Το παγκόσμιο χρέος σταθεροποιήθηκε αλλά παραμένει σε υψηλά επίπεδα
Σε ιδιαίτερα αυξημένα επίπεδα παραμένει το παγκόσμιο χρέος, παρότι η συνεχιζόμενη μείωση του δανεισμού στον ιδιωτικό τομέα αντιστάθμισε τον κρατικό δανεισμό, που έχει φύγει πέρα από κάθε έλεγχο.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση της Βάσης Δεδομένων Παγκόσμιου Χρέους του ΔΝΤ, το συνολικό χρέος πέρυσι δεν μεταβλήθηκε σημαντικά, παραμένοντας λίγο πάνω από το 235% του παγκόσμιου ΑΕΠ,.
Το ιδιωτικό χρέος υποχώρησε κάτω από το 143% του ΑΕΠ, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2015, αντανακλώντας μια μείωση στις υποχρεώσεις των νοικοκυριών και μικρή μεταβολή στο χρέος των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων.
Αντίθετα, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε σχεδόν στο 93%, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων μας, που στηρίζεται σε ετήσια έρευνα για το μέγεθος και τη σύνθεση του χρέους που κατέχουν κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Σε όρους δολαρίου ΗΠΑ, το συνολικό χρέος αυξήθηκε ελαφρά στα 251 τρισ. δολάρια, με το δημόσιο χρέος να ανέρχεται σε 99,2 τρισ. και το ιδιωτικό χρέος να μειώνεται στα 151,8 τρισ.
Αποκλίσεις ανάμεσα στις χώρες
Αυτοί οι παγκόσμιοι μέσοι όροι κρύβουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα σε χώρες και ομάδες εισοδήματος.
Όπως έδειξε το Fiscal Monitor του Απριλίου, οι ΗΠΑ και η Κίνα εξακολουθούν να παίζουν κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της δυναμικής του παγκόσμιου χρέους.
Παράλληλα, τα επίπεδα χρέους και ελλειμμάτων σε πολλές χώρες παραμένουν υψηλά και ανησυχητικά σε σύγκριση με ιστορικά δεδομένα, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες.
Στις ΗΠΑ, το συνολικό χρέος της γενικής κυβέρνησης πέρυσι αυξήθηκε στο 121% του ΑΕΠ (από 119%), ενώ η Κίνα κατέγραψε άνοδο στο 88% (από 82%). Εξαιρουμένων των ΗΠΑ, το δημόσιο χρέος στις ανεπτυγμένες οικονομίες μειώθηκε κατά περισσότερες από 2,5 ποσοστιαίες μονάδες στο 110% του ΑΕΠ.
Αυξήσεις σε ορισμένες μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο αντισταθμίστηκαν από μειώσεις στην Ιαπωνία και σε μικρότερες οικονομίες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία.
Εξαιρουμένης της Κίνας, το δημόσιο χρέος στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες υποχώρησε ελαφρά, κάτω από το 56% κατά μέσο όρο.
Οι τάσεις στο ιδιωτικό χρέος παρουσίασαν μεγάλες διαφοροποιήσεις. Στις ΗΠΑ, καταγράφηκε σημαντική πτώση κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες, στο 143% του ΑΕΠ, ενώ η Κίνα σημείωσε αύξηση κατά 6 μονάδες, στο 206%.
Σε άλλες αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες οικονομίες, ο ιδιωτικός δανεισμός αυξήθηκε σε μεγάλες οικονομίες όπως η Βραζιλία, η Ινδία και το Μεξικό, αλλά μειώθηκε σε χώρες όπως η Χιλή, η Κολομβία και η Ταϊλάνδη.
Τι καθοδηγεί δημόσιο και ιδιωτικό χρέος;
Το επίμονα υψηλό παγκόσμιο δημοσιονομικό έλλειμμα, που ανέρχεται κατά μέσο όρο γύρω στο 5% του ΑΕΠ, είναι ο βασικός παράγοντας ανόδου του δημόσιου χρέους.
Το έλλειμμα αυτό εξακολουθεί να αντανακλά το κόστος-κληρονομιά της Covid-19 –όπως επιδοτήσεις και κοινωνικές παροχές– σε συνδυασμό με την αύξηση των καθαρών δαπανών για τόκους.
Η μείωση του ιδιωτικού χρέους οφείλεται σε διαφορετικούς παράγοντες ανάλογα με τη χώρα και την ομάδα εισοδήματος.
Σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες, οι επιχειρήσεις δανείζονται λιγότερο, πιθανόν σε απάντηση στις υποτονικές προοπτικές ανάπτυξης, συνεχίζοντας μια τάση που ξεκίνησε το 2023.
Στις ΗΠΑ, οι ισχυρές εταιρικές θέσεις και τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα συμβάλλουν επίσης στη μείωση του δανεισμού.
Σε άλλες περιπτώσεις, η αύξηση του δημόσιου χρέους παράλληλα με την πτώση του ιδιωτικού χρέους υποδηλώνει φαινόμενο «εκτοπισμού», όπου ο βαρύς δημόσιος δανεισμός περιορίζει τη διαθεσιμότητα ή αυξάνει το κόστος της πίστωσης για τον ιδιωτικό τομέα.
Στην Κίνα, η αύξηση του ιδιωτικού χρέους προήλθε κυρίως από το χρέος των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων.
Η άνοδος αυτή, παρά τη συνεχιζόμενη αδυναμία στον τομέα ακινήτων, αντανακλά την άφθονη διαθεσιμότητα πίστωσης, ιδίως για τη στήριξη στρατηγικών κλάδων.
Αντίθετα, το χρέος των νοικοκυριών υποχώρησε, καθώς η χαμηλή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια και οι ανησυχίες για την απασχόληση και την αύξηση μισθών συνεχίζουν να επιβαρύνουν τον δανεισμό.
Σε άλλες μεγάλες αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες οικονομίες, η αύξηση του ιδιωτικού χρέους οφείλεται σε υψηλά επιτόκια και την επίδρασή τους στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (όπως στη Βραζιλία), στις βελτιωμένες βραχυπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης (όπως στην Ινδία), καθώς και σε εταιρικές συγχωνεύσεις και εξαγορές.
Αντίθετα, οι ασθενέστερες προοπτικές ανάπτυξης οδήγησαν σε μείωση του ιδιωτικού χρέους σε χώρες όπως η Κολομβία ή η Ταϊλάνδη.
Στις χώρες χαμηλού εισοδήματος, οι πρόσφατες εξελίξεις στο χρέος αντανακλούν ένα ευρύτερο φάσμα παραγόντων.
Περιλαμβάνουν τον περιορισμένο χρηματοπιστωτικό εκσυγχρονισμό, τις σφιχτές συνθήκες ρευστότητας και τα φαινόμενα εκτοπισμού που συνδέονται με τον δεσμό δημόσιου και ιδιωτικού χρέους.
Τι πρέπει να κάνουν οι κυβερνήσεις;
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συμβάλουν στη διαχείριση αυτών των τάσεων, δίνοντας προτεραιότητα σε σταδιακές δημοσιονομικές προσαρμογές μέσα σε ένα αξιόπιστο μεσοπρόθεσμο σχέδιο για τη μείωση του δημόσιου χρέους, ενώ παράλληλα θα βοηθούν να αποφευχθεί ο εκτοπισμός του ιδιωτικού δανεισμού και της επένδυσης.
Την ίδια στιγμή, η ενίσχυση ενός περιβάλλοντος που θα προάγει την οικονομική ανάπτυξη και θα μειώνει την αβεβαιότητα θα συμβάλει στην ελάφρυνση του δημόσιου χρέους και θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα.
Γαλλία, Γερμανία, Ιαπωνία, Βρετανία, ΗΠΑ δεν είναι πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν, λένε οι αγορές
Μερικές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου βρίσκονται στο επίκεντρο μιας καταιγίδας στην αγορά ομολόγων, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες των επενδυτών ότι οι κυβερνήσεις προχωρούν στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις να μειώσουν τα δυσάρεστα υψηλά επίπεδα χρέους.
Και πώς θα μπορούσαν, άλλωστε, καθώς η μεγέθυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και η ανάδυση άλλων σημαντικών προβλημάτων όπως η μετανάστευση οδηγεί τα εκλογικά σώματα στην απόρριψη των πολιτικών αυτών.
Το πολιτικό ρίσκο ανεβαίνει και βλέπουμε χαρακτηριστικά σε χώρες όπως η Γαλλία είτε η Γερμανία – παρά την πρόσκαιρη ηρεμία – η δημοσιονομική κρίση να μετατρέπεται σε κρίση του δημόσιου χρέους (η κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν θα αργήσει…) και αυτά όλα να οδηγούν σε μια αναδιάταξη της πολιτικής σφαίρας παρόμοιας με αυτή της Ελλάδας την ταραγμένη εποχή των μνημονίων.
Πρόκειται για συγκοινωνούντα δοχεία που θα διαμορφώσουν ένα εκρηκτικό αποτέλεσμα.
«Τα επίπεδα του κρατικού χρέους είναι απλώς υπερβολικά υψηλά και δεν έχει γίνει αρκετή δουλειά για να αντιμετωπιστούν», δήλωσε ο επικεφαλής στρατηγικής αγορών της Zurich Insurance Group, Guy Miller.
Μια κρίση χρέους μπορεί να μην είναι το βασικό σενάριο, αλλά οι καμπάνες του θανάτου έχουν αρχίσει να χτυπούν.
Το διάγραμμα δείχνει τους δείκτες χρέους προς ΑΕΠ για τις χώρες της G7 με προβλέψεις από το 2025 να επισημαίνονται με διακεκομμένες γραμμές.
Να ποιοι βρίσκονται στην «κόκκινη» λίστα παρακολούθησης των επενδυτών:
1/ ΓΑΛΛΙΑ
Η Γαλλία έχει εκτοξευθεί στην κορυφή της λίστας ανησυχίας.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης καθαίρεσαν αυτήν την εβδομάδα τον κεντροδεξιό πρωθυπουργό Francois Bayrou λόγω των αντιδημοφιλών του σχεδίων για δημοσιονομική σύσφιξη 44 δισ. ευρώ ενώ το χρέος έχει ξεπεράσει τα 3 τρισ. ευρώ.
Η πολιτική αβεβαιότητα σημαίνει ότι η τιθάσευση ενός χρέους πάνω από το 100% του ΑΕΠ και ενός ελλείμματος σχεδόν διπλάσιου από τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι δύσκολη.
Εάν η ανάπτυξη επιβραδυνθεί ή η μείωση του ελλείμματος χαλαρώσει, οι πληρωμές τόκων θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 100 δισ. ευρώ έως το 2029, από 59 δισ. ευρώ πέρυσι, έχει προειδοποιήσει το ελεγκτικό γραφείο της Γαλλίας, Cour des Comptes.
«Ίσως χρειαστεί μια εξέγερση των της αγοράς ομολόγων για να αναγκαστεί να σχηματιστεί συνασπισμός ώστε να περάσει ένας προϋπολογισμός», δήλωσε η στρατηγικός αναλυτής συναλλάγματος της Commonwealth Bank of Australia, Carol Kong.
Οι αποδόσεις 30ετών ομολόγων έχουν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο από το 2009, το κόστος μακροπρόθεσμου δανεισμού είναι υψηλότερο από της Ισπανίας, σχεδόν ίδιο με της Ιταλίας, και ο κίνδυνος περαιτέρω υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης έχει αυξηθεί.
2/ ΒΡΕΤΑΝΙΑ
Η αναδιάρθρωση της ομάδας κορυφαίων συμβούλων του πρωθυπουργού Keir Starmer και ο ετήσιος προϋπολογισμός που έχει προγραμματιστεί για τον Νοέμβριο έχουν στρέψει την προσοχή στην ικανότητα της Βρετανίας να ελέγξει τα οικονομικά της.
Το κόστος μακροπρόθεσμου δανεισμού αυτόν τον μήνα εκτοξεύθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από το 1998, ενώ η στερλίνα κατρακύλησε.
Οι οικονομολόγοι λένε ότι η υπουργός Οικονομικών Rachel Reeves θα πρέπει να αυξήσει τους φόρους κατά τουλάχιστον 20 δισ. λίρες (27 δισ. δολάρια) για να καλύψει την έλλειψη εσόδων λόγω ασθενούς ανάπτυξης, υψηλού κόστους δανεισμού και ανατροπών στα σχέδια για περικοπές δαπανών.
Η Βρετανία έχει το υψηλότερο κόστος δανεισμού και τον υψηλότερο πληθωρισμό στην Ομάδα των G7, γεγονός που την καθιστά στόχο της ανησυχίας της αγοράς.
Για τον επικεφαλής αναλυτή της Nordea, Jan von Gerich, η Βρετανία ήταν λίγο λιγότερο ανησυχητική από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη Γαλλία.
«Είναι πιο εύκολο να βρεθεί πολιτική βούληση στο Ηνωμένο Βασίλειο για να γίνουν αλλαγές», είπε.
3/ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
Η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο δεν έχει ξεφύγει από την προσοχή της αγοράς.
Το ονομαστικό χρέος της αγγίζει σχεδόν τα 37 τρισ. δολάρια.
Ο πρόεδρος Donald Trump, με το νομοσχέδιο για περικοπές φόρων και δαπάνες που υπέγραψε σε νόμο στις 4 Ιουλίου, θα μπορούσε να προσθέσει επιπλέον 3,3 τρισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με το ανεξάρτητο Congressional Budget Office, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου.
Αληθεύει ότι οι βαθύτερες και πιο ρευστές κεφαλαιαγορές στον κόσμο αποτελούν ένα «μαξιλάρι», αλλά η αύξηση του χρέους σημαίνει ότι οι επενδυτές απαιτούν μεγαλύτερη αποζημίωση για να κρατήσουν αμερικανικά ομόλογα.
Σημάδια ασθενούς ζήτησης στις πρόσφατες δημοπρασίες προκαλούν ανησυχία.
4/ ΙΑΠΩΝΙΑ
Το υψηλό χρέος της Ιαπωνίας, ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως, δεν αποτελεί μυστικό.
Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι η προοπτική υψηλότερων επιτοκίων, καθώς ο πληθωρισμός επιστρέφει, έχει ωθήσει το κόστος δανεισμού προς τα πάνω, φέρνοντας το υψηλό χρέος στο προσκήνιο, καθώς η Τράπεζα της Ιαπωνίας μειώνει τις αγορές ομολόγων.
Η ζήτηση στις πρόσφατες δημοπρασίες υπήρξε ασθενής, προσθέτοντας πόνο στην αγορά.
Η πολιτική αβεβαιότητα μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Shigeru Ishiba έχει επίσης συμβάλει στην ανοδική ώθηση των αποδόσεων των 30ετών ομολόγων σε επίπεδα ρεκόρ, καθώς αυξάνονται οι εικασίες ότι ο διάδοχός του θα ξοδέψει περισσότερα.
.png)
5/ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Η βιωσιμότητα του χρέους δεν αποτελεί άμεση ανησυχία για τη Γερμανία.
Έχει τον χαμηλότερο δείκτη χρέους προς ΑΕΠ στην G7 και μπορεί να ξοδέψει περισσότερα για να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη.
Ωστόσο, οι αγορές δίνουν προσοχή επειδή το μαζικό πακέτο στήριξης σημαίνει ότι η Γερμανία δανείζεται περισσότερο μέσω πωλήσεων ομολόγων.
Οι αποδόσεις 30ετών ομολόγων βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2011 - και αυτό είναι επικίνδυνη εξέλιξη.
Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές και άμυνα, που μόλις επιβεβαιώθηκαν στον προϋπολογισμό του 2025, ανεβάζουν το ύψος των προγραμματισμένων δαπανών στα 591 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων επενδύσεων από το ταμείο υποδομών και του ειδικού ταμείου 100 δισ. ευρώ για την άμυνα.
«Είναι σχεδόν ένας καλός λόγος για τον οποίο αυξάνεται η προσφορά», δήλωσε ο ανώτερος στρατηγικός αναλυτής επιτοκίων της Rabobank, Lyn Graham-Taylor.
www.bankingnews.gr
Ειδικότερα, σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση της Βάσης Δεδομένων Παγκόσμιου Χρέους του ΔΝΤ, το συνολικό χρέος πέρυσι δεν μεταβλήθηκε σημαντικά, παραμένοντας λίγο πάνω από το 235% του παγκόσμιου ΑΕΠ,.
Το ιδιωτικό χρέος υποχώρησε κάτω από το 143% του ΑΕΠ, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2015, αντανακλώντας μια μείωση στις υποχρεώσεις των νοικοκυριών και μικρή μεταβολή στο χρέος των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων.
Αντίθετα, το δημόσιο χρέος αυξήθηκε σχεδόν στο 93%, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων μας, που στηρίζεται σε ετήσια έρευνα για το μέγεθος και τη σύνθεση του χρέους που κατέχουν κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Σε όρους δολαρίου ΗΠΑ, το συνολικό χρέος αυξήθηκε ελαφρά στα 251 τρισ. δολάρια, με το δημόσιο χρέος να ανέρχεται σε 99,2 τρισ. και το ιδιωτικό χρέος να μειώνεται στα 151,8 τρισ.
Αποκλίσεις ανάμεσα στις χώρες
Αυτοί οι παγκόσμιοι μέσοι όροι κρύβουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα σε χώρες και ομάδες εισοδήματος.
Όπως έδειξε το Fiscal Monitor του Απριλίου, οι ΗΠΑ και η Κίνα εξακολουθούν να παίζουν κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της δυναμικής του παγκόσμιου χρέους.
Παράλληλα, τα επίπεδα χρέους και ελλειμμάτων σε πολλές χώρες παραμένουν υψηλά και ανησυχητικά σε σύγκριση με ιστορικά δεδομένα, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες.
Στις ΗΠΑ, το συνολικό χρέος της γενικής κυβέρνησης πέρυσι αυξήθηκε στο 121% του ΑΕΠ (από 119%), ενώ η Κίνα κατέγραψε άνοδο στο 88% (από 82%). Εξαιρουμένων των ΗΠΑ, το δημόσιο χρέος στις ανεπτυγμένες οικονομίες μειώθηκε κατά περισσότερες από 2,5 ποσοστιαίες μονάδες στο 110% του ΑΕΠ.
Αυξήσεις σε ορισμένες μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο αντισταθμίστηκαν από μειώσεις στην Ιαπωνία και σε μικρότερες οικονομίες όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία.
Εξαιρουμένης της Κίνας, το δημόσιο χρέος στις αναδυόμενες αγορές και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες υποχώρησε ελαφρά, κάτω από το 56% κατά μέσο όρο.
Οι τάσεις στο ιδιωτικό χρέος παρουσίασαν μεγάλες διαφοροποιήσεις. Στις ΗΠΑ, καταγράφηκε σημαντική πτώση κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες, στο 143% του ΑΕΠ, ενώ η Κίνα σημείωσε αύξηση κατά 6 μονάδες, στο 206%.
Σε άλλες αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες οικονομίες, ο ιδιωτικός δανεισμός αυξήθηκε σε μεγάλες οικονομίες όπως η Βραζιλία, η Ινδία και το Μεξικό, αλλά μειώθηκε σε χώρες όπως η Χιλή, η Κολομβία και η Ταϊλάνδη.
Τι καθοδηγεί δημόσιο και ιδιωτικό χρέος;
Το επίμονα υψηλό παγκόσμιο δημοσιονομικό έλλειμμα, που ανέρχεται κατά μέσο όρο γύρω στο 5% του ΑΕΠ, είναι ο βασικός παράγοντας ανόδου του δημόσιου χρέους.
Το έλλειμμα αυτό εξακολουθεί να αντανακλά το κόστος-κληρονομιά της Covid-19 –όπως επιδοτήσεις και κοινωνικές παροχές– σε συνδυασμό με την αύξηση των καθαρών δαπανών για τόκους.
Η μείωση του ιδιωτικού χρέους οφείλεται σε διαφορετικούς παράγοντες ανάλογα με τη χώρα και την ομάδα εισοδήματος.
Σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες, οι επιχειρήσεις δανείζονται λιγότερο, πιθανόν σε απάντηση στις υποτονικές προοπτικές ανάπτυξης, συνεχίζοντας μια τάση που ξεκίνησε το 2023.
Στις ΗΠΑ, οι ισχυρές εταιρικές θέσεις και τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα συμβάλλουν επίσης στη μείωση του δανεισμού.
Σε άλλες περιπτώσεις, η αύξηση του δημόσιου χρέους παράλληλα με την πτώση του ιδιωτικού χρέους υποδηλώνει φαινόμενο «εκτοπισμού», όπου ο βαρύς δημόσιος δανεισμός περιορίζει τη διαθεσιμότητα ή αυξάνει το κόστος της πίστωσης για τον ιδιωτικό τομέα.
Στην Κίνα, η αύξηση του ιδιωτικού χρέους προήλθε κυρίως από το χρέος των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων.
Η άνοδος αυτή, παρά τη συνεχιζόμενη αδυναμία στον τομέα ακινήτων, αντανακλά την άφθονη διαθεσιμότητα πίστωσης, ιδίως για τη στήριξη στρατηγικών κλάδων.
Αντίθετα, το χρέος των νοικοκυριών υποχώρησε, καθώς η χαμηλή ζήτηση για στεγαστικά δάνεια και οι ανησυχίες για την απασχόληση και την αύξηση μισθών συνεχίζουν να επιβαρύνουν τον δανεισμό.
Σε άλλες μεγάλες αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες οικονομίες, η αύξηση του ιδιωτικού χρέους οφείλεται σε υψηλά επιτόκια και την επίδρασή τους στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (όπως στη Βραζιλία), στις βελτιωμένες βραχυπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης (όπως στην Ινδία), καθώς και σε εταιρικές συγχωνεύσεις και εξαγορές.
Αντίθετα, οι ασθενέστερες προοπτικές ανάπτυξης οδήγησαν σε μείωση του ιδιωτικού χρέους σε χώρες όπως η Κολομβία ή η Ταϊλάνδη.
Στις χώρες χαμηλού εισοδήματος, οι πρόσφατες εξελίξεις στο χρέος αντανακλούν ένα ευρύτερο φάσμα παραγόντων.
Περιλαμβάνουν τον περιορισμένο χρηματοπιστωτικό εκσυγχρονισμό, τις σφιχτές συνθήκες ρευστότητας και τα φαινόμενα εκτοπισμού που συνδέονται με τον δεσμό δημόσιου και ιδιωτικού χρέους.
Τι πρέπει να κάνουν οι κυβερνήσεις;
Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συμβάλουν στη διαχείριση αυτών των τάσεων, δίνοντας προτεραιότητα σε σταδιακές δημοσιονομικές προσαρμογές μέσα σε ένα αξιόπιστο μεσοπρόθεσμο σχέδιο για τη μείωση του δημόσιου χρέους, ενώ παράλληλα θα βοηθούν να αποφευχθεί ο εκτοπισμός του ιδιωτικού δανεισμού και της επένδυσης.
Την ίδια στιγμή, η ενίσχυση ενός περιβάλλοντος που θα προάγει την οικονομική ανάπτυξη και θα μειώνει την αβεβαιότητα θα συμβάλει στην ελάφρυνση του δημόσιου χρέους και θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα.
Γαλλία, Γερμανία, Ιαπωνία, Βρετανία, ΗΠΑ δεν είναι πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν, λένε οι αγορές
Μερικές από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου βρίσκονται στο επίκεντρο μιας καταιγίδας στην αγορά ομολόγων, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες των επενδυτών ότι οι κυβερνήσεις προχωρούν στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις να μειώσουν τα δυσάρεστα υψηλά επίπεδα χρέους.
Και πώς θα μπορούσαν, άλλωστε, καθώς η μεγέθυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και η ανάδυση άλλων σημαντικών προβλημάτων όπως η μετανάστευση οδηγεί τα εκλογικά σώματα στην απόρριψη των πολιτικών αυτών.
Το πολιτικό ρίσκο ανεβαίνει και βλέπουμε χαρακτηριστικά σε χώρες όπως η Γαλλία είτε η Γερμανία – παρά την πρόσκαιρη ηρεμία – η δημοσιονομική κρίση να μετατρέπεται σε κρίση του δημόσιου χρέους (η κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν θα αργήσει…) και αυτά όλα να οδηγούν σε μια αναδιάταξη της πολιτικής σφαίρας παρόμοιας με αυτή της Ελλάδας την ταραγμένη εποχή των μνημονίων.
Πρόκειται για συγκοινωνούντα δοχεία που θα διαμορφώσουν ένα εκρηκτικό αποτέλεσμα.
«Τα επίπεδα του κρατικού χρέους είναι απλώς υπερβολικά υψηλά και δεν έχει γίνει αρκετή δουλειά για να αντιμετωπιστούν», δήλωσε ο επικεφαλής στρατηγικής αγορών της Zurich Insurance Group, Guy Miller.
Μια κρίση χρέους μπορεί να μην είναι το βασικό σενάριο, αλλά οι καμπάνες του θανάτου έχουν αρχίσει να χτυπούν.
Το διάγραμμα δείχνει τους δείκτες χρέους προς ΑΕΠ για τις χώρες της G7 με προβλέψεις από το 2025 να επισημαίνονται με διακεκομμένες γραμμές.
Να ποιοι βρίσκονται στην «κόκκινη» λίστα παρακολούθησης των επενδυτών:
1/ ΓΑΛΛΙΑ
Η Γαλλία έχει εκτοξευθεί στην κορυφή της λίστας ανησυχίας.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης καθαίρεσαν αυτήν την εβδομάδα τον κεντροδεξιό πρωθυπουργό Francois Bayrou λόγω των αντιδημοφιλών του σχεδίων για δημοσιονομική σύσφιξη 44 δισ. ευρώ ενώ το χρέος έχει ξεπεράσει τα 3 τρισ. ευρώ.
Η πολιτική αβεβαιότητα σημαίνει ότι η τιθάσευση ενός χρέους πάνω από το 100% του ΑΕΠ και ενός ελλείμματος σχεδόν διπλάσιου από τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι δύσκολη.
Εάν η ανάπτυξη επιβραδυνθεί ή η μείωση του ελλείμματος χαλαρώσει, οι πληρωμές τόκων θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 100 δισ. ευρώ έως το 2029, από 59 δισ. ευρώ πέρυσι, έχει προειδοποιήσει το ελεγκτικό γραφείο της Γαλλίας, Cour des Comptes.
«Ίσως χρειαστεί μια εξέγερση των της αγοράς ομολόγων για να αναγκαστεί να σχηματιστεί συνασπισμός ώστε να περάσει ένας προϋπολογισμός», δήλωσε η στρατηγικός αναλυτής συναλλάγματος της Commonwealth Bank of Australia, Carol Kong.
Οι αποδόσεις 30ετών ομολόγων έχουν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο από το 2009, το κόστος μακροπρόθεσμου δανεισμού είναι υψηλότερο από της Ισπανίας, σχεδόν ίδιο με της Ιταλίας, και ο κίνδυνος περαιτέρω υποβάθμισης της πιστοληπτικής αξιολόγησης έχει αυξηθεί.
2/ ΒΡΕΤΑΝΙΑ
Η αναδιάρθρωση της ομάδας κορυφαίων συμβούλων του πρωθυπουργού Keir Starmer και ο ετήσιος προϋπολογισμός που έχει προγραμματιστεί για τον Νοέμβριο έχουν στρέψει την προσοχή στην ικανότητα της Βρετανίας να ελέγξει τα οικονομικά της.
Το κόστος μακροπρόθεσμου δανεισμού αυτόν τον μήνα εκτοξεύθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από το 1998, ενώ η στερλίνα κατρακύλησε.
Οι οικονομολόγοι λένε ότι η υπουργός Οικονομικών Rachel Reeves θα πρέπει να αυξήσει τους φόρους κατά τουλάχιστον 20 δισ. λίρες (27 δισ. δολάρια) για να καλύψει την έλλειψη εσόδων λόγω ασθενούς ανάπτυξης, υψηλού κόστους δανεισμού και ανατροπών στα σχέδια για περικοπές δαπανών.
Η Βρετανία έχει το υψηλότερο κόστος δανεισμού και τον υψηλότερο πληθωρισμό στην Ομάδα των G7, γεγονός που την καθιστά στόχο της ανησυχίας της αγοράς.
Για τον επικεφαλής αναλυτή της Nordea, Jan von Gerich, η Βρετανία ήταν λίγο λιγότερο ανησυχητική από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τη Γαλλία.
«Είναι πιο εύκολο να βρεθεί πολιτική βούληση στο Ηνωμένο Βασίλειο για να γίνουν αλλαγές», είπε.
3/ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
Η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο δεν έχει ξεφύγει από την προσοχή της αγοράς.
Το ονομαστικό χρέος της αγγίζει σχεδόν τα 37 τρισ. δολάρια.
Ο πρόεδρος Donald Trump, με το νομοσχέδιο για περικοπές φόρων και δαπάνες που υπέγραψε σε νόμο στις 4 Ιουλίου, θα μπορούσε να προσθέσει επιπλέον 3,3 τρισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με το ανεξάρτητο Congressional Budget Office, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου.
Αληθεύει ότι οι βαθύτερες και πιο ρευστές κεφαλαιαγορές στον κόσμο αποτελούν ένα «μαξιλάρι», αλλά η αύξηση του χρέους σημαίνει ότι οι επενδυτές απαιτούν μεγαλύτερη αποζημίωση για να κρατήσουν αμερικανικά ομόλογα.
Σημάδια ασθενούς ζήτησης στις πρόσφατες δημοπρασίες προκαλούν ανησυχία.
4/ ΙΑΠΩΝΙΑ
Το υψηλό χρέος της Ιαπωνίας, ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως, δεν αποτελεί μυστικό.
Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι η προοπτική υψηλότερων επιτοκίων, καθώς ο πληθωρισμός επιστρέφει, έχει ωθήσει το κόστος δανεισμού προς τα πάνω, φέρνοντας το υψηλό χρέος στο προσκήνιο, καθώς η Τράπεζα της Ιαπωνίας μειώνει τις αγορές ομολόγων.
Η ζήτηση στις πρόσφατες δημοπρασίες υπήρξε ασθενής, προσθέτοντας πόνο στην αγορά.
Η πολιτική αβεβαιότητα μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού Shigeru Ishiba έχει επίσης συμβάλει στην ανοδική ώθηση των αποδόσεων των 30ετών ομολόγων σε επίπεδα ρεκόρ, καθώς αυξάνονται οι εικασίες ότι ο διάδοχός του θα ξοδέψει περισσότερα.
5/ ΓΕΡΜΑΝΙΑ
Η βιωσιμότητα του χρέους δεν αποτελεί άμεση ανησυχία για τη Γερμανία.
Έχει τον χαμηλότερο δείκτη χρέους προς ΑΕΠ στην G7 και μπορεί να ξοδέψει περισσότερα για να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη.
Ωστόσο, οι αγορές δίνουν προσοχή επειδή το μαζικό πακέτο στήριξης σημαίνει ότι η Γερμανία δανείζεται περισσότερο μέσω πωλήσεων ομολόγων.
Οι αποδόσεις 30ετών ομολόγων βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2011 - και αυτό είναι επικίνδυνη εξέλιξη.
Υψηλές επενδύσεις σε υποδομές και άμυνα, που μόλις επιβεβαιώθηκαν στον προϋπολογισμό του 2025, ανεβάζουν το ύψος των προγραμματισμένων δαπανών στα 591 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων επενδύσεων από το ταμείο υποδομών και του ειδικού ταμείου 100 δισ. ευρώ για την άμυνα.
«Είναι σχεδόν ένας καλός λόγος για τον οποίο αυξάνεται η προσφορά», δήλωσε ο ανώτερος στρατηγικός αναλυτής επιτοκίων της Rabobank, Lyn Graham-Taylor.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών