Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι επακόλουθες κυρώσεις παρουσιάζουν αναπτυξιακές και δημοσιονομικές προκλήσεις τόσο για την Ελλάδα όσο και για τα υπόλοιπα κράτη της ευρωζώνης, αναφέρει η Fitch Ratings.
Ο συνδυασμένος αντίκτυπός τους και ο σχεδιασμός των πολιτικών απαντήσεων είναι σημαντικοί παράγοντες για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των κρατών μελών.
Όπως η πανδημία, ο πόλεμος είναι ένα εξωτερικό σοκ που θα γίνει αισθητό σε ολόκληρο το μπλοκ και ο αντίκτυπός του θα ποικίλλει – ανάλογα με την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο ή τις εμπορικές σχέσεις.
Ο δημοσιονομικός αντίκτυπος θα αντικατοπτρίζει τις απαντήσεις των πολιτικών και το πόσο μπορεί να αμοιβαιοποιηθεί το κόστος τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η αγορά ενέργειας είναι ο κύριος μακροοικονομικός δίαυλος μετάδοσης... υψηλότερων τιμών.
Η Ρωσία αντιπροσώπευε το 38% των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ και το 23% των εισαγωγών πετρελαίου το 2020.
Το χτύπημα στην ανάπτυξη θα εξαρτηθεί από το εύρος της διαταραχής, σε ό,τι αφορά την προσφορά προϊόντων ενέργειας και τις πιθανές ανατιμήσεις.
Αν μη τι άλλο, λέει η Fitch, οι κλυδωνισμοί θα είναι αρκετά μεγάλοι, εφόσον μάλιστα η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία παραταθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα την πρόκληση πολλών προβλημάτων σε σχέση με τις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Από την άλλη, ο πληθωρισμός «τρέχει»…
Ως εκ τούτου, όπως αναφέρει ο οίκος, η ΕΚΤ δέχεται μέγαλη πίεση να αυξήσει τα επιτόκια περισσότερο από τη Fed, που ανακοίνωσε μείωση των αγορών περιουσιακών στοιχείων τον Μάρτιο και αρχίζει να εξομαλύνει τη νομισματική πολιτική.
Οι μακρόχρονες λήξεις χρέους που έχει εκδώσει η Ελλάδα μετριάζουν τον αντίκτυπο στο κόστος δανεισμού, με την ΕΚΤ να δρα υποστηρικτικά τα τελευταία χρόνια.
Την ίδια στιγμή, οι πρωτογενείς δαπάνες των περισσότερων κρατών στο τέλος του 2021 παρέμειναν πολύ πάνω από τα επίπεδα του 2019.
Η αύξηση των δαπανών όμως λόγω της ρωσικής εισβολής και του πολέμου στην Ουκρανία υποδηλώνει ότι τόσο η Ελλάδα όσο και τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη μέλη μπορεί να έλθουν αντιμέτωπα με δύσκολες δημοσιονομικές επιλογές προκειμένου να καταφέρουν να διατηρήσουν τους δείκτες χρέους προς ΑΕΠ σε πτώση.
Τα αναπτυξιακά αποτελέσματα από άλλα κανάλια μετάδοσης είναι λιγότερο σημαντικά.
Εξαιρουμένης της ενέργειας, οι άμεσες εμπορικές συνδέσεις είναι περιορισμένες.
Ίσως περισσότερο να επηρεάζονται οι χώρες της Βαλτικής... που εξάγουν στη Ρωσία.
Σε ό,τι αφορά τις μεγάλες τράπεζες της Δυτικής Ευρώπης, οι απαιτήσεις τους από Ρώσους και Ουκρανούς αντισυμβαλλομένους στα τέλη Σεπτεμβρίου 2021 άγγιζαν περίπου τα 100 δισ. δολ.
Η έκθεση των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) στη Ρωσία είναι περιορισμένη, με την Κύπρο και το Λουξεμβούργο να αποτελούν τις κυριότερες εξαιρέσεις.
Σε κάθε περίπτωση, οι ΑΞΕ αποκρύπτουν τον αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία.
Δημοσιονομική πολιτική
Σε αυτό το περιβάλλον, οι κυβερνήσεις θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τη δημοσιονομική πολιτική για να μετριάσουν τον αντίκτυπο του πληθωρισμού στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις - μια άποψη που υποστηρίζεται από το guidance της της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2023.
Η σύγκρουση θα έχει δημοσιονομικό κόστος λόγω της προσφυγικής κρίσης και των αυξημένων αμυντικών δαπανών.
Το δημοσιονομικό κόστος είναι πιθανό να επιβραδύνει τη μείωση του ελλείμματος σε σύγκριση με τις προσδοκίες στις αρχές του 2022, με τον πλήρη αντίκτυπο να εξαρτάται εν μέρει από τις τιμές στην Ενέργεια.
Η Fitch αναμένει πιο στοχευμένες πολιτικές σε σύγκριση με την πανδημία – ο πόλεμος αποτελεί ένα σοκ προσφοράς και όχι ζήτησης, και οι κυβερνήσεις μπορεί να είναι πιο επιφυλακτικές όσον αφορά την τόνωση μεγάλης κλίμακας δεδομένου του υψηλού πληθωρισμού.
Η απάντηση της πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο εστιάζεται στις διαρθρωτικές αλλαγές στην αγορά ενέργειας.
Το πακέτο REPowerEU της Επιτροπής στοχεύει στην ταχεία διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος, αλλά οι αυξημένες εισαγωγές LNG και η απαιτούμενη υποδομή μπορεί να είναι δαπανηρές.
Οι δημοσιονομικές συνέπειες θα αντανακλούν κόστη, όπως η επέκταση κοινού προγράμματος δανεισμού - Αυτό θα μπορούσε να ενσωματώσει οντότητες και μηχανισμούς από προηγούμενες κρίσεις βαθύτερα στη θεσμική αρχιτεκτονική της ΕΕ.
Η πρόσφατη «διακήρυξη των Βερσαλλιών» δεν αναφερόταν σε συγκεκριμένα προγράμματα κοινών δανείων, αλλά νέα σχήματα που περιλαμβάνουν πρόσθετο δανεισμό από την Επιτροπή παραμένουν αμφιλεγόμενα μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.
Ωστόσο, ο οίκος αναφέρει ότι η απάντηση της πολιτικής θα έχει ασύμμετρες επιπτώσεις και κατανομή βαρών.
Ως εκ τούτου, η σύγκρουση στην Ουκρανία ναι μεν μπορεί να φέρει ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ από το 2023, ωστόσο τα δημοσιονομικά ελλείμματα μπορεί να εκτροχιαστούν.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών