Εάν η πανδημία παραταθεί, το οικονομικό τοπίο μετά την κρίση θα μπορούσε να φαίνεται πολύ διαφορετικό από το σημερινό
Εκτός από τη διάσωση της ανθρώπινης ζωής, η απόλυτη δοκιμασία της πολιτικής απάντησης στην κρίση του Covid-19 θα είναι η δύναμη και η ανθεκτικότητα της ανάκαμψης.
Βραχυπρόθεσμα, οι προοπτικές εξαρτώνται από το πώς ξεδιπλώνεται η πανδημία, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί, αναφέρει στην ετήσια έκθεσή της η Διεθνής Τράπεζα Διακανονισμών (BIS).
Σε ένα αισιόδοξο σενάριο, στο οποίο τα μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας δεν χρειάζεται να επανέλθουν, η οικονομική δραστηριότητα θα μπορούσε σταδιακά να βελτιωθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και να ξεκινήσει μια διαρκής ανάκαμψη.
Οι περισσότεροι παρατηρητές συμφωνούν ότι μια ανάκαμψη σε σχήμα V - όπως και μετά το την εξάπλωση του SARS - είναι αδιαμφισβήτητη.
Η παραγωγή θα μπορούσε πιθανότατα να ξαναρχίσει αρκετά γρήγορα, με την αυξημένη ζήτηση για ορισμένα καταναλωτικά αγαθά να την ενισχύουν.
Όμως, οι περιορισμοί στη φυσική παρουσία και στη διεθνή κινητικότητα θα επιβαρύνουν την παραγωγικότητα για κάποιο χρονικό διάστημα, η χαμένη ζήτηση για τις περισσότερες υπηρεσίες δεν θα ανακάμψει και, ψυχολογικά, η αποτροπή του κινδύνου μπορεί να παραμείνει.
Όλα αυτά υποδηλώνουν μια πιο σταδιακή ανάκαμψη σε σχήμα U.
Η πρόσφατη κινεζική εμπειρία φαίνεται να επιβεβαιώνει αυτήν την υπόθεση.
Η Κίνα, όπου αναφέρθηκε για πρώτη φορά ο ιός, είχε σχετικά γρήγορη είσοδο και έξοδο από το πρώτο lockdown.
Εκεί, οι μεγάλες επιχειρήσεις μπόρεσαν να επιστρέψουν στο 90% περίπου της παραγωγικής ικανότητας εντός δύο μηνών από την άρση των πιο περιοριστικών μέτρων, αλλά οι μικρότερες εταιρείες υστερούσαν και η κατανάλωση παρέμεινε υποτονική.
Ωστόσο, ακόμη και ένα σενάριο σχήματος U μπορεί να είναι δύσκολο.
Η άρση των μέτρων περιορισμού θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει σε μια νέα εστία και, ως εκ τούτου, στην επανέναρξή τους, πιθανώς περισσότερες από μία φορές.
Αντί να έχει σχήμα U, η ανάκαμψη θα ήταν τότε W- ή κυματοειδές, και αβέβαιου μήκους.
Αυτό θα ασκήσει περαιτέρω πίεση τόσο στη νομισματική όσο και στη δημοσιονομική πολιτική, εκτιμά η BIS.
Η επιδημία του Covid-19 θα μπορούσε επίσης να συγκρατήσει την οικονομική δραστηριότητα μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, εάν βλάψει τον οικονομικό ιστό και αφήσει σημάδια μακράς διαρκείας.
Εάν δεν αναδιαρθρωθούν γρήγορα, τα υψηλότερα επίπεδα χρέους θα μπορούσαν να συγκρατήσουν την ανάπτυξη, όπως και μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση.
Η διαδικασία αναδιάρθρωσης ενδέχεται να μην είναι σε θέση να διακρίνει αποτελεσματικά τις βιώσιμες από τις μη βιώσιμες εταιρείες, ειδικά εάν τα δικαστήρια πτώχευσης ή οι λιγότερο επίσημοι μηχανισμοί κατακλυστούν από υποθέσεις.
Τότε πολύτιμο κεφάλαιο θα χαθεί και θα συνεχιστούν οι εταιρείες ζόμπι.
Η ανεργία θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια δεξιοτήτων ή να καταστήσει πιο δύσκολο για τους νέους να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Γενικότερα, εκτός εάν οι πολιτικές είναι επαρκώς υποστηρικτικές και καλά στοχοθετημένες, η ανακατανομή πόρων για να ανταποκριθεί στο νέο πρότυπο της ζήτησης μπορεί να χρειαστεί χρόνο ή ακόμη και να υπονομευτεί.
Ανακύπτουν επίσης ερωτήματα σχετικά με τις παγκόσμιες αλυσίδες και την παγκοσμιοποίηση.
Οι εταιρείες μπορούν να επιδιώξουν να συντομεύσουν τις αλυσίδες τους και να βασίζονται σε πολλούς προμηθευτές για να διαφοροποιήσουν τους κινδύνους τους.
Τμήματα των αλυσίδων αξίας μπορεί επίσης να εξαφανιστούν.
Μπορεί να υπάρξουν περισσότερες εσωτερικές επενδύσεις εις βάρος των ΑΞΕ.
Οι οικονομίες που εξαρτώνται από το εμπόριο ή τις ΑΞΕ μπορεί να χρειαστεί να αναδιαμορφώσουν εκ νέου το αναπτυξιακό τους μοντέλο.
Η επιβάρυνση θα μπορούσε να πέσει δυσανάλογα στις φτωχότερες οικονομίες και τις αναδυόμενες, δεδομένης της ασθενέστερης ανταγωνιστικής θέσης και του ρόλου τους στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.
Επιπλέον, η χαμηλότερη εργατική κινητικότητα θα μπορούσε να μειώσει τα εμβάσματα, μια σημαντική πηγή εξωτερικού εισοδήματος για πολλές οικονομίες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος.
Μπορεί να υποφέρουν επίσης από την τεχνολογική διαρροή.
Εάν αυτό επηρεάζει τη μεταφορά ψηφιακής τεχνολογίας στις αναδυόεμενες αγορές, αυτό μπορεί να αφήσει πίσω ορισμένα τμήματα του πληθυσμού, επιδεινώνοντας την ανισότητα και τροφοδοτώντας την κοινωνική δυσαρέσκεια.
Με λίγα λόγια, το εύρος των αποτελεσμάτων είναι αρκετά μεγάλο.
Εάν η πανδημία είναι βραχύβια, το αποτύπωμά της θα είναι σημαντικό αλλά διαχειρίσιμο.
Εάν η πανδημία παραταθεί, το οικονομικό τοπίο μετά την κρίση θα μπορούσε να φαίνεται πολύ διαφορετικό από το σημερινό.
Τα επίπεδα του χρέους, ειδικά για τα κράτη θα είναι πολύ υψηλότερα.
Η ανάγκη ανακατανομής πόρων θα είναι μεγαλύτερη και ο βαθμός παγκοσμιοποίησης πιθανώς μικρότερος.
Από την άλλη πλευρά, το lockdown θα μπορούσε να επιταχύνει τη μετάβαση προς την ψηφιοποίηση και, επομένως, να αυξήσει τη μελλοντική παραγωγικότητα.
Επιπλέον, οι επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν την οικονομική δραστηριότητα.
Οι προοπτικές για τον πληθωρισμό είναι εξίσου αβέβαιες.
Βραχυπρόθεσμα, η υψηλή ανεργία θα μειώσει τον πληθωρισμό, αλλά δεν είναι καθόλου σαφές τι θα συμβεί στον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Κατά πάσα πιθανότητα, ως φυσική συνέπεια της αντιμετώπισης προβλημάτων αφερεγγυότητας και της αύξησης των παρεμβάσεων των κεντρικών τραπεζών, όπως και ο ρόλος του κράτους στην οικονομία πιθανότατα θα είναι πολύ μεγαλύτερος.
Το ίδιο ισχύει και για τις πολιτικές προκλήσεις.
www.bankingnews.gr
Βραχυπρόθεσμα, οι προοπτικές εξαρτώνται από το πώς ξεδιπλώνεται η πανδημία, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί, αναφέρει στην ετήσια έκθεσή της η Διεθνής Τράπεζα Διακανονισμών (BIS).
Σε ένα αισιόδοξο σενάριο, στο οποίο τα μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας δεν χρειάζεται να επανέλθουν, η οικονομική δραστηριότητα θα μπορούσε σταδιακά να βελτιωθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και να ξεκινήσει μια διαρκής ανάκαμψη.
Οι περισσότεροι παρατηρητές συμφωνούν ότι μια ανάκαμψη σε σχήμα V - όπως και μετά το την εξάπλωση του SARS - είναι αδιαμφισβήτητη.
Η παραγωγή θα μπορούσε πιθανότατα να ξαναρχίσει αρκετά γρήγορα, με την αυξημένη ζήτηση για ορισμένα καταναλωτικά αγαθά να την ενισχύουν.
Όμως, οι περιορισμοί στη φυσική παρουσία και στη διεθνή κινητικότητα θα επιβαρύνουν την παραγωγικότητα για κάποιο χρονικό διάστημα, η χαμένη ζήτηση για τις περισσότερες υπηρεσίες δεν θα ανακάμψει και, ψυχολογικά, η αποτροπή του κινδύνου μπορεί να παραμείνει.
Όλα αυτά υποδηλώνουν μια πιο σταδιακή ανάκαμψη σε σχήμα U.
Η πρόσφατη κινεζική εμπειρία φαίνεται να επιβεβαιώνει αυτήν την υπόθεση.
Η Κίνα, όπου αναφέρθηκε για πρώτη φορά ο ιός, είχε σχετικά γρήγορη είσοδο και έξοδο από το πρώτο lockdown.
Εκεί, οι μεγάλες επιχειρήσεις μπόρεσαν να επιστρέψουν στο 90% περίπου της παραγωγικής ικανότητας εντός δύο μηνών από την άρση των πιο περιοριστικών μέτρων, αλλά οι μικρότερες εταιρείες υστερούσαν και η κατανάλωση παρέμεινε υποτονική.
Ωστόσο, ακόμη και ένα σενάριο σχήματος U μπορεί να είναι δύσκολο.
Η άρση των μέτρων περιορισμού θα μπορούσε κάλλιστα να οδηγήσει σε μια νέα εστία και, ως εκ τούτου, στην επανέναρξή τους, πιθανώς περισσότερες από μία φορές.
Αντί να έχει σχήμα U, η ανάκαμψη θα ήταν τότε W- ή κυματοειδές, και αβέβαιου μήκους.
Αυτό θα ασκήσει περαιτέρω πίεση τόσο στη νομισματική όσο και στη δημοσιονομική πολιτική, εκτιμά η BIS.
Η επιδημία του Covid-19 θα μπορούσε επίσης να συγκρατήσει την οικονομική δραστηριότητα μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, εάν βλάψει τον οικονομικό ιστό και αφήσει σημάδια μακράς διαρκείας.
Εάν δεν αναδιαρθρωθούν γρήγορα, τα υψηλότερα επίπεδα χρέους θα μπορούσαν να συγκρατήσουν την ανάπτυξη, όπως και μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση.
Η διαδικασία αναδιάρθρωσης ενδέχεται να μην είναι σε θέση να διακρίνει αποτελεσματικά τις βιώσιμες από τις μη βιώσιμες εταιρείες, ειδικά εάν τα δικαστήρια πτώχευσης ή οι λιγότερο επίσημοι μηχανισμοί κατακλυστούν από υποθέσεις.
Τότε πολύτιμο κεφάλαιο θα χαθεί και θα συνεχιστούν οι εταιρείες ζόμπι.
Η ανεργία θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια δεξιοτήτων ή να καταστήσει πιο δύσκολο για τους νέους να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Γενικότερα, εκτός εάν οι πολιτικές είναι επαρκώς υποστηρικτικές και καλά στοχοθετημένες, η ανακατανομή πόρων για να ανταποκριθεί στο νέο πρότυπο της ζήτησης μπορεί να χρειαστεί χρόνο ή ακόμη και να υπονομευτεί.
Ανακύπτουν επίσης ερωτήματα σχετικά με τις παγκόσμιες αλυσίδες και την παγκοσμιοποίηση.
Οι εταιρείες μπορούν να επιδιώξουν να συντομεύσουν τις αλυσίδες τους και να βασίζονται σε πολλούς προμηθευτές για να διαφοροποιήσουν τους κινδύνους τους.
Τμήματα των αλυσίδων αξίας μπορεί επίσης να εξαφανιστούν.
Μπορεί να υπάρξουν περισσότερες εσωτερικές επενδύσεις εις βάρος των ΑΞΕ.
Οι οικονομίες που εξαρτώνται από το εμπόριο ή τις ΑΞΕ μπορεί να χρειαστεί να αναδιαμορφώσουν εκ νέου το αναπτυξιακό τους μοντέλο.
Η επιβάρυνση θα μπορούσε να πέσει δυσανάλογα στις φτωχότερες οικονομίες και τις αναδυόμενες, δεδομένης της ασθενέστερης ανταγωνιστικής θέσης και του ρόλου τους στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.
Επιπλέον, η χαμηλότερη εργατική κινητικότητα θα μπορούσε να μειώσει τα εμβάσματα, μια σημαντική πηγή εξωτερικού εισοδήματος για πολλές οικονομίες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος.
Μπορεί να υποφέρουν επίσης από την τεχνολογική διαρροή.
Εάν αυτό επηρεάζει τη μεταφορά ψηφιακής τεχνολογίας στις αναδυόεμενες αγορές, αυτό μπορεί να αφήσει πίσω ορισμένα τμήματα του πληθυσμού, επιδεινώνοντας την ανισότητα και τροφοδοτώντας την κοινωνική δυσαρέσκεια.
Με λίγα λόγια, το εύρος των αποτελεσμάτων είναι αρκετά μεγάλο.
Εάν η πανδημία είναι βραχύβια, το αποτύπωμά της θα είναι σημαντικό αλλά διαχειρίσιμο.
Εάν η πανδημία παραταθεί, το οικονομικό τοπίο μετά την κρίση θα μπορούσε να φαίνεται πολύ διαφορετικό από το σημερινό.
Τα επίπεδα του χρέους, ειδικά για τα κράτη θα είναι πολύ υψηλότερα.
Η ανάγκη ανακατανομής πόρων θα είναι μεγαλύτερη και ο βαθμός παγκοσμιοποίησης πιθανώς μικρότερος.
Από την άλλη πλευρά, το lockdown θα μπορούσε να επιταχύνει τη μετάβαση προς την ψηφιοποίηση και, επομένως, να αυξήσει τη μελλοντική παραγωγικότητα.
Επιπλέον, οι επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν την οικονομική δραστηριότητα.
Οι προοπτικές για τον πληθωρισμό είναι εξίσου αβέβαιες.
Βραχυπρόθεσμα, η υψηλή ανεργία θα μειώσει τον πληθωρισμό, αλλά δεν είναι καθόλου σαφές τι θα συμβεί στον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Κατά πάσα πιθανότητα, ως φυσική συνέπεια της αντιμετώπισης προβλημάτων αφερεγγυότητας και της αύξησης των παρεμβάσεων των κεντρικών τραπεζών, όπως και ο ρόλος του κράτους στην οικονομία πιθανότατα θα είναι πολύ μεγαλύτερος.
Το ίδιο ισχύει και για τις πολιτικές προκλήσεις.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών