Alpha Bank: Έτος προκλήσεων το 2024 για την παγκόσμια οικονομία – Κρίσιμες οι αμερικανικές εκλογές

Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, αποτελούν, μαζί με τον πληθωρισμό και τα επιτόκια, τους σημαντικότερους καταλύτες για τις διεθνείς αγορές στο έτος που διανύουε, αναφέρει σε ανάλυσή της η Alpha Bank.
Σύμφωνα με την τράπεζα, η εκλογική διαδικασία αναμένεται να αναδείξει σημαντικές προκλήσεις, τόσο για τους επενδυτές, όσο και για τους υπευθύνους χάραξης της νομισματικής πολιτικής. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση (Presidential cycle still supportive of stocks, LPL Financial, Δεκέμβριος 2023), ανεξάρτητα από την έκβαση του αποτελέσματος, ο δείκτης S&P 500 αυξήθηκε κατά 7%, κατά μέσο όρο, στα εκλογικά έτη από το 1952. Λαμβάνοντας υπόψη τις νομισματικές και εκλογικές εξελίξεις στις ΗΠΑ, σε αυτό το δελτίο αναλύουμε τη σχέση μεταξύ των τιμών των ομολόγων και των μετοχών και πως επηρεάζεται αυτή η σχέση από τις τρέχουσες συνθήκες.
Από τα μέσα του 2021 έλαβε χώρα αλλαγή της συσχέτισης, από αρνητική που ήταν, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, σε θετική. Τούτο ήταν αποτέλεσμα του υψηλού πληθωρισμού και της αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής. Γιατί συνέβη αυτό; Εμπειρικά, το περιβάλλον πληθωρισμού και οι προσδοκίες για την οικονομική ανάπτυξη διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη διαμόρφωση της συσχέτισης των αποδόσεων των μετοχών και των ομολόγων.
Για παράδειγμα, σε περιόδους χαμηλού πληθωρισμού, η επίδραση των «ειδήσεων» για χαμηλή μελλοντική οικονομική μεγέθυνση οδηγεί σε προσδοκίες για χαμηλότερη κερδοφορία. Παράλληλα, θα αυξηθούν οι προσδοκίες των επενδυτών για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, οπότε οι αποδόσεις των ομολόγων θα μειωθούν. Επομένως, σε ένα περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού, επικρατεί αρνητική συσχέτιση μεταξύ των αποδόσεων των μετοχών και των ομολόγων. Αντίθετα, σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού, όπως αυτή που επικράτησε την τελευταία τριετία, οι «ειδήσεις» για τον μελλοντικό πληθωρισμό είναι αυτές που κυριαρχούν στη διαμόρφωση της αναμενόμενης πορείας των επιτοκίων νομισματικής πολιτικής. Οι προσδοκίες για άνοδο του πληθωρισμού αυξάνουν τις αποδόσεις των ομολόγων, καθώς προεξοφλείται η άνοδος των επιτοκίων παρέμβασης. Στην περίπτωση που, παρά την άνοδο των επιτοκίων, δεν διαμορφώνονται συνθήκες στασιμοπληθωρισμού, όπως συνέβη στις ΗΠΑ την τελευταία τριετία, οι αποδόσεις των μετοχών παραμένουν και αυτές σε θετικό έδαφος. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η συσχέτιση μεταξύ των αποδόσεων των μετοχών και των ομολόγων είναι θετική (The correlation of equity and bond returns, BIS, Δεκέμβριος 2023).

Το ανωτέρω ερμηνευτικό πλαίσιο, εξηγεί σε κάποιο βαθμό τις εξελίξεις των τελευταίων μηνών στις διεθνείς αγορές. Από τα τέλη του περασμένου Οκτώβρη, οι αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών ομολόγων κατέγραψαν έντονη άνοδο, καθώς οι αγορές προεξοφλούσαν ότι τα βασικά επιτόκια θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Όμως, με την αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων από τον Νοέμβριο και μετά, οι αποδόσεις των ομολόγων μειώθηκαν, αντικατοπτρίζοντας τις αναθεωρημένες προσδοκίες των αγορών για μείωση των επιτοκίων. Ουσιαστικά, οι αγορές καθησυχάστηκαν από τις δηλώσεις των ιθυνόντων της FED, οι οποίες υποδήλωναν ότι οι αυστηρότερες πιστωτικές συνθήκες και η ταχύτερη πρόοδος του αποπληθωρισμού καθιστούσαν λιγότερο πιθανές περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων. Παράλληλα, η ανθεκτικότητα της αμερικανικής οικονομίας και τα αυξημένα επιχειρηματικά κέρδη έδωσαν ώθηση στους χρηματιστηριακούς δείκτες των ΗΠΑ (Γράφημα 2), δηλαδή στις τιμές των μετοχών, διατηρώντας τη θετική συσχέτιση μεταξύ των τιμών των μετοχών και των ομολόγων. Ειδικά, ο δείκτης S&P 500 βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, κατευθυνόμενος από επτά μετοχές του κλάδου της τεχνολογίας (Magnificent Sevenii), που αποτελούν, περίπου, το 29% της συνολικής κεφαλαιοποίησης του δείκτη και παρουσίασαν σημαντική αύξηση, το 2023.
Το ερώτημα που ανακύπτει από τις ανωτέρω εξελίξεις είναι το κατά πόσον θα συνεχιστεί η θετική συσχέτιση μεταξύ των αποδόσεων των μετοχών και των ομολόγων και το 2024 ή θα επιβεβαιωθεί η επιστροφή σε αρνητική συσχέτιση. Οι βασικοί παράγοντες που θα επηρεάσουν αυτή τη σχέση είναι:

Πρώτον, οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό. Τα στοιχεία, από τις αρχές του 2024, επιβεβαιώνουν την εικόνα που ξεκίνησε να διαμορφώνεται, από τον περασμένο Νοέμβριο, δηλαδή την απότομη αύξηση των τιμών των αμερικανικών μετοχών, σε συνδυασμό με τη ρευστοποίηση ομολόγων στις παγκόσμιες αγορές, με τους επενδυτές να αναμένουν μειώσεις των επιτοκίων εντός του 2024.

Δεύτερον, οι εκλογές. Εν αναμονή των εκλογικών διαδικασιών στις ΗΠΑ, την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο, εκτιμάται ότι θα υπάρξει πολιτική πίεση για να μειωθούν τα επιτόκια ή τουλάχιστον για να μην πραγματοποιηθούν περαιτέρω αυξήσεις, δεδομένης της επιβάρυνσης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων από τις αυστηρότερες πιστωτικές συνθήκες.

Τρίτον, οι προοπτικές για την οικονομική μεγέθυνση των οικονομιών. Ήδη από τις αρχές του έτους, στις ανησυχίες των αγορών φαίνεται να κυριαρχούν περισσότερο οι κίνδυνοι για στασιμότητα ή αναιμική ανάπτυξη, παρά η επαναφορά των πληθωριστικών πιέσεων. Σε τούτο συνηγορούν και οι εκτιμήσεις για επιβράδυνση της οικονομικής μεγέθυνσης από τους διεθνείς οργανισμούς, που σημαίνει ότι οι τιμές των μετοχών μπορεί να υποχωρήσουν, εξαιτίας των χαμηλότερων αναμενόμενων κερδών. Παράλληλα, ενισχύονται οι προσδοκίες για χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, με αποτέλεσμα να αυξηθούν και οι τιμές των ομολόγων, λόγω χαμηλότερων προεξοφλητικών επιτοκίων.

Οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία

ΗΠΑ► Με τους αξιωματούχους της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) να προσπαθούν να χαράξουν τον βηματισμό της νομισματικής πολιτικής, ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ αυξήθηκε, τον Ιανουάριο, κατά 3,1% σε ετήσια βάση, από 3,3%, τον προηγούμενο μήνα (Γράφημα 3α). Βέβαια, οι αγορές ανέμεναν μία αύξηση της τάξης του 2,9%, με τις τιμές στέγασης να αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα. Ο δομικός πληθωρισμός, που εξαιρεί τις ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, αυξήθηκε, τον Ιανουάριο, κατά 3,9% σε ετήσια βάση. Τα νέα στοιχεία για τον πληθωρισμό έχουν μεταθέσει χρονικά τις εκτιμήσεις της αγοράς για περικοπή των επιτοκίων. Ενδεικτικά, η πιθανότητα μείωσης των επιτοκίων στην επόμενη συνεδρίαση της Fed, τον Μάρτιο, έχει διολισθήσει στο 10%, σύμφωνα με το εργαλείο FedWatch της CME. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η βιομηχανική παραγωγή κατέγραψε πτώση κατά 0,1%, τον Ιανουάριο, ενώ οι λιανικές πωλήσεις μειώθηκαν κατά 0,8%.
Ευρωζώνη (ΖΤΕ)► Σύμφωνα με τη χειμερινή έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οικονομία της ΖτΕ παρουσίασε αναιμική ανάπτυξη, το 2023, (0,5%), ενώ αναθεωρήθηκαν επί τα χείρω οι εκτιμήσεις για τις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας, το 2024, στο 0,8% (Γράφημα 3β). Επιπλέον, οι πληθωριστικές πιέσεις φαίνεται να εξασθενούν, με τον πληθωρισμό να εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει στη ΖτΕ στο 2,7%, το 2024, από 5,4%, το 2023. Η γερμανική οικονομία συνεχίζει να αποτελεί τον μεγάλο «ασθενή», ενώ οι γεωπολιτικές εντάσεις, το ασταθές παγκόσμιο περιβάλλον και οι εκλογές σε διάφορες χώρες αποτελούν παράγοντες που αυξάνουν την αβεβαιότητα. Τέλος, η πρόεδρος της ΕΚΤ, κ. Christine Lagarde, επεσήμανε ότι τα τελευταία στοιχεία επιβεβαιώνουν τη διαδικασία αποπληθωρισμού, αλλά χρειάζονται περισσότερα δεδομένα.

Διεθνής Οικονομία► Η οικονομία του Ην. Βασιλείου διολίσθησε σε τεχνική ύφεση (δύο διαδοχικά τρίμηνα με αρνητική ανάπτυξη), στο δεύτερο εξάμηνο του 2023, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία (ONS). Το ΑΕΠ της χώρας συρρικνώθηκε κατά 0,3%, στο τέταρτο τρίμηνο, μετά από πτώση 0,1%, στο τρίτο τρίμηνο, ενώ, για το σύνολο του έτους, εκτιμάται ανάπτυξη κατά 0,1%. Πρόκειται για την ασθενέστερη ετήσια μεταβολή του ΑΕΠ, από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2009, με εξαίρεση το 2020, που επηρεάστηκε από την πανδημία. Ο υψηλός πληθωρισμός ήταν το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανάπτυξη, αφού υποχρέωσε την κεντρική τράπεζα του Ην. Βασιλείου (ΒοΕ) σε έναν πρωτοφανή ανοδικό κύκλο των επιτοκίων και τη διατήρησή τους σε υψηλά επίπεδα. Σήμερα, ο πληθωρισμός έχει αποκλιμακωθεί, υποχωρώντας στο 4%, τον Δεκέμβριο. Παράλληλα, και η ιαπωνική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 0,4%, στο τέταρτο τρίμηνο, μετά από την επιβράδυνση κατά 3,3%, στο τρίτο τρίμηνο, που είχε ως αποτέλεσμα την κατάταξή της, το 2023, ως τέταρτη ισχυρότερη οικονομία στον κόσμο (μία θέση πιο κάτω), μετά από τη Γερμανία.

Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες και οι αγορές ομολόγων

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις), στην ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο, διατηρήθηκαν θετικές, την εβδομάδα που έληξε στις 9 Φεβρουαρίου. Οι θετικές θέσεις (υπέρ του ευρώ, ‟long”) μειώθηκαν κατά 26.618 συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές θέσεις να διαμορφωθούν στα 62.153 συμβόλαια, από 88.771 συμβόλαια, την προηγούμενη εβδομάδα (Γράφημα 4).
Σταθεροποιητικές τάσεις παρατηρούνται στη συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου, με την ισοτιμία, στις 16 Φεβρουαρίου, να βρίσκεται στο 1,077 €/$ (Πίνακας 1), με το δολάριο να ευνοείται από την ανθεκτικότητα της οικονομίας των ΗΠΑ. Επιπλέον, ο δείκτης δολαρίου DXY, που μετρά το αμερικανικό νόμισμα έναντι άλλων σημαντικών νομισμάτων, παραμένει σε επίπεδα άνω των 104 μονάδων, με τη νομισματική πολιτική της Fed και τον χρονικό ορίζοντα των μειώσεων των επιτοκίων να βρίσκονται στο επίκεντρο των συζητήσεων.
Ανοδικές τάσεις καταγράφονται στην ομολογιακή αγορά των ΗΠΑ, με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να ανέρχεται στο 4,27%, στις 16 Φεβρουαρίου, εξαιτίας των έντονων πληθωριστικών πιέσεων στις ΗΠΑ, ενώ το 2ετές κινείται υψηλότερα, στο 4,62%. Ομοίως, στη ΖτΕ, παρατηρούνται ανοδικές τάσεις στις αποδόσεις των ομολόγων, μετά από τις δηλώσεις αξιωματούχων της ΕΚΤ για τον χρόνο έναρξης των επιτοκιακών μειώσεων. Ενδεικτικά, η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου ανήλθε στο 2,39% (Πίνακας 2), στις 16 Φεβρουαρίου. Τέλος, η διαφορά απόδοσης μεταξύ του 10ετούς ομολόγου της Ελλάδας και του 10ετούς ομολόγου της Γερμανίας (spread) βρίσκεται στις 107 μ.β., ενώ του 10ετούς ιταλικού ομολόγου στις 148 μ.β.

www.bankingnews.gr