Ο ρόλος του Miran στην αναδιαμόρφωση της νέας νομισματικής τάξης και τα σχέδια για τη Federal Reserve
O εμπορικός πόλεμος είναι μόνο μια φάση του ευρύτερου νομισματικού πολέμου που έχει ξεκινήσει εδώ και κάτι λιγότερο από 20 χρόνια.
Ο πρώτος νομισματικός πόλεμος διεξήχθη τη δεκαετία του 1920 με την κατάρρευση του κανόνα του χρυσού (και αποτέλεσε το προοίμιο για δύο παγκοσμίους πολέμους), ο δεύτερος χαρακτηρίστηκε από το Σοκ του Νixon και την αποσύνδεση του χρυσού από το δολάριο στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Ο τρίτος είχε ως εκκίνηση την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/2009 και βρίσκεται σε εξέλιξη.
Την περασμένη εβδομάδα ο Πρόεδρος Donald Trump έκανε μια σημαντική κίνηση.
Διόρισε τον Stephen Miran, επικεφαλής του οικονομικού συμβουλίου του Λευκού Οίκου (White House Council of Economic Advisers), σε μια θέση στο Συμβούλιο της Federal Reserve (Fed).
Από τα διεθνή ΜΜΕ έχει επισημανθεί η σημασία της κίνησης αυτής, με πολλές αναλύσεις να επικεντρώνονται στο εάν απειλείται η ανεξαρτησία της Fed και τις γνωστές κινδυνολογίες.
Το «ζουμί» είναι αλλού: Τι μπορεί να σημαίνουν τα σχέδια του Trump για την αναμόρφωση της Fed σε σχέση με τις διεθνείς εμπορικές σχέσεις και ποιο ρόλο μπορεί να διαδραματίσει ο Miran.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιτάχυνση της bull market στον χρυσό, τις ισοτιμίες των νομισμάτων, την εξόρυξη και την ενέργεια.
Σε αυτούς τους τομείς, όποιοι έχουν εντοπίσει τη λογική των νομισματικών πολέμων, προηγούνται όσο και από ανθρώπινους όσο και από τους αλγοριθμικούς traders, οι οποίοι εξακολουθούν να είναι φορτωμένοι με υπερτιμημένες θέσεις σε Big Tech και AI.
Στήνοντας το πεδίο της μάχης
Οι «νομισματικοί πόλεμοι» αφορούν τις ενέργειες της κυβέρνησης μιας χώρας με συγκεκριμένες πολιτικές να υποτιμήσει το νόμισμά της.
Ο στόχος είναι να επιδοτηθούν οι εγχώριοι εξαγωγείς, ώστε να μπορούν να πουλάνε φθηνότερα από τους ανταγωνιστές τους, αφού ληφθούν υπόψη οι συναλλαγματικές ισοτιμίες – να μειωθεί δηλαδή ο νομισματικός κίνδυνος.
Άλλες χώρες συνήθως ανταποδίδουν το πρώτο πλήγμα, υποτιμώντας και αυτές το δικό τους νόμισμα.
Οι ασιατικές οικονομίες το κάνουν αυτό εδώ και δεκαετίες, ενώ οι ΗΠΑ έχουν ουσιαστικά «αφοπλιστεί» —κυρίως μετά από παρασκηνιακές πιέσεις της Wall Street και των λόμπι μέσω των οποίων επηρεάζει την πολιτική τάξη.
Η εδραίωση του δολαρίου ως κυρίαρχου νομίσματος εμπορικών συναλλαγών και αποθεματικού υπήρξε ο βασικός καταλύτης της αποβιομηχάνισης, της δημοσιονομικής εκτροπής μέσα από τις αποφάσεις του Κογκρέσου και της υπερμεγέθυνσης του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Όλα αυτά σχετίζονται με τον ρόλο του δολαρίου ως αποθεματικού αξίας.
Οι νομισματικές συγκρούσεις μπορούν να κλιμακωθούν σε πόλεμο όπου, στο τέλος, όλα τα νομίσματα υποτιμώνται έναντι του χρυσού.
Η ώρα του χρυσού
Ο χρυσός υπήρξε ιστορικά (και πιθανώς θα είναι ξανά) το μέσο διακανονισμού του διεθνούς εμπορίου.
Η εμπορική σχέση Κίνας - ΗΠΑ είναι μακράν η σημαντικότερη στον κόσμο.
Για να αποφευχθούν καταστροφικοί δασμοί και μια κινεζική υποτίμηση που θα αναζωπύρωνε το παλιό μοτίβο νομισματικού πολέμου, η Κίνα μπορεί να συμφωνούσε σε μια νομισματική ρήτρα στο πλαίσιο μιας εμπορικής συμφωνίας με τον Trump.
Μια τέτοια ρήτρα θα ήταν δυνατό να ανοίξει τον δρόμο για τον διακανονισμό των διεθνών εμπορικών ανισορροπιών σε χρυσό.
Πλεονεκτήματα και για τις δύο πλευρές:
-Για τις χώρες με πλεόνασμα στο εμπόριο: Ο διακανονισμός των συναλλαγών σε χρυσό θα μπορούσε να επιβάλει μια διαρκή εκεχειρία στους νομισματικούς πολέμους.
Η Κίνα θα ενίσχυε την εγχώρια εμπιστοσύνη στο εύθραυστο χρηματοπιστωτικό της σύστημα και θα περιόριζε τον κίνδυνο αποπληθωριστικής κρίσης χρέους, αναγνωρίζοντας πιο ξεκάθαρα τον χρυσό ως αποθήκη αξίας.
Άλλες χώρες με μεγάλα πλεονάσματα, όπως η Ιαπωνία, η Κορέα και η Γερμανία, θα μπορούσαν να αποκτήσουν περισσότερο δημοσιονομικό χώρο για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της γήρανσης του πληθυσμού τους και της κρίσης στα συνταξιοδοτικά συστήματα και στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας μέσω υποτίμησης έναντι του χρυσού.
-Για τις χώρες με εμπορικό έλλειμμα: Οι ΗΠΑ, πληρώνοντας για κινεζικές εισαγωγές σε χρυσό, θα διαβεβαίωναν την Κίνα ότι λαμβάνει πραγματικά χρήματα — πραγματικές αποταμιεύσεις και όχι τυπωμένο χρήμα.
Ο χρυσός δεν μπορεί να υποτιμηθεί.
Αν το δολάριο υποτιμηθεί έναντι του χρυσού, αυτό θα ανέβαζε σημαντικά τις τιμές των εισαγωγών σε δολάρια, ωθώντας τους Αμερικανούς καταναλωτές να προτιμήσουν εγχώρια προϊόντα. Μια τέτοια υποτίμηση θα έδινε επίσης στις ΗΠΑ περισσότερο δημοσιονομικό περιθώριο και θα μείωνε τον κίνδυνο κρίσης χρέους από την υπερμόχλευση του τρέχοντος κύκλου στις πιστωτικές συνθήκες.
Μπορεί να φανταστεί κανείς έναν κόσμο όπου τα χαρτονομίσματα κυριαρχούν στις εγχώριες συναλλαγές, ενώ ο χρυσός κυριαρχεί στον διεθνή διακανονισμό.
Η Κίνα εδώ και δεκαετίες – με σημαντική επιτάχυνσή το τελευταίο διάστημα - συγκεντρώνει αθόρυβα χρυσό, προετοιμαζόμενη για αυτή την πιθανότητα.
American Birthright (το κληρονομικό δικαίωμα): Τοπική παραγωγή αγαθών, χρυσός, μέταλλα και πετρέλαιο
Η εμπορική πολιτική και η νομισματική πολιτική είναι πιο αποτελεσματικές όταν ευθυγραμμίζονται.
Η μία χωρίς την άλλη είναι σαν να προσπαθείς να παίξεις πυγμαχία με το ένα χέρι δεμένο πίσω.
Ο Trump το κατανοεί αυτό.
Είναι πρόθυμος να ασκήσει μεγαλύτερο έλεγχο στη Fed, γιατί χωρίς τη βοήθειά της, οι στόχοι του για αναπροσαρμογή των εμπορικών σχέσεων θα υπολείπονταν των προσδοκιών.
Το American Birthright ( το κληρονομικό δικαίωμα των πολιτών των ΗΠΑ)—η μέγιστη τοπική παραγωγή ενέργειας και πρώτων υλών— δεν θα παρέχει απλώς τα απαραίτητα υλικά για την επιστροφή των βιομηχανιών που είχαν μεταφερθεί στην Κίνα.
Θα μπορούσε επίσης να αυξήσει την παραγωγή και τις θέσεις εργασίας, καθώς και να περιορίσει την πλημμυρίδα δολαρίων που ρέει στο εξωτερικό επί δεκαετίες — δολάρια που όταν επιστρέφουν στη Wall Street, γιγαντώνουν τις χρηματοοικονομικές «φούσκες».
Αυτές οι «φούσκες» διευρύνουν το πολιτικά επικίνδυνο εισοδηματικό χάσμα, ενισχύοντας το δολάριο, τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων και το κόστος παραγωγής.
Οι «φούσκες» καθιστούν επίσης τον βιομηχανικό τομέα των ΗΠΑ μη ανταγωνιστικό διεθνώς, επειδή ενθαρρύνουν υπερβολικές επαναγορές μετοχών εις βάρος πιο αβέβαιων —αλλά παραγωγών θέσεων εργασίας— επενδύσεων σε Έρευνα & Ανάπτυξη και κεφαλαιουχικά projects.
Τέλος, οι «φούσκες» αποσπούν την προσοχή του κοινού από πραγματικές επενδύσεις που μπορούν να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο και στρέφουν την προσοχή σε «pump-and-dump» χρηματιστηριακά παιχνίδια (που ανεβάζουν τεχνητά τις τιμές και ξεφορτώνονται μετά τις μετοχές στους αδαείς) που είναι πιο διαδεδομένα απ’ όσο νομίζουν πολλοί.
Για να συνεχίσουν να γιγαντώνονται, οι φούσκες χρειάζονται μια ατελείωτη αλυσίδα από «μεγαλύτερους ανόητους».
Οι τελευταίοι στην αλυσίδα καταλήγουν να είναι τα μεγάλα θύματα.
Και όταν τελειώσει η προσφορά νέων «ανόητων», ο υποτιθέμενος χάρτινος πλούτος εξαφανίζεται.
Διαβάζοντας ανάμεσα στις γραμμές του κειμένου του Stephen Miran, φαίνεται ότι κατανοεί πόσο καταστροφικές μπορεί να είναι οι φούσκες για τη βιωσιμότητα της οικονομίας.
Η αλλάγή από τον Miran στη Fed
Την περασμένη εβδομάδα, ο Trump έκανε μια μεγάλη κίνηση για να... επιστρατεύσει τη Fed στον νομισματικό πόλεμο.
Αυτή η κίνηση θα μπορούσε ακόμη και να αποτελέσει σκαλοπάτι για να προτείνει τον Miran ως Πρόεδρο της Fed όταν λήξει η θητεία του Jerome Powell τον Μάιο του 2026.
Ίσως να είναι η δοκιμασία για μεγαλύτερη θέση.
Ο Trump συχνά αιφνιδιάζει με τις επιλογές προσώπων.
Ακόμη κι αν επιλέξει άλλον υποψήφιο για να αντικαταστήσει τον Powell, το μοτίβο είναι ξεκάθαρο: η Fed θα χρησιμοποιηθεί για την πολυαναμενόμενη εξισορρόπηση (Rebalancing) των εμπορικών ροών.
Μετακινούμενος από τη θέση του επικεφαλής του White House Council of Economic Advisers στον πυρήνα της χάραξης πολιτικής της Fed, ο Miran θα φέρει μια ριζοσπαστική οπτική στις συναντήσεις τις Επιτροπής Ανοικτών αγορών - FOMC: κατανοεί ότι το καθεστώς του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος έχει μετατραπεί από «υπερ-προνόμιο» σε «υπερβολικό βάρος».
Αυτό προκύπτει από τα δημόσια κείμενα, ομιλίες και συνεντεύξεις του.
Οι περισσότερες τοποθετήσεις στη Fed αφορούν ακαδημαϊκούς ή βετεράνους της χρηματοοικονομικής βιομηχανίας που σέβονται την καθιερωμένη νομισματική ορθοδοξία.
Αυτή η ορθοδοξία χρειάζεται ριζική αναθεώρηση.
Η θεωρία του Miran για την «παγίδα του δολαρίου» - To δίλημμα Triffin
Η ανάλυση του Miran επικεντρώνεται στο λεγόμενο δίλημμα Triffin.
Ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, το δολάριο πρέπει να καλύπτει τη διεθνή ζήτηση για συναλλαγές και αποταμιεύσεις.
Αυτό δημιουργεί μόνιμα εμπορικά ελλείμματα στις ΗΠΑ — όχι λόγω σπατάλης, αλλά λόγω διαρθρωτικής αναγκαιότητας.
Στο υφιστάμενο καθεστώς, η παγκόσμια οικονομία απαιτεί δολάρια για να λειτουργήσει.
Οι Αμερικανοί πρέπει να τα παρέχουν εισάγοντας περισσότερα απ’ όσα εξάγουν. Αυτό κρατά το δολάριο τεχνητά ισχυρό, καθιστώντας τη βιομηχανία των ΗΠΑ λιγότερο ανταγωνιστική, ενώ οι ξένοι παραγωγοί κερδίζουν πλεονέκτημα στον νομισματικό πόλεμο.
Οι προηγούμενοι διοικητές της Fed το έβλεπαν αυτό ως αδήριτη πραγματικότητα.
Ο Miran το θεωρεί πρόβλημα που μπορεί να λυθεί — αλλά απαιτεί συντονισμένη δράση μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Οι νομισματικοί χειρισμοί ως οικονομικός πόλεμος
Εκεί που προηγούμενες κυβερνήσεις περιορίζονταν σε διπλωματικές διαμαρτυρίες κατά της χειραγώγησης νομισμάτων, ο Miran υποστηρίζει τη χρήση δασμών ως στρατηγικό μοχλό.
Αντιμετωπίζει τις συναλλαγματικές ισοτιμίες όχι ως καθαρά αγοραία αποτελέσματα, αλλά ως εργαλεία πολιτικής που μπορούν να προσαρμοστούν μέσω συντονισμένης πίεσης.
Το κεντρικό του συμπέρασμα από το κείμενο A User’s Guide to Restructuring the Global Trading System (Νοέμβριος 2024) είναι ότι οι δασμοί μόνοι τους συχνά αποτυγχάνουν, γιατί η υποτίμηση του νομίσματος μπορεί να ακυρώσει τα αποτελέσματά τους.
Ένας δασμός 25% γίνεται άχρηστος αν το νόμισμα της στοχευόμενης χώρας αποδυναμωθεί κατά 25%.
Η λύση του Miran είναι η αλληλουχία: πρώτα χρήση δασμών για να δημιουργηθεί διαπραγματευτική μόχλευση και μετά συντονισμένες προσαρμογές νομισμάτων ώστε να διασφαλιστεί το επιθυμητό οικονομικό αποτέλεσμα.
Αυτό το είδαμε καθαρά την Ημέρα Απελευθέρωσης, 2 Απριλίου, όπου οι υψηλοί δασμοί χρησιμοποιήθηκαν ως διαπραγματευτικό εργαλείο.
Γιατί έχει σημασία αυτός ο διορισμός από τον Trump
Παρά το τολμηρό του όραμα, ο Miran γνωρίζει τους κινδύνους εφαρμογής.
Στο κείμενό του δίνει έμφαση στον «βαθμιαίο ρυθμό» και την προσεκτική αλληλουχία των κινήσεων για να αποφευχθεί το χάος στις χρηματαγορές.
«Υπάρχει μονοπάτι για την εφαρμογή αυτών των πολιτικών χωρίς ουσιαστικές αρνητικές συνέπειες», σημείωσε, «αλλά είναι στενό και θα απαιτήσει την αντιστάθμιστη των νομισματικών επιδράσεων από τους δασμούς και είτε βαθμιαία εφαρμογή είτε συντονισμό με συμμάχους ή με τη Federal Reserve για το δολάριο».
Οι προηγούμενες τοποθετήσεις στη Fed άφηναν την νομισματική πολιτική στο Υπουργείο Οικονομικών.
Ο διορισμός του Miran καταργεί αυτόν τον διαχωρισμό.
Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, κάποιος βρίσκεται στο Δ.Σ. της Fed που βλέπει την παρέμβαση στο νόμισμα ως βασική αρμοδιότητα και όχι ως έκτακτη λειτουργία.
Επιπτώσεις για τις αγορές
Οι traders νομισμάτων και οι διεθνείς επενδυτές αντιμετωπίζουν μια νέα πραγματικότητα: η Fed μπορεί να μην είναι πλέον παθητικός παρατηρητής των κινήσεων συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Αν οι απόψεις του Miran επηρεάσουν την πολιτική της, οι αγορές συναλλάγματος θα μπορούσαν να γίνουν ενεργό πεδίο μάχης και όχι ουδέτερος μηχανισμός διαμόρφωσης των τιμών.
Οι συνέπειες εκτείνονται πέρα από την αγορά forex.
Οι αγορές ομολόγων, μετοχών και εμπορευμάτων εξαρτώνται από τις παραδοχές για τη συμπεριφορά των κεντρικών τραπεζών.
Μια Fed που διαχειρίζεται ενεργά την ισοτιμία του δολαρίου λειτουργεί με εντελώς διαφορετικές παραμέτρους από μια Fed που εστιάζει μόνο στον εγχώριο πληθωρισμό και την απασχόληση.
Μια Fed στρατευμένη στους νομισματικού πολέμους —με πιθανότητα «ειρηνευτικής συμφωνίας» για συναλλαγές χρυσό— σημαίνει:
• Λιγότερη «forward guidance» (καθοδήγηση των προσδοκιών) για τα επιτόκια, που καθησυχάζει τους traders ομολόγων.
• Λιγότερα ξεπερασμένα κεϋνσιανά μοντέλα της μορφής «οικονομία ως εργοστάσιο», που απέτυχαν να προβλέψουν τον χειρότερο πληθωρισμό δεκαετιών το 2021.
• Περισσότερη αναγνώριση ότι το καθεστώς του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος έχει κόστος: αποβιομηχάνιση, εμπορικές ανισορροπίες, δημοσιονομική ασυδοσία και διεύρυνση της ανισότητας πλούτου.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τα χαρτοφυλάκια
Καθώς ο Trump επιδιώκει να τροποποιήσει τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, διεκδικώντας σκληρότερους όρους υπέρ του Αμερικανού εργαζόμενου, θα δούμε αυξημένη μεταβλητότητα στα νομίσματα και τις μετοχές.
Ίσως ακόμη και μια τεχνική ύφεση (με τον Trump να πετυχαίνει τις σημαντικές μειώσεις επιτοκίων για τις οποίες πιέζει τη Fed να κάνει).
Αν οι οικονομικοί αντίπαλοι απαντήσουν στους δασμούς και τις μειώσεις επιτοκίων της Fed με υποτίμηση νομισμάτων, τότε οι επενδυτές παγκοσμίως έχουν έναν ακόμη λόγο να κατέχουν χρυσό ως ασφάλεια έναντι της νομισματικής αστάθειας.
Θα υπάρξουν άφθονες ευκαιρίες κέρδους από καλά τοποθετημένες εταιρείες στον τομέα των φυσικών πόρων.
www.bankingnews.gr
Ο πρώτος νομισματικός πόλεμος διεξήχθη τη δεκαετία του 1920 με την κατάρρευση του κανόνα του χρυσού (και αποτέλεσε το προοίμιο για δύο παγκοσμίους πολέμους), ο δεύτερος χαρακτηρίστηκε από το Σοκ του Νixon και την αποσύνδεση του χρυσού από το δολάριο στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Ο τρίτος είχε ως εκκίνηση την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008/2009 και βρίσκεται σε εξέλιξη.
Την περασμένη εβδομάδα ο Πρόεδρος Donald Trump έκανε μια σημαντική κίνηση.
Διόρισε τον Stephen Miran, επικεφαλής του οικονομικού συμβουλίου του Λευκού Οίκου (White House Council of Economic Advisers), σε μια θέση στο Συμβούλιο της Federal Reserve (Fed).
Από τα διεθνή ΜΜΕ έχει επισημανθεί η σημασία της κίνησης αυτής, με πολλές αναλύσεις να επικεντρώνονται στο εάν απειλείται η ανεξαρτησία της Fed και τις γνωστές κινδυνολογίες.
Το «ζουμί» είναι αλλού: Τι μπορεί να σημαίνουν τα σχέδια του Trump για την αναμόρφωση της Fed σε σχέση με τις διεθνείς εμπορικές σχέσεις και ποιο ρόλο μπορεί να διαδραματίσει ο Miran.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιτάχυνση της bull market στον χρυσό, τις ισοτιμίες των νομισμάτων, την εξόρυξη και την ενέργεια.
Σε αυτούς τους τομείς, όποιοι έχουν εντοπίσει τη λογική των νομισματικών πολέμων, προηγούνται όσο και από ανθρώπινους όσο και από τους αλγοριθμικούς traders, οι οποίοι εξακολουθούν να είναι φορτωμένοι με υπερτιμημένες θέσεις σε Big Tech και AI.
Στήνοντας το πεδίο της μάχης
Οι «νομισματικοί πόλεμοι» αφορούν τις ενέργειες της κυβέρνησης μιας χώρας με συγκεκριμένες πολιτικές να υποτιμήσει το νόμισμά της.
Ο στόχος είναι να επιδοτηθούν οι εγχώριοι εξαγωγείς, ώστε να μπορούν να πουλάνε φθηνότερα από τους ανταγωνιστές τους, αφού ληφθούν υπόψη οι συναλλαγματικές ισοτιμίες – να μειωθεί δηλαδή ο νομισματικός κίνδυνος.
Άλλες χώρες συνήθως ανταποδίδουν το πρώτο πλήγμα, υποτιμώντας και αυτές το δικό τους νόμισμα.
Οι ασιατικές οικονομίες το κάνουν αυτό εδώ και δεκαετίες, ενώ οι ΗΠΑ έχουν ουσιαστικά «αφοπλιστεί» —κυρίως μετά από παρασκηνιακές πιέσεις της Wall Street και των λόμπι μέσω των οποίων επηρεάζει την πολιτική τάξη.
Η εδραίωση του δολαρίου ως κυρίαρχου νομίσματος εμπορικών συναλλαγών και αποθεματικού υπήρξε ο βασικός καταλύτης της αποβιομηχάνισης, της δημοσιονομικής εκτροπής μέσα από τις αποφάσεις του Κογκρέσου και της υπερμεγέθυνσης του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Όλα αυτά σχετίζονται με τον ρόλο του δολαρίου ως αποθεματικού αξίας.
Οι νομισματικές συγκρούσεις μπορούν να κλιμακωθούν σε πόλεμο όπου, στο τέλος, όλα τα νομίσματα υποτιμώνται έναντι του χρυσού.
Η ώρα του χρυσού
Ο χρυσός υπήρξε ιστορικά (και πιθανώς θα είναι ξανά) το μέσο διακανονισμού του διεθνούς εμπορίου.
Η εμπορική σχέση Κίνας - ΗΠΑ είναι μακράν η σημαντικότερη στον κόσμο.
Για να αποφευχθούν καταστροφικοί δασμοί και μια κινεζική υποτίμηση που θα αναζωπύρωνε το παλιό μοτίβο νομισματικού πολέμου, η Κίνα μπορεί να συμφωνούσε σε μια νομισματική ρήτρα στο πλαίσιο μιας εμπορικής συμφωνίας με τον Trump.
Μια τέτοια ρήτρα θα ήταν δυνατό να ανοίξει τον δρόμο για τον διακανονισμό των διεθνών εμπορικών ανισορροπιών σε χρυσό.
Πλεονεκτήματα και για τις δύο πλευρές:
-Για τις χώρες με πλεόνασμα στο εμπόριο: Ο διακανονισμός των συναλλαγών σε χρυσό θα μπορούσε να επιβάλει μια διαρκή εκεχειρία στους νομισματικούς πολέμους.
Η Κίνα θα ενίσχυε την εγχώρια εμπιστοσύνη στο εύθραυστο χρηματοπιστωτικό της σύστημα και θα περιόριζε τον κίνδυνο αποπληθωριστικής κρίσης χρέους, αναγνωρίζοντας πιο ξεκάθαρα τον χρυσό ως αποθήκη αξίας.
Άλλες χώρες με μεγάλα πλεονάσματα, όπως η Ιαπωνία, η Κορέα και η Γερμανία, θα μπορούσαν να αποκτήσουν περισσότερο δημοσιονομικό χώρο για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της γήρανσης του πληθυσμού τους και της κρίσης στα συνταξιοδοτικά συστήματα και στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας μέσω υποτίμησης έναντι του χρυσού.
-Για τις χώρες με εμπορικό έλλειμμα: Οι ΗΠΑ, πληρώνοντας για κινεζικές εισαγωγές σε χρυσό, θα διαβεβαίωναν την Κίνα ότι λαμβάνει πραγματικά χρήματα — πραγματικές αποταμιεύσεις και όχι τυπωμένο χρήμα.
Ο χρυσός δεν μπορεί να υποτιμηθεί.
Αν το δολάριο υποτιμηθεί έναντι του χρυσού, αυτό θα ανέβαζε σημαντικά τις τιμές των εισαγωγών σε δολάρια, ωθώντας τους Αμερικανούς καταναλωτές να προτιμήσουν εγχώρια προϊόντα. Μια τέτοια υποτίμηση θα έδινε επίσης στις ΗΠΑ περισσότερο δημοσιονομικό περιθώριο και θα μείωνε τον κίνδυνο κρίσης χρέους από την υπερμόχλευση του τρέχοντος κύκλου στις πιστωτικές συνθήκες.
Μπορεί να φανταστεί κανείς έναν κόσμο όπου τα χαρτονομίσματα κυριαρχούν στις εγχώριες συναλλαγές, ενώ ο χρυσός κυριαρχεί στον διεθνή διακανονισμό.
Η Κίνα εδώ και δεκαετίες – με σημαντική επιτάχυνσή το τελευταίο διάστημα - συγκεντρώνει αθόρυβα χρυσό, προετοιμαζόμενη για αυτή την πιθανότητα.
American Birthright (το κληρονομικό δικαίωμα): Τοπική παραγωγή αγαθών, χρυσός, μέταλλα και πετρέλαιο
Η εμπορική πολιτική και η νομισματική πολιτική είναι πιο αποτελεσματικές όταν ευθυγραμμίζονται.
Η μία χωρίς την άλλη είναι σαν να προσπαθείς να παίξεις πυγμαχία με το ένα χέρι δεμένο πίσω.
Ο Trump το κατανοεί αυτό.
Είναι πρόθυμος να ασκήσει μεγαλύτερο έλεγχο στη Fed, γιατί χωρίς τη βοήθειά της, οι στόχοι του για αναπροσαρμογή των εμπορικών σχέσεων θα υπολείπονταν των προσδοκιών.
Το American Birthright ( το κληρονομικό δικαίωμα των πολιτών των ΗΠΑ)—η μέγιστη τοπική παραγωγή ενέργειας και πρώτων υλών— δεν θα παρέχει απλώς τα απαραίτητα υλικά για την επιστροφή των βιομηχανιών που είχαν μεταφερθεί στην Κίνα.
Θα μπορούσε επίσης να αυξήσει την παραγωγή και τις θέσεις εργασίας, καθώς και να περιορίσει την πλημμυρίδα δολαρίων που ρέει στο εξωτερικό επί δεκαετίες — δολάρια που όταν επιστρέφουν στη Wall Street, γιγαντώνουν τις χρηματοοικονομικές «φούσκες».
Αυτές οι «φούσκες» διευρύνουν το πολιτικά επικίνδυνο εισοδηματικό χάσμα, ενισχύοντας το δολάριο, τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων και το κόστος παραγωγής.
Οι «φούσκες» καθιστούν επίσης τον βιομηχανικό τομέα των ΗΠΑ μη ανταγωνιστικό διεθνώς, επειδή ενθαρρύνουν υπερβολικές επαναγορές μετοχών εις βάρος πιο αβέβαιων —αλλά παραγωγών θέσεων εργασίας— επενδύσεων σε Έρευνα & Ανάπτυξη και κεφαλαιουχικά projects.
Τέλος, οι «φούσκες» αποσπούν την προσοχή του κοινού από πραγματικές επενδύσεις που μπορούν να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο και στρέφουν την προσοχή σε «pump-and-dump» χρηματιστηριακά παιχνίδια (που ανεβάζουν τεχνητά τις τιμές και ξεφορτώνονται μετά τις μετοχές στους αδαείς) που είναι πιο διαδεδομένα απ’ όσο νομίζουν πολλοί.
Για να συνεχίσουν να γιγαντώνονται, οι φούσκες χρειάζονται μια ατελείωτη αλυσίδα από «μεγαλύτερους ανόητους».
Οι τελευταίοι στην αλυσίδα καταλήγουν να είναι τα μεγάλα θύματα.
Και όταν τελειώσει η προσφορά νέων «ανόητων», ο υποτιθέμενος χάρτινος πλούτος εξαφανίζεται.
Διαβάζοντας ανάμεσα στις γραμμές του κειμένου του Stephen Miran, φαίνεται ότι κατανοεί πόσο καταστροφικές μπορεί να είναι οι φούσκες για τη βιωσιμότητα της οικονομίας.
Η αλλάγή από τον Miran στη Fed
Την περασμένη εβδομάδα, ο Trump έκανε μια μεγάλη κίνηση για να... επιστρατεύσει τη Fed στον νομισματικό πόλεμο.
Αυτή η κίνηση θα μπορούσε ακόμη και να αποτελέσει σκαλοπάτι για να προτείνει τον Miran ως Πρόεδρο της Fed όταν λήξει η θητεία του Jerome Powell τον Μάιο του 2026.
Ίσως να είναι η δοκιμασία για μεγαλύτερη θέση.
Ο Trump συχνά αιφνιδιάζει με τις επιλογές προσώπων.
Ακόμη κι αν επιλέξει άλλον υποψήφιο για να αντικαταστήσει τον Powell, το μοτίβο είναι ξεκάθαρο: η Fed θα χρησιμοποιηθεί για την πολυαναμενόμενη εξισορρόπηση (Rebalancing) των εμπορικών ροών.
Μετακινούμενος από τη θέση του επικεφαλής του White House Council of Economic Advisers στον πυρήνα της χάραξης πολιτικής της Fed, ο Miran θα φέρει μια ριζοσπαστική οπτική στις συναντήσεις τις Επιτροπής Ανοικτών αγορών - FOMC: κατανοεί ότι το καθεστώς του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος έχει μετατραπεί από «υπερ-προνόμιο» σε «υπερβολικό βάρος».
Αυτό προκύπτει από τα δημόσια κείμενα, ομιλίες και συνεντεύξεις του.
Οι περισσότερες τοποθετήσεις στη Fed αφορούν ακαδημαϊκούς ή βετεράνους της χρηματοοικονομικής βιομηχανίας που σέβονται την καθιερωμένη νομισματική ορθοδοξία.
Αυτή η ορθοδοξία χρειάζεται ριζική αναθεώρηση.
Η θεωρία του Miran για την «παγίδα του δολαρίου» - To δίλημμα Triffin
Η ανάλυση του Miran επικεντρώνεται στο λεγόμενο δίλημμα Triffin.
Ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, το δολάριο πρέπει να καλύπτει τη διεθνή ζήτηση για συναλλαγές και αποταμιεύσεις.
Αυτό δημιουργεί μόνιμα εμπορικά ελλείμματα στις ΗΠΑ — όχι λόγω σπατάλης, αλλά λόγω διαρθρωτικής αναγκαιότητας.
Στο υφιστάμενο καθεστώς, η παγκόσμια οικονομία απαιτεί δολάρια για να λειτουργήσει.
Οι Αμερικανοί πρέπει να τα παρέχουν εισάγοντας περισσότερα απ’ όσα εξάγουν. Αυτό κρατά το δολάριο τεχνητά ισχυρό, καθιστώντας τη βιομηχανία των ΗΠΑ λιγότερο ανταγωνιστική, ενώ οι ξένοι παραγωγοί κερδίζουν πλεονέκτημα στον νομισματικό πόλεμο.
Οι προηγούμενοι διοικητές της Fed το έβλεπαν αυτό ως αδήριτη πραγματικότητα.
Ο Miran το θεωρεί πρόβλημα που μπορεί να λυθεί — αλλά απαιτεί συντονισμένη δράση μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Οι νομισματικοί χειρισμοί ως οικονομικός πόλεμος
Εκεί που προηγούμενες κυβερνήσεις περιορίζονταν σε διπλωματικές διαμαρτυρίες κατά της χειραγώγησης νομισμάτων, ο Miran υποστηρίζει τη χρήση δασμών ως στρατηγικό μοχλό.
Αντιμετωπίζει τις συναλλαγματικές ισοτιμίες όχι ως καθαρά αγοραία αποτελέσματα, αλλά ως εργαλεία πολιτικής που μπορούν να προσαρμοστούν μέσω συντονισμένης πίεσης.
Το κεντρικό του συμπέρασμα από το κείμενο A User’s Guide to Restructuring the Global Trading System (Νοέμβριος 2024) είναι ότι οι δασμοί μόνοι τους συχνά αποτυγχάνουν, γιατί η υποτίμηση του νομίσματος μπορεί να ακυρώσει τα αποτελέσματά τους.
Ένας δασμός 25% γίνεται άχρηστος αν το νόμισμα της στοχευόμενης χώρας αποδυναμωθεί κατά 25%.
Η λύση του Miran είναι η αλληλουχία: πρώτα χρήση δασμών για να δημιουργηθεί διαπραγματευτική μόχλευση και μετά συντονισμένες προσαρμογές νομισμάτων ώστε να διασφαλιστεί το επιθυμητό οικονομικό αποτέλεσμα.
Αυτό το είδαμε καθαρά την Ημέρα Απελευθέρωσης, 2 Απριλίου, όπου οι υψηλοί δασμοί χρησιμοποιήθηκαν ως διαπραγματευτικό εργαλείο.
Γιατί έχει σημασία αυτός ο διορισμός από τον Trump
Παρά το τολμηρό του όραμα, ο Miran γνωρίζει τους κινδύνους εφαρμογής.
Στο κείμενό του δίνει έμφαση στον «βαθμιαίο ρυθμό» και την προσεκτική αλληλουχία των κινήσεων για να αποφευχθεί το χάος στις χρηματαγορές.
«Υπάρχει μονοπάτι για την εφαρμογή αυτών των πολιτικών χωρίς ουσιαστικές αρνητικές συνέπειες», σημείωσε, «αλλά είναι στενό και θα απαιτήσει την αντιστάθμιστη των νομισματικών επιδράσεων από τους δασμούς και είτε βαθμιαία εφαρμογή είτε συντονισμό με συμμάχους ή με τη Federal Reserve για το δολάριο».
Οι προηγούμενες τοποθετήσεις στη Fed άφηναν την νομισματική πολιτική στο Υπουργείο Οικονομικών.
Ο διορισμός του Miran καταργεί αυτόν τον διαχωρισμό.
Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, κάποιος βρίσκεται στο Δ.Σ. της Fed που βλέπει την παρέμβαση στο νόμισμα ως βασική αρμοδιότητα και όχι ως έκτακτη λειτουργία.
Επιπτώσεις για τις αγορές
Οι traders νομισμάτων και οι διεθνείς επενδυτές αντιμετωπίζουν μια νέα πραγματικότητα: η Fed μπορεί να μην είναι πλέον παθητικός παρατηρητής των κινήσεων συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Αν οι απόψεις του Miran επηρεάσουν την πολιτική της, οι αγορές συναλλάγματος θα μπορούσαν να γίνουν ενεργό πεδίο μάχης και όχι ουδέτερος μηχανισμός διαμόρφωσης των τιμών.
Οι συνέπειες εκτείνονται πέρα από την αγορά forex.
Οι αγορές ομολόγων, μετοχών και εμπορευμάτων εξαρτώνται από τις παραδοχές για τη συμπεριφορά των κεντρικών τραπεζών.
Μια Fed που διαχειρίζεται ενεργά την ισοτιμία του δολαρίου λειτουργεί με εντελώς διαφορετικές παραμέτρους από μια Fed που εστιάζει μόνο στον εγχώριο πληθωρισμό και την απασχόληση.
Μια Fed στρατευμένη στους νομισματικού πολέμους —με πιθανότητα «ειρηνευτικής συμφωνίας» για συναλλαγές χρυσό— σημαίνει:
• Λιγότερη «forward guidance» (καθοδήγηση των προσδοκιών) για τα επιτόκια, που καθησυχάζει τους traders ομολόγων.
• Λιγότερα ξεπερασμένα κεϋνσιανά μοντέλα της μορφής «οικονομία ως εργοστάσιο», που απέτυχαν να προβλέψουν τον χειρότερο πληθωρισμό δεκαετιών το 2021.
• Περισσότερη αναγνώριση ότι το καθεστώς του δολαρίου ως αποθεματικού νομίσματος έχει κόστος: αποβιομηχάνιση, εμπορικές ανισορροπίες, δημοσιονομική ασυδοσία και διεύρυνση της ανισότητας πλούτου.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τα χαρτοφυλάκια
Καθώς ο Trump επιδιώκει να τροποποιήσει τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, διεκδικώντας σκληρότερους όρους υπέρ του Αμερικανού εργαζόμενου, θα δούμε αυξημένη μεταβλητότητα στα νομίσματα και τις μετοχές.
Ίσως ακόμη και μια τεχνική ύφεση (με τον Trump να πετυχαίνει τις σημαντικές μειώσεις επιτοκίων για τις οποίες πιέζει τη Fed να κάνει).
Αν οι οικονομικοί αντίπαλοι απαντήσουν στους δασμούς και τις μειώσεις επιτοκίων της Fed με υποτίμηση νομισμάτων, τότε οι επενδυτές παγκοσμίως έχουν έναν ακόμη λόγο να κατέχουν χρυσό ως ασφάλεια έναντι της νομισματικής αστάθειας.
Θα υπάρξουν άφθονες ευκαιρίες κέρδους από καλά τοποθετημένες εταιρείες στον τομέα των φυσικών πόρων.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών