Αν δεν υπάρξει συμφωνία το κόστος για την Ελλάδα θα είναι τεράστιο...προβλέπει το Bruegel
Η Ελλάδα είναι προορισμένη να αναπτυχθεί, διερωτάται σε ανάλυση του το Bruegel και απαντάει ναι αν οι μεταρρυθμίσεις συνεχιστούν και έχει υπάρξει μια συνολική και αξιόπιστη συμφωνία με τους πιστωτές.
Γίνεται πολύς λόγος για το αδιέξοδο ανάμεσα στην Ελλάδα και τους επίσημους δανειστές της και το Bruegel εστιάζεται στην αναζήτηση του μοντέλου ανάπτυξης που πρέπει να ακολουθήσει.
Πριν από την κρίση το μοντέλο ανάπτυξης στην Ελλάδα ήταν σαφώς μη βιώσιμο.
Το οικονομικό μοντέλο της Ελλάδος στηριζόταν σε εκτεταμένο έλεγχο του κράτους στην οικονομία, στην αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση, στην διαφθορά, την υπερβολική αύξηση της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα και στους μισθούς.
Επίσης οι μισθοί του ιδιωτικού τομέα ήταν πάνω από την αύξηση της παραγωγικότητας, ενώ οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ήταν ανεπαρκείς.
Το μοντέλο αυτό οδήγησε σε πολύ δυσμενείς συνθήκες, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στην σειρά κατάταξης της Ελλάδος στην 108η από 181 χώρες στην λίστα της Παγκόσμιας τράπεζας για την επιχειρηματικότητα.
Επίσης κατά την διάρκεια των χρόνων η Ελλάδα εμφάνιζε πτώση -16,5% του ΑΕΠ στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2008 τεράστιο έλλειμμα στο προϋπολογισμό και ακόμη μεγαλύτερο δημόσιο χρέος.
Το 2008, το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν 10% του ΑΕΠ, το οποίο αυξήθηκε σε 15% το 2009, μακράν το υψηλότερο στην ΕΕ, παρ΄ ότι η οικονομική συρρίκνωση σε αυτά τα δύο χρόνια δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλη στην Ελλάδα το ΑΕΠ μειώθηκε -0,4% το 2008 και -4,4% το 2009).
Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο 127% του ΑΕΠ το 2009.
Σαφώς, η ελληνική κρίση που ξέσπασε από τα τέλη του 2009 ήταν αυτοτροφοδοτούμενη.
Μετά το 2010 η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας επιταχύνθηκε.
Το ΑΕΠ μειώθηκε πολύ περισσότερο από ό, τι είχε προβλεφθεί στα προγράμματα προσαρμογής.
Figure 7: Share of tradable sector in private sector (%), 2000Q1-2015Q1
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η κατάρρευση της Ελλάδος ήταν αναπόφευκτη, δεδομένου ότι στηριζόταν η Ελλάδα σε ένα μη βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης ή αν τα δύο προγράμματα λιτότητας της τρόικας επιδείνωσαν την πορεία της Ελλάδος.
Είναι αλήθεια ορισμένα στοιχεία των προγραμμάτων επιδείνωσαν την κατάσταση αλλά αντί να εστιαστούμε στο τι πήγε στραβά, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στις οικονομικές προσαρμογές των τελευταίων πέντε ετών, σε σύγκριση με Κύπρο, Πορτογαλία, Ισπανία και Γερμανία .
Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος που πρέπει να διανύσει.
Σε ορισμένους τομείς η Ελλάδα έχει βελτιωθεί πολύ.
Στον δείκτη επιχειρηματικότητας η Ελλάδα από την θέση 108 το 2008 βρίσκεται στην θέση 62 το 2015 (
Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διανύσει. .
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η αγορά εργασίας είναι τώρα πιο ευέλικτη στην Ελλάδα από ότι στη Γερμανία, σχετικά με κανονικές συμβάσεις εργασίας που αντιπροσωπεύουν το 73% των Ελλήνων απασχολουμένων.
Υπήρξε κάποια χαλάρωση των κανονισμών για τις συμβάσεις προσωρινής εργασίας.
Υπήρξε μια σημαντική προσαρμογή του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (ULC) στην Ελλάδα, αν και ακόμη υπάρχουν στρεβλώσεις.
Οι εξαγωγές δεν έχουν αναπτυχθεί τόσο όσο είχε αρχικώς εκτιμηθεί.
Σε τρέχουσες τιμές, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν σχεδόν με τον ίδιο τρόπο όπως και οι εξαγωγές αγαθών στη Γερμανία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.
Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα τα πήγε λίγο καλύτερα.
Η Τράπεζα της Ελλάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι αδυναμίες της οικονομίας στις εξαγωγές κατά κύριο λόγο σχετίζονται με την προοπτική του Grexit, ιδίως στις αρνητικές επιπτώσεις της αβεβαιότητας σχετικά με τον τουρισμό και την ναυτιλία.
Figure 8: Composition of the Tradable sector (% share in private sector), 2014Q4
Figure 9: Employment (2000Q1=100), 2000Q1-2015Q1
Τα οφέλη από την διεύρυνση των μεταρρυθμίσεων στην αύξηση του ΑΕΠ τονίζεται από τους υπολογισμούς της Varga και in't Veld (2014), που διαπίστωσε ότι αν μειωθεί κατά 50% το χάσμα των δεικτών των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε σχέση με καλύτερες επιδόσεις στην Ευρώπη, το ελληνικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 4% σε 5 χρόνια και 18% σε 20 χρόνια.
Όμως συνεχίζουν να υπάρχουν σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξη.
Είναι σαφές ότι, παρά την πρόοδο με ορισμένες από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξη, όπως η πολυπλοκότητα των κανονισμών, η επιβολή συμβάσεων, ο έλεγχος του κράτους.
Καλές ειδήσεις έρχονται και από την οικονομική προσαρμογή από την Ελλάδα.
Στη Γερμανία, ο τομέας της μεταποίησης αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ του τομέα των εμπορεύσιμων αγαθών, ενώ το μερίδιο του μεταποιητικού τομέα είναι πολύ χαμηλότερο στις νότιες χώρες της ζώνης του ευρώ.
Η Γερμανία π.χ. μπορεί να έχει ένα πλεονέκτημα στο σχεδιασμό και την παραγωγή αυτοκινήτων, ενώ η Ελλάδα μπορεί να έχει ένα πλεονέκτημα για την προσέλκυση επισκεπτών στην παραθαλάσσια θέρετρα.
Επίσης καταγράφεται δραματική πτώση στην απασχόληση, πολλοί λιγότεροι άνθρωποι απασχολούνται στην Ελλάδα (αλλά και στην Πορτογαλία) τώρα από ότι το 2000.
Η Ελλάδα μπορεί να αναπτυχθεί;
Εάν υπάρξει μια ολοκληρωμένη και αξιόπιστη συμφωνία με τους πιστωτές και οι μεταρρυθμίσεις συνεχιστούν, τότε η απάντησή είναι ναι η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει για τους εξής λόγους
- Η μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης έχει ήδη ξεκινήσει
- Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν ήδη ξεκινήσει να υλοποιούνται
-Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις βελτιώνουν τις εξαγωγές και την ανάπτυξη,
-Η μεγάλη πτώση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος βοηθάει τις εξαγωγικές επιδόσεις
-Μόνο μικρές περαιτέρω δημοσιονομικές προσαρμογές είναι απαραίτητες.
- Η ελληνική οικονομία είναι πιθανόν να έχει φθάσει στο κατώτατο σημείο το 2013 και από εδώ και πέρα οι προοπτικές θα είναι ανοδικές.
-Η ζώνη του ευρώ και το παγκόσμιο περιβάλλον λειτουργούν περισσότερο υποστηρικτικά σε σχέση με το παρελθόν.
Ωστόσο, προϋπόθεση είναι να υπάρξει ολοκληρωμένη και αξιόπιστη συμφωνία, η οποία θα εξαλείψει τον κίνδυνο του Grexit όχι μόνο για τώρα αλλά και γενικώς και θα συνεχιστούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες φαίνονται πολιτικά δύσκολες.
Αν η συμφωνία δεν είναι πλήρης και αξιόπιστη, τότε η αβεβαιότητα θα συνεχιστεί και η ανάπτυξη στην Ελλάδα δεν θα μπορέσει να συνεχιστεί.
Αν δεν υπάρχει συμφωνία, τότε η Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα θα βγει από τη ζώνη του ευρώ.
Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει σε δραματική μείωση του ΑΕΠ, αύξηση της ανεργίας και παραδόξως σε δημοσιονομική σύσφιξη. Τα φορολογικά έσοδα θα υποχωρήσουν κατακόρυφα λόγω της κατάρρευσης του ΑΕΠ και ως εκ τούτου, ακόμη και αν η ελληνική κυβέρνηση διακόψει καθολικά την εξυπηρέτηση του χρέους της, τα έσοδα δεν θα είναι επαρκή για τη κάλυψη των τρεχουσών δαπανών.
Για τους δανειστές, ένα Grexit θα οδηγήσει πιθανώς σε μεγάλες ζημίες τουλάχιστον στα δάνεια που χορηγήθηκαν.
Ένα Grexit θα καταστήσει επίσης την ζώνη του ευρώ πιο ευάλωτη: όταν τα δημόσια οικονομικά μια άλλης ευρωπαϊκής χώρας αρχίσουν να εμφανίζουν πρόβλημα, τότε οι αγορές θα υποθέσουν ότι θα είναι η επόμενη που θα αποχωρήσει από το ευρώ.
Η ώρα έχει έρθει πλέον για να βρεθεί μεταξύ Ελλάδος και δανειστών μια δίκαιη συμφωνία.
Μεταφραστική Επιμέλεια Πέτρος Λαζάρου
www.bankingnews.gr
Πρώτη ενημέρωση 21:11 20 Ιουνίου του 2015
Γίνεται πολύς λόγος για το αδιέξοδο ανάμεσα στην Ελλάδα και τους επίσημους δανειστές της και το Bruegel εστιάζεται στην αναζήτηση του μοντέλου ανάπτυξης που πρέπει να ακολουθήσει.
Πριν από την κρίση το μοντέλο ανάπτυξης στην Ελλάδα ήταν σαφώς μη βιώσιμο.
Το οικονομικό μοντέλο της Ελλάδος στηριζόταν σε εκτεταμένο έλεγχο του κράτους στην οικονομία, στην αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση, στην διαφθορά, την υπερβολική αύξηση της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα και στους μισθούς.
Επίσης οι μισθοί του ιδιωτικού τομέα ήταν πάνω από την αύξηση της παραγωγικότητας, ενώ οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ήταν ανεπαρκείς.
Το μοντέλο αυτό οδήγησε σε πολύ δυσμενείς συνθήκες, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στην σειρά κατάταξης της Ελλάδος στην 108η από 181 χώρες στην λίστα της Παγκόσμιας τράπεζας για την επιχειρηματικότητα.
Επίσης κατά την διάρκεια των χρόνων η Ελλάδα εμφάνιζε πτώση -16,5% του ΑΕΠ στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών το 2008 τεράστιο έλλειμμα στο προϋπολογισμό και ακόμη μεγαλύτερο δημόσιο χρέος.
Το 2008, το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν 10% του ΑΕΠ, το οποίο αυξήθηκε σε 15% το 2009, μακράν το υψηλότερο στην ΕΕ, παρ΄ ότι η οικονομική συρρίκνωση σε αυτά τα δύο χρόνια δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλη στην Ελλάδα το ΑΕΠ μειώθηκε -0,4% το 2008 και -4,4% το 2009).
Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο 127% του ΑΕΠ το 2009.
Σαφώς, η ελληνική κρίση που ξέσπασε από τα τέλη του 2009 ήταν αυτοτροφοδοτούμενη.
Μετά το 2010 η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας επιταχύνθηκε.
Το ΑΕΠ μειώθηκε πολύ περισσότερο από ό, τι είχε προβλεφθεί στα προγράμματα προσαρμογής.
Figure 7: Share of tradable sector in private sector (%), 2000Q1-2015Q1
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν η κατάρρευση της Ελλάδος ήταν αναπόφευκτη, δεδομένου ότι στηριζόταν η Ελλάδα σε ένα μη βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης ή αν τα δύο προγράμματα λιτότητας της τρόικας επιδείνωσαν την πορεία της Ελλάδος.
Είναι αλήθεια ορισμένα στοιχεία των προγραμμάτων επιδείνωσαν την κατάσταση αλλά αντί να εστιαστούμε στο τι πήγε στραβά, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στις οικονομικές προσαρμογές των τελευταίων πέντε ετών, σε σύγκριση με Κύπρο, Πορτογαλία, Ισπανία και Γερμανία .
Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος που πρέπει να διανύσει.
Σε ορισμένους τομείς η Ελλάδα έχει βελτιωθεί πολύ.
Στον δείκτη επιχειρηματικότητας η Ελλάδα από την θέση 108 το 2008 βρίσκεται στην θέση 62 το 2015 (
Η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διανύσει. .
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η αγορά εργασίας είναι τώρα πιο ευέλικτη στην Ελλάδα από ότι στη Γερμανία, σχετικά με κανονικές συμβάσεις εργασίας που αντιπροσωπεύουν το 73% των Ελλήνων απασχολουμένων.
Υπήρξε κάποια χαλάρωση των κανονισμών για τις συμβάσεις προσωρινής εργασίας.
Υπήρξε μια σημαντική προσαρμογή του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (ULC) στην Ελλάδα, αν και ακόμη υπάρχουν στρεβλώσεις.
Οι εξαγωγές δεν έχουν αναπτυχθεί τόσο όσο είχε αρχικώς εκτιμηθεί.
Σε τρέχουσες τιμές, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν σχεδόν με τον ίδιο τρόπο όπως και οι εξαγωγές αγαθών στη Γερμανία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.
Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα τα πήγε λίγο καλύτερα.
Η Τράπεζα της Ελλάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι αδυναμίες της οικονομίας στις εξαγωγές κατά κύριο λόγο σχετίζονται με την προοπτική του Grexit, ιδίως στις αρνητικές επιπτώσεις της αβεβαιότητας σχετικά με τον τουρισμό και την ναυτιλία.
Figure 8: Composition of the Tradable sector (% share in private sector), 2014Q4
Figure 9: Employment (2000Q1=100), 2000Q1-2015Q1
Τα οφέλη από την διεύρυνση των μεταρρυθμίσεων στην αύξηση του ΑΕΠ τονίζεται από τους υπολογισμούς της Varga και in't Veld (2014), που διαπίστωσε ότι αν μειωθεί κατά 50% το χάσμα των δεικτών των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε σχέση με καλύτερες επιδόσεις στην Ευρώπη, το ελληνικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 4% σε 5 χρόνια και 18% σε 20 χρόνια.
Όμως συνεχίζουν να υπάρχουν σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξη.
Είναι σαφές ότι, παρά την πρόοδο με ορισμένες από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξη, όπως η πολυπλοκότητα των κανονισμών, η επιβολή συμβάσεων, ο έλεγχος του κράτους.
Καλές ειδήσεις έρχονται και από την οικονομική προσαρμογή από την Ελλάδα.
Στη Γερμανία, ο τομέας της μεταποίησης αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ του τομέα των εμπορεύσιμων αγαθών, ενώ το μερίδιο του μεταποιητικού τομέα είναι πολύ χαμηλότερο στις νότιες χώρες της ζώνης του ευρώ.
Η Γερμανία π.χ. μπορεί να έχει ένα πλεονέκτημα στο σχεδιασμό και την παραγωγή αυτοκινήτων, ενώ η Ελλάδα μπορεί να έχει ένα πλεονέκτημα για την προσέλκυση επισκεπτών στην παραθαλάσσια θέρετρα.
Επίσης καταγράφεται δραματική πτώση στην απασχόληση, πολλοί λιγότεροι άνθρωποι απασχολούνται στην Ελλάδα (αλλά και στην Πορτογαλία) τώρα από ότι το 2000.
Η Ελλάδα μπορεί να αναπτυχθεί;
Εάν υπάρξει μια ολοκληρωμένη και αξιόπιστη συμφωνία με τους πιστωτές και οι μεταρρυθμίσεις συνεχιστούν, τότε η απάντησή είναι ναι η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει για τους εξής λόγους
- Η μετάβαση σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης έχει ήδη ξεκινήσει
- Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν ήδη ξεκινήσει να υλοποιούνται
-Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις βελτιώνουν τις εξαγωγές και την ανάπτυξη,
-Η μεγάλη πτώση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος βοηθάει τις εξαγωγικές επιδόσεις
-Μόνο μικρές περαιτέρω δημοσιονομικές προσαρμογές είναι απαραίτητες.
- Η ελληνική οικονομία είναι πιθανόν να έχει φθάσει στο κατώτατο σημείο το 2013 και από εδώ και πέρα οι προοπτικές θα είναι ανοδικές.
-Η ζώνη του ευρώ και το παγκόσμιο περιβάλλον λειτουργούν περισσότερο υποστηρικτικά σε σχέση με το παρελθόν.
Ωστόσο, προϋπόθεση είναι να υπάρξει ολοκληρωμένη και αξιόπιστη συμφωνία, η οποία θα εξαλείψει τον κίνδυνο του Grexit όχι μόνο για τώρα αλλά και γενικώς και θα συνεχιστούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες φαίνονται πολιτικά δύσκολες.
Αν η συμφωνία δεν είναι πλήρης και αξιόπιστη, τότε η αβεβαιότητα θα συνεχιστεί και η ανάπτυξη στην Ελλάδα δεν θα μπορέσει να συνεχιστεί.
Αν δεν υπάρχει συμφωνία, τότε η Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα θα βγει από τη ζώνη του ευρώ.
Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει σε δραματική μείωση του ΑΕΠ, αύξηση της ανεργίας και παραδόξως σε δημοσιονομική σύσφιξη. Τα φορολογικά έσοδα θα υποχωρήσουν κατακόρυφα λόγω της κατάρρευσης του ΑΕΠ και ως εκ τούτου, ακόμη και αν η ελληνική κυβέρνηση διακόψει καθολικά την εξυπηρέτηση του χρέους της, τα έσοδα δεν θα είναι επαρκή για τη κάλυψη των τρεχουσών δαπανών.
Για τους δανειστές, ένα Grexit θα οδηγήσει πιθανώς σε μεγάλες ζημίες τουλάχιστον στα δάνεια που χορηγήθηκαν.
Ένα Grexit θα καταστήσει επίσης την ζώνη του ευρώ πιο ευάλωτη: όταν τα δημόσια οικονομικά μια άλλης ευρωπαϊκής χώρας αρχίσουν να εμφανίζουν πρόβλημα, τότε οι αγορές θα υποθέσουν ότι θα είναι η επόμενη που θα αποχωρήσει από το ευρώ.
Η ώρα έχει έρθει πλέον για να βρεθεί μεταξύ Ελλάδος και δανειστών μια δίκαιη συμφωνία.
Μεταφραστική Επιμέλεια Πέτρος Λαζάρου
www.bankingnews.gr
Πρώτη ενημέρωση 21:11 20 Ιουνίου του 2015
Σχόλια αναγνωστών