Mises Institute: Από τι θα προκληθεί η επόμενη παγκόσμια ύφεση
Οι πιο πρόσφατες εκτιμήσεις για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας δείχνουν μια υγιή "συγχρονισμένη" ανάπτυξη στις περισσότερες οικονομίες.
Οι προσδοκίες για την ανάπτυξη των οικονομιών των ανεπτυγμένων αγορών είναι πολύ ισχυρότερες από ό,τι ανέμεναν οι οικονομολόγοι στα τέλη του 2016 για τα επόμενα τρία χρόνια.
Φαίνεται ότι όλες οι ανησυχίες για μια παγκόσμια επιβράδυνση και την επακόλουθη ύφεση έχουν εξαφανιστεί.
Τι άλλαξε όμως αναρωτιέται σε ανάλυσή του το Mises Institute;
Κίνα
Ο πρώτος σημαντικός παράγοντας αυτής της νέας αισιοδοξίας είναι η Κίνα.
Η κινεζική οικονομία δεν έχει επιβραδυνθεί τόσο επιθετικά όσο προβλεπόταν ούτε έχει υποτιμηθεί το κινεζικό γουάν όσο είχε εκτιμηθεί.
Το συνολικό χρέος της Κίνας ξεπέρασε το 300% του ΑΕΠ.
Κατά τους πρώτους δέκα μήνες του 2017, η προσφορά χρήματος αυξήθηκε κατά 9,2%, σημαντικά πάνω από τις εκτιμήσεις.
Από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2017, η Κίνα πρόσθεσε περισσότερο χρέος από το Ηνωμένο Βασίλειο, την ΕΕ, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία από κοινού και αυτό θα πρέπει να αποτελέσει αιτία ανησυχίας τους επόμενους μήνες.
Οι αποδόσεις ομολόγων αυξάνονται ήδη στην Κίνα και η επίμονη απόφαση της κυβέρνησης να "δημιουργήσει" μια επίσημη ανάπτυξη άνω του 6% δημιουργεί επίσης σημαντικές ανισορροπίες στην οικονομία που θα είναι πιο δύσκολο να λυθούν αν αγνοηθούν.
Πολιτικοί Καταλύτες
Ο δεύτερος παράγοντας πίσω από το σημερινό κύμα αισιοδοξίας μπορεί να βρεθεί στον υπερβολικό κίνδυνο που συνδέεται με τους πολιτικούς καταλύτες τα τελευταία δύο χρόνια.
Οι οικονομολόγοι ανησυχούσαν για τα διάφορα γεγονότα στο πολιτικό ημερολόγιο, από το Brexit έως την προεδρία του Trump, στις γαλλικές και γερμανικές εκλογές.
Κανένα από αυτά τα γεγονότα δεν έχει προκαλέσει δραματικές αρνητικές επιπτώσεις στις μεγάλες οικονομίες.
Η φοβερή "άνοδος του προστατευτισμού" δεν συνέβη και η αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου αυξήθηκε πάνω από τις προσδοκίες και η οικονομική ανάκαμψη επιταχύνθηκε όλο το 2017.
Στην πραγματικότητα, πολλοί οικονομολόγοι έκαναν λάθος που προσέδιδαν υπερβολικό κίνδυνο σε πολιτικά γεγονότα, αλλά αυτό οδήγησε σε αντίθετο αποτέλεσμα. Μέχρι το τέλος του 2017, αυτό που μπορούμε να διαβάσουμε από τις εκτιμήσεις συναίνεσης είναι ότι ο πολιτικός κίνδυνος αγνοήθηκε αναφέρει το Mises Institute.
Προσδοκίες πληθωρισμού
Ο τρίτος συναφής παράγοντας ήταν η σταδιακή αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό.
Για πολλούς οικονομολόγους, δεν έχει σημασία ότι προέρχεται κυρίως από την αύξηση των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, δύο στοιχεία που δεν είναι θετικοί παράγοντες για την οικονομική ανάπτυξη στις περισσότερες μεγάλες οικονομίες.
Αυτοί οι οικονομολόγοι βλέπουν απλώς ότι ο πληθωρισμός αυξάνεται και αυτό πρέπει να είναι καλό.
Λοιπόν, δεν είναι.
Η αύξηση της παραγωγικότητας εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλή στις χώρες του ΟΟΣΑ και ο πυρήνας του πληθωρισμού δεν αυξάνει τους πραγματικούς μισθούς.
Εάν εξετάσουμε τις προσδοκίες για το 2018 και 2019, οι κίνδυνοι της αύξησης του χρέους και των αυξημένων αποτιμήσεων των ομολόγων και των τιμών των ριψοκίνδυνων περιουσιακών στοιχείων αγνοούνται εντελώς.
Το παγκόσμιο χρέος υπερβαίνει το 325% του παγκόσμιου ΑΕΠ, σε ιστορικό υψηλό, μολονότι οι δείκτες φερεγγυότητας και ρευστότητας έχουν επιδεινωθεί σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Moody's.
Εν τω μεταξύ, τα ομόλογα και οι μετοχές συνεχίζουν να καταγράφουν υψηλά επίπεδα ρεκόρ.
Αυτή η υπερβολική ανάληψη κινδύνων σε αυξημένου ρίσκου χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία είναι εμφανής και σαφώς πέρα από τις θεμελιώδεις αποτιμήσεις και πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Η εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική οδηγεί τις αποτιμήσεις των ριψοκίνδυνων περιουσιακών στοιχείων σε συνεχώς υψηλότερες αποτιμήσεις και ο κίνδυνος οικονομικής φούσκας είναι κάτι παραπάνω από εμφανής τονίζει το Mises Institute.
Συγκεκαλυμμένοι κίνδυνοι
Αφού εξετάσουμε την παγκόσμια οικονομία από το ρίσκο σχετικά με τις προοπτικές ευκαιριών που δημιουργούνται, μπορούμε εύκολα να καταλήξουμε στο συμπέρασμα αναφέρει το Mises Institute ότι η συντονισμένη δράση των παγκόσμιων Κεντρικών Τραπεζών προκαλεί συγκεκαλυμμένους κινδύνους κάτω από το τεράστιο "σύννεφο" του χρέους και της προσφοράς χρήματος.
Επομένως, μπορεί το βασικό σενάριο για 2018 να είναι ότι δε θα οδηγήσει σε ύφεση, αλλά ταυτόχρονα δημιουργείται το ανησυχητικό γεγονός ότι η αισιοδοξία βασίζεται στην υπερβολική μόχλευση και την ανάληψη κινδύνων.
Η σημερινή συγχρονισμένη ανάπτυξη μπορεί εύκολα να μετατραπεί στη συγχρονισμένη κρίση του αύριο.
Ας σκεφτούμε τους κινδύνους που απορρέουν από μια περίοδο ανάπτυξης που βασίζεται στην αγνόηση του υψηλού χρέους και των οικονομικών φουσκών που έχουν δημιουργηθεί.
Είναι πιθανό να προκαλέσει ευρύτερη ύφεση όταν σταματήσουν οι εξαιρετικά χαλαρές νομισματικές πολιτικές.
Είναι επίσης πιθανό να είναι δύσκολο να καταπολεμηθεί από τις Κεντρικές Τράπεζες καθώς έχουν εξαντλήσει τα "εργαλεία¨ τους.
Επιπλέον, η ανάπτυξη των πιστώσεων είναι απίθανο να αυξηθεί όταν το επίπεδο του χρέους έχει αυξηθεί τόσο γρήγορα στους τομείς χαμηλής παραγωγικότητας, που τροφοδοτούνται από τα χαμηλά επιτόκια.
Το κύριο θέμα της τρέχουσας παγκόσμιας ανάκαμψης είναι ότι είναι πιο αργή από οποιοδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία και ταυτόχρονα ότι ο κόσμος δεν έχει δει μια σημαντική κάθαρση των ανισορροπιών των μεγάλων οικονομιών.
Η Βραζιλία είναι πιθανόν να βγει από την ύφεση με την υπερβάλλουσα βιομηχανική της ικανότητα ανέπαφη, για παράδειγμα.
Αυτό πιθανόν να οδηγήσει σε μια πιο έντονη πτώση της παγκόσμιας οικονομίας όταν αρχίσει και εξομαλύνεται η νομισματική πολιτική από τις Κεντρικές Τράπεζες.
Πρόκειται για ένα πολύ παρόμοιο πρόβλημα με αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου σχεδόν καμία κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να απορροφήσει μια μικρή αύξηση των επιτοκίων κατά 0,25% χωρίς αύξηση των ελλειμμάτων της.
Όταν δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κίνα, χρησιμοποίησαν ακραίες νομισματικές πολιτικές για να αποκρύψουν τα διαρθρωτικά τους προβλήματα, πρέπει να γνωρίζουμε τους κινδύνους.
Τι θα μπορούσε να προκαλέσει την αρχή του Domino Effect;
Σύμφωνα με το Mises Institute οι επενδυτές θα πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους στο φαινόμενο του ντόμινο που προκαλείται από την έντονη νομισματική πολιτική.
Οι ισολογισμοί των κυριότερων Κεντρικών Τραπεζών έχουν συγκεντρώσει περιουσιακά στοιχεία αξίας 20 τρισ. δολάρια με τα επιτόκια βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 3.000 ετών.
Ακόμη και αν ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα επειδή "δεν υπάρχουν πληθωριστικές πιέσεις", θα πρέπει τουλάχιστον οι επενδυτές να κατανοήσουν τον κίνδυνο μιας οικονομίας που έχει αναπτυχθεί χάρη στην υπερβολική νομισματική επέκταση.
Ακόμα κι αν πιστεύετε ότι αυτές οι πολιτικές (χαλαρή νομισματική πολιτική) βοήθησαν τις οικονομίες των χωρών να εξέλθουν από την κρίση, κάτι το οποίο είναι ευρέως κάτι περισσότερο από αμφισβητήσιμο, η επόμενη ύφεση θα προκληθεί πιθανώς από τις ακούσιες συνέπειες της φθηνής ρευστότητας και του φθηνού χρέους.
Οι επενδυτές θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα σε αυτούς τους αυξανόμενους κινδύνους.
Ο εφησυχασμός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος.
Η επόμενη παγκόσμια ύφεση δεν θα προκληθεί από τα νοικοκυριά (ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια) ή από επιχειρηματικούς τομείς που προκάλεσαν προηγούμενες οικονομικές κρίσεις.
Η επόμενη παγκόσμια ύφεση Θα προκληθεί από τα περιουσιακά στοιχεία που θεωρούμε ότι έχουν το χαμηλότερο ρίσκο.
Με ομόλογα με αρνητική απόδοση αξίας 9,5 τρισ. δολαρίων, το Mises Institute τονίζει ότι οι οικονομολόγοι θα πρέπει να αρχίσουν να δίνουν προσοχή στις συνέπειες της αυξανόμενης φούσκας των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που θα αντιμετωπίσουν σημαντικό πρόβλημα από τη στιγμή που οι χαλαρές νομισματικές πολιτικές των Κεντρικών Τραπεζών θα αρχίσουν να ξεθωριάζουν.
Ωστόσο όπως αναφέρει το Mises Institute, η επόμενη ύφεση πρόκειται να προκληθεί κάνοντας το ίδιο λάθος με τις προηγούμενες.
Αγνοώντας το υψηλό επίπεδο στο οποίο έχουν συσσωρευτεί οι κίνδυνοι.
www.bankingnews.gr
Οι προσδοκίες για την ανάπτυξη των οικονομιών των ανεπτυγμένων αγορών είναι πολύ ισχυρότερες από ό,τι ανέμεναν οι οικονομολόγοι στα τέλη του 2016 για τα επόμενα τρία χρόνια.
Φαίνεται ότι όλες οι ανησυχίες για μια παγκόσμια επιβράδυνση και την επακόλουθη ύφεση έχουν εξαφανιστεί.
Τι άλλαξε όμως αναρωτιέται σε ανάλυσή του το Mises Institute;
Κίνα
Ο πρώτος σημαντικός παράγοντας αυτής της νέας αισιοδοξίας είναι η Κίνα.
Η κινεζική οικονομία δεν έχει επιβραδυνθεί τόσο επιθετικά όσο προβλεπόταν ούτε έχει υποτιμηθεί το κινεζικό γουάν όσο είχε εκτιμηθεί.
Το συνολικό χρέος της Κίνας ξεπέρασε το 300% του ΑΕΠ.
Κατά τους πρώτους δέκα μήνες του 2017, η προσφορά χρήματος αυξήθηκε κατά 9,2%, σημαντικά πάνω από τις εκτιμήσεις.
Από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2017, η Κίνα πρόσθεσε περισσότερο χρέος από το Ηνωμένο Βασίλειο, την ΕΕ, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία από κοινού και αυτό θα πρέπει να αποτελέσει αιτία ανησυχίας τους επόμενους μήνες.
Οι αποδόσεις ομολόγων αυξάνονται ήδη στην Κίνα και η επίμονη απόφαση της κυβέρνησης να "δημιουργήσει" μια επίσημη ανάπτυξη άνω του 6% δημιουργεί επίσης σημαντικές ανισορροπίες στην οικονομία που θα είναι πιο δύσκολο να λυθούν αν αγνοηθούν.
Πολιτικοί Καταλύτες
Ο δεύτερος παράγοντας πίσω από το σημερινό κύμα αισιοδοξίας μπορεί να βρεθεί στον υπερβολικό κίνδυνο που συνδέεται με τους πολιτικούς καταλύτες τα τελευταία δύο χρόνια.
Οι οικονομολόγοι ανησυχούσαν για τα διάφορα γεγονότα στο πολιτικό ημερολόγιο, από το Brexit έως την προεδρία του Trump, στις γαλλικές και γερμανικές εκλογές.
Κανένα από αυτά τα γεγονότα δεν έχει προκαλέσει δραματικές αρνητικές επιπτώσεις στις μεγάλες οικονομίες.
Η φοβερή "άνοδος του προστατευτισμού" δεν συνέβη και η αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου αυξήθηκε πάνω από τις προσδοκίες και η οικονομική ανάκαμψη επιταχύνθηκε όλο το 2017.
Στην πραγματικότητα, πολλοί οικονομολόγοι έκαναν λάθος που προσέδιδαν υπερβολικό κίνδυνο σε πολιτικά γεγονότα, αλλά αυτό οδήγησε σε αντίθετο αποτέλεσμα. Μέχρι το τέλος του 2017, αυτό που μπορούμε να διαβάσουμε από τις εκτιμήσεις συναίνεσης είναι ότι ο πολιτικός κίνδυνος αγνοήθηκε αναφέρει το Mises Institute.
Προσδοκίες πληθωρισμού
Ο τρίτος συναφής παράγοντας ήταν η σταδιακή αύξηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό.
Για πολλούς οικονομολόγους, δεν έχει σημασία ότι προέρχεται κυρίως από την αύξηση των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας, δύο στοιχεία που δεν είναι θετικοί παράγοντες για την οικονομική ανάπτυξη στις περισσότερες μεγάλες οικονομίες.
Αυτοί οι οικονομολόγοι βλέπουν απλώς ότι ο πληθωρισμός αυξάνεται και αυτό πρέπει να είναι καλό.
Λοιπόν, δεν είναι.
Η αύξηση της παραγωγικότητας εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλή στις χώρες του ΟΟΣΑ και ο πυρήνας του πληθωρισμού δεν αυξάνει τους πραγματικούς μισθούς.
Εάν εξετάσουμε τις προσδοκίες για το 2018 και 2019, οι κίνδυνοι της αύξησης του χρέους και των αυξημένων αποτιμήσεων των ομολόγων και των τιμών των ριψοκίνδυνων περιουσιακών στοιχείων αγνοούνται εντελώς.
Το παγκόσμιο χρέος υπερβαίνει το 325% του παγκόσμιου ΑΕΠ, σε ιστορικό υψηλό, μολονότι οι δείκτες φερεγγυότητας και ρευστότητας έχουν επιδεινωθεί σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Moody's.
Εν τω μεταξύ, τα ομόλογα και οι μετοχές συνεχίζουν να καταγράφουν υψηλά επίπεδα ρεκόρ.
Αυτή η υπερβολική ανάληψη κινδύνων σε αυξημένου ρίσκου χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία είναι εμφανής και σαφώς πέρα από τις θεμελιώδεις αποτιμήσεις και πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Η εξαιρετικά χαλαρή νομισματική πολιτική οδηγεί τις αποτιμήσεις των ριψοκίνδυνων περιουσιακών στοιχείων σε συνεχώς υψηλότερες αποτιμήσεις και ο κίνδυνος οικονομικής φούσκας είναι κάτι παραπάνω από εμφανής τονίζει το Mises Institute.
Συγκεκαλυμμένοι κίνδυνοι
Αφού εξετάσουμε την παγκόσμια οικονομία από το ρίσκο σχετικά με τις προοπτικές ευκαιριών που δημιουργούνται, μπορούμε εύκολα να καταλήξουμε στο συμπέρασμα αναφέρει το Mises Institute ότι η συντονισμένη δράση των παγκόσμιων Κεντρικών Τραπεζών προκαλεί συγκεκαλυμμένους κινδύνους κάτω από το τεράστιο "σύννεφο" του χρέους και της προσφοράς χρήματος.
Επομένως, μπορεί το βασικό σενάριο για 2018 να είναι ότι δε θα οδηγήσει σε ύφεση, αλλά ταυτόχρονα δημιουργείται το ανησυχητικό γεγονός ότι η αισιοδοξία βασίζεται στην υπερβολική μόχλευση και την ανάληψη κινδύνων.
Η σημερινή συγχρονισμένη ανάπτυξη μπορεί εύκολα να μετατραπεί στη συγχρονισμένη κρίση του αύριο.
Ας σκεφτούμε τους κινδύνους που απορρέουν από μια περίοδο ανάπτυξης που βασίζεται στην αγνόηση του υψηλού χρέους και των οικονομικών φουσκών που έχουν δημιουργηθεί.
Είναι πιθανό να προκαλέσει ευρύτερη ύφεση όταν σταματήσουν οι εξαιρετικά χαλαρές νομισματικές πολιτικές.
Είναι επίσης πιθανό να είναι δύσκολο να καταπολεμηθεί από τις Κεντρικές Τράπεζες καθώς έχουν εξαντλήσει τα "εργαλεία¨ τους.
Επιπλέον, η ανάπτυξη των πιστώσεων είναι απίθανο να αυξηθεί όταν το επίπεδο του χρέους έχει αυξηθεί τόσο γρήγορα στους τομείς χαμηλής παραγωγικότητας, που τροφοδοτούνται από τα χαμηλά επιτόκια.
Το κύριο θέμα της τρέχουσας παγκόσμιας ανάκαμψης είναι ότι είναι πιο αργή από οποιοδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία και ταυτόχρονα ότι ο κόσμος δεν έχει δει μια σημαντική κάθαρση των ανισορροπιών των μεγάλων οικονομιών.
Η Βραζιλία είναι πιθανόν να βγει από την ύφεση με την υπερβάλλουσα βιομηχανική της ικανότητα ανέπαφη, για παράδειγμα.
Αυτό πιθανόν να οδηγήσει σε μια πιο έντονη πτώση της παγκόσμιας οικονομίας όταν αρχίσει και εξομαλύνεται η νομισματική πολιτική από τις Κεντρικές Τράπεζες.
Πρόκειται για ένα πολύ παρόμοιο πρόβλημα με αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου σχεδόν καμία κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να απορροφήσει μια μικρή αύξηση των επιτοκίων κατά 0,25% χωρίς αύξηση των ελλειμμάτων της.
Όταν δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κίνα, χρησιμοποίησαν ακραίες νομισματικές πολιτικές για να αποκρύψουν τα διαρθρωτικά τους προβλήματα, πρέπει να γνωρίζουμε τους κινδύνους.
Τι θα μπορούσε να προκαλέσει την αρχή του Domino Effect;
Σύμφωνα με το Mises Institute οι επενδυτές θα πρέπει να εστιάσουν την προσοχή τους στο φαινόμενο του ντόμινο που προκαλείται από την έντονη νομισματική πολιτική.
Οι ισολογισμοί των κυριότερων Κεντρικών Τραπεζών έχουν συγκεντρώσει περιουσιακά στοιχεία αξίας 20 τρισ. δολάρια με τα επιτόκια βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 3.000 ετών.
Ακόμη και αν ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα επειδή "δεν υπάρχουν πληθωριστικές πιέσεις", θα πρέπει τουλάχιστον οι επενδυτές να κατανοήσουν τον κίνδυνο μιας οικονομίας που έχει αναπτυχθεί χάρη στην υπερβολική νομισματική επέκταση.
Ακόμα κι αν πιστεύετε ότι αυτές οι πολιτικές (χαλαρή νομισματική πολιτική) βοήθησαν τις οικονομίες των χωρών να εξέλθουν από την κρίση, κάτι το οποίο είναι ευρέως κάτι περισσότερο από αμφισβητήσιμο, η επόμενη ύφεση θα προκληθεί πιθανώς από τις ακούσιες συνέπειες της φθηνής ρευστότητας και του φθηνού χρέους.
Οι επενδυτές θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη βαρύτητα σε αυτούς τους αυξανόμενους κινδύνους.
Ο εφησυχασμός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος.
Η επόμενη παγκόσμια ύφεση δεν θα προκληθεί από τα νοικοκυριά (ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια) ή από επιχειρηματικούς τομείς που προκάλεσαν προηγούμενες οικονομικές κρίσεις.
Η επόμενη παγκόσμια ύφεση Θα προκληθεί από τα περιουσιακά στοιχεία που θεωρούμε ότι έχουν το χαμηλότερο ρίσκο.
Με ομόλογα με αρνητική απόδοση αξίας 9,5 τρισ. δολαρίων, το Mises Institute τονίζει ότι οι οικονομολόγοι θα πρέπει να αρχίσουν να δίνουν προσοχή στις συνέπειες της αυξανόμενης φούσκας των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων που θα αντιμετωπίσουν σημαντικό πρόβλημα από τη στιγμή που οι χαλαρές νομισματικές πολιτικές των Κεντρικών Τραπεζών θα αρχίσουν να ξεθωριάζουν.
Ωστόσο όπως αναφέρει το Mises Institute, η επόμενη ύφεση πρόκειται να προκληθεί κάνοντας το ίδιο λάθος με τις προηγούμενες.
Αγνοώντας το υψηλό επίπεδο στο οποίο έχουν συσσωρευτεί οι κίνδυνοι.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών