Στην αποτίμηση των αρνητικών θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι ελληνικές ιδιαιτερότητες καθώς και η απροθυμία των άλλων κρατών μελών της ΕΕ να παράσχουν ξεκάθαρη υποστήριξη προς την Ελλάδα
Την δική του αποτίμηση για το ρόλο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους δίνει το ινστιτούτο Bruegel, σε ανάλυσή του για το πως καθόρισαν τις εξελίξεις οι παραμβάσεις του Ταμείου.
Σύμφωνα με ανάλυση του Nicolas Veron, το ΔΝΤ έπαιξε σημαντικό ρόλο για την κατανόηση της δυναμικής του χρηματοπιστωτικού τομέα κατά την κρίση στην Ευρωζώνη.
Ήταν η πρώτη δημόσια αρχή, και ένας από τους πρώτους οργανισμούς, που αναγνώρισαν το ρόλο των τραπεζών, τον φαύλο κύκλο μεταξύ του τομέα και των κρατών.
Αυτόν τον φαύλο κύκλο τον χαρακτήρισε ως την κεντρική κινητήρια δύναμη της μετάδοσης της κρίσης στη ζώνη του ευρώ.
Στο κεφάλαιο για την Ελλάδα, ο Veron ξεκαθαρίζει εξ αρχής ότι η ελληνική κρίση δεν προκλήθηκε από τις εξελίξεις στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό τομέα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, οι ελληνικές τράπεζες θεωρήθηκαν καλά κεφαλαιοποιημένες και δεν υπήρχαν σοβαρές ανησυχίες.
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θεωρείται ευρέως ως συντηρητικό και ανθεκτικό.
Επίσης, ο λόγος του ιδιωτικού χρέους προς το ΑΕΠ ήταν χαμηλό, στο 97% στα τέλη του 2008, παρόμοιο με «εκείνο» στην Ιταλία (105%) και σημαντικά χαμηλότερο από ό, τι στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία (άνω του 70%). Αρκετές ελληνικές τράπεζες είχαν επεκταθεί διεθνώς, ως επί το πλείστον στην νοτιοανατολική Ευρώπη και σε μία περίπτωση (Εθνική Τράπεζα) προς την Τουρκία, αλλά και η εποπτεία του Θεωρήθηκε αυστηρή και σε γενικές γραμμές επαρκής.
Στο stress test του 2009 αναφέρεται ότι το τραπεζικό σύστημα έχει αρκετά κεφάλαια για να αντιμετωπίσει την αναμενόμενη ύφεση» (ΔΝΤ, 2009f: 16).
Καθώς η ελληνική κυβέρνηση έχασε την πρόσβαση στην αγορά στα τέλη του 2009, αυτομάτως έχασαν και οι ελληνικές τράπεζες την πρόσβαση στην αγορά.
Έτσι, το ΔΝΤ ενεπλάκει νωρίς στην παροχή τεχνικής βοήθειας προς τις ελληνικές αρχές σχετικά με τα θέματα του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Η αποστολή τεχνικής βοήθειας τον Φεβρουάριο / Μάρτιο του 2010, κατόπιν αιτήματος της Τράπεζας της Ελλάδα, βοήθησε στη διαχείριση του ELA.
Λίγες εβδομάδες αργότερα, το ΔΝΤ συνέβαλε στο σχεδιασμό ενός μηχανισμού με τον οποίο οι τράπεζες θα εκδώσουν ομόλογα εγγυημένα από την κυβέρνηση και θα είναι αποδεκτά ως εχέγγυα στην ΕΚΤ, προκειμένου να τα χρησιμοποιούν για την πρόσβαση στη ρευστότητα του Ευρωσυστήματος.
Αυτά τα ομόλογα θα παίξουν σημαντικό ρόλο στις επόμενες δανειοδοτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος προς την Ελλάδα.
Επίσης, προβλέφθηκε και η δημιουργία του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), ως μέσο για την παροχή στήριξης της φερεγγυότητας.
Αυτή ήταν μια πρωτοποριακή και σημαντική απόφαση, δεδομένου του ότι η ελληνική κρίση δεν ήταν κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Η νομοθεσία για την ίδρυση του ΤΧΣ που ψηφίστηκε στις 13 Ιουλίου 2010, τέθηκε σε λειτουργία το φθινόπωρο του έτους έκανε.
Σύμφωνα με το Bruegel, οι συχνές αναφορές στις χρηματοδοτικές προοπτικές των τραπεζών και η συνέχιση της παροχής ρευστότητας από το σύστημα του ευρώ επέτρεψε στις ελληνικές αρχές να αποφύγουν τις άτακτες εξελίξεις, παρά τη μείωση των καταθέσεων και την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η αναγκαιότητα για "κεφαλαιακές εφεδρείες", επηρέασαν την πιστωτική επέκταση, συμβάλλοντας στην οικονομική ύφεση, παρατηρεί το Bruegel.
Η κατάσταση του χρηματοπιστωτικού τομέα επιδεινώθηκε τη διάρκεια του 2011.
Στα πρώτα τρίμηνα της περιόδου φάνηκε φυσικό να μη ληφθούν υπόψη οι πιθανές απώλειες των ελληνικών τραπεζών στα χαρτοφυλάκια των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (ΟΕΔ), αλλά αυτή η στάση ήταν παράξενη την ώρα που φούντωναν οι συζητήσεις σχετικά με την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους.
Το PSI πυροδότησε μια σημαντική αναδιάρθρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, αφού μέχρι τότε δεν είχε τεθεί κάποιο όριο στην έκθεση του κλάδου στα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου.
Εκτός από την αναθεώρηση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων των ελληνικών τραπεζών, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2011 προσδιορίστηκαν περαιτέρω ανοίγματα σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Τελικά, προβλέφθηκε ένα ποσό 50 δισ. ευρώ, για την κάλυψη τυχόν απωλειών στις ελληνικές τράπεζες.
Οι προκλήσεις στη διακυβέρνηση των ελληνικών τραπεζών αυξήθηκαν, αλλά το ΔΝΤ δεν μπόρεσε να τις αντιμετωπίσει αποφασιστικά.
Το ΔΝΤ προσπάθησε να στηριχθεί στη διεθνή εμπειρία, αλλά σύντομα κατάλαβε ότι δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, επειδή οι αβεβαιότητες που επηρεάζουν τον ελληνικό τραπεζικό κλάδο κατά τη διάρκεια των προγρμμάτων προσαρμογής, κατέστησαν δύσκολο να κινητοποιήσουν πηγές κεφαλαίων του ιδιωτικού τομέα.
Επίσης, ενισχύθηκε η προτεραιότητα του ΔΝΤ να προστατεύσει τις τράπεζες όσο το δυνατόν περισσότερο από την κυβερνητική παρέμβαση.
Σε μια ανασκόπηση των προγραμμάτων από τα τέλη του 2011, το ΔΝΤ υποστήριξε ότι «η κυβέρνηση της Ελλάδας έχει κακό ιστορικό ορθής διαχείρισης κρατικών τραπεζών, όπως και στη διαχείριση των δικών της οικονομικών.
Αυτή η στάση αν και κατανοητή, περιέκλειε τον κίνδυνο ανεπαρκούς ελέγχου της διαχείρισης του ιδιωτικού τομέα, καθώς και των στρεβλώσεων μεταξύ ιδιοκτησίας και ελέγχου.
Το Bruegel συμπεραίνει ότι είναι δύσκολο να υπάρξει μια ολιστική αξιολόγηση των πτυχών της παρουσίας του ΔΝΤ στον ελληνικό χρηματοπιστωτικό τομέα.
Στα θετικά είναι ότι τα προγράμματα που σχετίζονται με το χρηματοπιστωτικό τομέα ήταν σε γενικές γραμμές πλήρη, ενώ δεν υπήρξαν σημαντικές μη ομαλές εξελίξεις, παρά το εξαιρετικά δύσκολο περιβάλλον.
Στα αρνητικά ήταν η έλλειψη επαρκούς προσοχής σε θέματα που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση και την ιδιοκτησία των ελληνικών τραπεζών.
Επίσης δεν έγινε καμία προσπάθεια για τον περιορισμό της έκθεσης των ελληνικών τραπεζών στα ελληνικά κρατικά ομόλογα και η έλλειψη προόδου στη μεταρρύθμιση της αφερεγγυότητας.
Το τελευταίο, μάλιστα, συνέβαλε στη συσσώρευση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Στην αποτίμηση των αρνητικών θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι ελληνικές ιδιαιτερότητες καθώς και η απροθυμία των άλλων κρατών μελών της ΕΕ να παράσχουν ξεκάθαρη υποστήριξη προς την Ελλάδα, καταλήγει το Bruegel.
www.bankingnews.gr
Σύμφωνα με ανάλυση του Nicolas Veron, το ΔΝΤ έπαιξε σημαντικό ρόλο για την κατανόηση της δυναμικής του χρηματοπιστωτικού τομέα κατά την κρίση στην Ευρωζώνη.
Ήταν η πρώτη δημόσια αρχή, και ένας από τους πρώτους οργανισμούς, που αναγνώρισαν το ρόλο των τραπεζών, τον φαύλο κύκλο μεταξύ του τομέα και των κρατών.
Αυτόν τον φαύλο κύκλο τον χαρακτήρισε ως την κεντρική κινητήρια δύναμη της μετάδοσης της κρίσης στη ζώνη του ευρώ.
Στο κεφάλαιο για την Ελλάδα, ο Veron ξεκαθαρίζει εξ αρχής ότι η ελληνική κρίση δεν προκλήθηκε από τις εξελίξεις στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό τομέα.
Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, οι ελληνικές τράπεζες θεωρήθηκαν καλά κεφαλαιοποιημένες και δεν υπήρχαν σοβαρές ανησυχίες.
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θεωρείται ευρέως ως συντηρητικό και ανθεκτικό.
Επίσης, ο λόγος του ιδιωτικού χρέους προς το ΑΕΠ ήταν χαμηλό, στο 97% στα τέλη του 2008, παρόμοιο με «εκείνο» στην Ιταλία (105%) και σημαντικά χαμηλότερο από ό, τι στην Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία (άνω του 70%). Αρκετές ελληνικές τράπεζες είχαν επεκταθεί διεθνώς, ως επί το πλείστον στην νοτιοανατολική Ευρώπη και σε μία περίπτωση (Εθνική Τράπεζα) προς την Τουρκία, αλλά και η εποπτεία του Θεωρήθηκε αυστηρή και σε γενικές γραμμές επαρκής.
Στο stress test του 2009 αναφέρεται ότι το τραπεζικό σύστημα έχει αρκετά κεφάλαια για να αντιμετωπίσει την αναμενόμενη ύφεση» (ΔΝΤ, 2009f: 16).
Καθώς η ελληνική κυβέρνηση έχασε την πρόσβαση στην αγορά στα τέλη του 2009, αυτομάτως έχασαν και οι ελληνικές τράπεζες την πρόσβαση στην αγορά.
Έτσι, το ΔΝΤ ενεπλάκει νωρίς στην παροχή τεχνικής βοήθειας προς τις ελληνικές αρχές σχετικά με τα θέματα του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Η αποστολή τεχνικής βοήθειας τον Φεβρουάριο / Μάρτιο του 2010, κατόπιν αιτήματος της Τράπεζας της Ελλάδα, βοήθησε στη διαχείριση του ELA.
Λίγες εβδομάδες αργότερα, το ΔΝΤ συνέβαλε στο σχεδιασμό ενός μηχανισμού με τον οποίο οι τράπεζες θα εκδώσουν ομόλογα εγγυημένα από την κυβέρνηση και θα είναι αποδεκτά ως εχέγγυα στην ΕΚΤ, προκειμένου να τα χρησιμοποιούν για την πρόσβαση στη ρευστότητα του Ευρωσυστήματος.
Αυτά τα ομόλογα θα παίξουν σημαντικό ρόλο στις επόμενες δανειοδοτικές πράξεις του Ευρωσυστήματος προς την Ελλάδα.
Επίσης, προβλέφθηκε και η δημιουργία του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), ως μέσο για την παροχή στήριξης της φερεγγυότητας.
Αυτή ήταν μια πρωτοποριακή και σημαντική απόφαση, δεδομένου του ότι η ελληνική κρίση δεν ήταν κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Η νομοθεσία για την ίδρυση του ΤΧΣ που ψηφίστηκε στις 13 Ιουλίου 2010, τέθηκε σε λειτουργία το φθινόπωρο του έτους έκανε.
Σύμφωνα με το Bruegel, οι συχνές αναφορές στις χρηματοδοτικές προοπτικές των τραπεζών και η συνέχιση της παροχής ρευστότητας από το σύστημα του ευρώ επέτρεψε στις ελληνικές αρχές να αποφύγουν τις άτακτες εξελίξεις, παρά τη μείωση των καταθέσεων και την αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η αναγκαιότητα για "κεφαλαιακές εφεδρείες", επηρέασαν την πιστωτική επέκταση, συμβάλλοντας στην οικονομική ύφεση, παρατηρεί το Bruegel.
Η κατάσταση του χρηματοπιστωτικού τομέα επιδεινώθηκε τη διάρκεια του 2011.
Στα πρώτα τρίμηνα της περιόδου φάνηκε φυσικό να μη ληφθούν υπόψη οι πιθανές απώλειες των ελληνικών τραπεζών στα χαρτοφυλάκια των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (ΟΕΔ), αλλά αυτή η στάση ήταν παράξενη την ώρα που φούντωναν οι συζητήσεις σχετικά με την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους.
Το PSI πυροδότησε μια σημαντική αναδιάρθρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, αφού μέχρι τότε δεν είχε τεθεί κάποιο όριο στην έκθεση του κλάδου στα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου.
Εκτός από την αναθεώρηση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων των ελληνικών τραπεζών, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2011 προσδιορίστηκαν περαιτέρω ανοίγματα σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Τελικά, προβλέφθηκε ένα ποσό 50 δισ. ευρώ, για την κάλυψη τυχόν απωλειών στις ελληνικές τράπεζες.
Οι προκλήσεις στη διακυβέρνηση των ελληνικών τραπεζών αυξήθηκαν, αλλά το ΔΝΤ δεν μπόρεσε να τις αντιμετωπίσει αποφασιστικά.
Το ΔΝΤ προσπάθησε να στηριχθεί στη διεθνή εμπειρία, αλλά σύντομα κατάλαβε ότι δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, επειδή οι αβεβαιότητες που επηρεάζουν τον ελληνικό τραπεζικό κλάδο κατά τη διάρκεια των προγρμμάτων προσαρμογής, κατέστησαν δύσκολο να κινητοποιήσουν πηγές κεφαλαίων του ιδιωτικού τομέα.
Επίσης, ενισχύθηκε η προτεραιότητα του ΔΝΤ να προστατεύσει τις τράπεζες όσο το δυνατόν περισσότερο από την κυβερνητική παρέμβαση.
Σε μια ανασκόπηση των προγραμμάτων από τα τέλη του 2011, το ΔΝΤ υποστήριξε ότι «η κυβέρνηση της Ελλάδας έχει κακό ιστορικό ορθής διαχείρισης κρατικών τραπεζών, όπως και στη διαχείριση των δικών της οικονομικών.
Αυτή η στάση αν και κατανοητή, περιέκλειε τον κίνδυνο ανεπαρκούς ελέγχου της διαχείρισης του ιδιωτικού τομέα, καθώς και των στρεβλώσεων μεταξύ ιδιοκτησίας και ελέγχου.
Το Bruegel συμπεραίνει ότι είναι δύσκολο να υπάρξει μια ολιστική αξιολόγηση των πτυχών της παρουσίας του ΔΝΤ στον ελληνικό χρηματοπιστωτικό τομέα.
Στα θετικά είναι ότι τα προγράμματα που σχετίζονται με το χρηματοπιστωτικό τομέα ήταν σε γενικές γραμμές πλήρη, ενώ δεν υπήρξαν σημαντικές μη ομαλές εξελίξεις, παρά το εξαιρετικά δύσκολο περιβάλλον.
Στα αρνητικά ήταν η έλλειψη επαρκούς προσοχής σε θέματα που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση και την ιδιοκτησία των ελληνικών τραπεζών.
Επίσης δεν έγινε καμία προσπάθεια για τον περιορισμό της έκθεσης των ελληνικών τραπεζών στα ελληνικά κρατικά ομόλογα και η έλλειψη προόδου στη μεταρρύθμιση της αφερεγγυότητας.
Το τελευταίο, μάλιστα, συνέβαλε στη συσσώρευση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Στην αποτίμηση των αρνητικών θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι ελληνικές ιδιαιτερότητες καθώς και η απροθυμία των άλλων κρατών μελών της ΕΕ να παράσχουν ξεκάθαρη υποστήριξη προς την Ελλάδα, καταλήγει το Bruegel.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών