Σχετικά Άρθρα
Καταγγελίες σοκ - Οι Δανοί «φυτεύουν» ανεμογεννήτριες στις καμένες εκτάσεις του Έβρου, η ύπουλη European Wind Farms
Η καθαρή τεχνολογία υποσχέθηκε να φέρει την επανάσταση στην ενεργειακή μετάβαση, αξιοποιώντας τον δυναμισμό της καινοτομίας και τις αγορές κεφαλαίου. Όμως, σχεδόν δύο δεκαετίες μετά το πρώτο κύμα ενθουσιασμού, το μοντέλο που γέννησε τις ψηφιακές αυτοκρατορίες της Silicon Valley δείχνει να αποτυγχάνει παταγωδώς όταν εφαρμόζεται σε τομείς έντασης κεφαλαίου όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα δίκτυα ηλεκτρισμού και η αποθήκευση ενέργειας.
Το μοντέλο επιχειρηματικού κεφαλαίου (venture capital) που έχει καλλιεργηθεί και τελειοποιηθεί στη Silicon Valley αποδεικνύεται ακατάλληλο για τη βιομηχανία της καθαρής τεχνολογίας. Οι επενδυτές θα πρέπει, αντ’ αυτού, να αποδεχτούν ότι απαιτείται η δέσμευση πολύ μεγαλύτερων ποσών για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Οι επενδύσεις τύπου «κάνε 100 στοιχήματα και ελπίζεις τα δύο να πετύχουν» αποδεικνύονται ακατάλληλες για μια κλιματική πρόκληση που απαιτεί μακροχρόνιο ορίζοντα, θεσμική στήριξη και συνεχή ροή μεγάλου κεφαλαίου.
Η «παγίδα» της Silicon Valley δεν είναι απλώς τεχνολογική — είναι και πολιτική. Η εμμονή με την κερδοφορία των startups μέσα σε λίγα χρόνια συγκρούεται με την πραγματικότητα των υποδομών καθαρής ενέργειας, όπου η απόδοση έρχεται αργά, αλλά είναι θεμελιώδης για την επιβίωση του πλανήτη. Κι όσο οι πολιτικοί κύκλοι στροβιλίζονται ανάμεσα σε «πράσινες υποσχέσεις» και υποχωρήσεις υπέρ των ορυκτών καυσίμων, η αγορά παραμένει παγιδευμένη ανάμεσα στην αβεβαιότητα και το ανεπαρκές κεφάλαιο.
Η προειδοποίηση τραπεζίτη της JP Morgan
«Στο παραδοσιακό venture capital, το μοντέλο είναι να κάνεις 100 στοιχήματα, τα 90 από τα οποία θα αποτύχουν πλήρως, και από τα υπόλοιπα 10, ίσως 1-2 να έχουν εκρηκτική ανάπτυξη», δήλωσε σε συνέντευξη ο Rama Variankaval της JPMorgan Chase & Co. Ωστόσο, «το κεφάλαιο που θα χρειαζόταν για να αντιγράψεις αυτό το μοντέλο στον κλάδο του κλίματος είναι τεράστιο, οπότε ίσως χρειαστεί να δεχθείς ένα τροποποιημένο μοντέλο με λιγότερα, πιο στοχευμένα στοιχήματα».
Η προειδοποίηση του Variankaval -που ως παγκόσμιος επικεφαλής συμβουλευτικής επιχειρήσεων διευθύνει και το Κέντρο Μετάβασης Άνθρακα της JPMorgan- έχει σοβαρές επιπτώσεις για την πορεία της κλιματικής αλλαγής. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του BloombergNEF, απαιτούνται επενδύσεις άνω των 200 τρισ. δολ. την επόμενη 30ετία για την επίτευξη του στόχου καθαρών μηδενικών εκπομπών και την αποφυγή καταστροφικών θερμοκρασιακών αυξήσεων. Την περασμένη χρονιά, οι σχετικές δαπάνες ήταν μόλις πάνω από 2 τρισ. δολ..
Η ανάλυση του BNEF δείχνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων για τη μετάβαση χαμηλών εκπομπών άνθρακα κατευθύνεται προς την ηλεκτροκίνηση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για τομείς εντάσεως κεφαλαίου που απαιτούν σταθερή χρηματοδότηση —σε αντίθεση με τις «ελαφριές σε περιουσιακά στοιχεία» επιχειρήσεις, στις οποίες εξειδικεύεται το venture capital, σημείωσε ο Variankaval. «Αν επενδύσεις σε μια επιχείρηση λογισμικού με 10 εκατ. δολ., μπορεί να μη χρειαστεί επιπλέον κεφάλαιο», είπε. «Αλλά με 10 εκατ. δολ. σε μια εταιρεία καθαρής τεχνολογίας, δεν εξασφαλίζεις και πολύ "διάδρομο"».
Από τα 270 δισ. δολ. που συγκεντρώθηκαν για την ενεργειακή μετάβαση την περίοδο 2017-2022, το venture capital αντιστοιχούσε σε 120 δισ. δολ. (43%), ενώ τα private equity και τα ταμεία υποδομών συγκέντρωσαν 100 δισ. δολ. (37%), σύμφωνα με έκθεση της S2G το Σεπτέμβριο του 2023.
Πρόσφατο παράδειγμα είναι η εταιρεία επενδύσεων καθαρής τεχνολογίας Energize Capital, που μόλις συγκέντρωσε 430 εκατ. δολ. για νέο fund το οποίο στοχεύει σε νεοφυείς επιχειρήσεις που εργάζονται σε έργα όπως νέες μπαταρίες και λογισμικό για τα ηλεκτρικά δίκτυα.
Ευάλωτη στην άνοδο των επιτοκίων
Η καθαρή τεχνολογία αποδείχθηκε ιδιαίτερα ευάλωτη στην απότομη άνοδο των επιτοκίων που ξεκίνησε στις αρχές του 2022, προκαλώντας σοβαρό πλήγμα στον πράσινο τομέα. Τα τελευταία τρία χρόνια, ο δείκτης S&P Global Clean Energy Transition έχει χάσει σχεδόν 40% της αξίας του, την ώρα που ο S&P 500 έχει αυξηθεί κατά πάνω από 40%.
«Το πρόβλημα είναι ότι οι επενδυτές είναι πολύ κατακερματισμένοι», είπε ο Variankaval. «Διαφορετικές ομάδες επενδυτών έχουν διαφορετικές προτιμήσεις κινδύνου-απόδοσης και μεγάλο μέρος της θεματολογίας της μετάβασης πέφτει στο “κενό” μεταξύ των διαφόρων κεφαλαιακών πηγών» — αυτό που αποκαλείται «η χαμένη μεσαία κατηγορία».
Η προειδοποίηση της Barclays
Και άλλες τράπεζες έχουν απευθύνει παρόμοιες προειδοποιήσεις. Η Barclays Plc έχει ζητήσει από τη βρετανική κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τις χρηματοδοτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες καθαρής τεχνολογίας, σημειώνοντας ότι αυτές έχουν «πιο μακρύ και πιο ριψοκίνδυνο δρόμο προς την κερδοφορία» καθώς απαιτούν «υψηλές αρχικές επενδύσεις σε εγκαταστάσεις και εξοπλισμό».
Είναι ξεκάθαρο «πώς μοιάζει η επιτυχία», είπε ο Variankaval. «Είναι χρηματοδότηση έργων, είναι υποδομές. Εκεί πρέπει να φτάσουμε, γιατί αυτός είναι ο κατάλληλος τύπος κόστους κεφαλαίου για πολλά από αυτά τα έργα και τις εταιρείες».
Στο μεταξύ, η κυβέρνηση Trump έχει επιλέξει να αποσύρει τη στήριξή της από την καθαρή ενέργεια και να ενισχύσει τα ορυκτά καύσιμα. Παρότι αυτή η προσέγγιση έχει εξοργίσει πολλούς επενδυτές στον τομέα του κλίματος, ο Variankaval θεωρεί ότι έχει βοηθήσει στο να γίνει πιο ξεκάθαρο ποιες τεχνολογίες έχουν τις περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας.
Η αίσθηση τώρα είναι ότι «οι νικητές και οι χαμένοι έχουν εντοπιστεί πιο καθαρά», είπε. «Φαίνεται ότι η πυρηνική ενέργεια και η γεωθερμία είναι στους "νικητές", ενώ το υδρογόνο ίσως όχι. Αυτό βοηθά τους επενδυτές να εστιάσουν, γνωρίζοντας ότι η πολιτική στήριξη θα συνεχιστεί για αυτές τις τεχνολογίες».
Η ζήτηση για πυρηνική ενέργεια υπογραμμίστηκε την Τρίτη, με την ανακοίνωση ότι η Meta Platforms Inc. υπέγραψε συμφωνία για αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από την Constellation Energy Corp. Η συμφωνία είναι ένα ακόμη παράδειγμα της Μεγάλης Τεχνολογίας που στρέφεται σε μια ενεργειακή μορφή που είναι διαθέσιμη 24/7 και δεν εκπέμπει αέρια του θερμοκηπίου.
Υπάρχουν επίσης κάποιες πράσινες τεχνολογίες που «θα συνεχίσουν να έχουν αρκετά ισχυρή, ίσως και αυξημένη, πολιτική στήριξη», είπε ο Variankaval. «Αυτό βοηθά, γιατί μπορείς να επικεντρωθείς σε δύο-τρεις κατευθύνσεις».
Το τελικό συμπέρασμα, ωστόσο, είναι ότι «ο κλιματικός κίνδυνος είναι πραγματικός», κατέληξε. «Ζούμε καθημερινά με τις συνέπειες και πρόκειται για πρόβλημα με αρνητικές επιπτώσεις αν μείνει άλυτο. Αυτή η πραγματικότητα δεν αλλάζει στο μυαλό μου, ούτε από τις οικονομικές ούτε από τις πολιτικές συγκυρίες».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών