Οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να ρίξουν χρήματα σε μια οικονομία, αλλά αν οι επενδυτές, οι εταιρείες και οι καταναλωτές δεν τα χρησιμοποιήσουν, τα κεφάλαια δεν θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη.
Στο κόσμο της οικονομίας, οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν αναδειχθεί σε σωτήρες του κόσμου. Από το 2008 που η Wall Street κατέρρευσε, προσπαθούν απεγνωσμένα να σώσουν την λαβωμένη παγκόσμια οικονομία, απτόητοι από τις αποτυχίες, την κριτική και το μεγάλο βάρος που καλούνται να σηκώσουν στην πλάτη τους. Υπάρχουν στιγμές που αυτή η ασταμάτητη προσπάθεια τους μετατρέπει σε σούπερ ήρωες. Η θρυλική πλέον δήλωση του Mario Draghi το 2012, που από τη θέση του προέδρου της ΕΚΤ δήλωσε ότι θα κάνει "ότι χρειαστεί" -whatever it takes- προκειμένου να σώσει το ευρώ, ήταν αρκετή για να καταστείλει τις αναταράξεις της αγοράς που απειλούσαν να διαλύσουν την νομισματική ένωση της Ευρώπης.
Σήμερα, ωστόσο, οι κεντρικές τράπεζες μοιάζουν ολοένα και περισσότερο να μην τα καταφέρνουν. Παρά την ακούραστη επιμονή τους η παγκόσμια οικονομία παραμένει κολλημένη, αδυνατώντας να βρει τον τελικό προορισμό της-την πραγματική ανάκαμψη. Η αξία των συχνά ανορθόδοξων, μεθόδων που εφαρμόζουν οι κεντρικές τράπεζες θα αμφισβητηθεί έντονα από τους οικονομολόγους για χρόνια ίσως και δεκαετίες. Αυτό που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι το γεγονός ότι τα θεσμικά όργανα δεν έχουν υπερδυνάμεις για να σώσουν την παγκόσμια οικονομία.
Βέβαια η παραδοχή αυτή δεν έχει σταματήσει τους οικονομολόγους και τους επενδυτές να πιέζουν τις κεντρικές τράπεζες να κάνουν περισσότερα. Στις αρχές Μαρτίου ο Μario Draghi μείωσε τα επιτόκια της ΕΚΤ σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και διεύρυνε το αντισυμβατικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων -γνωστό ως ποσοτικής χαλάρωση ή QE- . Η Τράπεζα της Ιαπωνίας αναμένεται να πάρει περισσότερα μέτρα για να δώσει ώθηση στην ταλαιπωρημένη οικονομία της. Στις ΗΠΑ, η απόφαση που έλαβε το Δεκέμβριο η πρόεδρος της Fed, Janet Yellen, να αυξήσει το επιτόκιο αναφοράς, μετά από επτά χρόνια που βρίσκονταν σε μηδενικό επίπεδο, δέχθηκε έντονε κριτική από ορισμένους αναλυτές που τη χαρακτήρισαν λανθασμένη, ενώ η ίδια πρόσφατα άφησε να εννοηθεί ότι θα τα επιτόκια θα αυξηθούν με πιο αργούς ρυθμούς από αυτούς που αναμένονταν.
Οι ισχυρισμοί για περισσότερη δράση από τις κεντρικές τράπεζες μοιάζει να έχει λογική. Οι αγορές στις ΗΠΑ βρίσκονται σε αναταραχή και η οικονομία, παρά το γεγονός ότι είναι ισχυρότερη από τις οικονομίες των περισσοτέρων ανεπτυγμένων χωρών, σίγουρα δεν αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Η Ευρώπη και η Ιαπωνία, που προσπαθούν να αναπτυχθούν και να καταπολεμήσουν τον αποπληθωρισμό, σίγουρα βρίσκονται σε δυσκολότερη κατάσταση. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι κεντρικές τράπεζες συνήθως ακολουθούν χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, προκειμένου να δώσουν ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και στις τιμές. Στην περίπτωση της Ιαπωνίας, ο Marcel Thieliant, οικονομολόγος της Ιαπωνίας στην εταιρία Capital Economics, επιμένει ότι θα χρειαστεί σίγουρα περισσότερη χαλάρωση.
Ωστόσο, το γεγονός ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες παραμένουν τόσο αδύναμες αποδεικνύει ότι η νομισματική χαλάρωση δεν θα λύσει τα προβλήματα τους. Άλλωστε, οι κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη βάλει τα δυνατά τους τα τελευταίες επτά χρόνια. Τα επιτόκια παραμένουν ιδιαίτερα χαμηλά. Στην Ιαπωνία και στην ευρωζώνη είναι μηδενικά. Μάλιστα η ΕΚΤ και η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας έχουν καταφύγει ακόμη και στα αρνητικά επιτόκια, σε μία προσπάθεια να πιέσουν τις τράπεζες να δανείσουν στις επιχειρήσεις προκειμένου να προχωρήσουν σε επενδύσεις. Και παρά το γεγονός ότι η Fed περιορίζει το έξι ετών πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που έχει εφαρμόσει, η EKT και η Τράπεζα της Ιαπωνίας συνεχίζουν να αγοράζουν ομόλογα μαζικά.
Το να ρίχνεις χρήματα σε μία οικονομία είναι ανώφελο να οι εταιρίες και οι καταναλωτές δεν τα ξοδεύουν
Δεν υπάρχει κοινή παραδοχή σχετικά με το σε ποιο βαθμό οι ενέσεις ρευστότητας έχουν βοηθήσει την πραγματική οικονομία. Οι υποστηρικτές της πολιτικής που ακολουθεί η Fed, για παράδειγμα, επιμένουν ότι η στρατηγική της νομισματικής χαλάρωσης συνέβαλε με επιτυχία στο πέρασμα της αμερικανικής οικονομία από τη μεγάλη ύφεση στην περίοδο της σταθερής ανάπτυξης και την αύξηση της απασχόλησης., Στη χειρότερη περίπτωση, υποστηρίζουν ότι η Fed απέτρεψε την βύθιση της αμερικανικής οικονομίας σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση. Από την άλλη πλευρά, οι επικριτές της κατηγορούν τη Fed ότι προκάλεσε μία σειρά δεινών -επιδείνωση της ανισότητα του εισοδήματος, ενθάρρυνση της σπατάλης της κυβέρνησης, διόγκωση της φούσκας του χρηματιστηρίου, αναστάτωση των αναδυόμενων οικονομιών- ενώ συνέβαλε ελάχιστα στην αμερικανική ανάκαμψη. Ακόμη και αξιωματούχοι της Fed δεν συμφωνούν με την αποτελεσματικότητα των πολιτικών που εφάρμοσαν.
Τα όρια των κεντρικών τραπεζών είναι περισσότερο εμφανή στην Ιαπωνία. Το 2013, ο νέο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της χώρας, Haruhiko Kuroda, ξεκίνησε ένα γιγάντιο πρόγραμμα παροχής κινήτρων για την αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού, ενθαρρύνοντας το δανεισμό και τις δαπάνες, συμβάλλοντας στην επανεκκίνηση της οικονομίας που ήταν στάσιμη για περισσότερο από δύο δεκαετίες. Ωστόσο, παρά τις επίμονες προσπάθειες του Kuroda, οι επιπτώσεις στις προοπτικές της Ιαπωνίας ήταν αμελητέες. Η οικονομία μπήκε σε ύφεση το 2014, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε.
Και η ΕΚΤ όμως δεν τα πήγε καλύτερα. Στις αρχές του 2015, ο Mario Draghi ξεκίνησε το δικό τους πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Ωστόσο, οι τιμές στη ζώνη του ευρώ υποχώρησαν κατά 0,2% το Φεβρουάριο. Το ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 1,6% το 2015 και οι προοπτικές για αυτή τη χρονιά δεν αναμένονται καλύτερες, ενώ η ανεργία εξακολουθεί να παραμένει στο υψηλό του 10%.
Την ίδια ώρα υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη κάνει αρκετά. Στην Ιαπωνία η πολιτική της κεντρικής τράπεζας έχει προκαλέσει τόσο μεγάλη στρέβλωση των τιμών, που την 1η Μαρτίου η κυβέρνηση πούλησε για πρώτη φορά τα 10ετή ομόλογα της με αρνητική απόδοση. Ναι, οι επενδυτές προχώρησαν σε μία απόφαση χωρίς λογική και δάνεισαν στην κυβέρνηση τα χρήματα τους πληρώνοντας για το προνόμιο αυτό. Με τη σειρά τους, ανακούφισαν την ανάγκη της Ιαπωνική κυβέρνησης να χαλιναγωγήσει τα ελλείμματα του προϋπολογισμού της. Οι νομοθέτες και οι οικονομολόγοι φοβούνται ότι η χρήση αρνητικών επιτοκίων στην Ιαπωνία και στην Ευρώπη φοβούνται ότι η χρήση αρνητικών επιτοκίων στην Ιαπωνία και στην Ευρώπη θα βλάψουν την ψυχολογία των καταναλωτών και την υγεία των τραπεζών. Ακόμη και κάποιοι κεντρικοί τραπεζίτες ανησυχούν για τις αποφάσεις των συμπατριωτών τους. Σε ένα συνέδριο στη Σαγκάη, τον Φεβρουάριο,ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Mark Carney παραπονέθηκε ότι τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να αποδυναμώσουν τα νομίσματα, βοηθώντας κάποιες χώρες να επωφεληθούν εις βάρος των άλλων.
Στην απεγνωσμένη προσπάθεια να αναβιώσει η παγκόσμια οικονομία, φαίνεται ότι όλοι έχουμε ξεχάσει τι μάθαμε για την οικονομία στο πανεπιστήμιο. Η νομισματική πολιτική είναι και θα είναι πάντα μια έμμεση επιστήμη. Οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να ρίξουν χρήματα σε μια οικονομία, αλλά αν οι επενδυτές, οι εταιρείες και οι καταναλωτές δεν τα χρησιμοποιήσουν για την κατασκευή εργοστασίων, νέων επιχειρήσεων, ή για την αγορά αυτοκινήτων, τα κεφάλαια δεν θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη. Στο τέλος, είναι η ζήτηση για τα χρήματα που μετράει όσο και η προσφορά.
Αυτό είναι ακριβώς που πήγε στραβά στην Ιαπωνία. Ο αποπληθωρισμός δεν είναι μόνο μια αιτία παράλυσης της οικονομίας, αλλά και ένα σύμπτωμα βαθύτερων περιορισμών στην ανάπτυξη. Οι ιαπωνικές εταιρείες είναι πολύ επιβαρυμένες από το υψηλό κόστος, πνιγμένες στη γραφειοκρατία, και προσκολλημένες σε ξεπερασμένες επιχειρηματικές πρακτικές που επωφελούνται από τα φθηνά μετρητά. Αυτό δείχνει ότι η εκτύπωση χρήματος δεν είναι υποκατάστατο για την πραγματική οικονομική μεταρρύθμιση. Δεν έχουν γίνει κινήσει για να αντιμετωπιστούν σοβαρές αδυναμίες που εμποδίζουν την ανάπτυξη και την ευημερία, όπως η αγορά εργασίας που είναι καταδικασμένη από τους πάρα πολλούς εργαζόμενους που βρίσκονται σε προσωρινές θέσεις εργασίας με λίγη εκπαίδευση ή ευκαιρία να προχωρήσουν.
Το ίδιο έχει συμβεί και στην Ευρώπη. Οι κινήσεις του Draghi δεν είχαν συνδυαστεί με αυτές των πολιτικών ηγετών της ζώνης του ευρώ. Η λιτότητα -ο επίμονος τρόπος αντιμετώπισης της κρίσης χρέους, που επιβάλλεται από τη Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel, δεν αντισταθμίστηκε από τις μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μεμονωμένα έθνη, από τη Γερμανία μέχρι την Ελλάδα, δεν έχουν κάνει αρκετά για να βοηθήσουν τις δικές τους οικονομίες. Στις ΗΠΑ, η Yellen θα μπορούσε να επωφεληθεί από μια χείρα βοηθείας από την Ουάσιγκτον, αλλά το Κογκρέσο εν μέσω διαφωνιών των μελών του, δεν μπορεί να λάβει μέτρα που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Έτσι, για να είμαστε δίκαιοι με τους Yellen, Draghi, και Kuroda, δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά από αυτούς. Οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν μπορούν απλά να λύσουν τα οικονομικά μας προβλήματα μόνοι τους, όσο σκληρά και αν προσπαθούν. Τελικά, η δυσκολία ανάκαμψης μετά την κρίση ήταν το σφάλμα της πολιτικής ηγεσίας κάθε χώρας. Οι κεντρικές τράπεζες είχαν τη δύναμη και τη θέληση να κάνουν ενέργειες, και ανέλαβαν το βάρος ηρωικά. Αλλά αυτό αποδείχθηκε πολύ μεγάλο. Οι μηχανές τους έχουν ξεμείνει από ατμό...
www.bankingnews.gr
Σήμερα, ωστόσο, οι κεντρικές τράπεζες μοιάζουν ολοένα και περισσότερο να μην τα καταφέρνουν. Παρά την ακούραστη επιμονή τους η παγκόσμια οικονομία παραμένει κολλημένη, αδυνατώντας να βρει τον τελικό προορισμό της-την πραγματική ανάκαμψη. Η αξία των συχνά ανορθόδοξων, μεθόδων που εφαρμόζουν οι κεντρικές τράπεζες θα αμφισβητηθεί έντονα από τους οικονομολόγους για χρόνια ίσως και δεκαετίες. Αυτό που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι το γεγονός ότι τα θεσμικά όργανα δεν έχουν υπερδυνάμεις για να σώσουν την παγκόσμια οικονομία.
Βέβαια η παραδοχή αυτή δεν έχει σταματήσει τους οικονομολόγους και τους επενδυτές να πιέζουν τις κεντρικές τράπεζες να κάνουν περισσότερα. Στις αρχές Μαρτίου ο Μario Draghi μείωσε τα επιτόκια της ΕΚΤ σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και διεύρυνε το αντισυμβατικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων -γνωστό ως ποσοτικής χαλάρωση ή QE- . Η Τράπεζα της Ιαπωνίας αναμένεται να πάρει περισσότερα μέτρα για να δώσει ώθηση στην ταλαιπωρημένη οικονομία της. Στις ΗΠΑ, η απόφαση που έλαβε το Δεκέμβριο η πρόεδρος της Fed, Janet Yellen, να αυξήσει το επιτόκιο αναφοράς, μετά από επτά χρόνια που βρίσκονταν σε μηδενικό επίπεδο, δέχθηκε έντονε κριτική από ορισμένους αναλυτές που τη χαρακτήρισαν λανθασμένη, ενώ η ίδια πρόσφατα άφησε να εννοηθεί ότι θα τα επιτόκια θα αυξηθούν με πιο αργούς ρυθμούς από αυτούς που αναμένονταν.
Οι ισχυρισμοί για περισσότερη δράση από τις κεντρικές τράπεζες μοιάζει να έχει λογική. Οι αγορές στις ΗΠΑ βρίσκονται σε αναταραχή και η οικονομία, παρά το γεγονός ότι είναι ισχυρότερη από τις οικονομίες των περισσοτέρων ανεπτυγμένων χωρών, σίγουρα δεν αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Η Ευρώπη και η Ιαπωνία, που προσπαθούν να αναπτυχθούν και να καταπολεμήσουν τον αποπληθωρισμό, σίγουρα βρίσκονται σε δυσκολότερη κατάσταση. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι κεντρικές τράπεζες συνήθως ακολουθούν χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, προκειμένου να δώσουν ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και στις τιμές. Στην περίπτωση της Ιαπωνίας, ο Marcel Thieliant, οικονομολόγος της Ιαπωνίας στην εταιρία Capital Economics, επιμένει ότι θα χρειαστεί σίγουρα περισσότερη χαλάρωση.
Ωστόσο, το γεγονός ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες παραμένουν τόσο αδύναμες αποδεικνύει ότι η νομισματική χαλάρωση δεν θα λύσει τα προβλήματα τους. Άλλωστε, οι κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη βάλει τα δυνατά τους τα τελευταίες επτά χρόνια. Τα επιτόκια παραμένουν ιδιαίτερα χαμηλά. Στην Ιαπωνία και στην ευρωζώνη είναι μηδενικά. Μάλιστα η ΕΚΤ και η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας έχουν καταφύγει ακόμη και στα αρνητικά επιτόκια, σε μία προσπάθεια να πιέσουν τις τράπεζες να δανείσουν στις επιχειρήσεις προκειμένου να προχωρήσουν σε επενδύσεις. Και παρά το γεγονός ότι η Fed περιορίζει το έξι ετών πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που έχει εφαρμόσει, η EKT και η Τράπεζα της Ιαπωνίας συνεχίζουν να αγοράζουν ομόλογα μαζικά.
Το να ρίχνεις χρήματα σε μία οικονομία είναι ανώφελο να οι εταιρίες και οι καταναλωτές δεν τα ξοδεύουν
Δεν υπάρχει κοινή παραδοχή σχετικά με το σε ποιο βαθμό οι ενέσεις ρευστότητας έχουν βοηθήσει την πραγματική οικονομία. Οι υποστηρικτές της πολιτικής που ακολουθεί η Fed, για παράδειγμα, επιμένουν ότι η στρατηγική της νομισματικής χαλάρωσης συνέβαλε με επιτυχία στο πέρασμα της αμερικανικής οικονομία από τη μεγάλη ύφεση στην περίοδο της σταθερής ανάπτυξης και την αύξηση της απασχόλησης., Στη χειρότερη περίπτωση, υποστηρίζουν ότι η Fed απέτρεψε την βύθιση της αμερικανικής οικονομίας σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση. Από την άλλη πλευρά, οι επικριτές της κατηγορούν τη Fed ότι προκάλεσε μία σειρά δεινών -επιδείνωση της ανισότητα του εισοδήματος, ενθάρρυνση της σπατάλης της κυβέρνησης, διόγκωση της φούσκας του χρηματιστηρίου, αναστάτωση των αναδυόμενων οικονομιών- ενώ συνέβαλε ελάχιστα στην αμερικανική ανάκαμψη. Ακόμη και αξιωματούχοι της Fed δεν συμφωνούν με την αποτελεσματικότητα των πολιτικών που εφάρμοσαν.
Τα όρια των κεντρικών τραπεζών είναι περισσότερο εμφανή στην Ιαπωνία. Το 2013, ο νέο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της χώρας, Haruhiko Kuroda, ξεκίνησε ένα γιγάντιο πρόγραμμα παροχής κινήτρων για την αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού, ενθαρρύνοντας το δανεισμό και τις δαπάνες, συμβάλλοντας στην επανεκκίνηση της οικονομίας που ήταν στάσιμη για περισσότερο από δύο δεκαετίες. Ωστόσο, παρά τις επίμονες προσπάθειες του Kuroda, οι επιπτώσεις στις προοπτικές της Ιαπωνίας ήταν αμελητέες. Η οικονομία μπήκε σε ύφεση το 2014, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε.
Και η ΕΚΤ όμως δεν τα πήγε καλύτερα. Στις αρχές του 2015, ο Mario Draghi ξεκίνησε το δικό τους πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Ωστόσο, οι τιμές στη ζώνη του ευρώ υποχώρησαν κατά 0,2% το Φεβρουάριο. Το ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 1,6% το 2015 και οι προοπτικές για αυτή τη χρονιά δεν αναμένονται καλύτερες, ενώ η ανεργία εξακολουθεί να παραμένει στο υψηλό του 10%.
Την ίδια ώρα υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη κάνει αρκετά. Στην Ιαπωνία η πολιτική της κεντρικής τράπεζας έχει προκαλέσει τόσο μεγάλη στρέβλωση των τιμών, που την 1η Μαρτίου η κυβέρνηση πούλησε για πρώτη φορά τα 10ετή ομόλογα της με αρνητική απόδοση. Ναι, οι επενδυτές προχώρησαν σε μία απόφαση χωρίς λογική και δάνεισαν στην κυβέρνηση τα χρήματα τους πληρώνοντας για το προνόμιο αυτό. Με τη σειρά τους, ανακούφισαν την ανάγκη της Ιαπωνική κυβέρνησης να χαλιναγωγήσει τα ελλείμματα του προϋπολογισμού της. Οι νομοθέτες και οι οικονομολόγοι φοβούνται ότι η χρήση αρνητικών επιτοκίων στην Ιαπωνία και στην Ευρώπη φοβούνται ότι η χρήση αρνητικών επιτοκίων στην Ιαπωνία και στην Ευρώπη θα βλάψουν την ψυχολογία των καταναλωτών και την υγεία των τραπεζών. Ακόμη και κάποιοι κεντρικοί τραπεζίτες ανησυχούν για τις αποφάσεις των συμπατριωτών τους. Σε ένα συνέδριο στη Σαγκάη, τον Φεβρουάριο,ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Mark Carney παραπονέθηκε ότι τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να αποδυναμώσουν τα νομίσματα, βοηθώντας κάποιες χώρες να επωφεληθούν εις βάρος των άλλων.
Στην απεγνωσμένη προσπάθεια να αναβιώσει η παγκόσμια οικονομία, φαίνεται ότι όλοι έχουμε ξεχάσει τι μάθαμε για την οικονομία στο πανεπιστήμιο. Η νομισματική πολιτική είναι και θα είναι πάντα μια έμμεση επιστήμη. Οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να ρίξουν χρήματα σε μια οικονομία, αλλά αν οι επενδυτές, οι εταιρείες και οι καταναλωτές δεν τα χρησιμοποιήσουν για την κατασκευή εργοστασίων, νέων επιχειρήσεων, ή για την αγορά αυτοκινήτων, τα κεφάλαια δεν θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη. Στο τέλος, είναι η ζήτηση για τα χρήματα που μετράει όσο και η προσφορά.
Αυτό είναι ακριβώς που πήγε στραβά στην Ιαπωνία. Ο αποπληθωρισμός δεν είναι μόνο μια αιτία παράλυσης της οικονομίας, αλλά και ένα σύμπτωμα βαθύτερων περιορισμών στην ανάπτυξη. Οι ιαπωνικές εταιρείες είναι πολύ επιβαρυμένες από το υψηλό κόστος, πνιγμένες στη γραφειοκρατία, και προσκολλημένες σε ξεπερασμένες επιχειρηματικές πρακτικές που επωφελούνται από τα φθηνά μετρητά. Αυτό δείχνει ότι η εκτύπωση χρήματος δεν είναι υποκατάστατο για την πραγματική οικονομική μεταρρύθμιση. Δεν έχουν γίνει κινήσει για να αντιμετωπιστούν σοβαρές αδυναμίες που εμποδίζουν την ανάπτυξη και την ευημερία, όπως η αγορά εργασίας που είναι καταδικασμένη από τους πάρα πολλούς εργαζόμενους που βρίσκονται σε προσωρινές θέσεις εργασίας με λίγη εκπαίδευση ή ευκαιρία να προχωρήσουν.
Το ίδιο έχει συμβεί και στην Ευρώπη. Οι κινήσεις του Draghi δεν είχαν συνδυαστεί με αυτές των πολιτικών ηγετών της ζώνης του ευρώ. Η λιτότητα -ο επίμονος τρόπος αντιμετώπισης της κρίσης χρέους, που επιβάλλεται από τη Γερμανίδα Καγκελάριο Angela Merkel, δεν αντισταθμίστηκε από τις μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μεμονωμένα έθνη, από τη Γερμανία μέχρι την Ελλάδα, δεν έχουν κάνει αρκετά για να βοηθήσουν τις δικές τους οικονομίες. Στις ΗΠΑ, η Yellen θα μπορούσε να επωφεληθεί από μια χείρα βοηθείας από την Ουάσιγκτον, αλλά το Κογκρέσο εν μέσω διαφωνιών των μελών του, δεν μπορεί να λάβει μέτρα που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Έτσι, για να είμαστε δίκαιοι με τους Yellen, Draghi, και Kuroda, δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά από αυτούς. Οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν μπορούν απλά να λύσουν τα οικονομικά μας προβλήματα μόνοι τους, όσο σκληρά και αν προσπαθούν. Τελικά, η δυσκολία ανάκαμψης μετά την κρίση ήταν το σφάλμα της πολιτικής ηγεσίας κάθε χώρας. Οι κεντρικές τράπεζες είχαν τη δύναμη και τη θέληση να κάνουν ενέργειες, και ανέλαβαν το βάρος ηρωικά. Αλλά αυτό αποδείχθηκε πολύ μεγάλο. Οι μηχανές τους έχουν ξεμείνει από ατμό...
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών