γράφει : Αλεξάνδρα Τόμπρα
(upd)Η αντίδραση της πολιτικής ηγεσίας θα κρίνει την επόμενη μέρα σε περίπτωση που η Ελλάδα ακολουθήσει το δρόμο της εξόδου από το ευρώ, σύμφωνα με την Bank of America/Merrill Lynch, η οποία στην τελευταία 19σέλιδη έκθεση της με τίτλο «What if Greece exits the euro?» (Τι θα συμβεί σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ), αναλύει τις επιπτώσεις ενός τέτοιου ενδεχόμενου.
Σύμφωνα με την BofA/ML, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα προσπαθήσουν να κάνουν χρήση των κεφαλαίων που έχουν διατεθεί προς στήριξη, ώστε να περιορίσουν τις αναταράξεις στην αγορά, τους επενδυτές και τους καταθέτες. Την πρώτη αντίδραση την περιμένουμε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία θα προσπαθήσει με έκτακτα μέτρα να στηρίξει τη ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα.
Επιπτώσεις στις αγορές
Η πρώτη αντίδραση της αγοράς στην ελληνική έξοδο είναι η στρατηγική του risk – off. Οι Ευρωπαϊκές τράπεζες θα τεστάρουν τα χαμηλά του Νοεμβρίου του 2011 και το ευρώ μπορεί να φτάσει στα 1,20 δολάρια, αν και τα δύο νομίσματα θα είναι underweight.
Η απόδοση του bund, του 10ετούς γερμανικού ομολόγου, θα υποχωρήσει στο 1%, με τους επενδυτές να βλέπουν την τοποθέτηση σαν καταφύγιο. Εάν η ΕΚΤ δράσει άμεσα, η κατάσταση στην αγορά θα εξομαλυνθεί, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει και μια μικρή αντίδραση σε περίπτωση που η βουτιά είναι μεγάλη.
Τι θα γίνει στην Ελλάδα; - Όλα τα σενάρια
Σενάριο πρώτο – Τα έσοδα και τα έξοδα διαμορφωθούν ως αναμένεται
Σ’ αυτό το σενάριο η Ελλάδα θα είναι πλήρως προετοιμασμένη και η εκτέλεση του προϋπολογισμού δεν θα εκτροχιαστεί. Εάν λάβουμε υπόψιν ότι ο EFSF θα πληρώσει το 1 δις. ευρώ της προηγούμενης δόσης, τότε η Ελλάδα θα χρειαστεί χρήματα περί τις αρχές Ιουλίου. Για να υπάρξει συνέχεια στην ομαλότητα η πολιτική κατάσταση στη χώρα δεν θα πρέπει να διαταραχτεί.
Σενάριο 2 – Εντατικοποίηση της κρίσης
Η πολιτική αβεβαιότητα της Ελλάδας μπορεί να φτάσει σε δύο επίπεδα. Είτε να επέλθει σύγκρουση με τους Ευρωπαίους θεσμικούς πιστωτές είτε να καταρρεύσει η εκτέλεση του προϋπολογισμού. Χωρίς επίσημη κυβέρνηση, η αβεβαιότητα και η ανησυχία θα ενταθούν, ενώ και οι φορολογούμενοι θα αρνηθούν να συνεργαστούν με τις αρχές.
Σ’ αυτήν την περίπτωση η Ελλάδα θα μείνει από ταμειακά διαθέσιμα περίπου στα μέσα Ιουνίου, ενώ τα χειρότερα θα είναι εμπρός της.
Σενάριο 3 – Η συλλογή εσόδων να επιδεινωθεί
Σε περίπτωση που η συλλογή των εσόδων καταρρεύσει, οι ελληνικές αρχές θα αποφασίσουν να μειώσουν σημαντικά τους μισθούς και τις συντάξεις ώστε να επιτύχουν τους στόχους. Σ’ αυτήν την περίπτωση η Ελλάδα θα κερδίσει λίγο χρόνο, ίσως δύο μήνες περίπου, αλλά η κλιμάκωση της κρίσης θα έλθει.
Κεντρικό σενάριο
Το κεντρικό σενάριο της Bank of America/Merrill Lynch είναι ότι θα υπάρξει ισχυρή κυβέρνηση από τις εκλογές του Ιουνίου. Ωστόσο, η πιθανότητα η Ελλάδα να χρεοκοπήσει και να βγει από το ευρώ δεν είναι ασήμαντη.
Εάν δεν υπάρξει κυβέρνηση, η επόμενη δόση της Τρόικας δεν θα καταβληθεί, και τα ταμειακά διαθέσιμα θα τελειώσουν. Σε μία τέτοια περίπτωση η επιστροφή στη δραχμή θα είναι αναπόφευκτη.
Μπορεί η ελληνική έξοδος να οδηγήσει σε διάλυση την ευρωζώνη;
Η ελληνική έξοδος σίγουρα θα έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία, ενώ και η ευρωπαϊκή δεν θα μείνει αλώβητη, εξαιτίας των πολλών καναλιών διασύνδεσης. Ωστόσο, δεν υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας ότι το ευρώ μπορεί να διαλυθεί, εάν όμως οι πολιτικοί της ζώνης δράσουν άμεσα και διακόψουν την μετάδοση της κρίσης.
Σύμφωνα με την BofA/ML η επιστροφή στη δραχμή μπορεί να συμβεί μόνο εάν η Ελλάδα κηρύξει στάση πληρωμών και τα ταμεία της είναι άδεια. Αν συμβεί αυτό, η οικονομία θα συρρικνωθεί βίαια, η κατανάλωση και οι επενδύσεις θα καταρρεύσουν, ενώ οι εισαγωγές θα μειωθούν κάθετα.
Ελληνική χρεοκοπία και ΕΚΤ
Η ΕΚΤ είναι σημαντικά εκτεθειμένη στην Ελλάδα εξαιτίας δύο καναλιών χρηματοδότησης. Τη λειτουργία repo και τον έκτακτο μηχανισμό στήριξης της ρευστότητας, τον ELA. Τα ποσά αντίστοιχα είναι 109 και 60 δις. ευρώ.
Εάν η Ελλάδα χρεοκοπήσει τότε αυτόματα δια διακοπεί η λειτουργία repo και θα ασκηθεί βέτο στη χρήση των κεφαλαίων του ΕLA, προκαλώντας άμεσα την κατάρρευση του τραπεζικού κλάδου στην Ελλάδα.
Άμεσες συνέπειες στην ευρωζώνη
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι συνολικές διεθνείς υποχρεώσεις προς τους ιδιώτες της Ελλάδας είναι περίπου στα 370 δις. ευρώ, από τα οποία 156 δις. ευρώ της κυβέρνησης, τα 105 δις. της Κεντρικής Τράπεζας (μέσω Target 2) και 107 δις. ευρώ του ιδιωτικού τομέα. Ξεκάθαρα, η ελληνική έξοδος θα προκαλέσει τεράστιες ζημίες στον EFSF και την ΕΚΤ, ενώ και η έκθεση του ιδιωτικού κλάδου προς την Ελλάδα θα τεθεί σε δοκιμασία.
Παρακάτω είναι ο πίνακας με τις απαιτήσεις των ιδιωτών από την Ελλάδα:
Επιπτώσεις για την Ευρωζώνη
Δεδομένου του ότι πολλές κυβερνήσεις και τράπεζες έχουν μειώσει σημαντικά την άμεση έκθεση τους προς την Ελλάδα, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη ζώνη είναι ουσιαστικά του έμμεσου κόστους, που προκύπτει από τη διασύνδεση του τραπεζικού τομέα.
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν ήδη καμία ή πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης, ενώ σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, οι αγορές είναι πιθανό να κλείσουν τελείως, ακόμη και για τις ισχυρότερες τράπεζες. Ενώ αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί από την ρευστότητα μέσω της ΕΚΤ, ο βασικός κίνδυνος είναι οι καταθέσεις, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% των χρηματοδοτούμενων ισολογισμών των τραπεζών της ζώνης του ευρώ.
Εάν η Ελλάδα επρόκειτο να εγκαταλείψει το ευρώ, περαιτέρω μέτρα πολιτικής θα ήταν απαραίτητα για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο μετάδοσης. Τα μέτρα αυτά θα ήταν πιθανόν να επικεντρωθούν στην εξασφάλιση της επαρκούς ρευστότητας των τραπεζών.
Ένα άλλο εργαλείο που θα μπορούσε να βοηθήσει είναι η εφαρμογή ελέγχων κεφαλαίου. Ωστόσο, η λύση αυτή έχει τους δικούς της κινδύνους. Αν επιβληθεί σε εθνικό επίπεδο, πιθανόν να θεωρηθεί ως ένα βήμα προς τον κατακερματισμό της ζώνης του ευρώ και όχι ενοποίησης (π.χ. θέτοντας έλεγχο των κεφαλαίων στην Πορτογαλία, θα αποδυναμώσει τη χώρα σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη)
Επιπλέον , η ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει τα επιτόκια στο 0,50% και να ανανεώσει τις διατάξεις της ρευστότητας (πιθανότατα με τη μορφή της επέκτασης του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων).
www.bankingnews.gr
Επιπτώσεις στις αγορές
Η πρώτη αντίδραση της αγοράς στην ελληνική έξοδο είναι η στρατηγική του risk – off. Οι Ευρωπαϊκές τράπεζες θα τεστάρουν τα χαμηλά του Νοεμβρίου του 2011 και το ευρώ μπορεί να φτάσει στα 1,20 δολάρια, αν και τα δύο νομίσματα θα είναι underweight.
Η απόδοση του bund, του 10ετούς γερμανικού ομολόγου, θα υποχωρήσει στο 1%, με τους επενδυτές να βλέπουν την τοποθέτηση σαν καταφύγιο. Εάν η ΕΚΤ δράσει άμεσα, η κατάσταση στην αγορά θα εξομαλυνθεί, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει και μια μικρή αντίδραση σε περίπτωση που η βουτιά είναι μεγάλη.
Τι θα γίνει στην Ελλάδα; - Όλα τα σενάρια
Σενάριο πρώτο – Τα έσοδα και τα έξοδα διαμορφωθούν ως αναμένεται
Σ’ αυτό το σενάριο η Ελλάδα θα είναι πλήρως προετοιμασμένη και η εκτέλεση του προϋπολογισμού δεν θα εκτροχιαστεί. Εάν λάβουμε υπόψιν ότι ο EFSF θα πληρώσει το 1 δις. ευρώ της προηγούμενης δόσης, τότε η Ελλάδα θα χρειαστεί χρήματα περί τις αρχές Ιουλίου. Για να υπάρξει συνέχεια στην ομαλότητα η πολιτική κατάσταση στη χώρα δεν θα πρέπει να διαταραχτεί.
Σενάριο 2 – Εντατικοποίηση της κρίσης
Η πολιτική αβεβαιότητα της Ελλάδας μπορεί να φτάσει σε δύο επίπεδα. Είτε να επέλθει σύγκρουση με τους Ευρωπαίους θεσμικούς πιστωτές είτε να καταρρεύσει η εκτέλεση του προϋπολογισμού. Χωρίς επίσημη κυβέρνηση, η αβεβαιότητα και η ανησυχία θα ενταθούν, ενώ και οι φορολογούμενοι θα αρνηθούν να συνεργαστούν με τις αρχές.
Σ’ αυτήν την περίπτωση η Ελλάδα θα μείνει από ταμειακά διαθέσιμα περίπου στα μέσα Ιουνίου, ενώ τα χειρότερα θα είναι εμπρός της.
Σενάριο 3 – Η συλλογή εσόδων να επιδεινωθεί
Σε περίπτωση που η συλλογή των εσόδων καταρρεύσει, οι ελληνικές αρχές θα αποφασίσουν να μειώσουν σημαντικά τους μισθούς και τις συντάξεις ώστε να επιτύχουν τους στόχους. Σ’ αυτήν την περίπτωση η Ελλάδα θα κερδίσει λίγο χρόνο, ίσως δύο μήνες περίπου, αλλά η κλιμάκωση της κρίσης θα έλθει.
Κεντρικό σενάριο
Το κεντρικό σενάριο της Bank of America/Merrill Lynch είναι ότι θα υπάρξει ισχυρή κυβέρνηση από τις εκλογές του Ιουνίου. Ωστόσο, η πιθανότητα η Ελλάδα να χρεοκοπήσει και να βγει από το ευρώ δεν είναι ασήμαντη.
Εάν δεν υπάρξει κυβέρνηση, η επόμενη δόση της Τρόικας δεν θα καταβληθεί, και τα ταμειακά διαθέσιμα θα τελειώσουν. Σε μία τέτοια περίπτωση η επιστροφή στη δραχμή θα είναι αναπόφευκτη.
Μπορεί η ελληνική έξοδος να οδηγήσει σε διάλυση την ευρωζώνη;
Η ελληνική έξοδος σίγουρα θα έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία, ενώ και η ευρωπαϊκή δεν θα μείνει αλώβητη, εξαιτίας των πολλών καναλιών διασύνδεσης. Ωστόσο, δεν υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας ότι το ευρώ μπορεί να διαλυθεί, εάν όμως οι πολιτικοί της ζώνης δράσουν άμεσα και διακόψουν την μετάδοση της κρίσης.
Σύμφωνα με την BofA/ML η επιστροφή στη δραχμή μπορεί να συμβεί μόνο εάν η Ελλάδα κηρύξει στάση πληρωμών και τα ταμεία της είναι άδεια. Αν συμβεί αυτό, η οικονομία θα συρρικνωθεί βίαια, η κατανάλωση και οι επενδύσεις θα καταρρεύσουν, ενώ οι εισαγωγές θα μειωθούν κάθετα.
Ελληνική χρεοκοπία και ΕΚΤ
Η ΕΚΤ είναι σημαντικά εκτεθειμένη στην Ελλάδα εξαιτίας δύο καναλιών χρηματοδότησης. Τη λειτουργία repo και τον έκτακτο μηχανισμό στήριξης της ρευστότητας, τον ELA. Τα ποσά αντίστοιχα είναι 109 και 60 δις. ευρώ.
Εάν η Ελλάδα χρεοκοπήσει τότε αυτόματα δια διακοπεί η λειτουργία repo και θα ασκηθεί βέτο στη χρήση των κεφαλαίων του ΕLA, προκαλώντας άμεσα την κατάρρευση του τραπεζικού κλάδου στην Ελλάδα.
Άμεσες συνέπειες στην ευρωζώνη
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι συνολικές διεθνείς υποχρεώσεις προς τους ιδιώτες της Ελλάδας είναι περίπου στα 370 δις. ευρώ, από τα οποία 156 δις. ευρώ της κυβέρνησης, τα 105 δις. της Κεντρικής Τράπεζας (μέσω Target 2) και 107 δις. ευρώ του ιδιωτικού τομέα. Ξεκάθαρα, η ελληνική έξοδος θα προκαλέσει τεράστιες ζημίες στον EFSF και την ΕΚΤ, ενώ και η έκθεση του ιδιωτικού κλάδου προς την Ελλάδα θα τεθεί σε δοκιμασία.
Παρακάτω είναι ο πίνακας με τις απαιτήσεις των ιδιωτών από την Ελλάδα:
| Χρημ. Ιδρύματα | Επιχειρήσεις | Ενυπόθηκα | Λιανική | SME | Σύνολο | |
| Credit Agricole | 463 | 12,825 | 3,945 | 55 | 1,082 | 22,245 |
| Marfin Popular Bank | 1,329 | 6,739 | 2,475 | 268 | 124 | 13,417 |
| Bank of Cyprus | 769 | 4,467 | 1,567 | 0 | 833 | 10,237 |
| Banco Comercial Portugues | 248 | 1,985 | 1,735 | 122 | 135 | 5,058 |
| Societe Generale | 137 | 2,162 | 740 | 38 | 230 | 3,631 |
| HSBC | 387 | 3,086 | 0 | 0 | 0 | 3,585 |
| BNP Paribas | 144 | 3,232 | 5 | 0 | 0 | 3,439 |
| Deutsche Bank | 1,105 | 961 | 3 | 0 | 0 | 2,139 |
| Royal Bank of Scotland | 185 | 1,39 | 8 | 9 | 3 | 1,602 |
| Commerzbank | 270 | 941 | 3 | 0 | 1 | 1,425 |
| DZ Bank | 32 | 776 | 0 | 0 | 0 | 808 |
| Norddeutsche Landesbank | 61 | 401 | 0 | 0 | 0 | 461 |
| Intesa Sanpaolo | 28 | 375 | 0 | 0 | 0 | 403 |
| BPCE | 29 | 345 | 0 | 0 | 0 | 375 |
| Dexia | 98 | 168 | 2 | 0 | 0 | 271 |
| Dekabank Deutsche Girozentrale | 49 | 221 | 0 | 0 | 0 | 270 |
| Erste Bank | 247 | 6 | 1 | 1 | 0 | 255 |
| HSH Nordbank | 32 | 191 | 0 | 0 | 0 | 223 |
| Nordea Bank | 6 | 196 | 0 | 0 | 0 | 203 |
| Barclays | 74 | 103 | 0 | 19 | 0 | 195 |
| Bank of Ireland Group | 0 | 182 | 0 | 0 | 0 | 182 |
| Landesbank Baden-Württemberg | 85 | 76 | 0 | 0 | 0 | 162 |
| Bayerische Landesbank | 64 | 63 | 1 | 0 | 0 | 135 |
| Oesterreichische Volksbank | 0 | 54 | 72 | 0 | 0 | 126 |
| KBC Bank | 84 | 32 | 0 | 0 | 0 | 115 |
| Raiffeisen Bank International | 58 | 51 | 0 | 0 | 0 | 109 |
| Caixa Geral de Depositos | 79 | 0 | 0 | 0 | 0 | 79 |
Επιπτώσεις για την Ευρωζώνη
Δεδομένου του ότι πολλές κυβερνήσεις και τράπεζες έχουν μειώσει σημαντικά την άμεση έκθεση τους προς την Ελλάδα, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη ζώνη είναι ουσιαστικά του έμμεσου κόστους, που προκύπτει από τη διασύνδεση του τραπεζικού τομέα.
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν ήδη καμία ή πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης, ενώ σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, οι αγορές είναι πιθανό να κλείσουν τελείως, ακόμη και για τις ισχυρότερες τράπεζες. Ενώ αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί από την ρευστότητα μέσω της ΕΚΤ, ο βασικός κίνδυνος είναι οι καταθέσεις, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 50% των χρηματοδοτούμενων ισολογισμών των τραπεζών της ζώνης του ευρώ.
Εάν η Ελλάδα επρόκειτο να εγκαταλείψει το ευρώ, περαιτέρω μέτρα πολιτικής θα ήταν απαραίτητα για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο μετάδοσης. Τα μέτρα αυτά θα ήταν πιθανόν να επικεντρωθούν στην εξασφάλιση της επαρκούς ρευστότητας των τραπεζών.
Ένα άλλο εργαλείο που θα μπορούσε να βοηθήσει είναι η εφαρμογή ελέγχων κεφαλαίου. Ωστόσο, η λύση αυτή έχει τους δικούς της κινδύνους. Αν επιβληθεί σε εθνικό επίπεδο, πιθανόν να θεωρηθεί ως ένα βήμα προς τον κατακερματισμό της ζώνης του ευρώ και όχι ενοποίησης (π.χ. θέτοντας έλεγχο των κεφαλαίων στην Πορτογαλία, θα αποδυναμώσει τη χώρα σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη)
Επιπλέον , η ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει τα επιτόκια στο 0,50% και να ανανεώσει τις διατάξεις της ρευστότητας (πιθανότατα με τη μορφή της επέκτασης του προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων).
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών