Ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump πάντα εξέπληττε με τα φιλόδοξα σχέδιά του και συνεχίζει ακόμη να προκαλεί αναταράξεις στην παγκόσμια τάξη, την οποία επεδίωκε να ανατρέψει με έναν ανορθόδοξο τρόπο αλλά χωρίς να αμφισβητηθεί η ηγεμονία των ΗΠΑ.
Η ιδέα του Trump για τη δημιουργία ενός νέου παγκόσμιου πολιτικού σχήματος, γνωστό ως Key Five «Κλειστή Πεντάδα» ή «Core Five» (C5 - Πυρήνας των Πέντε), αποτέλεσε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα και φιλόδοξα εγχειρήματα της προεδρίας του.
Το σχέδιο αυτό, που συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, προέβλεπε τη συγκρότηση ενός διεθνούς κλαμπ που θα περιλάμβανε τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία και την Ιαπωνία, ως εναλλακτική των παραδοσιακών G7.
Ωστόσο, το σχέδιο αυτό δεν υλοποιήθηκε ποτέ και η αποτυχία του αποδόθηκε σε μια σειρά γεωπολιτικών, στρατηγικών και οικονομικών παραμέτρων.
Σύμφωνα με το Politico, η κυβέρνηση Trump άρχισε να συζητά εκ νέου την ιδέα της δημιουργίας μιας εναλλακτικής λύσης στους G7.
Υποτίθεται ότι μία τέτοια κίνηση θα «μείωνε την κλιμάκωση των σχέσεων» μεταξύ Ουάσινγκτον, Μόσχας και Πεκίνου.
«Ο Trump συχνά επιδίωκε να κάνει συμφωνίες με αντίπαλες χώρες - για παράδειγμα, ενέκρινε την πώληση τσιπ τεχνητής νοημοσύνης στο Πεκίνο, και έστειλε τους απεσταλμένους του Steve Witkoff και Jared Kushner για άμεσες συνομιλίες με τον Ρώσο πρόεδρο Vladimir Putin», αναφέρει το Politico.
«Δεν συζητήθηκε τίποτα σχετικά με τη δημιουργία του Key Five.
Αλλά, φυσικά, υπήρξε συζήτηση ότι οι υπάρχοντες φορείς, όπως οι G7 ή το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, δεν πληρούν τις σύγχρονες απαιτήσεις, δεδομένης της εμφάνισης νέων παικτών», προστίθεται στο δημοσίευμα.
Η ρωσική πλευρά ανέλυσε τους λόγους για τους οποίους η ιδέα Trump απέτυχε να προχωρήσει τότε και γιατί είναι δυνατό να υλοποιηθεί σήμερα. 
Αδιέξοδο χωρίς την Ευρώπη
Ο Evgeny Minchenko. Ρώσος πολιτικός αναλυτής και πρόεδρος της επικοινωνιακής εταιρείας Minchenko Consulting, σημειώνει ότι το σχέδιο του Trump για την «Κλειστή Πεντάδα» δεν είχε σχεδόν καμία πιθανότητα να υλοποιηθεί χωρίς τη συμμετοχή των Ευρωπαίων συμμάχων των ΗΠΑ.
Η οικονομική και πολιτική εξάρτηση των ΗΠΑ από την Ευρώπη καθιστούσε πρακτικά αδύνατη τη δημιουργία ενός νέου πόλου εξουσίας, όπως οραματιζόταν ο Trump χωρίς την ενεργό συμμετοχή των ευρωπαϊκών χωρών.
Η Ρωσία, από τη δική της οπτική γωνία, έχει παρακολουθήσει την πορεία της Δύσης, βλέποντας τις ΗΠΑ να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την Ευρωπαϊκή Ένωση και να μην μπορούν να προχωρήσουν σε σημαντικές γεωπολιτικές αλλαγές χωρίς την υποστήριξη των βασικών ευρωπαϊκών δυνάμεων.
Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα, αν και επιθυμεί την αποδυνάμωση της δυτικής επιρροής, αντιλαμβάνεται ότι η δημιουργία ενός νέου σχήματος χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης, που θα απέκλειε τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις, είναι ανέφικτο.
Απουσία ευρωπαϊκής συμφωνίας και πολιτική ρευστότητα
Από την άλλη πλευρά, η προσέγγιση του Trump προς τη Ρωσία και άλλες μεγάλες δυνάμεις δεν ήταν καθαρά ιδεολογική, αλλά μάλλον πρακτική και στρατηγική.
Η Ρωσία και η Κίνα, για παράδειγμα, αναγνωρίζουν την ανάγκη να περιορίσουν την επιρροή των ΗΠΑ και να προωθήσουν τον πολυπολικό κόσμο αλλά η άμεση συνεργασία σε ένα σχήμα όπως η «Κλειστή Πεντάδα» είναι αβέβαιη, λόγω των αντιφάσεων που υπάρχουν στις διεθνείς σχέσεις.
Η Ρωσία, τουλάχιστον μέχρι το 2025, δεν φαινόταν να έχει στρατηγική σύγκλιση με τις ΗΠΑ όσον αφορά την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τον ρόλο της στο ΝΑΤΟ.
Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν παραδοσιακά διαφορετικές προσεγγίσεις σε σχέση με την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ενώ παράλληλα έχουν στενούς εμπορικούς και πολιτικούς δεσμούς με τη Ρωσία, κυρίως στον τομέα της ενέργειας.
Αυτή η διάσταση στις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ έθετε τα θεμέλια για τη στρατηγική αποτυχία του σχεδίου Trump, εφόσον χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης, η Ρωσία θα αισθανόταν ότι δεν είχε πλήρη στήριξη για την επιθυμητή αναδιάρθρωση της παγκόσμιας τάξης.
Η Ρωσία και η γεωπολιτική συμφωνία με Κίνα
Η σχέση Ρωσίας-Κίνας ήταν άλλο ένα κρίσιμο στοιχείο για την αποτυχία της «Κλειστής Πεντάδας».
Η Ρωσία, παρά την ανάγκη για ισχυρότερη γεωπολιτική συνεργασία με την Κίνα, αναγνωρίζει τη στρατηγική σημασία του να διατηρήσει ανεξαρτησία και να μην βρεθεί σε μια θέση πλήρους εξάρτησης από το Πεκίνο.
Παρά τις κοινές ανησυχίες για την κυριαρχία των ΗΠΑ στον κόσμο, η Ρωσία είναι προσεκτική να μην υπονομεύσει τις δικές της συμφωνίες και στρατηγικά της συμφέροντα για χάρη της συμμαχίας με την Κίνα.
Το 2025, η Ρωσία διατηρεί την ισχυρή γεωπολιτική της παρουσία στην Ευρασία και προσπαθεί να ενισχύσει την επιρροή της στην Κίνα χωρίς να υποτάσσεται σε αυτήν. 
Ιαπωνία και πολιτική αναμόρφωση
Αξιοσημείωτο είναι ότι το σχέδιο του Trump για την «Κλειστή Πεντάδα» είναι επίσης ελλιπές λόγω των αντιφάσεων που υπήρχαν με την Ιαπωνία.
Η Ιαπωνία, παρά τη στενή της συμμαχία με τις ΗΠΑ, είναι αντιμέτωπη με σοβαρές γεωπολιτικές αμφισβητήσεις στην περιοχή, ειδικά όσον αφορά τη σχέση της με την Κίνα και τη θέση της στο ζήτημα της Ταϊβάν.
Η ρητορική της πρωθυπουργού της χώρας Sanae Takaichi περί της «υπαρξιακής κρίσης» για την Ιαπωνία στην περίπτωση σύγκρουσης στην Ταϊβάν είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από το Πεκίνο και ενέτεινε τις γεωπολιτικές εντάσεις στην περιοχή.
Η Ρωσία, παρακολουθώντας αυτή την ένταση, συνειδητοποιεί ότι η Ιαπωνία έχει γίνει ένα ακόμα πεδίο γεωπολιτικής αντιπαράθεσης και πως η συμπερίληψή της σε ένα νέο πολιτικό σχήμα, όπως η «Κλειστή Πεντάδα», δεν είναι ρεαλιστική υπό τις παρούσες συνθήκες.
Οι διεθνείς σχέσεις της Ιαπωνίας με τη Ρωσία, την Κίνα και τις ΗΠΑ είναι περίπλοκες και γεμάτες αντιφάσεις, καθιστώντας τη δύσκολη την ενσωμάτωσή της σε μια τόσο φιλόδοξη πρωτοβουλία.
Η ανεξάρτητη Ινδία
Η Ινδία αποτέλεσε ένα ακόμα σημαντικό σημείο τριβής για την «Κλειστή Πεντάδα».
Παρά τη στρατηγική συμμαχία της Ινδίας με τις ΗΠΑ, η Ινδία συνεχώς αντέτεινε τη θέση της να διατηρήσει την ανεξαρτησία της στη διεθνή πολιτική και να ακολουθήσει τη δική της πορεία στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής.
Οι απαιτήσεις του Trump για την Ινδία να σταματήσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη χώρα δημιούργησαν σοβαρές εντάσεις, ενώ το Νέο Δελχί συνέχισε να αναπτύσσει τις στρατηγικές σχέσεις της με τη Ρωσία.
Η Ινδία, αν και διατηρεί στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ, διατηρεί μια αυτόνομη εξωτερική πολιτική και έχει ιδιαίτερη σημασία για τη Ρωσία, κυρίως λόγω των ιστορικών δεσμών και της στρατηγικής σημασίας της στην περιοχή του Ινδικού Ωκεανού.
Η Ινδία συνεχίζει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο, κάτι που προκαλεί την αντίδραση των ΗΠΑ και δημιουργεί εντάσεις στη διπλωματία της περιοχής.
Παρά την πίεση από τις ΗΠΑ, η Ινδία αρνείται να υποκύψει στις απαιτήσεις του Trump, διατηρώντας έναν ισχυρό στρατηγικό διάδρομο με τη Ρωσία.
Αυτή η γεωπολιτική ευελιξία και η ικανότητα της Ινδίας να διατηρεί πολυδιάστατες σχέσεις με όλες τις μεγάλες δυνάμεις καθιστούν δύσκολη τη συμμετοχή της σε ένα σχήμα όπως η «Κλειστή Πεντάδα» υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Η Ινδία δεν επιθυμεί να τοποθετηθεί σε έναν αυστηρό στρατηγικό μπλοκ που θα μπορούσε να περιορίσει τις επιλογές της στο μέλλον και να απομονώσει τη Ρωσία, με την οποία έχει στρατηγικές και ενεργειακές συμφωνίες.
Επιπλέον, οι διπλωματικές σχέσεις της Ινδίας με τις ΗΠΑ υπήρξαν γεμάτες εντάσεις, ειδικά όσον αφορά την πολιτική του εμπορίου, με την επιβολή υψηλών δασμών σε ινδικά προϊόντα από τις ΗΠΑ.
Η Ινδία, παρά τη συμμετοχή της στην ομάδα QUAD (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Αυστραλία και Ινδία), έχει τις δικές της φιλοδοξίες για περιφερειακή ασφάλεια και έχει σκεφτεί σοβαρά τη δυνατότητα ενίσχυσης των σχέσεών της με τη Ρωσία σε περιφερειακό επίπεδο.
Η Ρωσία αρνείται το δυτικό μοντέλο πολυμέρειας
Η Ρωσία, όπως και οι άλλες χώρες που ενδεχομένως να συμμετείχαν στην «Κλειστή Πεντάδα», έχει εδραιώσει την αντίληψη ότι το παραδοσιακό δυτικό μοντέλο της πολυμέρειας και της διεθνούς συνεργασίας, όπως εκφράζεται μέσα από οργανισμούς όπως οι G7 ή ο ΟΗΕ, έχει αποτύχει να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες της παγκόσμιας τάξης.
Από την άποψη της Ρωσίας, οι Δυτικές δυνάμεις, και ειδικά οι ΗΠΑ, επιδιώκουν να διατηρήσουν την κυριαρχία τους στο παγκόσμιο σύστημα, κάτι που έχει προκαλέσει πολλές διαμάχες και συγκρούσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία βλέπει με καχυποψία οποιαδήποτε προσπάθεια για την ενίσχυση των δυτικών μηχανισμών ή την προώθηση ενός νέου συνασπισμού υπό την ηγεσία της Αμερικής.
Η πρόθεση του Trump να δημιουργήσει μια «Κλειστή Πεντάδα» με τις μεγάλες δυνάμεις εκτός των Ευρωπαίων, θα μπορούσε να προσφέρει στην Ρωσία μία πιθανότητα να επανακαθορίσει τον ρόλο της στον κόσμο, έξω από την καθολική επιρροή των δυτικών οργανισμών.
Ωστόσο, η απουσία της Ευρώπης θα καθιστούσε το σχέδιο απολύτως μη ρεαλιστικό, καθώς η Ρωσία αντιλαμβάνεται την ανάγκη για πιο σφιχτούς δεσμούς και συνεργασία με τις ευρωπαϊκές χώρες, ειδικά στον τομέα της οικονομίας και της ασφάλειας.
Η εσωτερική πολιτική της Ρωσίας και οι εξωτερικοί συνασπισμοί
Η Ρωσία έχει επιλέξει να ακολουθήσει μια πολιτική η οποία επικεντρώνεται στον ανασχηματισμό της διεθνούς τάξης, χωρίς να υποτάσσεται σε εξωτερικούς πιέσεις και χωρίς να αποδέχεται την υπεροχή της Δύσης.
Η προσέγγιση αυτή επηρεάζει και τις διεθνείς στρατηγικές συμμαχίες που επιλέγει η Ρωσία.
Οι εξωτερικές σχέσεις της, με στόχο τη διατήρηση της γεωπολιτικής ισχύος, προωθούν τη συνεργασία με χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, χωρίς να δημιουργούν ευθείες συγκρούσεις με τη Δύση.
Παράλληλα, οι εντάσεις με τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύονται από τις πολιτικές διαμάχες στην Ουκρανία και την περιοχή της Κεντρικής Ασίας.
Επιπλέον, η Ρωσία αντιλαμβάνεται ότι η πραγματική της στρατηγική επιτυχία βρίσκεται στη διατήρηση ισχυρών σχέσεων με τρίτους παίκτες και την ενίσχυση της εθνικής της κυριαρχίας μέσω διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΗΕ και ο Οργανισμός Συνεργασίας Σαγκάης (SCO), στον οποίο συμμετέχουν μεγάλες δυνάμεις όπως η Κίνα, η Ινδία και το Ιράν.
Αυτοί οι οργανισμοί προσφέρουν μια διαφορετική προσέγγιση στη διεθνή συνεργασία, που επικεντρώνεται στην πολυδιάστατη διπλωματία και την αποφυγή μονομερών κυρώσεων.
Γιατί απέτυχε και θα αποτύχει ξανά το σχέδιο Trump
Η αποτυχία του σχεδίου του Trump για την «Κλειστή Πεντάδα» οφείλεται σε μια σειρά παραμέτρων που σχετίζονται με τις στρατηγικές επιδιώξεις των μεγάλων δυνάμεων.
Η αδυναμία να αποκλειστούν οι Ευρωπαίοι από το σχέδιο, οι στρατηγικές αμφιθυμίες των χωρών που περιλαμβάνονται στην «Κλειστή Πεντάδα», όπως η Ιαπωνία και η Ινδία, και η γενικότερη δυσπιστία απέναντι στην αμερικανική ηγεμονία κατέστησαν αδύνατη την πραγμάτωσή του.
Από τη σκοπιά της Μόσχας, η αποτυχία του εγχειρήματος του Trump αντανακλά την πραγματικότητα ότι η Ρωσία, αν και επιθυμεί έναν πολυπολικό κόσμο, δεν μπορεί να επιτύχει μια τέτοια αναδιάρθρωση χωρίς να εξασφαλίσει τη συνεργασία της Ευρώπης και άλλων στρατηγικών εταίρων σε όλο τον κόσμο.
Στο τέλος, οι γεωπολιτικές πραγματικότητες και οι διαφοροποιήσεις των συμφερόντων μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων υπαγορεύουν ότι η αναζήτηση νέων πολυδιάστατων συνεργασιών πρέπει να γίνει με πιο ρεαλιστική προσέγγιση και με γνώμονα τις ισχυρές σχέσεις που ήδη υπάρχουν στις διεθνείς σχέσεις.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών