Οι κεντρικές τράπεζες και οι ρυθμιστικές αρχές δεν μπορούν πλέον να προσκολλώνται σε παλιές δοξασίες και μύθους, όπως η «ανεξαρτησία» τους, τη στιγμή που βλέπουμε πολιτικούς να αποδομούν τους κανόνες του παιχνιδιού για να εξυπηρετήσουν τις δικές τους ανάγκες ισχύος
Ένα ερώτημα απασχολεί αυτούς που προσπαθούν να προβλέψουν τη μακροπρόθεση πόρεια των αγορών: Bρισκόμαστε άραγε μπροστά σε ένα κυκλικό ή δομικό σημείο καμπής στις χρηματοπιστωτικές αγορές;
Η κυκλική άποψη είναι ότι βραχυπρόθεσμα ανεβαίνουμε ή κατεβαίνουμε μέσα σε μια χρηματιστηριακή «φούσκα».
Η κυκλική αντίληψη για τις χρηματαγορές αναφέρεται στην ιδέα ότι οι αγορές κινούνται σε επαναλαμβανόμενους κύκλους που συνδέονται με την οικονομία, την ψυχολογία των επενδυτών και τις μακροοικονομικές συνθήκες.
Σύμφωνα με αυτήν την προσέγγιση, οι χρηματαγορές δεν ακολουθούν τυχαία πορεία, αλλά περνούν από διακριτές φάσεις:
1. Φάση ανόδου (Expansion) – η οικονομία αναπτύσσεται, οι επενδύσεις αυξάνονται, οι τιμές των μετοχών ανεβαίνουν.
2. Κορυφή (Peak) – υπερβολική αισιοδοξία, υπερτιμήσεις, αυξημένο ρίσκο.
3. Κάμψη/Ύφεση (Recession/Contraction) – μείωση κερδών, διόρθωση τιμών, αύξηση απαισιοδοξίας.
4. Πυθμένας (Trough) – χαμηλές τιμές, απώλεια εμπιστοσύνης, αλλά δημιουργούνται ευκαιρίες αγοράς.
Η δομική άποψη είναι ότι βαθύτερες αλλαγές αλλάζουν το περιβάλλον των αγορών, με κινητήριες δυνάμεις όπως η παγκοσμιοποίηση (ή αποπαγκοσμιοποίηση στην περίπτωσή μας), η τεχνολογία, η δημογραφία, η κλιματική αλλαγή και τα τοπικά και γεωπολιτικά θέματα.
Η απλή απάντηση είναι ότι δεν βρισκόμαστε σε δίλημμα «είτε το ένα είτε το άλλο», αλλά σε έναν πολυδιάστατο, ταυτόχρονο συστημικό μετασχηματισμό.
Ο Henry Kissinger είχε δίκιο όταν επισήμανε ότι οι Αμερικανοί πιστεύουν πως υπάρχει λύση για κάθε πρόβλημα, ενώ οι Κινέζοι γνωρίζουν ότι με κάθε λύση μπορεί να αναδυθούν περισσότερα προβλήματα.
Ζούμε έναν μετασχηματισμό σύνθετων συστημάτων, όπου τα υποσυστήματα αλληλεπιδρούν για να αλλάξουν το σύνολο, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει τα μέρη.
Πρόκειται για μια περισσότερο «βιολογικής έμπνευσης» ανάλυση, πολύ διαφορετική από την «φυσικοκεντρική» θεώρηση του χρήματος, της χρηματοδότησης των επενδύσεων και της πραγματικής οικονομίας.
Οι τρεις κόσμοι
Ας μην ξεχνάμε ότι η χρηματοδότηση υπήρξε πάντα παράγωγο της πραγματικής οικονομίας.
Ο αυστριακής καταγωγής Βρετανός φιλόσοφος Karl Popper (1902-1994) έβλεπε την πραγματικότητα και την ανθρώπινη αντίληψη να αποτυπώνεται σε τρεις κόσμους: τον πρώτο, φυσικό• τον δεύτερο, νοητικό και τον παράγωγο τρίτο κόσμο, όπου η ανθρώπινη αλληλεπίδραση με τη φύση διαμορφώνει και εξελίσσει τη γλώσσα, την επιστήμη, τον πολιτισμό και τον πολιτισμό.
Το χρήμα κινείται ανάμεσα στον δεύτερο και τον τρίτο κόσμο ως παράγωγο των φυσικών αγαθών, όπως τα κοχύλια, τα χρυσά, αργυρά ή χάλκινα νομίσματα, δηλαδή φυσικά αντικείμενα στα οποία οι άνθρωποι αποδίδουν αξία.
Η ιδιαιτερότητα του χρήματος, την οποία ανέδειξε η εμφάνιση των κρυπτονομισμάτων, είναι ότι οι υποχρεώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν ως περιουσιακά στοιχεία μέσω της «τοκενoποίησης» (το ψηφιακό τους αποτύπωμα... σε ένα σύννεφο).
Η ψηφιοποίηση είναι μια αναπαράσταση φυσικών περιουσιακών στοιχείων και, διευκολύνοντας τον κατακερματισμό ή την εμπορευσιμότητά τους, δημιουργούμε τον τρίτο κόσμο του σύνθετου χρήματος — μια τοκενoποιημένη, εμπορεύσιμη χρηματοπιστωτική αγορά που μπορεί να αναπτυχθεί ταχύτερα από τα υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία.
Η εμπιστοσύνη είναι κρίσιμη για το χρήμα: χωρίς αυτήν, το χρήμα χάνει την αξία του.
Τα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να δημιουργηθούν μέσω της επέκτασης υποχρεώσεων μόνο όταν τα αντισυμβαλλόμενα μέρη είναι διατεθειμένα να τηρήσουν αυτές τις υποχρεώσεις ως περιουσιακά στοιχεία.
Οι κατακλυσμικές αλλαγές
Από το 1980, όπου η χρηματοοικονομική αγορά και παγκόσμιο ΑΕΠ ήταν περίπου ίσα, τα παγκόσμια χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία έχουν φτάσει σε αξία περίπου 4,5 φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ, ενώ τα εκκρεμή συμβόλαια στην αγορά εξωχρηματιστηριακών παραγώγων ανήλθαν στα 729,8 τρισ. δολάρια στα μέσα του 2024.
Οι συναλλαγές συναλλάγματος το 2022 έφταναν τα 7,5 τρισ. δολάρια την ημέρα, πάνω από έξι φορές τον όγκο του 2001.
Η τεχνολογία κατέστησε εφικτό στις αγορές να συναλλάσσονται σε τεράστια κλίμακα, φθηνότερα, ταχύτερα και με μεγαλύτερη συγκέντρωση απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Οι κεντρικές τράπεζες έμαθαν πικρά από την ιστορία ότι οι μοχλευμένοι θεσμοί, όπως οι τράπεζες, είναι ευάλωτοι σε πανικούς μαζικών αναλύψεων στις καταθέσεις, που μπορούν να προκαλέσουν κρίσεις ρευστότητας και αναταράξεις στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων.
Αυτό οδήγησε σε αυστηρή ρύθμιση των τραπεζών.
Ως αποτέλεσμα, η δραστηριότητα μετακινήθηκε από τις αυστηρά ρυθμιζόμενες τράπεζες σε μη τραπεζικούς χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές, τη λεγόμενη «σκιώδη τραπεζική».
Όταν τα περιθώρια επιτοκίων των τραπεζών ρυθμίζονταν αυστηρά, ο δανεισμός υψηλού επιτοκίου μετακινήθηκε στις εταιρείες καρτών, κι έτσι οι καταναλωτές πλήρωναν περισσότερα για δάνεια με κάρτες.
Αντίστοιχα, τα περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση μεταφέρθηκαν σε εξειδικευμένους διαχειριστές όπως η BlackRock και η Vanguard.
Παράλληλα, αναδύθηκαν «market makers» με υψηλής συχνότητας συναλλαγές και αλγορίθμους, όπως η Citadel Securities και η Jane Street, που αμφισβήτησαν τις παραδοσιακές επενδυτικές τράπεζες, όπως η Goldman Sachs και η Morgan Stanley.
Η μάχη για το μέλλον της χρηματοδότησης θα διαξαχθεί ψηφιακά
Η θεωρία σύνθετων συστημάτων - που έχει ξεπεράσει τα πορίσματα των νεοκλασικών οικονομιών σε αυτό το σύνθετο περιβάλλον - μας λέει ότι η αλλαγή θα συντελεστεί σε τέσσερις τομείς – το «μέτα» (το παράδειγμα ή η κοσμοθεωρία), το «μάκρο» (το γενικό περιβάλλον), το «μίκρο» (οι λεπτομέρειες κάθε συγκυρίας) και το «μέσο» (οι θεσμοί που συνδέουν το μάκρο με το μίκρο επίπεδο).
Το πρόβλημα με τη χάραξη πολιτικής είναι ότι επιχειρούμε να αναλύσουμε την εμφάνιση ενός δυναμικού και χαοτικού οικοσυστήματος του 21ου αιώνα με θεωρίες γραμμικές, σειριακές και σχεδόν στατικές του 19ου αιώνα.
Τα σύνθετα συστήματα δεν υπακούν σε απλοϊκές θεωρίες με υποτιθέμενες καθολικές αρχές.
Οι επιστημονικές εξηγήσεις δεν είναι πλήρεις, επειδή υπάρχουν υπερβολικά πολλοί άγνωστες παράμετροι. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να καλύψει κάποια κενά στις «γνωστές άγνωστες μεταβλητές», αλλά οι πλήρεις συνέπειες της χρήσης της παραμένουν άγνωστες.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τις κεντρικές τράπεζες, τους χρηματοπιστωτικούς ρυθμιστές και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής;
Τα σύνθετα συστήματα έχουν εξαρτήσεις από την πορεία τους, που σημαίνει ότι η ιστορία και το πλαίσιο έχουν σημασία, αλλά οι εξελικτικές τους διαδρομές είναι αποτέλεσμα μυριάδων αλληλεπιδράσεων, κάποιες σε κρίσεις, άλλες σε αθόρυβες αλλά σεισμικές μετατοπίσεις.
BTC Ranks Among Top 10 Global Assets by Value - Στην κορυφή των παγκόσμιων assets το Bitcoin
Ο θαυμαστός καινούργιος κόσμος
Οι κεντρικές τράπεζες και οι ρυθμιστικές αρχές δεν μπορούν πλέον να προσκολλώνται σε παλιές δόξες και μύθους, όπως η «ανεξαρτησία» τους, τη στιγμή που βλέπουμε πολιτικούς να αποδομούν τους κανόνες του παιχνιδιού για να εξυπηρετήσουν τις δικές τους ανάγκες ισχύος.
Οι τεχνολογικοί γίγαντες είναι σήμερα μεγαλύτεροι από τις τράπεζες και χρησιμοποιούν την οικονομική και πολιτική τους ισχύ για να επηρεάσουν τους κανόνες της αγοράς, χρηματοδοτούμενοι από «φούσκες εκκίνησης» όπου η άνοδος της κεφαλαιοποίησης χρηματοδοτεί την εξαγορά νεοφυών επιχειρήσεων ή πολιτικής επιρροής.
Η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα stablecoins, ψηφιακά token συνδεδεμένα με νομίσματα fiat, χρυσό, εμπορεύματα ή ακόμη και αποθέματα ενέργειας ή άνθρακα.
Όμως, αν το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο είναι ασταθές – όπως το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ, που αυξάνεται με μη βιώσιμο ρυθμό – θα είναι σταθερό το παράγωγο χρηματοοικονομικό προϊόν;
Θα χρησιμοποιήσουν οι τεχνολογικοί γίγαντες που ίσως εκδώσουν αυτά τα token την ισχύ τους για να συντηρήσουν μια ασταμάτητη άνοδο σε άλλη μια χρηματοπιστωτική φούσκα;
Αυτά είναι κρίσιμα ερωτήματα, διότι ο αγώνας για επικράτηση σε γεωπολιτικό επίπεδο δεν αφορά μόνο τα δικαιώματα σε ενέργεια, νερό, τρόφιμα και σπάνια μέταλλα, αλλά και τη στρατιωτική και πολιτική ισχύ, που χρηματοδοτείται από το χρήμα.
Η μόνη βεβαιότητα είναι περισσότερη αβεβαιότητα — αλλά το χρήμα θα παίξει κρίσιμο ρόλο στην ιστορία που εκτυλίσσεται.
www.bankingnews.gr
Η κυκλική άποψη είναι ότι βραχυπρόθεσμα ανεβαίνουμε ή κατεβαίνουμε μέσα σε μια χρηματιστηριακή «φούσκα».
Η κυκλική αντίληψη για τις χρηματαγορές αναφέρεται στην ιδέα ότι οι αγορές κινούνται σε επαναλαμβανόμενους κύκλους που συνδέονται με την οικονομία, την ψυχολογία των επενδυτών και τις μακροοικονομικές συνθήκες.
Σύμφωνα με αυτήν την προσέγγιση, οι χρηματαγορές δεν ακολουθούν τυχαία πορεία, αλλά περνούν από διακριτές φάσεις:
1. Φάση ανόδου (Expansion) – η οικονομία αναπτύσσεται, οι επενδύσεις αυξάνονται, οι τιμές των μετοχών ανεβαίνουν.
2. Κορυφή (Peak) – υπερβολική αισιοδοξία, υπερτιμήσεις, αυξημένο ρίσκο.
3. Κάμψη/Ύφεση (Recession/Contraction) – μείωση κερδών, διόρθωση τιμών, αύξηση απαισιοδοξίας.
4. Πυθμένας (Trough) – χαμηλές τιμές, απώλεια εμπιστοσύνης, αλλά δημιουργούνται ευκαιρίες αγοράς.
Η δομική άποψη είναι ότι βαθύτερες αλλαγές αλλάζουν το περιβάλλον των αγορών, με κινητήριες δυνάμεις όπως η παγκοσμιοποίηση (ή αποπαγκοσμιοποίηση στην περίπτωσή μας), η τεχνολογία, η δημογραφία, η κλιματική αλλαγή και τα τοπικά και γεωπολιτικά θέματα.
Η απλή απάντηση είναι ότι δεν βρισκόμαστε σε δίλημμα «είτε το ένα είτε το άλλο», αλλά σε έναν πολυδιάστατο, ταυτόχρονο συστημικό μετασχηματισμό.
Ο Henry Kissinger είχε δίκιο όταν επισήμανε ότι οι Αμερικανοί πιστεύουν πως υπάρχει λύση για κάθε πρόβλημα, ενώ οι Κινέζοι γνωρίζουν ότι με κάθε λύση μπορεί να αναδυθούν περισσότερα προβλήματα.
Ζούμε έναν μετασχηματισμό σύνθετων συστημάτων, όπου τα υποσυστήματα αλληλεπιδρούν για να αλλάξουν το σύνολο, το οποίο με τη σειρά του επηρεάζει τα μέρη.
Πρόκειται για μια περισσότερο «βιολογικής έμπνευσης» ανάλυση, πολύ διαφορετική από την «φυσικοκεντρική» θεώρηση του χρήματος, της χρηματοδότησης των επενδύσεων και της πραγματικής οικονομίας.
Οι τρεις κόσμοι
Ας μην ξεχνάμε ότι η χρηματοδότηση υπήρξε πάντα παράγωγο της πραγματικής οικονομίας.
Ο αυστριακής καταγωγής Βρετανός φιλόσοφος Karl Popper (1902-1994) έβλεπε την πραγματικότητα και την ανθρώπινη αντίληψη να αποτυπώνεται σε τρεις κόσμους: τον πρώτο, φυσικό• τον δεύτερο, νοητικό και τον παράγωγο τρίτο κόσμο, όπου η ανθρώπινη αλληλεπίδραση με τη φύση διαμορφώνει και εξελίσσει τη γλώσσα, την επιστήμη, τον πολιτισμό και τον πολιτισμό.
Το χρήμα κινείται ανάμεσα στον δεύτερο και τον τρίτο κόσμο ως παράγωγο των φυσικών αγαθών, όπως τα κοχύλια, τα χρυσά, αργυρά ή χάλκινα νομίσματα, δηλαδή φυσικά αντικείμενα στα οποία οι άνθρωποι αποδίδουν αξία.
Η ιδιαιτερότητα του χρήματος, την οποία ανέδειξε η εμφάνιση των κρυπτονομισμάτων, είναι ότι οι υποχρεώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν ως περιουσιακά στοιχεία μέσω της «τοκενoποίησης» (το ψηφιακό τους αποτύπωμα... σε ένα σύννεφο).
Η ψηφιοποίηση είναι μια αναπαράσταση φυσικών περιουσιακών στοιχείων και, διευκολύνοντας τον κατακερματισμό ή την εμπορευσιμότητά τους, δημιουργούμε τον τρίτο κόσμο του σύνθετου χρήματος — μια τοκενoποιημένη, εμπορεύσιμη χρηματοπιστωτική αγορά που μπορεί να αναπτυχθεί ταχύτερα από τα υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία.
Η εμπιστοσύνη είναι κρίσιμη για το χρήμα: χωρίς αυτήν, το χρήμα χάνει την αξία του.
Τα περιουσιακά στοιχεία μπορούν να δημιουργηθούν μέσω της επέκτασης υποχρεώσεων μόνο όταν τα αντισυμβαλλόμενα μέρη είναι διατεθειμένα να τηρήσουν αυτές τις υποχρεώσεις ως περιουσιακά στοιχεία.
Οι κατακλυσμικές αλλαγές
Από το 1980, όπου η χρηματοοικονομική αγορά και παγκόσμιο ΑΕΠ ήταν περίπου ίσα, τα παγκόσμια χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία έχουν φτάσει σε αξία περίπου 4,5 φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ, ενώ τα εκκρεμή συμβόλαια στην αγορά εξωχρηματιστηριακών παραγώγων ανήλθαν στα 729,8 τρισ. δολάρια στα μέσα του 2024.
Οι συναλλαγές συναλλάγματος το 2022 έφταναν τα 7,5 τρισ. δολάρια την ημέρα, πάνω από έξι φορές τον όγκο του 2001.
Η τεχνολογία κατέστησε εφικτό στις αγορές να συναλλάσσονται σε τεράστια κλίμακα, φθηνότερα, ταχύτερα και με μεγαλύτερη συγκέντρωση απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Οι κεντρικές τράπεζες έμαθαν πικρά από την ιστορία ότι οι μοχλευμένοι θεσμοί, όπως οι τράπεζες, είναι ευάλωτοι σε πανικούς μαζικών αναλύψεων στις καταθέσεις, που μπορούν να προκαλέσουν κρίσεις ρευστότητας και αναταράξεις στις τιμές των περιουσιακών στοιχείων.
Αυτό οδήγησε σε αυστηρή ρύθμιση των τραπεζών.
Ως αποτέλεσμα, η δραστηριότητα μετακινήθηκε από τις αυστηρά ρυθμιζόμενες τράπεζες σε μη τραπεζικούς χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές, τη λεγόμενη «σκιώδη τραπεζική».
Όταν τα περιθώρια επιτοκίων των τραπεζών ρυθμίζονταν αυστηρά, ο δανεισμός υψηλού επιτοκίου μετακινήθηκε στις εταιρείες καρτών, κι έτσι οι καταναλωτές πλήρωναν περισσότερα για δάνεια με κάρτες.
Αντίστοιχα, τα περιουσιακά στοιχεία υπό διαχείριση μεταφέρθηκαν σε εξειδικευμένους διαχειριστές όπως η BlackRock και η Vanguard.
Παράλληλα, αναδύθηκαν «market makers» με υψηλής συχνότητας συναλλαγές και αλγορίθμους, όπως η Citadel Securities και η Jane Street, που αμφισβήτησαν τις παραδοσιακές επενδυτικές τράπεζες, όπως η Goldman Sachs και η Morgan Stanley.
Η μάχη για το μέλλον της χρηματοδότησης θα διαξαχθεί ψηφιακά
Η θεωρία σύνθετων συστημάτων - που έχει ξεπεράσει τα πορίσματα των νεοκλασικών οικονομιών σε αυτό το σύνθετο περιβάλλον - μας λέει ότι η αλλαγή θα συντελεστεί σε τέσσερις τομείς – το «μέτα» (το παράδειγμα ή η κοσμοθεωρία), το «μάκρο» (το γενικό περιβάλλον), το «μίκρο» (οι λεπτομέρειες κάθε συγκυρίας) και το «μέσο» (οι θεσμοί που συνδέουν το μάκρο με το μίκρο επίπεδο).
Το πρόβλημα με τη χάραξη πολιτικής είναι ότι επιχειρούμε να αναλύσουμε την εμφάνιση ενός δυναμικού και χαοτικού οικοσυστήματος του 21ου αιώνα με θεωρίες γραμμικές, σειριακές και σχεδόν στατικές του 19ου αιώνα.
Τα σύνθετα συστήματα δεν υπακούν σε απλοϊκές θεωρίες με υποτιθέμενες καθολικές αρχές.
Οι επιστημονικές εξηγήσεις δεν είναι πλήρεις, επειδή υπάρχουν υπερβολικά πολλοί άγνωστες παράμετροι. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να καλύψει κάποια κενά στις «γνωστές άγνωστες μεταβλητές», αλλά οι πλήρεις συνέπειες της χρήσης της παραμένουν άγνωστες.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τις κεντρικές τράπεζες, τους χρηματοπιστωτικούς ρυθμιστές και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής;
Τα σύνθετα συστήματα έχουν εξαρτήσεις από την πορεία τους, που σημαίνει ότι η ιστορία και το πλαίσιο έχουν σημασία, αλλά οι εξελικτικές τους διαδρομές είναι αποτέλεσμα μυριάδων αλληλεπιδράσεων, κάποιες σε κρίσεις, άλλες σε αθόρυβες αλλά σεισμικές μετατοπίσεις.
BTC Ranks Among Top 10 Global Assets by Value - Στην κορυφή των παγκόσμιων assets το Bitcoin
Ο θαυμαστός καινούργιος κόσμος
Οι κεντρικές τράπεζες και οι ρυθμιστικές αρχές δεν μπορούν πλέον να προσκολλώνται σε παλιές δόξες και μύθους, όπως η «ανεξαρτησία» τους, τη στιγμή που βλέπουμε πολιτικούς να αποδομούν τους κανόνες του παιχνιδιού για να εξυπηρετήσουν τις δικές τους ανάγκες ισχύος.
Οι τεχνολογικοί γίγαντες είναι σήμερα μεγαλύτεροι από τις τράπεζες και χρησιμοποιούν την οικονομική και πολιτική τους ισχύ για να επηρεάσουν τους κανόνες της αγοράς, χρηματοδοτούμενοι από «φούσκες εκκίνησης» όπου η άνοδος της κεφαλαιοποίησης χρηματοδοτεί την εξαγορά νεοφυών επιχειρήσεων ή πολιτικής επιρροής.
Η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα stablecoins, ψηφιακά token συνδεδεμένα με νομίσματα fiat, χρυσό, εμπορεύματα ή ακόμη και αποθέματα ενέργειας ή άνθρακα.
Όμως, αν το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο είναι ασταθές – όπως το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ, που αυξάνεται με μη βιώσιμο ρυθμό – θα είναι σταθερό το παράγωγο χρηματοοικονομικό προϊόν;
Θα χρησιμοποιήσουν οι τεχνολογικοί γίγαντες που ίσως εκδώσουν αυτά τα token την ισχύ τους για να συντηρήσουν μια ασταμάτητη άνοδο σε άλλη μια χρηματοπιστωτική φούσκα;
Αυτά είναι κρίσιμα ερωτήματα, διότι ο αγώνας για επικράτηση σε γεωπολιτικό επίπεδο δεν αφορά μόνο τα δικαιώματα σε ενέργεια, νερό, τρόφιμα και σπάνια μέταλλα, αλλά και τη στρατιωτική και πολιτική ισχύ, που χρηματοδοτείται από το χρήμα.
Η μόνη βεβαιότητα είναι περισσότερη αβεβαιότητα — αλλά το χρήμα θα παίξει κρίσιμο ρόλο στην ιστορία που εκτυλίσσεται.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών