισραήλ να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο ή τον Abbas και την ΠΑ να σεβαστούν τους κανόνες της χρηστής διακυβέρνησης.
Αυτό που μένει είναι οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι να το κάνουν μόνοι τους οπως τονίζει το Foreign Affairs.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών