Τελευταία Νέα
Αναλύσεις – Εκθέσεις

Bruegel: Δεν είναι τόσο αργά να αποφευχθεί το χάος – Η Ελλάδα δεν πρέπει να φύγει από το ευρώ

tags :
Bruegel: Δεν είναι τόσο αργά να αποφευχθεί το χάος – Η Ελλάδα δεν πρέπει να φύγει από το ευρώ
Το αποτέλεσμα του επικείμενου δημοψηφίσματος θα παίξει καθοριστικό ρόλο
Η κυβέρνηση της Ελλάδα έχει απορρίψει τους όρους των πιστωτών της συνεχιζόμενης πρόγραμμα διάσωσης και οδεύει προς των αθέτηση των υποχρεώσεων της απέναντι στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (στο τέλος του Ιουνίου) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ιούλιος).
Ο χαοτικός τρόπος με τον οποίο οι διαπραγματεύσεις διεκόπησαν και η «απόφαση για διενέργεια δημοψηφίσματος στις 5 Ιουλίου σχετικά με την αποδοχή ή την απόρριψη της πρότασης των πιστωτών προκάλεσαν τραπεζικό πανικό.
Αυτή είναι κατάσταση η οποία επικρατεί σύμφωνα με το Bruegel, το οποίο επισημαίνει ότι ο τραπεζικός τομέας στην Ελλάδα βρίσκεται ήδη υπό τεράστια πίεση.
Στην πραγματικότητα, ο τραπεζικός τομέας στην Ελλάδα βρίσκεται υπό τεράστια πίεση από τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, τον Ιανουάριο του 2015.
Μόνο η συστηματική αύξηση της στήριξης της ρευστότητας από την ΕΚΤ, μέσω του μηχανισμού επείγουσας παροχής ρευστότητας (ELA) κράτησε στη ζωή τις ελληνικές τράπεζες.

Από τη χρεοκοπία στο Grexit - Τα υποθετικά σενάρια

Η χρεοκοπία της Ελλάδας συνεπάγεται την άμεση και αυτόματη έξοδο της χώρας από την Ευρωζώνη;
Η σύντομη απάντηση δεν είναι κατ 'ανάγκη και, σίγουρα, όχι αμέσως.
Αφήνοντας κατά μέρος αρκετά πολύπλοκα νομικά ζητήματα, όπως είναι η έλλειψη μιας επίσημης διαδικασίας για την έξοδο από την Ευρωζώνη, ας επικεντρωθούμε στα διάφορα οικονομικά σενάρια, τα οποία μπορεί ή δεν μπορεί να οδηγήσουν σε Grexit.
Σε κάθε περίπτωση, η έξοδος είναι απίθανο να συμβεί κατά τη διάρκεια των επόμενων ημερών ή εβδομάδων.
Λαμβάνοντας υπόψη τα υποθετικά σενάρια εξόδου από την Ευρωζώνη, η πιο πιθανή εκδοχή θα μπορούσε να είναι ακούσια έξοδο, που θα προκληθεί από την έλλειψη άλλης επιλογής, αποδεκτής από τις ελληνικές αρχές ή απώλειας του ελέγχου στις μακροοικονομικές εξελίξεις.
Δύο άλλα πιθανά σενάρια, είναι η εθελοντική και συνειδητή απόφαση από την Ελλάδα να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη και να επαναφέρει το εθνικό της νόμισμα, και μια ακούσια έξοδο αναγκασμένη από άλλα κράτη μέλη.
Όμως αυτά δεν φαίνονται πιθανά.
Οι περισσότεροι Έλληνες θέλουν να κρατηθεί η χώρα στο ευρώ.
Οι υπόλοιποι εταίροι της ΕΕ δεν έχουν ούτε τα νομικά μέσα, ούτε το ενδιαφέρον να αναγκάσουν σε ένα Grexit.

Η πρώτη σκανδάλη - τραπεζική κρίση

Υπό τις παρούσες συνθήκες, η ακούσια έξοδος Ελλάδα από την Ευρωζώνη θα μπορούσε να προκληθεί, σε πρώτη φάση, από μια τραπεζική κρίση.
Αντιμετωπίζοντας την εκροή τραπεζικών καταθέσεων και αφού παγώσει το όριο της στήριξης της ΕΚΤ στο επίπεδο της 26ης Ιουνίου, οι αρχές όφειλαν να θεσπίσουν όρια στις αναλήψεις μετρητών και τις μεταφορές χρημάτων έξω από την Ελλάδα.
Σε περίπτωση μείωσης ή πλήρους απόσυρσης της στήριξης του ELA, οι τράπεζες θα πρέπει να κλείσουν αμέσως, επειδή θα καταστούν αφερέγγυες.
Παρά το γεγονός ότι η ζωή με κλειστές τράπεζες και παγωμένες καταθέσεις είναι τεχνικά δυνατή (όπως αποδεικνύεται, για παράδειγμα, από την τραπεζική κρίση στις ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ή, από την ελαφρύτερη μορφή, την Κύπρο το 2013), αυτό δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ.
Αυτό ισχύει και στην Ελλάδα, όπου ο πληθυσμός και οι μικρές επιχειρήσεις στηρίζονται σε συναλλαγές σε μετρητά, και οι μεγάλες επιχειρήσεις συχνά λειτουργούν μέσω ξένων τραπεζών.
Αργά ή γρήγορα, η κυβέρνηση μπορεί να θέλει να προσφέρει στους ιδιοκτήτες των δεσμευμένων καταθέσεων την ευκαιρία να τις μετατρέψει εθελοντικά στο νέο εθνικό νόμισμα, μια κίνηση η οποία θα απαιτούσε να επανέλθει στην εθνική νομισματική πολιτική και, στη συνέχεια, στην εκτύπωση νέων χαρτονομισμάτων και κερμάτων, προκειμένου να επιτραπεί η ελεύθερες αναλήψεις καταθέσεων.
Ένα άλλο υποθετικό υπο-σενάριο περιλαμβάνει τη λήψη του πολιτικού ελέγχου της Τράπεζας της Ελλάδας (κατά παράβαση των συνθηκών της ΕΕ) και τον εξαναγκασμό της να δράσει ενάντια στις οδηγίες της ΕΚΤ, δηλαδή, παρέχοντας στις εμπορικές τράπεζες στήριξη ρευστότητας πέρα από τα όρια της ΕΚΤ και των όρων δανεισμού.
Αυτό το είδος της «εξέγερσης» παρατηρήθηκε και στην πρώην ΕΣΣΔ και στην πρώην Γιουγκοσλαβία κατά τη διάρκεια της κρίσης μεταξύ του 1990 και του 1992.
Το κεντρικές τράπεζες των χωρών εκείνων άρχισαν να εκδίδουν χρήματα από μόνες τους, χωρίς άδεια από την έδρα τους.
Η πιο πιθανή αντίδραση της ΕΚΤ σε ένα τέτοιο υποθετικό σενάριο θα ήταν η διακοπή των ελληνικών τραπεζών από το σύστημα πληρωμών Target-2.
Μόλις οι καταθέτες μάθουν για αυτό το διαχωρισμό, κατά πάσα πιθανότητα θα ξεκινήσουν την άρση των μετρητών τους από τις τοπικές τράπεζες.

Η δεύτερη σκανδάλη - Έλλειψη μετρητών για την κυβέρνηση

Από το 2013, η Ελλάδα έχει απολαύσει ένα πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα.
Δηλαδή, η κυβέρνηση μπορεί να πληρώσει μισθούς, συντάξεις και άλλες τρέχοντες λογαριασμούς, ειδικά αν σταματήσει να εξυπηρετεί το χρέος της.
Ωστόσο, η αυξανόμενη αβεβαιότητα που συνδέεται με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές οδήγησαν πρόσφατα σε προβλήματα στην είσπραξη των εσόδων.
Το χάος που προκλήθηκε από την αποτυχία των διαπραγματεύσεων, η χρεοκοπία και η τραπεζική κρίση, θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση δραματικά κατά τις επόμενες εβδομάδες.
Αντιμετωπίζοντας ταμειακό έλλειμμα, η κυβέρνηση μπορεί να αναβάλει τις πληρωμές της και να συνεχίσει την αύξηση ληξιπρόθεσμων οφειλών (που ήδη υπάρχουν), όπως έγινε από πολλές κυβερνήσεις στην πρώην ΕΣΣΔ τη δεκαετία του 1990.
Ωστόσο, αυτή η λύση θα μπορούσε να λειτουργήσει για μερικές εβδομάδες, ίσως και μήνες, όχι περισσότερο, και οι συνέπειες σε ολόκληρη την οικονομία είναι προφανώς αρνητική.
Σε κάποιο σημείο, η κυβέρνηση μπορεί να προσπαθήσει να εκδώσει γραμμάτια ή άλλα είδη νομισματικών υποκαταστάτων.
Αυτά τα υποκατάστατα θα διαπραγματεύονται στην ιδιωτική αγορά με έκπτωση.
Και η κυβέρνηση θα πρέπει να τα δεχθεί ως μέσο πληρωμής, για παράδειγμα, των φόρων ή των τελών για κυβερνητικές υπηρεσίες.
Αν εξακολουθεί να αδυνατεί να εξαργυρώσει την ονομαστική αξία σε κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα, ένα παράλληλο νόμισμα, ένα είδος «τοπικού» ευρώ θα εισαχθεί de facto.
Αυτό είναι μια άλλη οδός, η οποία μπορεί να οδηγήσει την Ελλάδα σε σταδιακή αποχώρηση από την Ευρωζώνη.

Αμφίβολα τα οφέλη της εξόδου από την Ευρωζώνη

Η έξοδος από την ευρωζώνη θα βοηθήσει την Ελλάδα να λύσει τα οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα;
Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, η επανεισαγωγή σ' ένα ασθενέστερο εθνικό νόμισμα θα επιτρέψει στη χώρα να ανακτήσει την εξωτερική ανταγωνιστικότητά της.
Ωστόσο, σήμερα, η ανταγωνιστικότητα δεν είναι τόσο δραματικό πρόβλημα, όπως ήταν πριν από λίγα χρόνια, χάρη στην πρόοδο στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια.
Επιπλέον, οι εξαγωγές στην Ελλάδα δεν έχουν αντιδράσει πολύ σε μειώσεις του μισθολογικού κόστους, εξαιτίας άλλων παραγόντων, όπως οι άκαμπτες αγορές προϊόντων και η περιορισμένη καινοτομία.
Η ολοκληρωτική έξοδος από τη νομισματική ένωση, είναι μια πολύ πιο σύνθετη και επικίνδυνη διαδικασία από ό, τι μια απλή υποτίμηση του εθνικού νομίσματος.
Ακόμη και μια τέτοια «συνηθισμένη» υποτίμηση είναι συνήθως συσταλτική σε σύντομο χρονικό διάστημα, επειδή επηρεάζει αρνητικά την εγχώρια ζήτηση.
Σε χώρες στις οποίες ένα σημαντικό μέρος του δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους είναι εκφρασμένο σε ξένο νόμισμα, οι συνέπειες μιας υποτίμησης είναι πολύ πιο σοβαρές (όπως το παράδειγμα της Αργεντινής στις αρχές της δεκαετίας του 2000), καθώς θα προκληθεί αύξηση των υποχρεώσεων σε τοπικό νόμισμα.

Η αποχώρηση από την Ευρωζώνη θα σήμαινε την άμεση χρεοκοπία προς όλες τις υποχρεώσεις

Η αποχώρηση από την Ευρωζώνη θα σήμαινε την άμεση χρεοκοπία προς όλες τις δημόσιες και ιδιωτικές υποχρεώσεις, καθώς οι παλαιές συμβάσεις θα παραμείνουν σε ευρώ.
Οποιαδήποτε προσπάθεια να επαναπροσδιορίσει τις υποχρεώσεις της η χώρα, μονομερώς, στο νέο ασθενέστερο νόμισμα θα συνεπαγόταν σοβαρές νομικές αντιρρήσεις που δεν είναι εύκολο να ξεπεραστούν σε μια χώρα της ΕΕ με δημοκρατικό κράτος-δικαίου.
Το οικονομικό χάος που θα προκύψει, η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και η ραγδαία επιδείνωση της οικονομίας θα μειώσει περαιτέρω τα φορολογικά έσοδα και, ως εκ τούτου, την ικανότητα της κυβέρνησης για την παροχή βασικών δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών.

Δεν είναι τόσο αργά να αποφευχθεί το χάος

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια δύσκολη περίοδο σοβαρής χρηματοπιστωτικής, οικονομικής και (ίσως) πολιτικής αναταραχής.
Αν η απόρριψη της πρότασης της τρόικας και η προκύπτουσα χρεοκοπία θα οδηγήσει σε έξοδο από την Ευρωζώνη και θα επαναφέρει το εθνικό νόμισμα.
Εάν αυτό συμβεί τελικά, θα χρειαστούν αρκετές εβδομάδες ή μήνες.
Ωστόσο, το Grexit δεν πρέπει να συμβεί.
Υπάρχει ακόμη ένα παράθυρο ευκαιρίας (αν και μειώνεται με ταχύ ρυθμό με την πάροδο του χρόνου) για την ελληνική κυβέρνηση να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Το αποτέλεσμα του επικείμενου δημοψηφίσματος θα παίξει καθοριστικό ρόλο, καταλήγει το Bruegel.

www.bankingnews.gr

Ρoή Ειδήσεων

Σχόλια αναγνωστών

Δείτε επίσης