Άρθρο του Γιώργου Κοφινάκου Διευθύνοντος Συμβούλου της StormHarbour UK
Παρατηρώντας την σημερινή κατάσταση σε όλον τον κόσμο και ακόμη πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα, είναι δύσκολο να ανακαλύψει κανείς λόγους να είναι αισιόδοξος.
Τα τελευταία 15 χρόνια, κατά τα οποία είδαμε το ξεδίπλωμα τής παγκοσμιοποίησης και το άνοιγμα αγορών και συνόρων, επέφεραν μια υψηλή ανάπτυξη εντυπωσιακής διάρκειας , πριν οδηγηθούμε στην μεγάλη οικονομική κρίση τού 2008 και την συνακόλουθη ύφεση.
Κι ενώ κατά τα τελευταία δύο χρόνια βλέπουμε τις ανεπτυγμένες αγορές να ανακάμπτουν, αντίθετα οι αναδυόμενες υποφέρουν, κυρίως από την πτώση τιμών σε διάφορα προϊόντα (πετρέλαιο, σίδηρο, χαλκό, χρυσό, άργυρο, τρόφιμα) και ανακύπτουν νέοι παράγοντες (γεωπολιτικοί, προσφυγικό, τρομοκρατία).
Αυτός ο συνδυασμός σιγά-σιγά οδηγεί σε κλείσιμο συνόρων και δυσκολίες στο παγκόσμιο εμπόριο που αναπόφευκτα, πέρα από τις επιπτώσεις στη μείωση τής παγκόσμιας ανάπτυξης, θα οδηγήσει σε έναν καινούριο απομονωτισμό σε όλα τα επίπεδα.
Προβληματισμό προκαλεί και η επιβράδυνση τής οικονομίας τής Κίνας.
Για περισσότερα από 20 χρόνια η Κίνα παρουσίασε μια πολύ υψηλή ετήσια ανάπτυξη (7-11%) και δημιούργησε πλούτο βγάζοντας πλήθος κόσμου από τη φτώχεια.
Όμως, μετά την κρίση τού 2008 και προκειμένου να διατηρήσει υψηλούς ρθυμούς ανάπτυξης, η Κίνα διπλασίασε το χρέος της κοντά στο 200% και το ιδιωτικό χρέος της ανέβηκε στα υψηλότερα ιστορικά επίπεδα.
Το παλαιό αναπτυξιακό μοντέλο τής Κίνας είναι πλέον παρωχημένο και δεν υπάρχει κάτι να το αντικαταστήσει – έχουν έτσι εμφανιστεί οι προϋποθέσεις χαμηλότερης ανάπτυξης για την ίδια την Κίνα αλλά και την παγκόσμια οικονομία.
Η βασική ένδειξη επικείμενου κινδύνου στην παγκόσμια οικονομία είναι οι εντολές των μεγάλων Κεντρικών Τραπεζών (FED, ECB, BOE κλπ) σε όλες τις εμπορικές Τράπεζες και κυρίως στις συστημικές να ενισχύσουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες και να διενεργούν επιλεκτική παροχή δανείων.
Ταυτόχρονα όλες οι κεντρικές Τράπεζες ενισχύουν τα αποθέματά τους σε χρυσό.
Συγχρόνως, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι αυξάνουν.
Οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει μια περισσότερο εσωστρεφή πολιτική και αφήνει να καλύψουν το κενό άλλες δυνάμεις όπως η Ρωσία στην Ουκρανία και την Συρία και η Κίνα στη Νότια Σινική Θάλασσα.
Στην Ευρώπη, ακόμη κι αν η Σένγκεν παραμείνει τυπικά, θα δούμε στην πράξη την αναστολή της, με έλεγχο διαβατηρίων και ύψωμα φρακτών με μάλλον αμφισβητούμενα αποτελέσματα για την μαζική εισροή νέων μεταναστών.
Όλα αυτά οδηγούν στον επόμενο πιθανό κίνδυνο, που είναι η επικράτηση τού λαϊκισμού και στις δύο όχθες τού Ατλαντικού (Τραμπ στις ΗΠΑ, Λεπέν στη Γαλλία κα) – εκδοχή που θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερους οικονομικούς και γεωπολιτικούς κινδύνους την παγκόσμια οικονομία.
Η βασική ελπίδα που παραμένει σχετικά είναι ότι την κρίσιμη στιγμή επικρατεί η λογική και οι παραγόμενοι κίνδυνοι καταλήγουν να είναι εφήμεροι.
Ας δούμε όμως λίγο τις προοπτικές τής παγκόσμιας οικονομίας πιο συγκεκριμένα:
Παγκόσμιο μακροικονομικό σενάριο
Η ανάπτυξη αναμένεται να υποχωρήσει στο 2,8% - κάτω από το μέσο όρο τού 3% των τελευταίων χρόνων.
Αντίστοιχα, το αποπληθωριστικό περιβάλλον θα παραμείνει και το 2016.
Οι αναδυόμενες αγορές, για πρώτη φορά στα τελευταία 10 χρόνια, θα έχουν ανάπτυξη χαμηλότερη τού 2%, με κύριες αιτίεςτη συνέχιση τής πτώσης τού εξωτερικού εμπορίου, την αύξηση τού χρέους και τις νέες αυξήσεις επιτοκίων από το FED.
Το FED αναμένεται να ανεβάσει το βασικό επιτόκιο κατά 1,25% έως την άνοιξη τού 2017 ενώ τα εμπορικά επιτόκια αναμένεται να ανεβούν περίπου κατά μία μονάδα στο ίδιο διάστημα.
Κύριοι παράγοντες ανάπτυξης στις ΗΠΑ θα είναι κυρίως η εσωτερική κατανάλωση και οι επενδύσεις κατοικίας και σε δεύτερο πλάνο οι επιχειρηματικές επενδύσεις.
Η ανάπτυξη στις ΗΠΑ για το 2016 θα περιοριστεί στο 2,5% - αρκετά κάτω από τις αρχικές προσδοκίες κοντά στο 3,5%.
Στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για περαιτέρω διοχέτευση ρευστότητας στην Ευρωπαϊκή οικονομία αν αυτό απαιτηθεί.
Εδώ οι προοπτικές για ανάπτυξη παραμένουν ικανοποιητικές κοντά στο 2% αλλά με ανισομερή κατανομή μεταξύ των κρατών.
Στην αντίθετη κατεύθυνση θα κινηθεί η Τράπεζα τής Αγγλίας, ανεβάζοντας σιγά-σιγά τα επιτόκιά της μέσα στο 2016.
Στην Κίνα, θα έχουμε επισήμως ρυθμούς κοντά στο 7% αλλά η αγορά εκτιμά ότι στην πραγματικότητα η ανάπτυξη θα είναι αρκετά πιο κάτω από αυτά τα επίπεδα. Ενισχυμένη θα είναι η ανάπτυξη τής Ινδίας πάνω από 7,5% η οποία θα καλύψει ένα μέρος τής πτωτικής τάσης στην Κίνα και θα αναδείξει την Ινδία σε ισχυρή οικονομική περιφερειακή δύναμη.
Αντίθετα, η Ιαπωνία θα συνεχίσει να ταλαιπωρείται από στασιμοπληθωρισμό και χαμηλή ανάπτυξη και κατά το 2016 παρά την αύξηση παροχής ρευστότητας από τους κρατικούς φορείς.
Αγορές σταθερού εισοδήματος
Στις ΗΠΑ οι απόδοσεις των εταιρικών ομολόγων θα κινηθούν ανοδικά περίπου 1% κατά μήκος όλης τής καμπύλης απόδοσης των επιτοκίων.
Υπάρχει κίνδυνος απότομης πτώσης των τιμών εταιρικών ομολόγων, ιδιαίτερα αυτών με υψηλή απόδοση, που μπορεί να οδηγήσει σε περιστασιακή κρίση μέσα στο 2016. Παρόμοια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν και τα Αγγλικά εταιρικά ομόλογα, αλλά με μικρότερη άνοδο περίπου στο 0,5%.
Αντίθετα, τα εταιρικά ομόλογα Ευρωζώνης και Ιαπωνίας θα έχουν μια σταθερή απόδοση στα τρέχοντα χαμηλά επίπεδα. Με την άνοδο των επιτοκίων στις ΗΠΑ οι αναδυόμενες αγορές θα ακολουθήσουν με υψηλές επιτοκιακές αποδόσεις για να μπορέσουν να διατηρήσουν ελεγχόμενη την διολίσθηση των νομισμάτων τους, βυθίζοντας όμως σε πιο χαμηλά επίπεδα την ανάπτυξή τους.
Αγορές μετοχών
Τα εταιρικά κέρδη θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν στις ΗΠΑ, αλλά υπάρχουν επιφυλάξεις για τη συνεχιζόμενη άνοδο των τιμών των μετοχών, μια και ήδη στα τρέχοντα επίπεδα οι αξίες τους υπερβαίνουν κατά πολύ τον ιστορικό μέσο όρο, δημιουργώντας προϋποθέσεις για μια βίαιη κάθοδο των δεικτών στις ΗΠΑ. Τα εταιρικά κέρδη στην Ευρώπη και την Ιαπωνία θα ανεβούν και θα δημιουργήσουν θετικές προοπτικές στις μετοχικές αξίες, ενώ βασικός κίνδυνος για την Ευρώπη παραμένουν τα γεωπολιτικά. Από την άλλη πλευρά, τα προβλήματα τής Κίνας θα βαρύνουν τις εταιρικές και μετοχικές αποδόσεις στις αναδυόμενες αγορές.
Νομίσματα
Το αμερικανικό δολλάριο θα παραμείνει το κυρίαρχο νόμισμα μέσα στο 2016 και αναμένεται να ισχυροποιηθεί έναντι όλων των κυρίων νομισμάτων - ευρώ στο 1 προς 1, γιεν στα 130, στερλίνα στο 1,50, Κινεζικό Ρεμνιμπι στο 6,75 - αλλά κυρίως έναντι όλων των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών.
Προϊόντα
Το πετρέλαιο ενδεχομένως να δει νέες χαμηλές τιμές κοντά στα $30 πριν μπορέσει να επανέλθει και να σταθεροποιηθεί στην περιοχή των $50-$60.
Η υπερβολική προσφορά πετρελαίου από τις χώρες τού Κόλπου, κυρίως από την Σαουδική Αραβία, προκειμένου να χαμηλώσουν τις τιμές του και να κάνουν μη συμφέρουσα την παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ είναι ο βασικός λόγος αυτής τής πτώσης. Το σίγουρο είναι ότι θα αργήσουμε αρκετά να ξαναδούμε τα επίπεδα κοντά στα $100.
Στα πολύτιμα μέταλλα, η παγκόσμια ζήτηση για χρυσό έχει παραμείνει χαμηλά για εμπορικούς σκοπούς και μόνο οι κεντρικές τράπεζες ενισχύουν τα αποθέματα στα τρέχοντα επίπεδα, που δείχνει ότι μπορεί να έχουμε μπροστά υποτιμημένες αναστατώσεις και κρίσεις.
Η ζήτηση για άργυρο παραμένει σε σταθερά επίπεδα οδηγώντας τον σε χαμηλά τριετίας.
Τα βιομηχανικά προϊόντα και τα αγροτικά προϊόντα αναμένεται να διατηρήσουν σταθερές τις τιμές τους λόγω χαμηλής ζήτησης την τελευταία περίοδο κυρίως από Κίνα
Ελλάδα
Η Ελλάδα, δυστυχώς, δεν επωφελήθηκε από την τελευταία πενταετή ανάπτυξη και πέρα από την εμβάθυνση τής οικονομικής ύφεσης, αντιμετωπίζει ταυτόχρονα κινδύνους από τα γεωπολιτικά γεγονότα τής περιοχής και φυσικά από τις επιπτώσεις τού προσφυγικού.
Είναι αμφίβολο ότι θα καταφέρουμε να διαχειριστούμε επιτυχώς όλες αυτές τις προκλήσεις ταυτόχρονα, μέσα στο πολιτικό περιβάλλον τής χώρας που δεν έχει καταφέρει να βρει στοιχεία συνεννόησης για δεκαετίες, γιατί πάντα προέχει το κομματικό συμφέρον..
Το πολιτικό μας σύστημα δεν έχει επιδείξει τέτοιες ικανότητες και ευελιξίες, καταδικάζοντας στο τέλος τον μέσο Έλληνα σε συνεχώς βαθύτερη οικονομική και κοινωνική κρίση.
Η επανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών επιτεύχθηκε με σημαντικά προβλήματα μεν αλλά εγκαίρως δε, με πολύ χαμηλότερα από τα προβλεπόμενα κεφάλαια.
Τώρα πια οι εμπορικές τράπεζες έχουν δύο βασικές προκλήσεις μπροστά τους:
την επιτυχή διαχείρηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών που ξεπερνούν τα 100 δισ και την προσεκτική δανειοδότηση τής Ελληνικής οικονομίας.
Η διαχείρηση των κόκκινων δανείων είναι μια άσκηση που θα κρατήσει χρόνια και η επιτυχία της θα μπορέσει να επιστρέψει κεφάλαια πίσω στις τράπεζες και να τις ενισχύσει ώστε να μπορέσουν να επικεντρωθούν πια στον ουσιαστικό τους σκοπό:
την χρηματοδότηση τής οικονομίας.
Αρκετά χρόνια νωρίτερα είχα προτείνει ότι η ίδρυση μιας Bad Bank στα πρότυπα τής ΝΑΜΑ στην Ιρλανδία όπου συγκεντρώθηκαν όλα τα κακά δάνεια όλων των εμπορικών τραπεζών θα ήταν η σωστότερη λύση για την Ελλάδα.
Η ΝΑΜΑ μόνο στο 2014 έκλεισε με κέρδη 2 δισ που μείωσαν το δημόσιο χρέος τής χώρας.
Δυστυχώς, τώρα πια είναι αργά γι αυτό το σενάριο κι αυτό που μένει είναι να γίνει η εξυπηρέτηση των κοκκίνων δανείων από εταιρείες εξειδικευμένες σε αυτό το αντικείμενο και σίγουρα εξωτερικές των τραπεζών προκειμένου να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα.
Όσον αφορά την παροχή ρευστότητας μέσα στην οικονομία ώστε να αρχίσει να λειτουργεί όλο το φάσμα τής οικονομίας ξανά,οι τράπεζες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αύξησης των κόκκινων δανείων από την παροχή χορηγήσεων οπότε αυτό που τους μένει είναι να χρησιμοποιήσουν τους Ευρωπαϊκούς μηχανισμούς χρηματοδότησης (Juncker Plan, EIB, EBRD κα) και να προσφέρουν ρευστότητα στο σύστημα περιορίζοντας τους πιστωτικούς τους κινδύνους αφού θα λειτουργούν με ευρωπαϊκές εγγυήσεις.
Στην πραγματική οικονομία, με τη βασική προϋπόθεση ότι το πολιτικό περιβάλλον σταθεροποιηθεί, τα ελληνικά ομόλογα θα δουν περαιτέρω συρρίκνωση των αποδόσεων και έως το τέλος τού 2016 τα δεκαετή ελληνικά ομόλογα θα φθάσουν κοντά στο 5%.
Αντίστοιχη κάθοδο θα ακολουθήσουν και οι αποδόσεις των εταιρικών ομολόγων.
Το χρηματιστήριο έχει όλες τις προϋποθέσεις να είναι μια από τις αποδοτικότερες αγορές στον κόσμο μια και οι τρέχουσες αξίες δεν αντικατοπτρίζουν τις εταιρικές αποδόσεις.
Επίπεδα τού χρηματιστηριακού δείκτη Αθηνών κοντά στις 800 μονάδες είναι εφικτά για το 2016.
(πρώτη ενημέρωση 11 Ιανουαρίου 2016, 00:37)
Γιώργος Κοφινάκος
Διευθύνων Σύμβουλος
StormHarbour UK
Τα τελευταία 15 χρόνια, κατά τα οποία είδαμε το ξεδίπλωμα τής παγκοσμιοποίησης και το άνοιγμα αγορών και συνόρων, επέφεραν μια υψηλή ανάπτυξη εντυπωσιακής διάρκειας , πριν οδηγηθούμε στην μεγάλη οικονομική κρίση τού 2008 και την συνακόλουθη ύφεση.
Κι ενώ κατά τα τελευταία δύο χρόνια βλέπουμε τις ανεπτυγμένες αγορές να ανακάμπτουν, αντίθετα οι αναδυόμενες υποφέρουν, κυρίως από την πτώση τιμών σε διάφορα προϊόντα (πετρέλαιο, σίδηρο, χαλκό, χρυσό, άργυρο, τρόφιμα) και ανακύπτουν νέοι παράγοντες (γεωπολιτικοί, προσφυγικό, τρομοκρατία).
Αυτός ο συνδυασμός σιγά-σιγά οδηγεί σε κλείσιμο συνόρων και δυσκολίες στο παγκόσμιο εμπόριο που αναπόφευκτα, πέρα από τις επιπτώσεις στη μείωση τής παγκόσμιας ανάπτυξης, θα οδηγήσει σε έναν καινούριο απομονωτισμό σε όλα τα επίπεδα.
Προβληματισμό προκαλεί και η επιβράδυνση τής οικονομίας τής Κίνας.
Για περισσότερα από 20 χρόνια η Κίνα παρουσίασε μια πολύ υψηλή ετήσια ανάπτυξη (7-11%) και δημιούργησε πλούτο βγάζοντας πλήθος κόσμου από τη φτώχεια.
Όμως, μετά την κρίση τού 2008 και προκειμένου να διατηρήσει υψηλούς ρθυμούς ανάπτυξης, η Κίνα διπλασίασε το χρέος της κοντά στο 200% και το ιδιωτικό χρέος της ανέβηκε στα υψηλότερα ιστορικά επίπεδα.
Το παλαιό αναπτυξιακό μοντέλο τής Κίνας είναι πλέον παρωχημένο και δεν υπάρχει κάτι να το αντικαταστήσει – έχουν έτσι εμφανιστεί οι προϋποθέσεις χαμηλότερης ανάπτυξης για την ίδια την Κίνα αλλά και την παγκόσμια οικονομία.
Η βασική ένδειξη επικείμενου κινδύνου στην παγκόσμια οικονομία είναι οι εντολές των μεγάλων Κεντρικών Τραπεζών (FED, ECB, BOE κλπ) σε όλες τις εμπορικές Τράπεζες και κυρίως στις συστημικές να ενισχύσουν τις κεφαλαιακές τους ανάγκες και να διενεργούν επιλεκτική παροχή δανείων.
Ταυτόχρονα όλες οι κεντρικές Τράπεζες ενισχύουν τα αποθέματά τους σε χρυσό.
Συγχρόνως, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι αυξάνουν.
Οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει μια περισσότερο εσωστρεφή πολιτική και αφήνει να καλύψουν το κενό άλλες δυνάμεις όπως η Ρωσία στην Ουκρανία και την Συρία και η Κίνα στη Νότια Σινική Θάλασσα.
Στην Ευρώπη, ακόμη κι αν η Σένγκεν παραμείνει τυπικά, θα δούμε στην πράξη την αναστολή της, με έλεγχο διαβατηρίων και ύψωμα φρακτών με μάλλον αμφισβητούμενα αποτελέσματα για την μαζική εισροή νέων μεταναστών.
Όλα αυτά οδηγούν στον επόμενο πιθανό κίνδυνο, που είναι η επικράτηση τού λαϊκισμού και στις δύο όχθες τού Ατλαντικού (Τραμπ στις ΗΠΑ, Λεπέν στη Γαλλία κα) – εκδοχή που θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερους οικονομικούς και γεωπολιτικούς κινδύνους την παγκόσμια οικονομία.
Η βασική ελπίδα που παραμένει σχετικά είναι ότι την κρίσιμη στιγμή επικρατεί η λογική και οι παραγόμενοι κίνδυνοι καταλήγουν να είναι εφήμεροι.
Ας δούμε όμως λίγο τις προοπτικές τής παγκόσμιας οικονομίας πιο συγκεκριμένα:
Παγκόσμιο μακροικονομικό σενάριο
Η ανάπτυξη αναμένεται να υποχωρήσει στο 2,8% - κάτω από το μέσο όρο τού 3% των τελευταίων χρόνων.
Αντίστοιχα, το αποπληθωριστικό περιβάλλον θα παραμείνει και το 2016.
Οι αναδυόμενες αγορές, για πρώτη φορά στα τελευταία 10 χρόνια, θα έχουν ανάπτυξη χαμηλότερη τού 2%, με κύριες αιτίεςτη συνέχιση τής πτώσης τού εξωτερικού εμπορίου, την αύξηση τού χρέους και τις νέες αυξήσεις επιτοκίων από το FED.
Το FED αναμένεται να ανεβάσει το βασικό επιτόκιο κατά 1,25% έως την άνοιξη τού 2017 ενώ τα εμπορικά επιτόκια αναμένεται να ανεβούν περίπου κατά μία μονάδα στο ίδιο διάστημα.
Κύριοι παράγοντες ανάπτυξης στις ΗΠΑ θα είναι κυρίως η εσωτερική κατανάλωση και οι επενδύσεις κατοικίας και σε δεύτερο πλάνο οι επιχειρηματικές επενδύσεις.
Η ανάπτυξη στις ΗΠΑ για το 2016 θα περιοριστεί στο 2,5% - αρκετά κάτω από τις αρχικές προσδοκίες κοντά στο 3,5%.
Στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για περαιτέρω διοχέτευση ρευστότητας στην Ευρωπαϊκή οικονομία αν αυτό απαιτηθεί.
Εδώ οι προοπτικές για ανάπτυξη παραμένουν ικανοποιητικές κοντά στο 2% αλλά με ανισομερή κατανομή μεταξύ των κρατών.
Στην αντίθετη κατεύθυνση θα κινηθεί η Τράπεζα τής Αγγλίας, ανεβάζοντας σιγά-σιγά τα επιτόκιά της μέσα στο 2016.
Στην Κίνα, θα έχουμε επισήμως ρυθμούς κοντά στο 7% αλλά η αγορά εκτιμά ότι στην πραγματικότητα η ανάπτυξη θα είναι αρκετά πιο κάτω από αυτά τα επίπεδα. Ενισχυμένη θα είναι η ανάπτυξη τής Ινδίας πάνω από 7,5% η οποία θα καλύψει ένα μέρος τής πτωτικής τάσης στην Κίνα και θα αναδείξει την Ινδία σε ισχυρή οικονομική περιφερειακή δύναμη.
Αντίθετα, η Ιαπωνία θα συνεχίσει να ταλαιπωρείται από στασιμοπληθωρισμό και χαμηλή ανάπτυξη και κατά το 2016 παρά την αύξηση παροχής ρευστότητας από τους κρατικούς φορείς.
Αγορές σταθερού εισοδήματος
Στις ΗΠΑ οι απόδοσεις των εταιρικών ομολόγων θα κινηθούν ανοδικά περίπου 1% κατά μήκος όλης τής καμπύλης απόδοσης των επιτοκίων.
Υπάρχει κίνδυνος απότομης πτώσης των τιμών εταιρικών ομολόγων, ιδιαίτερα αυτών με υψηλή απόδοση, που μπορεί να οδηγήσει σε περιστασιακή κρίση μέσα στο 2016. Παρόμοια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν και τα Αγγλικά εταιρικά ομόλογα, αλλά με μικρότερη άνοδο περίπου στο 0,5%.
Αντίθετα, τα εταιρικά ομόλογα Ευρωζώνης και Ιαπωνίας θα έχουν μια σταθερή απόδοση στα τρέχοντα χαμηλά επίπεδα. Με την άνοδο των επιτοκίων στις ΗΠΑ οι αναδυόμενες αγορές θα ακολουθήσουν με υψηλές επιτοκιακές αποδόσεις για να μπορέσουν να διατηρήσουν ελεγχόμενη την διολίσθηση των νομισμάτων τους, βυθίζοντας όμως σε πιο χαμηλά επίπεδα την ανάπτυξή τους.
Αγορές μετοχών
Τα εταιρικά κέρδη θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν στις ΗΠΑ, αλλά υπάρχουν επιφυλάξεις για τη συνεχιζόμενη άνοδο των τιμών των μετοχών, μια και ήδη στα τρέχοντα επίπεδα οι αξίες τους υπερβαίνουν κατά πολύ τον ιστορικό μέσο όρο, δημιουργώντας προϋποθέσεις για μια βίαιη κάθοδο των δεικτών στις ΗΠΑ. Τα εταιρικά κέρδη στην Ευρώπη και την Ιαπωνία θα ανεβούν και θα δημιουργήσουν θετικές προοπτικές στις μετοχικές αξίες, ενώ βασικός κίνδυνος για την Ευρώπη παραμένουν τα γεωπολιτικά. Από την άλλη πλευρά, τα προβλήματα τής Κίνας θα βαρύνουν τις εταιρικές και μετοχικές αποδόσεις στις αναδυόμενες αγορές.
Νομίσματα
Το αμερικανικό δολλάριο θα παραμείνει το κυρίαρχο νόμισμα μέσα στο 2016 και αναμένεται να ισχυροποιηθεί έναντι όλων των κυρίων νομισμάτων - ευρώ στο 1 προς 1, γιεν στα 130, στερλίνα στο 1,50, Κινεζικό Ρεμνιμπι στο 6,75 - αλλά κυρίως έναντι όλων των νομισμάτων των αναδυόμενων αγορών.
Προϊόντα
Το πετρέλαιο ενδεχομένως να δει νέες χαμηλές τιμές κοντά στα $30 πριν μπορέσει να επανέλθει και να σταθεροποιηθεί στην περιοχή των $50-$60.
Η υπερβολική προσφορά πετρελαίου από τις χώρες τού Κόλπου, κυρίως από την Σαουδική Αραβία, προκειμένου να χαμηλώσουν τις τιμές του και να κάνουν μη συμφέρουσα την παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ είναι ο βασικός λόγος αυτής τής πτώσης. Το σίγουρο είναι ότι θα αργήσουμε αρκετά να ξαναδούμε τα επίπεδα κοντά στα $100.
Στα πολύτιμα μέταλλα, η παγκόσμια ζήτηση για χρυσό έχει παραμείνει χαμηλά για εμπορικούς σκοπούς και μόνο οι κεντρικές τράπεζες ενισχύουν τα αποθέματα στα τρέχοντα επίπεδα, που δείχνει ότι μπορεί να έχουμε μπροστά υποτιμημένες αναστατώσεις και κρίσεις.
Η ζήτηση για άργυρο παραμένει σε σταθερά επίπεδα οδηγώντας τον σε χαμηλά τριετίας.
Τα βιομηχανικά προϊόντα και τα αγροτικά προϊόντα αναμένεται να διατηρήσουν σταθερές τις τιμές τους λόγω χαμηλής ζήτησης την τελευταία περίοδο κυρίως από Κίνα
Ελλάδα
Η Ελλάδα, δυστυχώς, δεν επωφελήθηκε από την τελευταία πενταετή ανάπτυξη και πέρα από την εμβάθυνση τής οικονομικής ύφεσης, αντιμετωπίζει ταυτόχρονα κινδύνους από τα γεωπολιτικά γεγονότα τής περιοχής και φυσικά από τις επιπτώσεις τού προσφυγικού.
Είναι αμφίβολο ότι θα καταφέρουμε να διαχειριστούμε επιτυχώς όλες αυτές τις προκλήσεις ταυτόχρονα, μέσα στο πολιτικό περιβάλλον τής χώρας που δεν έχει καταφέρει να βρει στοιχεία συνεννόησης για δεκαετίες, γιατί πάντα προέχει το κομματικό συμφέρον..
Το πολιτικό μας σύστημα δεν έχει επιδείξει τέτοιες ικανότητες και ευελιξίες, καταδικάζοντας στο τέλος τον μέσο Έλληνα σε συνεχώς βαθύτερη οικονομική και κοινωνική κρίση.
Η επανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών επιτεύχθηκε με σημαντικά προβλήματα μεν αλλά εγκαίρως δε, με πολύ χαμηλότερα από τα προβλεπόμενα κεφάλαια.
Τώρα πια οι εμπορικές τράπεζες έχουν δύο βασικές προκλήσεις μπροστά τους:
την επιτυχή διαχείρηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών που ξεπερνούν τα 100 δισ και την προσεκτική δανειοδότηση τής Ελληνικής οικονομίας.
Η διαχείρηση των κόκκινων δανείων είναι μια άσκηση που θα κρατήσει χρόνια και η επιτυχία της θα μπορέσει να επιστρέψει κεφάλαια πίσω στις τράπεζες και να τις ενισχύσει ώστε να μπορέσουν να επικεντρωθούν πια στον ουσιαστικό τους σκοπό:
την χρηματοδότηση τής οικονομίας.
Αρκετά χρόνια νωρίτερα είχα προτείνει ότι η ίδρυση μιας Bad Bank στα πρότυπα τής ΝΑΜΑ στην Ιρλανδία όπου συγκεντρώθηκαν όλα τα κακά δάνεια όλων των εμπορικών τραπεζών θα ήταν η σωστότερη λύση για την Ελλάδα.
Η ΝΑΜΑ μόνο στο 2014 έκλεισε με κέρδη 2 δισ που μείωσαν το δημόσιο χρέος τής χώρας.
Δυστυχώς, τώρα πια είναι αργά γι αυτό το σενάριο κι αυτό που μένει είναι να γίνει η εξυπηρέτηση των κοκκίνων δανείων από εταιρείες εξειδικευμένες σε αυτό το αντικείμενο και σίγουρα εξωτερικές των τραπεζών προκειμένου να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα.
Όσον αφορά την παροχή ρευστότητας μέσα στην οικονομία ώστε να αρχίσει να λειτουργεί όλο το φάσμα τής οικονομίας ξανά,οι τράπεζες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο αύξησης των κόκκινων δανείων από την παροχή χορηγήσεων οπότε αυτό που τους μένει είναι να χρησιμοποιήσουν τους Ευρωπαϊκούς μηχανισμούς χρηματοδότησης (Juncker Plan, EIB, EBRD κα) και να προσφέρουν ρευστότητα στο σύστημα περιορίζοντας τους πιστωτικούς τους κινδύνους αφού θα λειτουργούν με ευρωπαϊκές εγγυήσεις.
Στην πραγματική οικονομία, με τη βασική προϋπόθεση ότι το πολιτικό περιβάλλον σταθεροποιηθεί, τα ελληνικά ομόλογα θα δουν περαιτέρω συρρίκνωση των αποδόσεων και έως το τέλος τού 2016 τα δεκαετή ελληνικά ομόλογα θα φθάσουν κοντά στο 5%.
Αντίστοιχη κάθοδο θα ακολουθήσουν και οι αποδόσεις των εταιρικών ομολόγων.
Το χρηματιστήριο έχει όλες τις προϋποθέσεις να είναι μια από τις αποδοτικότερες αγορές στον κόσμο μια και οι τρέχουσες αξίες δεν αντικατοπτρίζουν τις εταιρικές αποδόσεις.
Επίπεδα τού χρηματιστηριακού δείκτη Αθηνών κοντά στις 800 μονάδες είναι εφικτά για το 2016.
(πρώτη ενημέρωση 11 Ιανουαρίου 2016, 00:37)
Γιώργος Κοφινάκος
Διευθύνων Σύμβουλος
StormHarbour UK
Σχόλια αναγνωστών