Όπως επισημαίνει ο Nouriel Roubini, τα υψηλότερα επιτόκια αυξάνουν σημαντικά το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους και ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη.
Έντονη ανησυχία για την παγκόσμια άνοδο των μακροπρόθεσμων επιτοκίων εκφράζει με άρθρο του στους Financial Times ο διεθνούς φήμης οικονομολόγος Nouriel Roubini, τονίζοντας ότι η εξέλιξη αυτή προκαλεί τριγμούς στα υπουργεία Οικονομικών παταχόθεν.
Όπως επισημαίνει, τα υψηλότερα επιτόκια αυξάνουν σημαντικά το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους και ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη.
Ο Roubini παρατηρεί ότι οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες αποφεύγουν να υιοθετήσουν νέα μέτρα νομισματικής χαλάρωσης, όπως αγορές μακροπρόθεσμων ομολόγων ή μειώσεις επιτοκίων, εξαιτίας του επίμονα υψηλού πληθωρισμού στις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες.
Υπό αυτό το πλαίσιο, εξηγεί ότι τα υπουργεία Οικονομικών στρέφονται σε έμμεσες παρεμβάσεις τύπου «ποσοτικής χαλάρωσης» μέσα από τη διαχείριση της διάρθρωσης του δημόσιου χρέους.
Στην περίπτωση των ΗΠΑ, αναφέρει ότι υπό τη διακυβέρνηση Biden, το υπουργείο Οικονομικών άλλαξε τη σύνθεση του εκδοθέντος χρέους, ενισχύοντας τις βραχυπρόθεσμες εκδόσεις σε βάρος των μακροπρόθεσμων.
Σε ανάλυση που είχε συνυπογράψει με τον Steven Miran —ο οποίος πλέον ηγείται του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Donald Trump— ο Roubini είχε χαρακτηρίσει τη συγκεκριμένη στρατηγική ως Activist Treasury Issuance (ATI).
Την είχε συγκρίνει με μια εκδοχή της «Επιχείρησης Twist» της Fed, όπου η κεντρική τράπεζα αγόραζε μακροπρόθεσμα και πουλούσε βραχυπρόθεσμα ομόλογα για να μειώσει τις αποδόσεις των πρώτων.
Στην περίπτωση όμως του ATI, η ίδια η κυβέρνηση μειώνει την προσφορά μακροπρόθεσμου χρέους, επηρεάζοντας τις αποδόσεις χωρίς τη διαμεσολάβηση της Fed.
Ο Roubini επικρίνει αυτήν τη στρατηγική ως μορφή παρέμβασης της δημοσιονομικής πολιτικής στη σφαίρα της νομισματικής πολιτικής.
Σημειώνει ότι αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι, μεταξύ αυτών και ο σημερινός υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Scott Bessent, είχαν διατυπώσει αντίστοιχες επιφυλάξεις.
Ωστόσο, παρά το ότι τόσο ο Bessent όσο και ο Miran διαδραματίζουν κομβικούς ρόλους στη νέα οικονομική ομάδα του Trump, το ATI δεν φαίνεται να εγκαταλείπεται· αντιθέτως, συνεχίζεται, καθώς η διακοπή του θα μπορούσε να οδηγήσει σε απότομη άνοδο των μακροπρόθεσμων αποδόσεων.
Ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί στον Roubini το γεγονός ότι ο Bessent δεν αποκλείει ενδεχόμενο άμεσων επαναγορών μακροπρόθεσμου χρέους από την κυβέρνηση, σε περίπτωση αναταραχής στις αγορές.
Όπως υποστηρίζει, κάτι τέτοιο θα συνιστούσε μια ακόμη πιο έντονη εκδοχή κρατικής ποσοτικής χαλάρωσης.
Ο Roubini επισημαίνει πως το φαινόμενο δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ.
Παγκόσμιο φαινόμενο
Στην Ιαπωνία, για παράδειγμα, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων έχουν ανέλθει από τα αρνητικά επίπεδα του 2022 στο 1,6%, λόγω της στροφής της Τράπεζας της Ιαπωνίας σε πιο αυστηρή νομισματική πολιτική.
Παράλληλα, το δημόσιο χρέος της χώρας πλησιάζει το 250% του ΑΕΠ.
Δεδομένου ότι μια νέα ποσοτική χαλάρωση από την Τράπεζα της Ιαπωνίας θεωρείται απίθανη εκτός κι αν προκύψει αποπληθωριστική ύφεση, το ιαπωνικό υπουργείο Οικονομικών φέρεται να εξετάζει τη δική του στρατηγική τύπου ATI, περιορίζοντας την έκδοση μακροπρόθεσμων τίτλων.
