Ανάλυση του ΔΝΤ για τις τιμές τροφίμων
Οι τιμές τροφίμων αναμένεται να παραμείνουν υψηλές εν μέσω πολέμου, ακριβής ενέργειας και καιρικών φαινομένων, εκτιμά σε ανάλυσή του (υπογράφουν οι Christian Bogmans, Andrea Pescatori, Ervin Prifti) το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Όπως αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης, οι τιμές των τροφίμων, που έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ νωρίτερα φέτος, αύξησαν την επισιτιστική ανασφάλεια και τις κοινωνικές εντάσεις, ενώ έχουν επίσης επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς των κυβερνήσεων.
«Για να κατανοήσουμε καλύτερα την κλίμακα αυτών των πρωτόγνωρων προκλήσεων για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο, ποσοτικοποιούμε σε νέα έρευνα τον τυπικό αντίκτυπο τεσσάρων ιστορικά σημαντικών παραγόντων που επηρεάζουν τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής. Η ανάλυσή μας, που δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο ειδικών χαρακτηριστικών του Οκτωβρίου στο πιο πρόσφατο World Economic Outlook, δείχνει ότι:
-Μια πτώση 1% στις παγκόσμιες συγκομιδές αυξάνει τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής κατά 8,5%.
-Μια αύξηση 1% στο βασικό επιτόκιο της Federal Reserve μειώνει τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής κατά 13% μετά από ένα τρίμηνο.
-Μια αύξηση 1% στις τιμές των λιπασμάτων, οι οποίες έχουν ενισχυθεί πρόσφατα λόγω της εκτίναξης των τιμών του φυσικού αερίου, ενισχύει τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής κατά 0,45%.
-Μια αύξηση 1% στις τιμές του πετρελαίου αυξάνει τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής κατά 0,2%.
Αυτές οι εκτιμήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εξηγήσουν καλύτερα τις πρόσφατες διακυμάνσεις στις τιμές των τροφίμων και να βοηθήσουν στον καθορισμό της προοπτικής, καθώς διαφορετικοί παράγοντες μπορούν να ασκήσουν αντίθετες δυνάμεις.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό του ΟΗΕ, οι καιρικές συνθήκες La Niña αναμένεται να επιστρέψουν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, φέρνοντας θερμοκρασίες νερού κάτω από τις μέσες τιμές στον ανατολικό-κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό. Παρόμοιες περίοδοι τριών ετών σημειώθηκαν κατά την πρώτη παγκόσμια επισιτιστική κρίση μεταξύ 1973-76 και ξανά μεταξύ 1998-2001», σχολιάζει το ΔΝΤ, συμπληρώνοντας πως η Πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας που παρέχει ασφαλή εξαγωγική ναυτιλία από την Ουκρανία, θα μπορούσε να προκαλέσει νέο σοκ στις προμήθειες σιτηρών εάν ανασταλεί εκ νέου από τη Ρωσία. Αυτό από μόνο του θα μείωνε τις παγκόσμιες προμήθειες σιταριού και καλαμποκιού κατά 1,5%, σε σχέση με τις τρέχουσες προσδοκίες, και με τη σειρά της θα αυξήσει τις τιμές των δημητριακών κατά 10% μέσα σε ένα χρόνο.
Επιπλέον, οι υψηλές τιμές ενέργειας αυξάνουν τις τιμές των καυσίμων και των λιπασμάτων, ενισχύοντας το κόστος παραγωγής τροφίμων, αλλά εκτρέπουν επίσης την παραγωγή από τα τρόφιμα στα βιοκαύσιμα. Οι τιμές των λιπασμάτων είναι διπλάσιες από ό,τι πριν από την πανδημία, ακόμη και μετά από μια υποχώρηση τους τελευταίους μήνες.
Περίπου το 45% κάθε μεταβολής στις τιμές των λιπασμάτων συνήθως τροφοδοτεί απευθείας τις παγκόσμιες τιμές των δημητριακών εντός τεσσάρων τριμήνων, σύμφωνα με έρευνα του ΔΝΤ. Αυτό υποδηλώνει ότι μέρος της επίδρασης των υψηλών τιμών λιπασμάτων μπορεί ακόμη να υλοποιηθεί πλήρως. Σε φτωχότερες χώρες, όπου οι αγρότες χρησιμοποιούν τα λιπάσματα με φειδώ, η μειωμένη χρήση μπορεί να μειώσει τη συγκομιδή.
Πτωτική πίεση στις τιμές
Εκτός από την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης, η οποία έχει μέτρια άμεση επίδραση στις τιμές των τροφίμων, οι αυξήσεις των επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας μείωσαν σημαντικά τις πιέσεις στις τιμές. Η Federal Reserve, για παράδειγμα, αυξάνει το κόστος δανεισμού με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δύο δεκαετιών. Τα υψηλότερα επιτόκια τείνουν να μειώνουν τις κερδοσκοπικές δραστηριότητες στις αγορές, ασκώντας έτσι πτωτική πίεση στις τιμές τροφίμων.
«Οι εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι η αυστηροποίηση της Fed έχει ήδη βοηθήσει στη μείωση των τιμών σιτηρών από τον Απρίλιο και θα συνεχίσει να ασκεί πτωτική πίεση στις τιμές μέχρι το τέλος του επόμενου έτους.
Οι αγορές υποδηλώνουν ότι οι τιμές χονδρικής των δημητριακών θα μειωθούν μόνο κατά 8% το επόμενο έτος από τα τρέχοντα υψηλά. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι οι περιορισμοί προσφοράς θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν την εξασθένηση της ζήτησης, διατηρώντας τις τιμές σε υψηλά επίπεδα για τα επόμενα τρίμηνα.
Οι υψηλότερες διεθνείς τιμές των τροφίμων εκτιμάται ότι έχουν προσθέσει 6% στον πληθωρισμό των καταναλωτικών τροφίμων το 2022. Ωστόσο, η μετάβαση σε υψηλότερες εγχώριες τιμές λιανικής τροφίμων μπορεί να διαρκέσει έξι έως 12 μήνες -ένας άλλος λόγος για τον οποίο, εκτός από την πρόσφατη αποδυνάμωση των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών, πολλοί άνθρωποι θα πρέπει να περιμένουν για ανακούφιση από τις χαμηλότερες τιμές εμπορευμάτων.
Τέλος, ο κίνδυνος να αυξηθούν ξανά οι τιμές των τροφίμων αντί να μειωθούν τα επόμενα δύο τρίμηνα παραμένει υψηλός. Και αν αυτοί οι κίνδυνοι δεν ήταν αρκετοί, ο αντίκτυπος της αύξησης των επιτοκίων στην επισιτιστική ανασφάλεια θα μπορούσε να είναι μικτός. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να μειώσει τα προσωπικά εισοδήματα. Σε συνδυασμό με τα ακόμη υψηλά επίπεδα των τιμών των τροφίμων, αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τον αριθμό των επισιτιστικής ανασφάλειας. (…) Οι χώρες θα πρέπει να τονώσουν την εγχώρια παραγωγή τροφίμων, αποφεύγοντας παράλληλα τη συσσώρευση αποθεμάτων».
www.bankingnews.gr
Όπως αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης, οι τιμές των τροφίμων, που έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ νωρίτερα φέτος, αύξησαν την επισιτιστική ανασφάλεια και τις κοινωνικές εντάσεις, ενώ έχουν επίσης επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς των κυβερνήσεων.
«Για να κατανοήσουμε καλύτερα την κλίμακα αυτών των πρωτόγνωρων προκλήσεων για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο, ποσοτικοποιούμε σε νέα έρευνα τον τυπικό αντίκτυπο τεσσάρων ιστορικά σημαντικών παραγόντων που επηρεάζουν τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής. Η ανάλυσή μας, που δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο ειδικών χαρακτηριστικών του Οκτωβρίου στο πιο πρόσφατο World Economic Outlook, δείχνει ότι:
-Μια πτώση 1% στις παγκόσμιες συγκομιδές αυξάνει τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής κατά 8,5%.
-Μια αύξηση 1% στο βασικό επιτόκιο της Federal Reserve μειώνει τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής κατά 13% μετά από ένα τρίμηνο.
-Μια αύξηση 1% στις τιμές των λιπασμάτων, οι οποίες έχουν ενισχυθεί πρόσφατα λόγω της εκτίναξης των τιμών του φυσικού αερίου, ενισχύει τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής κατά 0,45%.
-Μια αύξηση 1% στις τιμές του πετρελαίου αυξάνει τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής κατά 0,2%.
Αυτές οι εκτιμήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εξηγήσουν καλύτερα τις πρόσφατες διακυμάνσεις στις τιμές των τροφίμων και να βοηθήσουν στον καθορισμό της προοπτικής, καθώς διαφορετικοί παράγοντες μπορούν να ασκήσουν αντίθετες δυνάμεις.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό του ΟΗΕ, οι καιρικές συνθήκες La Niña αναμένεται να επιστρέψουν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, φέρνοντας θερμοκρασίες νερού κάτω από τις μέσες τιμές στον ανατολικό-κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό. Παρόμοιες περίοδοι τριών ετών σημειώθηκαν κατά την πρώτη παγκόσμια επισιτιστική κρίση μεταξύ 1973-76 και ξανά μεταξύ 1998-2001», σχολιάζει το ΔΝΤ, συμπληρώνοντας πως η Πρωτοβουλία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας που παρέχει ασφαλή εξαγωγική ναυτιλία από την Ουκρανία, θα μπορούσε να προκαλέσει νέο σοκ στις προμήθειες σιτηρών εάν ανασταλεί εκ νέου από τη Ρωσία. Αυτό από μόνο του θα μείωνε τις παγκόσμιες προμήθειες σιταριού και καλαμποκιού κατά 1,5%, σε σχέση με τις τρέχουσες προσδοκίες, και με τη σειρά της θα αυξήσει τις τιμές των δημητριακών κατά 10% μέσα σε ένα χρόνο.
Επιπλέον, οι υψηλές τιμές ενέργειας αυξάνουν τις τιμές των καυσίμων και των λιπασμάτων, ενισχύοντας το κόστος παραγωγής τροφίμων, αλλά εκτρέπουν επίσης την παραγωγή από τα τρόφιμα στα βιοκαύσιμα. Οι τιμές των λιπασμάτων είναι διπλάσιες από ό,τι πριν από την πανδημία, ακόμη και μετά από μια υποχώρηση τους τελευταίους μήνες.
Περίπου το 45% κάθε μεταβολής στις τιμές των λιπασμάτων συνήθως τροφοδοτεί απευθείας τις παγκόσμιες τιμές των δημητριακών εντός τεσσάρων τριμήνων, σύμφωνα με έρευνα του ΔΝΤ. Αυτό υποδηλώνει ότι μέρος της επίδρασης των υψηλών τιμών λιπασμάτων μπορεί ακόμη να υλοποιηθεί πλήρως. Σε φτωχότερες χώρες, όπου οι αγρότες χρησιμοποιούν τα λιπάσματα με φειδώ, η μειωμένη χρήση μπορεί να μειώσει τη συγκομιδή.
Πτωτική πίεση στις τιμές
Εκτός από την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης, η οποία έχει μέτρια άμεση επίδραση στις τιμές των τροφίμων, οι αυξήσεις των επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας μείωσαν σημαντικά τις πιέσεις στις τιμές. Η Federal Reserve, για παράδειγμα, αυξάνει το κόστος δανεισμού με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δύο δεκαετιών. Τα υψηλότερα επιτόκια τείνουν να μειώνουν τις κερδοσκοπικές δραστηριότητες στις αγορές, ασκώντας έτσι πτωτική πίεση στις τιμές τροφίμων.
«Οι εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι η αυστηροποίηση της Fed έχει ήδη βοηθήσει στη μείωση των τιμών σιτηρών από τον Απρίλιο και θα συνεχίσει να ασκεί πτωτική πίεση στις τιμές μέχρι το τέλος του επόμενου έτους.
Οι αγορές υποδηλώνουν ότι οι τιμές χονδρικής των δημητριακών θα μειωθούν μόνο κατά 8% το επόμενο έτος από τα τρέχοντα υψηλά. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι οι περιορισμοί προσφοράς θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν την εξασθένηση της ζήτησης, διατηρώντας τις τιμές σε υψηλά επίπεδα για τα επόμενα τρίμηνα.
Οι υψηλότερες διεθνείς τιμές των τροφίμων εκτιμάται ότι έχουν προσθέσει 6% στον πληθωρισμό των καταναλωτικών τροφίμων το 2022. Ωστόσο, η μετάβαση σε υψηλότερες εγχώριες τιμές λιανικής τροφίμων μπορεί να διαρκέσει έξι έως 12 μήνες -ένας άλλος λόγος για τον οποίο, εκτός από την πρόσφατη αποδυνάμωση των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών, πολλοί άνθρωποι θα πρέπει να περιμένουν για ανακούφιση από τις χαμηλότερες τιμές εμπορευμάτων.
Τέλος, ο κίνδυνος να αυξηθούν ξανά οι τιμές των τροφίμων αντί να μειωθούν τα επόμενα δύο τρίμηνα παραμένει υψηλός. Και αν αυτοί οι κίνδυνοι δεν ήταν αρκετοί, ο αντίκτυπος της αύξησης των επιτοκίων στην επισιτιστική ανασφάλεια θα μπορούσε να είναι μικτός. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας μπορεί να μειώσει τα προσωπικά εισοδήματα. Σε συνδυασμό με τα ακόμη υψηλά επίπεδα των τιμών των τροφίμων, αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τον αριθμό των επισιτιστικής ανασφάλειας. (…) Οι χώρες θα πρέπει να τονώσουν την εγχώρια παραγωγή τροφίμων, αποφεύγοντας παράλληλα τη συσσώρευση αποθεμάτων».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών