«Εγκλωβισμένες» στη Ρωσία, οι δυτικές επιχειρήσεις - Ο κίνδυνος εάν φύγουν, είναι μεγαλύτερος από το να παραμείνουν

Ένα κύμα δυτικών εταιρειών αποχώρησε από τη Ρωσία αμέσως μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία. Αλλά όσες δεν το έκαναν, τώρα αγωνίζονται να φύγουν.
Για τις επιχειρήσεις που επιθυμούν να αποχωρήσουν, εν μέσω σοβαρής ζημίας στη φήμη και την οικονομική τους κατάσταση, η προοπτική της αποχώρησης γίνεται όλο και πιο δύσκολη με τον καιρό. Ο Nabi Abdullaev από την Control Risks, δήλωσε στο CNBC: «Ορισμένες εταιρείες αποφασίζουν να παραμείνουν επειδή ο κίνδυνος να φύγουν από τη Ρωσία, αυτή τη στιγμή τουλάχιστον, είναι μεγαλύτερος από τον κίνδυνο να μείνουν».
Αυτό συμβαίνει επειδή η ρωσική κυβέρνηση αλλάζει συνεχώς τους κανόνες για τις πολυεθνικές εταιρείες που επιθυμούν να εγκαταλείψουν τη χώρα, καθιστώντας τη διαδικασία ιδιαίτερα χρονοβόρα. Οι εταιρείες που επιλέγουν την προσέγγιση να φύγουν βιαστικά, κινδυνεύουν τα περιουσιακά τους στοιχεία να περάσουν στο κράτος και «κινδυνεύουν με ποινική δίωξη του ρωσικού προσωπικού», δήλωσε ο Abdullaev, μιλώντας στο CNBC τον περασμένο μήνα.
Τον Ιούλιο, οι ρωσικές δραστηριότητες των Carlsberg και Danone κατασχέθηκαν από τον Ρώσο πρόεδρο, Vladimir Putin, με τα κλειδιά και των δύο επιχειρήσεων να παραδίδονται σε δύο από τους στενότερους συμμάχους του. Οι εταιρείες σχεδίαζαν να πουλήσουν τα ρωσικά περιουσιακά τους στοιχεία πριν την κατάσχεση.
Η ρωσική αγορά είναι μια επικίνδυνη αγορά για τις δυτικές εταιρείες, και καθώς το περιθώριο αποχώρησης στενεύει, κινδυνεύουν να βρεθούν σε γεωπολιτικά διασταυρούμενα πυρά.

Το μήνυμα της Ρωσίας

«Η κατάσχεση της Danone και της Carlsberg ήταν μια σημαντική κίνηση, διότι κατέστησε απρόβλεπτες τις ενέργειες της ρωσικής κυβέρνησης απέναντι στις υπόλοιπες εταιρείες. Έστειλε ένα σαφές μήνυμα στις εναπομείνασες εταιρείες ότι ακόμη και μη στρατηγικές εταιρείες θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχο», δήλωσε στο CNBC η Maria Shagina, ανώτερη ερευνήτρια για οικονομικές κυρώσεις, πρότυπα και στρατηγική στο International Institute for Strategic Studies.
Μεταξύ των επιχειρήσεων που εξακολουθούν να λειτουργούν στη Ρωσία είναι η Unilever, η Nestle, η Philip Morris, η UniCredit, η Raiffeisen και η PepsiCo. Η έρευνα δείχνει ότι περίπου 500 δυτικές επιχειρήσεις παραμένουν στη χώρα.
Ορισμένες από αυτές τις εταιρείες έχουν υποσχεθεί να βρουν αγοραστές, να φύγουν ή να μειώσουν τις δραστηριότητές τους. Όσο παραμένουν, πρέπει επίσης να πληρώνουν φόρους στη ρωσική κυβέρνηση, γεγονός που έχει οδηγήσει σε έντονη κριτική. Η ουκρανική κυβέρνηση, για παράδειγμα, έχει χαρακτηρίσει τη Unilever, μεταξύ άλλων, «διεθνή χορηγό πολέμου».
Από την πλευρά της, η Unilever έχει δηλώσει ότι δεν θα επενδύσει περαιτέρω κεφάλαια στη Ρωσία ούτε θα επωφεληθεί από την παρουσία της στη χώρα.

«Άβολα»

Ο αγώνας της Heineken να αποχωρήσει καταδεικνύει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν παρόμοιες επιχειρήσεις.
Η εταιρεία ποτών είχε 1.800 υπαλλήλους στη ρωσική μονάδα της και δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει μια γρήγορη έξοδο. Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της στην οποία δεσμεύτηκε να εγκαταλείψει τη χώρα, ανέφερε ότι «οι πρόσφατες εξελίξεις στη Ρωσία το καλοκαίρι του 2023 [συμπεριλαμβανομένης της εθνικοποίησης μεγάλων δυτικών εταιρειών] αποδεικνύουν ότι είναι ακόμη πιο δύσκολο για τις επιχειρήσεις να εξασφαλίσουν έγκριση εξόδου».
Η Heineken δήλωσε επίσης ότι αισθάνεται «άβολα» στην προοπτική να επωφεληθεί το ρωσικό κράτος από τυχόν δυνητικά παράνομα ιδιοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης.
Στις 25 Αυγούστου, περισσότερο από ένα χρόνο μετά την ανακοίνωση του σχεδίου αποχώρησής της, η Heineken βρήκε αγοραστή στο πρόσωπο του ρωσικού ομίλου Arnest Group, ο οποίος αγόρασε τις ρωσικές δραστηριότητες των εταιρειών έναντι ενός ευρώ. Τα έσοδα της Heineken από τη Ρωσία το 2022 ήταν 613 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου.
Οι εταιρείες που επιθυμούν να αποχωρήσουν από τη Ρωσία αντιμετωπίζουν αυστηρούς περιορισμούς που θέτει το κράτος και το φόβο της απαλλοτρίωσης υπό το πρίσμα των εξαγορών της Carlsberg και της Danone. Οι δυτικές εταιρείες που παραμένουν στη χώρα είναι σε θέση να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται επειδή, παρά τις κυρώσεις, πολλές συναλλαγές και δραστηριότητες εξακολουθούν να επιτρέπονται.
«Στο πλαίσιο της "έξυπνης" προσέγγισης των κυρώσεων, ο πολιτικός και ο ανθρωπιστικός τομέας δεν αποτελούν στόχο και πολλές δυτικές εταιρείες συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται σε αυτούς τους τομείς», δήλωσε η Shagina στο CNBC.
Συγκριτικά, οι κυρώσεις για το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα αποτελούν ένα πολύ πιο αυστηρό περιβάλλον για τις δυτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός αυτού.
Ορισμένοι έχουν επικρίνει την προσέγγιση της Ρωσίας. Ο οικονομικός διευθυντής μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες αλουμινίου παγκοσμίως, ο Pål Kildemo της Norsk Hyrdo, δήλωσε στο CNBC ότι «οι αγορές μας αγωνίζονται με πολλά ρωσικά υλικά που εξακολουθούν να βρίσκουν το δρόμο τους στην αγορά σε μειωμένες τιμές».
Εν τω μεταξύ, στη Ρωσία, το εταιρικό περιβάλλον -και η οικονομία- μετατοπίζεται, με το μερίδιο αγοράς των μη δυτικών εταιρειών να αυξάνεται, δεδομένης της μείωσης της κλίμακας των μεγάλων δυτικών επιχειρήσεων.
«Η συνδυασμένη επίδραση των διεθνών κυρώσεων και η αποχώρηση εκατοντάδων δυτικών εταιρειών θα έχει πιθανότατα αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική παραγωγικότητα της Ρωσίας», δήλωσε ο Andrius Tursa, σύμβουλος για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη στην εταιρεία παροχής συμβουλών σε θέματα κινδύνου Teneo. «Με την πάροδο του χρόνου, αυτό θα μπορούσε να περιορίσει περαιτέρω το δυναμικό οικονομικής ανάπτυξης της Ρωσίας και να καταστήσει τη χώρα ακόμη πιο εξαρτημένη από την Κίνα» συμπλήρωσε ο ίδιος.

www.bankingnews.gr