Σύγχρονος πληροφοριακός πόλεμος και επιχειρήσεις υβριδικού πολέμου

Στη δεκαετία του 1990, κατέστη δημοσίως σαφές ότι η παγκοσμιοποίηση υπό τον καπιταλισμό παγιώνει την ανάδυση «ενός διεθνούς επιχειρηματικού πολιτισμού» («an international business civilization»), σύμφωνα με την ορολογία της Βρετανίδας διεθνολόγου Σούζαν Στρέιντζ (Susan Strange), η οποία έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του σύγχρονου ακαδημαϊκού πεδίου της διεθνούς πολιτικής οικονομίας. Στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης και της εξάπλωσης του «διεθνούς επιχειρηματικού πολιτισμού», εθνικές και υπερεθνικές καπιταλιστικές ελίτ, αρρήκτως συνδεδεμένες με κρατικές υπηρεσίες πληροφοριών και ασφάλειας (όπως, λ.χ., η αμερικανική CIA) και με διεθνείς ευρωατλαντικούς θεσμούς (όπως, λ.χ., το ΝΑΤΟ), δεν διστάζουν να χειραγωγήσουν για δικό τους όφελος ακόμη και τον επαναστατικό ρομαντισμό διαφόρων κοινωνικών ομάδων και γενικά τη λαϊκή αγανάκτηση.
Στη σύγχρονη εποχή, οι πληροφοριακοί πόλεμοι (information wars) και οι έγχρωμες επαναστάσεις (color revolutions) εκδηλώνουν μια ταχεία και οξεία υβριδικότητα: αποκτούν μεγαλύτερη πολυπλοκότητα και αφομοιώνουν τις «βέλτιστες πρακτικές» άλλων τύπων διαμαρτυρίας, με αποτέλεσμα να προσαρμόζονται σε ποικίλες μορφές και συνθήκες διεξαγωγής στρατιωτικών επιχειρήσεων. Αυτό φαίνεται σαφώς στις περιπτώσεις σύγχρονων έγχρωμων επαναστάσεων: το 2019, στη Βενεζουέλα, αναδύθηκε η νέα τεχνολογία για την εξύφανση πραξικοπημάτων (το λεγόμενο «προηγούμενο της Βενεζουέλας») η οποία συνδυάζει, πρώτον, στη «βάση», τη διοργάνωση μεγάλης κλίμακας συλλαλητηρίων (σύμφωνα με το σενάριο που παίχθηκε στο Μαϊντάν, στην Ουκρανία, το 2014) και, δεύτερον, στην «κορυφή», τη διεξαγωγή ενεργών ψυχολογικών επιχειρήσεων για τον επηρεασμό και τη χειραγώγηση του στενού κύκλου του ηγέτη μιας χώρας. Αυτή η τεχνολογία εξύφανσης πραξικοπημάτων έχει προσδιορίσει τον τρόπο εξέλιξης όλων των «έγχρωμων» τεχνολογιών. Τα μεγάλα συλλαλητήρια που έλαβαν χώρα στη Λευκορωσία το 2020 διοργανώθηκαν σύμφωνα με το «σενάριο Μαϊντάν» και ενισχύθηκαν από τη χρήση επικοινωνιακών τεχνολογιών και μεθόδων οργάνωσης ομάδων διαμαρτυρίας που αρχικώς είχαν σχεδιασθεί για την περίπτωση της Βενεζουέλας και αναδύθηκαν επίσης κατά τη διάρκεια της «έγχρωμης επανάστασης» στο Χονγκ Κονγκ (2019–2020).
Η τεχνολογία της πυροδότησης συγκρούσεων γύρω από μια μη-πολιτική ατζέντα δοκιμάστηκε αρχικά κατά τη διάρκεια του «electro Maidan» στην Αρμενία το 2015, και η τεχνολογία της οργάνωσης διαδηλωτών σε «σμήνη» (δηλαδή, σαν σμήνη μελισσών, που επιδεικνύουν υψηλότερη κινητικότητα από ό,τι ένα μεγάλο πλήθος εξαγριωμένων διαδηλωτών) δοκιμάστηκε αρχικά κατά τη διάρκεια των συλλαλητηρίων της Μόσχας, πριν και μετά από τις εκλογές γα τη Δούμα της Πόλης της Μόσχας το 2019 καθώς και στο Χαμπάροβσκ (ομοσπονδιακό υποκείμενο της Ρωσίας στο Διαμέρισμα της Άπω Ανατολής) το 2020.
Τον Φεβρουάριο του 2011, στο Mobile World Congress, στη Βαρκελώνη, ο Έρικ Σμιτ (Eric Schmidt), ομιλώντας ως ο εκτελεστικός πρόεδρος της αμερικανικής πολυεθνικής τεχνολογικής εταιρείας Google, δήλωσε ότι αισθανόταν υπερήφανος για τη δράση τού Αιγύπτιου μηχανικού ηλεκτρονικών υπολογιστών Ουάιελ Γκόνιμ (Wael Ghonim), ο οποίος, το 2008, διορίστηκε περιφερειακός διευθυντής μάρκετινγκ της Google στην Αίγυπτο, και, το 2011, συνέβαλε αποφασιστικά με την τεχνογνωσία του αναφορικώς με θέματα διαδικτυακού ακτιβισμού στην οργάνωση και στην τελική επιτυχία της κοινωνικής εξέγερσης που οδήγησε στην ανατροπή της αυταρχικής και διεφθαρμένης κυβέρνησης του Αιγύπτιου προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ (Hosni Mubarak, 1928–2020), την οποία, ενώ, επί μακρόν, υποστήριζαν και αξιοποιούσαν προς όφελός τους, οι Η.Π.Α. αποφάσισαν πλέον να ανατρέψουν και να αντικαταστήσουν με μια «φρέσκια», περισσότερο εξυπηρετική και περισσότερο κοινωνικώς αποδεκτή αιγυπτιακή κυβέρνηση στο πλαίσιο των νέων σχεδιασμών των Η.Π.Α. για τη Μέση Ανατολή (ο Ουάιελ Γκόνιμ περιέγραψε τη συμβολή του στην οργάνωση της κοινωνικής εξέγερσης που ανέτρεψε την κυβέρνηση του Μουμπάρακ στο βιβλίο του Revolution 2.0: The Power of People is Greater than the People in Power, Boston: Houghton Mifflin Harcourt, 2012).
Υπό τις προαναφερθείσες συνθήκες, οι πληροφοριακοί πόλεμοι τελικώς παύουν να αποτελούν απλές επιθετικές πληροφοριακές εκστρατείες και εξελίσσονται σε μείγματα μυστικών επιχειρήσεων, που βασίζονται σε εργασίες επιχειρησιακών, αναλυτικών και διοικητικών στελεχών μυστικών υπηρεσιών σε συνδυασμό με την εφαρμογή νέων μεθόδων ελέγχου του νου και της συμπεριφοράς του κοινού ανθρώπου. Η ανάδυση αυτών των νέων και υβριδικής φύσης μορφών και μεθόδων μη-συμβατικού πολέμου απαιτεί την ανάπτυξη νέων πολύπλοκων και επίσης υβριδικών μεθόδων και τεχνολογιών αντεπίθεσης. Σε αυτό το πλαίσιο, λ.χ., η ρωσική κυβέρνηση γνωρίζει ότι η εταιρεία Google διεξάγει μεγάλες κατασκοπευτικές επιχειρήσεις (στη Ρωσία όπως και σε πολλές άλλες χώρες) και παίζει καίριο ρόλο σε έγχρωμες επαναστάσεις, αλλά, αντί να επιβάλλει μια πολιτική άμεσων απαγορεύσεων σε βάρος της Google, η ρωσική κυβέρνηση διεξάγει μια πολύπλοκη και υβριδική αντι-επιχείρηση, στο πλαίσιο της οποίας, λ.χ., ρωσικές Αρχές επισημαίνουν στη Google σε ποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις παραβιάζει τη ρωσική νομοθεσία και υποχρεώνουν τη Google να διορθώσει τη συμπεριφορά της σε αυτές τις συγκεκριμένες περιπτώσεις, ενώ συγχρόνως, βεβαίως, αρμόδιες ρωσικές Αρχές εφαρμόζουν μια συστηματική πολιτική αντικατασκοπείας.
Τέλος, τα ανωτέρω προβληματίζουν κάθε σοβαρό και ειλικρινή πολιτικό και ιδεολόγο τόσο του συντηρητικού όσο και του προοδευτικού πολιτικού χώρου, καθώς ο σύγχρονος πληροφοριακός πόλεμος και οι επιχειρήσεις υβριδικού πολέμου που εξαπολύουν συγκεκριμένοι παράγοντες του «βαθέος κράτους» και των ελίτ «του διεθνούς επιχειρηματικού πολιτισμού» υπονομεύουν την πολιτική σκέψη και τους πολιτικούς θεσμούς και γενικά την ορθολογικότητα των λαϊκών μαζών.

www.bankingnews.gr