Όπως υπογραμμίζει ο Roubini, η αρχική του πρόβλεψη μαζί με τον Miran —ότι το ATI είναι ένα εργαλείο στο οποίο οι κυβερνήσεις «εθίζονται»— φαίνεται να επαληθεύεται.
Μάλιστα, προειδοποιεί ότι τέτοιες στρατηγικές έχουν την τάση να ενισχύονται διαδοχικά από τις επόμενες κυβερνήσεις, όπως ίσως συμβεί και με τη νέα διακυβέρνηση Trump.
Αυτό, με τη σειρά του, ενδέχεται να ενθαρρύνει και άλλες χώρες, όπως η Ιαπωνία, να ακολουθήσουν την ίδια πορεία.
Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, ο Roubini θεωρεί πως η Ευρωζώνη είναι λιγότερο πιθανό να υιοθετήσει την πρακτική του ATI, δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαθέτει εργαλεία για να αποτρέπει την ανεξέλεγκτη άνοδο των spreads μεταξύ των κρατών-μελών, ενώ δεν υπάρχει ενιαία δημοσιονομική αρχή που να εκδίδει χρέος εξ ονόματος της Ένωσης.
Αντιθέτως, το Ηνωμένο Βασίλειο, λόγω της εύθραυστης δημοσιονομικής του θέσης, είναι πιθανότερο να καταφύγει στο ATI.
Ο Roubini υπενθυμίζει ότι οι οικονομολόγοι συζητούν εδώ και δεκαετίες για το ερώτημα εάν η πρωτοκαθεδρία στη χάραξη πολιτικής ανήκει στις κυβερνήσεις ή στις κεντρικές τράπεζες.
Όμως, με τον πληθωρισμό να παραμένει υψηλός σε ΗΠΑ, Ιαπωνία και Ηνωμένο Βασίλειο, και με τα δημόσια χρέη να αυξάνονται, όπως τονίζει, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο πλαίσιο, στο οποίο οι κεντρικές τράπεζες υποχωρούν μπροστά στην ανάγκη χρηματοδότησης των ελλειμμάτων.
Καταλήγει προειδοποιώντας ότι η παρατεταμένη χρήση πολιτικών τύπου ATI ενέχει σοβαρούς κινδύνους: υπονομεύει τη σαφή διάκριση νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, ενισχύει τη μόχλευση και την ανάληψη υπερβολικού ρίσκου, και μπορεί να τροφοδοτήσει περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις.
Σε μια περίοδο όπου οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να διατηρήσουν τη σταθερότητα των τιμών, τέτοιες παρεμβάσεις χαλαρώνουν τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες – ανοίγοντας την πόρτα σε έναν νέο, πολιτικά καθοδηγούμενο οικονομικό κύκλο.
www.bankingnews.gr
Όπως επισημαίνει, τα υψηλότερα επιτόκια αυξάνουν σημαντικά το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους και ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη.
Ο Roubini παρατηρεί ότι οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες αποφεύγουν να υιοθετήσουν νέα μέτρα νομισματικής χαλάρωσης, όπως αγορές μακροπρόθεσμων ομολόγων ή μειώσεις επιτοκίων, εξαιτίας του επίμονα υψηλού πληθωρισμού στις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες.
Υπό αυτό το πλαίσιο, εξηγεί ότι τα υπουργεία Οικονομικών στρέφονται σε έμμεσες παρεμβάσεις τύπου «ποσοτικής χαλάρωσης» μέσα από τη διαχείριση της διάρθρωσης του δημόσιου χρέους.
Στην περίπτωση των ΗΠΑ, αναφέρει ότι υπό τη διακυβέρνηση Biden, το υπουργείο Οικονομικών άλλαξε τη σύνθεση του εκδοθέντος χρέους, ενισχύοντας τις βραχυπρόθεσμες εκδόσεις σε βάρος των μακροπρόθεσμων.
Σε ανάλυση που είχε συνυπογράψει με τον Steven Miran —ο οποίος πλέον ηγείται του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων του Donald Trump— ο Roubini είχε χαρακτηρίσει τη συγκεκριμένη στρατηγική ως Activist Treasury Issuance (ATI).
Την είχε συγκρίνει με μια εκδοχή της «Επιχείρησης Twist» της Fed, όπου η κεντρική τράπεζα αγόραζε μακροπρόθεσμα και πουλούσε βραχυπρόθεσμα ομόλογα για να μειώσει τις αποδόσεις των πρώτων.
Στην περίπτωση όμως του ATI, η ίδια η κυβέρνηση μειώνει την προσφορά μακροπρόθεσμου χρέους, επηρεάζοντας τις αποδόσεις χωρίς τη διαμεσολάβηση της Fed.
Ο Roubini επικρίνει αυτήν τη στρατηγική ως μορφή παρέμβασης της δημοσιονομικής πολιτικής στη σφαίρα της νομισματικής πολιτικής.
Σημειώνει ότι αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι, μεταξύ αυτών και ο σημερινός υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Scott Bessent, είχαν διατυπώσει αντίστοιχες επιφυλάξεις.
Ωστόσο, παρά το ότι τόσο ο Bessent όσο και ο Miran διαδραματίζουν κομβικούς ρόλους στη νέα οικονομική ομάδα του Trump, το ATI δεν φαίνεται να εγκαταλείπεται· αντιθέτως, συνεχίζεται, καθώς η διακοπή του θα μπορούσε να οδηγήσει σε απότομη άνοδο των μακροπρόθεσμων αποδόσεων.
Ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί στον Roubini το γεγονός ότι ο Bessent δεν αποκλείει ενδεχόμενο άμεσων επαναγορών μακροπρόθεσμου χρέους από την κυβέρνηση, σε περίπτωση αναταραχής στις αγορές.
Όπως υποστηρίζει, κάτι τέτοιο θα συνιστούσε μια ακόμη πιο έντονη εκδοχή κρατικής ποσοτικής χαλάρωσης.
Ο Roubini επισημαίνει πως το φαινόμενο δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ.
Παγκόσμιο φαινόμενο
Στην Ιαπωνία, για παράδειγμα, οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων έχουν ανέλθει από τα αρνητικά επίπεδα του 2022 στο 1,6%, λόγω της στροφής της Τράπεζας της Ιαπωνίας σε πιο αυστηρή νομισματική πολιτική.
Παράλληλα, το δημόσιο χρέος της χώρας πλησιάζει το 250% του ΑΕΠ.
Δεδομένου ότι μια νέα ποσοτική χαλάρωση από την Τράπεζα της Ιαπωνίας θεωρείται απίθανη εκτός κι αν προκύψει αποπληθωριστική ύφεση, το ιαπωνικό υπουργείο Οικονομικών φέρεται να εξετάζει τη δική του στρατηγική τύπου ATI, περιορίζοντας την έκδοση μακροπρόθεσμων τίτλων.
Όπως υπογραμμίζει ο Roubini, η αρχική του πρόβλεψη μαζί με τον Miran —ότι το ATI είναι ένα εργαλείο στο οποίο οι κυβερνήσεις «εθίζονται»— φαίνεται να επαληθεύεται.
Μάλιστα, προειδοποιεί ότι τέτοιες στρατηγικές έχουν την τάση να ενισχύονται διαδοχικά από τις επόμενες κυβερνήσεις, όπως ίσως συμβεί και με τη νέα διακυβέρνηση Trump.
Αυτό, με τη σειρά του, ενδέχεται να ενθαρρύνει και άλλες χώρες, όπως η Ιαπωνία, να ακολουθήσουν την ίδια πορεία.
Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, ο Roubini θεωρεί πως η Ευρωζώνη είναι λιγότερο πιθανό να υιοθετήσει την πρακτική του ATI, δεδομένου ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα διαθέτει εργαλεία για να αποτρέπει την ανεξέλεγκτη άνοδο των spreads μεταξύ των κρατών-μελών, ενώ δεν υπάρχει ενιαία δημοσιονομική αρχή που να εκδίδει χρέος εξ ονόματος της Ένωσης.
Αντιθέτως, το Ηνωμένο Βασίλειο, λόγω της εύθραυστης δημοσιονομικής του θέσης, είναι πιθανότερο να καταφύγει στο ATI.
Ο Roubini υπενθυμίζει ότι οι οικονομολόγοι συζητούν εδώ και δεκαετίες για το ερώτημα εάν η πρωτοκαθεδρία στη χάραξη πολιτικής ανήκει στις κυβερνήσεις ή στις κεντρικές τράπεζες.
Όμως, με τον πληθωρισμό να παραμένει υψηλός σε ΗΠΑ, Ιαπωνία και Ηνωμένο Βασίλειο, και με τα δημόσια χρέη να αυξάνονται, όπως τονίζει, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο πλαίσιο, στο οποίο οι κεντρικές τράπεζες υποχωρούν μπροστά στην ανάγκη χρηματοδότησης των ελλειμμάτων.
Καταλήγει προειδοποιώντας ότι η παρατεταμένη χρήση πολιτικών τύπου ATI ενέχει σοβαρούς κινδύνους: υπονομεύει τη σαφή διάκριση νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, ενισχύει τη μόχλευση και την ανάληψη υπερβολικού ρίσκου, και μπορεί να τροφοδοτήσει περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις.
Σε μια περίοδο όπου οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να διατηρήσουν τη σταθερότητα των τιμών, τέτοιες παρεμβάσεις χαλαρώνουν τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες – ανοίγοντας την πόρτα σε έναν νέο, πολιτικά καθοδηγούμενο οικονομικό κύκλο.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών