Άρθρο του νομπελίστα οικονομολόγου στην ισπανική εφημερίδα El Pais
Στην οικονομική κατάσταση και τον οικονομικό παραλογισμό στην Ευρώπη αναφέρεται με άρθρο του στην ισπανική εφημερίδα El Pais ο νομπελίστας στην Οικονομία, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Κολούμπια, Joseph E. Stiglitz, με τίτλο «Η Ευρώπη και ο παροδικός παραλογισμός – Η οικονομική "τρέλα" δεν μπορεί να διαρκεί επ' αόριστον, δεν θα το επιτρέψει η δημοκρατία», ο οποίος επισημαίνει τις λανθασμένες ακολουθούμενες πολιτικές λιτότητας, αλλά και την ανάγκη να υπάρξει δομική μεταρρύθμιση της ίδιας της Ευρωζώνης.
Όπως σημειώνει στο άρθρο του ο J. Stiglitz, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ όπου παρουσιάζονται σημάδια ανάκαμψης από την κρίση που ξέσπασε στα τέλη της διακυβέρνησης της χώρας από τον George Bush, με το χάσμα στην οικονομία σήμερα τουλάχιστον να μην διευρύνεται, η κατάσταση στην Ευρώπη είναι πολύ διαφορετική.
Στην Ευρώπη, επισημαίνει, το χάσμα μεταξύ του πού είναι τώρα η Ευρώπη και που θα μπορούσε να είναι εν τη απουσία της κρίσης συνεχίζει να αυξάνεται: στην πλειονότητα των χωρών, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι χαμηλότερο απ' ό,τι πριν από την κρίση και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, μια χαμένη μισή δεκαετία γίνεται γρήγορα μια χαμένη ολόκληρη δεκαετία.
Πριν από την κρίση, αναφέρει ο J. Stiglitz, η οικονομία στην πλειονότητα των χωρών – μελών της λειτουργούσε πολύ καλά και σε μερικές περιοχές η παραγωγικότητα ή το ποσοστό ανάπτυξης ήταν από τα υψηλότερα στον κόσμό.
Ωστόσο, τονίζει, η Ευρώπη δεν είναι θύμα. Η αδυναμία της Ε.Ε. αποτελεί έναν «αυτοτραμαυτισμό», εξαιτίας μιας άνευ προηγουμένου διαδοχής κακών οικονομικών αποφάσεων, που ξεκίνησαν με τη δημιουργία του ευρώ.
Αν και το ευρώ δημιουργήθηκε με στόχο να ενώσει την Ευρώπη, τελικά αυτό που έκανε ήταν να τη διασπάσει και λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης για τη δημιουργία θεσμών που να επιτρέπουν σε ένα κοινό νόμισμα να λειτουργεί, η ζημιά δεν αναστρέφεται.
Το σημερινό χάος, τονίζει ο οικονομολόγος, προέρχεται εν μέρει από την προσκόλληση στην πεποίθηση ότι οι αγορές λειτουργούν καλά, χωρίς να χρειάζονται βοήθεια και προσθέτει ότι οι προβλέψεις των Ευρωπαίων σχετικά με τις δικές τους πολιτικές υπήρξαν σταθερά λανθασμένες.
Όπως σημειώνει οι προβλέψεις αυτές δεν ήταν λανθασμένες επειδή η Ε.Ε. απέτυχε να εφαρμόσει τις προβλεπόμενες πολιτικές, αλλά διότι τα μοντέλα στα οποία βασίστηκαν αυτές παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις.
Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, τα μέτρα για τη μείωση της επιβάρυνσης του χρέους στην πραγματικότητα οδήγησαν τη χώρα να αυξήσει το χρέος της σε σχέση με το 2010, με τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ να έχει αυξηθεί, καθώς η δημοσιονομική λιτότητα οδήγησε σε καταστροφή της παραγωγής.
Τουλάχιστον, το ΔΝΤ παραδέχθηκε αυτές τις πολιτικές αποτυχίες, υπογραμμίζει ο Stiglitz.
Παράλληλα, σημειώνει ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι πρώτη προτεραιότητά τους πρέπει να είναι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όμως τα προβλήματα που επισημαίνουν, είχαν γίνει εμφανή πριν από την κρίση και δεν επηρέασαν την ανάπτυξη.
Πέρα από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις χώρες – μέλη της, τονίζει ο νομπελίστας οικονομολόγος, η Ευρώπη χρειάζεται να προχωρήσει σε δομική μεταρρύθμιση της ίδιας της Ευρωζώνης, καθώς και μια αντιστροφή των πολιτικών λιτότητας, που έχουν αποτύχει επανειλημμένως να αναζωπυρώσουν την οικονομική ανάπτυξη.
Πλανώνται όσοι νόμιζαν ότι το ευρώ δεν θα μπορέσει να επιβιώσει, σημειώνει και προσθέτει ότι οι κριτικοί του ευρώ στο μόνο πράγμα που ήταν σωστοί ήταν ότι εάν δεν υπάρξει δομική μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης και δεν αντιστραφεί η λιτότητα, η Ευρώπη δεν θα ανακάμψει.
Το δράμα στην Ευρώπη απέχει πολύ από το να τελειώσει, υπογραμμίζει ο J. Stiglitz και αναφέρεται στην απογοήτευση των ψηφοφόρων από την ακολουθούμενη πολιτική και την τιμωρία όσων επιδίωκαν την επανεκλογή τους, όμως αυτό που συνέβη ήταν ότι και οι νέες κυβερνήσεις που σχηματίστηκαν, κινήθηκαν στην ίδια κατεύθυνση, αυτή που υποδείκνυαν οι Βρυξέλλες, η Φρανκφούρτη και το Βερολίνο.
Τώρα, σημειώνει, η Ελλάδα δοκιμάζει για μια ακόμη φορά την Ευρώπη.
Η πτώση του ελληνικού ΑΕΠ από το 2010 είναι πολύ μεγαλύτερη από την πτώση που αντιμετώπισαν οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης του 1930, με την ανεργία των νέων να ξεπερνά το 50%.
Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά απέτυχε και αν στις εκλογές που έχουν προκηρυχθεί για τις 25 Ιανουαρίου ο ΣΥΡΙΖΑ νικήσει, αλλά δεν πετύχει να αναλάβει την εξουσία, αυτό θα οφείλεται στον φόβο για το πώς θα ανταποκριθεί η Ε.Ε. σε αυτές τις εκλογές.
Το πρόβλημα δεν είναι η Ελλάδα, το πρόβλημα είναι η Ευρώπη, τονίζει ο νομπελίστας οικονομολόγος.
Αν η Ευρώπη δεν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ενεργεί, αν δεν υπάρξει μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης και αν δεν απορρίψει τη λιτότητα, μια λαϊκή αντίδραση θα είναι αναπόφευκτη.
Η οικονομική αυτή τρέλα, όμως, δεν μπορεί να συνεχιστεί επ' αόριστον, η δημοκρατία δεν θα το επιτρέψει, σημειώνει και διερωτάται «πόσο περισσότερο πόνο θα πρέπει να υπομείνει η Ευρώπη πριν αποκατασταθεί η κοινή λογική;»
www.bankingnews.gr
Όπως σημειώνει στο άρθρο του ο J. Stiglitz, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ όπου παρουσιάζονται σημάδια ανάκαμψης από την κρίση που ξέσπασε στα τέλη της διακυβέρνησης της χώρας από τον George Bush, με το χάσμα στην οικονομία σήμερα τουλάχιστον να μην διευρύνεται, η κατάσταση στην Ευρώπη είναι πολύ διαφορετική.
Στην Ευρώπη, επισημαίνει, το χάσμα μεταξύ του πού είναι τώρα η Ευρώπη και που θα μπορούσε να είναι εν τη απουσία της κρίσης συνεχίζει να αυξάνεται: στην πλειονότητα των χωρών, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι χαμηλότερο απ' ό,τι πριν από την κρίση και όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, μια χαμένη μισή δεκαετία γίνεται γρήγορα μια χαμένη ολόκληρη δεκαετία.
Πριν από την κρίση, αναφέρει ο J. Stiglitz, η οικονομία στην πλειονότητα των χωρών – μελών της λειτουργούσε πολύ καλά και σε μερικές περιοχές η παραγωγικότητα ή το ποσοστό ανάπτυξης ήταν από τα υψηλότερα στον κόσμό.
Ωστόσο, τονίζει, η Ευρώπη δεν είναι θύμα. Η αδυναμία της Ε.Ε. αποτελεί έναν «αυτοτραμαυτισμό», εξαιτίας μιας άνευ προηγουμένου διαδοχής κακών οικονομικών αποφάσεων, που ξεκίνησαν με τη δημιουργία του ευρώ.
Αν και το ευρώ δημιουργήθηκε με στόχο να ενώσει την Ευρώπη, τελικά αυτό που έκανε ήταν να τη διασπάσει και λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης για τη δημιουργία θεσμών που να επιτρέπουν σε ένα κοινό νόμισμα να λειτουργεί, η ζημιά δεν αναστρέφεται.
Το σημερινό χάος, τονίζει ο οικονομολόγος, προέρχεται εν μέρει από την προσκόλληση στην πεποίθηση ότι οι αγορές λειτουργούν καλά, χωρίς να χρειάζονται βοήθεια και προσθέτει ότι οι προβλέψεις των Ευρωπαίων σχετικά με τις δικές τους πολιτικές υπήρξαν σταθερά λανθασμένες.
Όπως σημειώνει οι προβλέψεις αυτές δεν ήταν λανθασμένες επειδή η Ε.Ε. απέτυχε να εφαρμόσει τις προβλεπόμενες πολιτικές, αλλά διότι τα μοντέλα στα οποία βασίστηκαν αυτές παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις.
Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, τα μέτρα για τη μείωση της επιβάρυνσης του χρέους στην πραγματικότητα οδήγησαν τη χώρα να αυξήσει το χρέος της σε σχέση με το 2010, με τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ να έχει αυξηθεί, καθώς η δημοσιονομική λιτότητα οδήγησε σε καταστροφή της παραγωγής.
Τουλάχιστον, το ΔΝΤ παραδέχθηκε αυτές τις πολιτικές αποτυχίες, υπογραμμίζει ο Stiglitz.
Παράλληλα, σημειώνει ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι πρώτη προτεραιότητά τους πρέπει να είναι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όμως τα προβλήματα που επισημαίνουν, είχαν γίνει εμφανή πριν από την κρίση και δεν επηρέασαν την ανάπτυξη.
Πέρα από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις χώρες – μέλη της, τονίζει ο νομπελίστας οικονομολόγος, η Ευρώπη χρειάζεται να προχωρήσει σε δομική μεταρρύθμιση της ίδιας της Ευρωζώνης, καθώς και μια αντιστροφή των πολιτικών λιτότητας, που έχουν αποτύχει επανειλημμένως να αναζωπυρώσουν την οικονομική ανάπτυξη.
Πλανώνται όσοι νόμιζαν ότι το ευρώ δεν θα μπορέσει να επιβιώσει, σημειώνει και προσθέτει ότι οι κριτικοί του ευρώ στο μόνο πράγμα που ήταν σωστοί ήταν ότι εάν δεν υπάρξει δομική μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης και δεν αντιστραφεί η λιτότητα, η Ευρώπη δεν θα ανακάμψει.
Το δράμα στην Ευρώπη απέχει πολύ από το να τελειώσει, υπογραμμίζει ο J. Stiglitz και αναφέρεται στην απογοήτευση των ψηφοφόρων από την ακολουθούμενη πολιτική και την τιμωρία όσων επιδίωκαν την επανεκλογή τους, όμως αυτό που συνέβη ήταν ότι και οι νέες κυβερνήσεις που σχηματίστηκαν, κινήθηκαν στην ίδια κατεύθυνση, αυτή που υποδείκνυαν οι Βρυξέλλες, η Φρανκφούρτη και το Βερολίνο.
Τώρα, σημειώνει, η Ελλάδα δοκιμάζει για μια ακόμη φορά την Ευρώπη.
Η πτώση του ελληνικού ΑΕΠ από το 2010 είναι πολύ μεγαλύτερη από την πτώση που αντιμετώπισαν οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης του 1930, με την ανεργία των νέων να ξεπερνά το 50%.
Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά απέτυχε και αν στις εκλογές που έχουν προκηρυχθεί για τις 25 Ιανουαρίου ο ΣΥΡΙΖΑ νικήσει, αλλά δεν πετύχει να αναλάβει την εξουσία, αυτό θα οφείλεται στον φόβο για το πώς θα ανταποκριθεί η Ε.Ε. σε αυτές τις εκλογές.
Το πρόβλημα δεν είναι η Ελλάδα, το πρόβλημα είναι η Ευρώπη, τονίζει ο νομπελίστας οικονομολόγος.
Αν η Ευρώπη δεν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ενεργεί, αν δεν υπάρξει μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης και αν δεν απορρίψει τη λιτότητα, μια λαϊκή αντίδραση θα είναι αναπόφευκτη.
Η οικονομική αυτή τρέλα, όμως, δεν μπορεί να συνεχιστεί επ' αόριστον, η δημοκρατία δεν θα το επιτρέψει, σημειώνει και διερωτάται «πόσο περισσότερο πόνο θα πρέπει να υπομείνει η Ευρώπη πριν αποκατασταθεί η κοινή λογική;»
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών