Ο διεθνούς φήμης οικονομολόγος περιγράφει την άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη και αναφέρεται στους λόγους που συνέβη αυτό
Με αφορμή το βρετανικό δημοψήφισμα αλλά και την άνοδο ακροδεξιών δυνάμεων τόσο στην Ευρώπη όσο και στον κόσμο, ο διεθνούς φήμης οικονομολόγος και καθηγητής του Harvard, Dani Rodrik αναφέρεται, με άρθρο στο project-syndicate, στις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, περιγράφει τα λάθη της Αριστεράς που ουσιαστικά ενίσχυσαν τη Δεξιά, ενώ αναφέρεται και στην Ελλάδα και στον ΣΥΡΙΖΑ.
Όπως επισημαίνει η λαϊκή εξέγερση που είναι σε εξέλιξη παίρνει διαφορετικές μορφές: επανεπιβεβαίωση των τοπικών και εθνικών ταυτοτήτων, ζήτηση για μεγαλύτερο δημοκρατικό έλεγχο, απόρριψη των κεντρώων πολιτικών κομμάτων, δυσπιστία απέναντι στους «ελίτ» και τους ειδικούς.
«Αυτή η αντίδραση ήταν προβλέψιμη. Κάποιο οικονομολόγοι, μεταξύ των οποίων και εγώ, είχαν προειδοποιήσει για τις συνέπειες της οικονομικής παγκοσμιοποίησης» γράφει ο ίδιος.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη έκπληξη είναι η μεγάλη στροφή των πολιτών προς τα δεξιά.
Στην Ευρώπη έχουν βγει στο προσκήνιο περισσότεροι εθνικιστές και λαϊκιστές, ενώ η Αριστερά έχει μείνει σε ελάχιστες χώρες, όπως η Ελλάδα κι η Ισπανία.
Στις ΗΠΑ, ο δεξιός δημαγωγός Donald Trump έχει καταφέρει να εκτοπίσει τους Ρεπουμπλικάνους, ενώ ο αριστερός Bernie Sanders δεν μπόρεσε να ξεπεράσει την Hillary Clinton.
«Η παγκοσμιοποίηση εντείνει τις ταξικές διαιρέσεις μεταξύ εκείνων που έχουν τους πόρους και τα κεφάλαια να κερδίσουν από τις παγκόσμιες αγορές και εκείνων δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο.
Το εισόδημα και οι ταξικές διακρίσεις παραδοσιακά ενισχύουν την Αριστερά.
Γιατί λοιπόν η Αριστερά δεν μπορεί να βγει στην αντεπίθεση; ειναι το ερώτημα που θέτει ο Rodrik.
Σύμφωνα με τον ίδιο, μια απάντηση είναι ότι το μεταναστευτικό έχει ξεπεράσει κάθε άλλο σοκ.
Η απειλή της μαζικής εισροής μεταναστών και προσφύγων επιδεινώνει την άνοδο της ακροδεξιάς, που ξέρει πολύ καλά πως να εκμεταλλευτεί το γεγονός.
Στο πλαίσιο αυτό δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι Δεξιοί πολιτικοί από τον Trump έως την Marine Le Pen έχουν στέλνουν συνεχώς μηνύματα για την εθνική επιβεβαίωση και κατά των μουσουλμάνων.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Παράλληλα, ο Rodrik αναφέρεται στην περίπτωση της Ελλάδας και της Ισπανίας όσον αφορά στην επικράτηση της Αριστεράς.
«Στην Ελλάδα, συνέβη μεγάλο πολιτικό σφάλμα της επιβολής πολιτικών λιτότητας από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα αλλά και το ΔΝΤ.
Στην Ισπανία, οι περισσότεροι μετανάστες ήρθαν από χώρες πολιτισμικά παρόμοιες της Λατινικής Αμερικής. Και στις δύο χώρες, η ακροδεξιά δεν είχε το γόνιμο έδαφος που είχε αλλού».
Ωστόσο, ο ίδιος υποστηρίζει ότι η εμπειρία της Λατινικής Αμερικής και της Νότιας Ευρώπης αποκαλύπτει μια μεγαλύτερη αδυναμία της Αριστεράς: η απουσία ενός σαφούς προγράμματος για να αναδιαμορφώσει τον καπιταλισμό και την παγκοσμιοποίηση τον 21ο αιώνα.
«Από τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα έως τους Εργατικούς της Βραζιλίας, η Αριστερά δεν κατάφερε να καταλήξει σε ιδέες που είναι οικονομικά υγιείς και πολιτικά δημοφιλής, πέρα από βελτιωτική πολιτικής, όπως η αναδιανομή εισοδήματος» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον ίδιο μεγάλο μέρος της ευθύνης έχουν οι Αριστεροί οικονομολόγοι και τεχνοκράτες, οι οποίοι αντί να προωθήσουν ένα τέτοιο πρόγραμμα, τα παράτησαν πολύ γρήγορα και υποτάχθηκαν κι οι ίδιοι στην παγκοσμιοποίηση.
Η πιο μοιραία απόφαση
Όπως υποστηρίζει ο Rodrik η πιο μοιραία απόφαση για την παγκόσμια οικονομία τις τελευταίες 10ετίες ήταν η καθιέρωση της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων σαν ένα πρότυπο πολιτικής από την ΕΕ, τον ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ.
Τα καλά νέα όμως είναι ότι το κενό της Αριστεράς αναπληρώνεται και ότι πλέον δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύει κάποιος ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις.
Μάλιστα, ο ίδιος υποστηρίζει ότι η Αριστερά πλέον δεν έχει καμία δικαιολογία για να μην αξιοποιήσει αξιοσέβαστους οικονομολόγους για να διαμορφώσει πολιτική.
Μια κρίσιμη διαφορά ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά, είναι ότι η Δεξιά ευδοκιμεί στις ταξικές διακρίσεις («εμείς» εναντίον «αυτών»), ενώ η Αριστερά όταν πετυχαίνει, υπερνικά αυτές τις διακρίσεις μέσω των μεταρρυθμίσεων.
Όπως επισημαίνει η λαϊκή εξέγερση που είναι σε εξέλιξη παίρνει διαφορετικές μορφές: επανεπιβεβαίωση των τοπικών και εθνικών ταυτοτήτων, ζήτηση για μεγαλύτερο δημοκρατικό έλεγχο, απόρριψη των κεντρώων πολιτικών κομμάτων, δυσπιστία απέναντι στους «ελίτ» και τους ειδικούς.
«Αυτή η αντίδραση ήταν προβλέψιμη. Κάποιο οικονομολόγοι, μεταξύ των οποίων και εγώ, είχαν προειδοποιήσει για τις συνέπειες της οικονομικής παγκοσμιοποίησης» γράφει ο ίδιος.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη έκπληξη είναι η μεγάλη στροφή των πολιτών προς τα δεξιά.
Στην Ευρώπη έχουν βγει στο προσκήνιο περισσότεροι εθνικιστές και λαϊκιστές, ενώ η Αριστερά έχει μείνει σε ελάχιστες χώρες, όπως η Ελλάδα κι η Ισπανία.
Στις ΗΠΑ, ο δεξιός δημαγωγός Donald Trump έχει καταφέρει να εκτοπίσει τους Ρεπουμπλικάνους, ενώ ο αριστερός Bernie Sanders δεν μπόρεσε να ξεπεράσει την Hillary Clinton.
«Η παγκοσμιοποίηση εντείνει τις ταξικές διαιρέσεις μεταξύ εκείνων που έχουν τους πόρους και τα κεφάλαια να κερδίσουν από τις παγκόσμιες αγορές και εκείνων δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο.
Το εισόδημα και οι ταξικές διακρίσεις παραδοσιακά ενισχύουν την Αριστερά.
Γιατί λοιπόν η Αριστερά δεν μπορεί να βγει στην αντεπίθεση; ειναι το ερώτημα που θέτει ο Rodrik.
Σύμφωνα με τον ίδιο, μια απάντηση είναι ότι το μεταναστευτικό έχει ξεπεράσει κάθε άλλο σοκ.
Η απειλή της μαζικής εισροής μεταναστών και προσφύγων επιδεινώνει την άνοδο της ακροδεξιάς, που ξέρει πολύ καλά πως να εκμεταλλευτεί το γεγονός.
Στο πλαίσιο αυτό δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι Δεξιοί πολιτικοί από τον Trump έως την Marine Le Pen έχουν στέλνουν συνεχώς μηνύματα για την εθνική επιβεβαίωση και κατά των μουσουλμάνων.
Η περίπτωση της Ελλάδας
Παράλληλα, ο Rodrik αναφέρεται στην περίπτωση της Ελλάδας και της Ισπανίας όσον αφορά στην επικράτηση της Αριστεράς.
«Στην Ελλάδα, συνέβη μεγάλο πολιτικό σφάλμα της επιβολής πολιτικών λιτότητας από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα αλλά και το ΔΝΤ.
Στην Ισπανία, οι περισσότεροι μετανάστες ήρθαν από χώρες πολιτισμικά παρόμοιες της Λατινικής Αμερικής. Και στις δύο χώρες, η ακροδεξιά δεν είχε το γόνιμο έδαφος που είχε αλλού».
Ωστόσο, ο ίδιος υποστηρίζει ότι η εμπειρία της Λατινικής Αμερικής και της Νότιας Ευρώπης αποκαλύπτει μια μεγαλύτερη αδυναμία της Αριστεράς: η απουσία ενός σαφούς προγράμματος για να αναδιαμορφώσει τον καπιταλισμό και την παγκοσμιοποίηση τον 21ο αιώνα.
«Από τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα έως τους Εργατικούς της Βραζιλίας, η Αριστερά δεν κατάφερε να καταλήξει σε ιδέες που είναι οικονομικά υγιείς και πολιτικά δημοφιλής, πέρα από βελτιωτική πολιτικής, όπως η αναδιανομή εισοδήματος» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον ίδιο μεγάλο μέρος της ευθύνης έχουν οι Αριστεροί οικονομολόγοι και τεχνοκράτες, οι οποίοι αντί να προωθήσουν ένα τέτοιο πρόγραμμα, τα παράτησαν πολύ γρήγορα και υποτάχθηκαν κι οι ίδιοι στην παγκοσμιοποίηση.
Η πιο μοιραία απόφαση
Όπως υποστηρίζει ο Rodrik η πιο μοιραία απόφαση για την παγκόσμια οικονομία τις τελευταίες 10ετίες ήταν η καθιέρωση της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων σαν ένα πρότυπο πολιτικής από την ΕΕ, τον ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ.
Τα καλά νέα όμως είναι ότι το κενό της Αριστεράς αναπληρώνεται και ότι πλέον δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύει κάποιος ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις.
Μάλιστα, ο ίδιος υποστηρίζει ότι η Αριστερά πλέον δεν έχει καμία δικαιολογία για να μην αξιοποιήσει αξιοσέβαστους οικονομολόγους για να διαμορφώσει πολιτική.
Μια κρίσιμη διαφορά ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά, είναι ότι η Δεξιά ευδοκιμεί στις ταξικές διακρίσεις («εμείς» εναντίον «αυτών»), ενώ η Αριστερά όταν πετυχαίνει, υπερνικά αυτές τις διακρίσεις μέσω των μεταρρυθμίσεων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών