Οι επενδυτές ίσως βλέπουν αυτές τις πειραματικές κινήσεις στην πολιτική των κεντρικών τραπεζών ως επιζήμιες για την νομισματική και οικονομική σταθερότητα
Οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο αναπτύσσουν όλο και περισσότερο μία «αγάπη» για πειραματισμό με την πολιτική αρνητικών επιτοκίων, παρά τις άγνωστες επιπτώσεις και αυτό που φαίνεται ότι αποτελεί τρομακτικό παράγοντα για τις χρηματαγορές.
Αφού στην αρχή απέρριψαν την ιδέα, λόγω των αβεβαιοτήτων και της πιθανότητας παράπλευρων ζημιών, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το 2014 και η Τράπεζα της Ιαπωνίας τον προηγούμενο μήνα μπήκαν στο γκρουπ της Δανίας, της Σουηδίας και της Ελβετίας που βρίσκονται ήδη σε αρνητική περιοχή.
Τώρα φαίνεται ότι η Fed μπορεί να βλέπει πιο ζεστά την ιδέα, έχοντας πλέον ξεπεράσει τα απλά υπονοούμενα και προχωρώντας σε προετοιμασίες για την πιθανή εμπλοκή της με τα αρνητικά επιτόκια.
Ενώ δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία σχετικά με την ικανότητα ή τη θέληση πολλών κεντρικών τραπεζών να προχωρήσουν στην εφαρμογή αρνητικών επιτοκίων, η αποτελεσματικότητά τους στην ανάπτυξη ή τον πληθωρισμό δεν είναι τόσο βέβαιη.
Μάλιστα, αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις φαίνεται ότι έχουν υποτιμήσει σημαντικά τους οικονομικούς κινδύνους.
Η νέα ανωμαλία
Οι εκπρόσωποι των κεντρικών τραπεζών όλο και περισσότερο φαίνεται ότι παρουσιάζουν τα αρνητικά επιτόκια ως τίποτα περισσότερο από μία απλή προέκταση της συμβατικής νομισματικής πολιτικής.
Σε ένα «κανονικό» κύκλο επιτοκίων, οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν τα επιτόκια για να μειώσουν τα ονομαστικά και τα πραγματικά επιτόκια.
Ο στόχος είναι να χαλαρώσουν τα βάρη για τους δανειζόμενους και να μειώσουν τα βάρη για τις επενδύσεις.
Η κεντρική ιδέα είναι ότι τα χαμηλότερα επιτόκια, ακόμη και τα αρνητικά, είναι πάντα τονωτικά για την οικονομία, ενώ τα υψηλά επιτόκια είναι περιοριστικά.
Όμως, οι κίνδυνοι μπορεί να αυξηθούν γεωμετρικά όσο χαμηλότερα πάνε τα επιτόκια και όσο μεγαλύτερο διάστημα παραμένουν εκεί.
Αν και δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει τις ακριβείς συνέπειες, επειδή βιώνουμε μία πρωτοφανή κατάσταση, φαίνεται ότι τα αρνητικά επιτόκια δεν έχουν καταφέρει να τονώσουν σημαντικά την ανάπτυξη ή τον πληθωρισμό ή να ανεβάσουν τις προσδοκίες για τη μελλοντική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.
Αντίθετα, φαίνεται ότι οι χρηματαγορές ολοένα και περισσότερο βλέπουν αυτές τις πειραματικές κινήσεις ως απεγνωσμένες και επακολούθως επιζήμιες για τη νομισματική και την οικονομική σταθερότητα.
Ποιες είναι οι αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να αναστατώνουν τι χρηματαγορές;
Κατ' ελάχιστον, τα αρνητικά επιτόκια συμβάλουν στη μεταβλητότητα στων αγορών τους τελευταίους μήνες.
Και αντίθετα με την άποψη των κεντρικών τραπεζών, τα αρνητικά επιτόκια πιθανότατα αποτελούν έναν από τους καθοριστικούς παράγοντες για τη σύσφιξη των χρηματοοικονομικών συνθηκών παγκοσμίως.
Ενώ τα αρνητικά επιτόκια βοηθούν να μειωθούν οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, το οποίο από μόνο του μοιάζει με χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα στις συνολικές χρηματοοικονομικές συνθήκες, αυξάνοντας τη μεταβλητότητα και μειώνοντας τη διαθεσιμότητα ρευστότητα σε ένα πιεσμένο τραπεζικό σύστημα.
Επιπλέον, τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό, αντί να ενθαρρύνουν την προσδοκία για επιστροφή του πληθωρισμού στο στόχο των κεντρικών τραπεζών.
Ακόμη, τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να έχουν ως επίδραση την αύξηση της αποφυγής λήψης ρίσκου από τους επενδυτές.
Καθώς τα επιτόκια πέφτουν, τα «ασφαλή καταφύγια», όπως τα κυβερνητικά ομόλογα και άλλα υψηλής ποιότητας ομόλογα, στην πραγματικότητα γίνονται όλο και πιο επικίνδυνα!
Όσο υποχωρούν οι αποδόσεις σε όλο και πιο αρνητικό έδαφος, η διακράτηση αυτών των ομολόγων αντιπροσωπεύει μία εγγυημένη ζημία αγοραστικής δύναμης, εάν κρατηθούν μέχρι την ωρίμανσή τους.
Τα αρνητικά επιτόκια αποτελούν ακόμη μία κλιμάκωση του αποκαλούμενου νομισματικού πολέμου.
Επίσης, τα αρνητικά επιτόκια επηρεάζουν το χρηματοοικονομικό σύστημα με περίεργους και διαφορετικούς τρόπους.
Τα τραπεζικά περιθώρια μειώνονται και το κόστος του κεφαλαίου αυξάνεται, καθώς τα spreads στο χρέος και τις μετοχές διευρύνεται για να αντισταθμιστεί η μειωμένη κερδοφορία.
Οι τράπεζες προσπαθούν να περάσουν αυτά τα κόστη στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, ενώ περιορίζουν το δανεισμό και αυξάνουν τα επιτόκια των δανείων, επιβαρύνοντας την ανάπτυξη.
Σε δύσκολη θέση μπορούν επίσης να βρεθούν οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα συνταξιοδοτικά κεφάλαια, καθώς οι μειωμένες μελλοντικές αποδόσεις χαρτοφυλακίου καθιστούν δυσκολότερο να κατορθώσουν να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις τους προς τους πελάτες τους.
Εν κατακλείδι, τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να είναι ένα εργαλείο των κεντρικών τραπεζών που καθίσταται όλο και πιο αναποτελεσματικό για την τόνωση της ανάπτυξης και του πληθωρισμού και μπορεί να αποτελούν κίνδυνο για το οικονομικό σύστημα.
Μία επιστροφή σε πιο φυσιολογικές νομισματικές πολιτικές μπορεί να σημάνει την επιστροφή σε πιο φυσιολογικές οικονομίες με πιο φυσιολογικές προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
www.bankingnews.gr
Αφού στην αρχή απέρριψαν την ιδέα, λόγω των αβεβαιοτήτων και της πιθανότητας παράπλευρων ζημιών, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το 2014 και η Τράπεζα της Ιαπωνίας τον προηγούμενο μήνα μπήκαν στο γκρουπ της Δανίας, της Σουηδίας και της Ελβετίας που βρίσκονται ήδη σε αρνητική περιοχή.
Τώρα φαίνεται ότι η Fed μπορεί να βλέπει πιο ζεστά την ιδέα, έχοντας πλέον ξεπεράσει τα απλά υπονοούμενα και προχωρώντας σε προετοιμασίες για την πιθανή εμπλοκή της με τα αρνητικά επιτόκια.
Ενώ δεν υπάρχει πλέον αμφιβολία σχετικά με την ικανότητα ή τη θέληση πολλών κεντρικών τραπεζών να προχωρήσουν στην εφαρμογή αρνητικών επιτοκίων, η αποτελεσματικότητά τους στην ανάπτυξη ή τον πληθωρισμό δεν είναι τόσο βέβαιη.
Μάλιστα, αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις φαίνεται ότι έχουν υποτιμήσει σημαντικά τους οικονομικούς κινδύνους.
Η νέα ανωμαλία
Οι εκπρόσωποι των κεντρικών τραπεζών όλο και περισσότερο φαίνεται ότι παρουσιάζουν τα αρνητικά επιτόκια ως τίποτα περισσότερο από μία απλή προέκταση της συμβατικής νομισματικής πολιτικής.
Σε ένα «κανονικό» κύκλο επιτοκίων, οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν τα επιτόκια για να μειώσουν τα ονομαστικά και τα πραγματικά επιτόκια.
Ο στόχος είναι να χαλαρώσουν τα βάρη για τους δανειζόμενους και να μειώσουν τα βάρη για τις επενδύσεις.
Η κεντρική ιδέα είναι ότι τα χαμηλότερα επιτόκια, ακόμη και τα αρνητικά, είναι πάντα τονωτικά για την οικονομία, ενώ τα υψηλά επιτόκια είναι περιοριστικά.
Όμως, οι κίνδυνοι μπορεί να αυξηθούν γεωμετρικά όσο χαμηλότερα πάνε τα επιτόκια και όσο μεγαλύτερο διάστημα παραμένουν εκεί.
Αν και δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει τις ακριβείς συνέπειες, επειδή βιώνουμε μία πρωτοφανή κατάσταση, φαίνεται ότι τα αρνητικά επιτόκια δεν έχουν καταφέρει να τονώσουν σημαντικά την ανάπτυξη ή τον πληθωρισμό ή να ανεβάσουν τις προσδοκίες για τη μελλοντική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό.
Αντίθετα, φαίνεται ότι οι χρηματαγορές ολοένα και περισσότερο βλέπουν αυτές τις πειραματικές κινήσεις ως απεγνωσμένες και επακολούθως επιζήμιες για τη νομισματική και την οικονομική σταθερότητα.
Ποιες είναι οι αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να αναστατώνουν τι χρηματαγορές;
Κατ' ελάχιστον, τα αρνητικά επιτόκια συμβάλουν στη μεταβλητότητα στων αγορών τους τελευταίους μήνες.
Και αντίθετα με την άποψη των κεντρικών τραπεζών, τα αρνητικά επιτόκια πιθανότατα αποτελούν έναν από τους καθοριστικούς παράγοντες για τη σύσφιξη των χρηματοοικονομικών συνθηκών παγκοσμίως.
Ενώ τα αρνητικά επιτόκια βοηθούν να μειωθούν οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, το οποίο από μόνο του μοιάζει με χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα στις συνολικές χρηματοοικονομικές συνθήκες, αυξάνοντας τη μεταβλητότητα και μειώνοντας τη διαθεσιμότητα ρευστότητα σε ένα πιεσμένο τραπεζικό σύστημα.
Επιπλέον, τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό, αντί να ενθαρρύνουν την προσδοκία για επιστροφή του πληθωρισμού στο στόχο των κεντρικών τραπεζών.
Ακόμη, τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να έχουν ως επίδραση την αύξηση της αποφυγής λήψης ρίσκου από τους επενδυτές.
Καθώς τα επιτόκια πέφτουν, τα «ασφαλή καταφύγια», όπως τα κυβερνητικά ομόλογα και άλλα υψηλής ποιότητας ομόλογα, στην πραγματικότητα γίνονται όλο και πιο επικίνδυνα!
Όσο υποχωρούν οι αποδόσεις σε όλο και πιο αρνητικό έδαφος, η διακράτηση αυτών των ομολόγων αντιπροσωπεύει μία εγγυημένη ζημία αγοραστικής δύναμης, εάν κρατηθούν μέχρι την ωρίμανσή τους.
Τα αρνητικά επιτόκια αποτελούν ακόμη μία κλιμάκωση του αποκαλούμενου νομισματικού πολέμου.
Επίσης, τα αρνητικά επιτόκια επηρεάζουν το χρηματοοικονομικό σύστημα με περίεργους και διαφορετικούς τρόπους.
Τα τραπεζικά περιθώρια μειώνονται και το κόστος του κεφαλαίου αυξάνεται, καθώς τα spreads στο χρέος και τις μετοχές διευρύνεται για να αντισταθμιστεί η μειωμένη κερδοφορία.
Οι τράπεζες προσπαθούν να περάσουν αυτά τα κόστη στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, ενώ περιορίζουν το δανεισμό και αυξάνουν τα επιτόκια των δανείων, επιβαρύνοντας την ανάπτυξη.
Σε δύσκολη θέση μπορούν επίσης να βρεθούν οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα συνταξιοδοτικά κεφάλαια, καθώς οι μειωμένες μελλοντικές αποδόσεις χαρτοφυλακίου καθιστούν δυσκολότερο να κατορθώσουν να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις τους προς τους πελάτες τους.
Εν κατακλείδι, τα αρνητικά επιτόκια μπορεί να είναι ένα εργαλείο των κεντρικών τραπεζών που καθίσταται όλο και πιο αναποτελεσματικό για την τόνωση της ανάπτυξης και του πληθωρισμού και μπορεί να αποτελούν κίνδυνο για το οικονομικό σύστημα.
Μία επιστροφή σε πιο φυσιολογικές νομισματικές πολιτικές μπορεί να σημάνει την επιστροφή σε πιο φυσιολογικές οικονομίες με πιο φυσιολογικές προσδοκίες για τον πληθωρισμό.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών