Σχετικά Άρθρα
Ινδικός θρίαμβος - Πώς το ρωσικό S400 μετέτρεψε τις αερομαχίες με το Πακιστάν σε… υγιεινό περίπατο
Ασύλληπτο - Ρωσικό καταδρομικό με 96 εκτοξευτές S400, χτυπά με 80 πυραύλους στα 2.500 χλμ - Παγκόσμιο δέος για το θαλάσσιο τέρας
Θα τελειώσει τελικά το αδιέξοδο της Τουρκίας με το δίλημμα «S-400 vs F-35 Lightning II», καθώς αναφέρεται ότι η Ρωσία πρότεινε να επαναγοράσει το αντιαεροπορικό σύστημα S-400 «Prometheus»;
Το τουρκικό μέσο Nefes ισχυρίστηκε ότι η Ρωσία φέρεται να προσέγγισε την Τουρκία με πρόταση να επαναγοράσει τα συστήματα S-400 που είχε παραδώσει στην Άγκυρα το 2019, λόγω περιορισμών στα αποθέματα και αυξανόμενης ζήτησης από εταίρους. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Μόσχα θέλει να τα ξαναγοράσει και να τα πουλήσει σε άλλη χώρα.
Ωστόσο, το ρωσόφωνο μέσο RIA Novosti μετέδωσε ότι δεν υπήρξε τέτοια πρόταση από τη Μόσχα. Επιπλέον, υπογράμμισε ότι ο Dmitry Shugaev, Διευθυντής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Στρατιωτικο-Τεχνικής Συνεργασίας (FS) της Ρωσίας, είχε δηλώσει νωρίτερα ότι η Μόσχα προσέφερε στην Άγκυρα ολοκληρωμένη τεχνική υποστήριξη για τους S-400 και ήταν έτοιμη να συζητήσει και άλλα θέματα στρατιωτικο-τεχνικής συνεργασίας.
Αν και καμία από τις αναφορές αυτές δεν μπόρεσε να επαληθευθεί ανεξάρτητα, η προοπτική επαναγοράς των S-400 από τη Ρωσία έχει πυροδοτήσει δημόσιο διάλογο, γεμάτο εικασίες και σύγχυση.
Γιατί μια επαναγορά;
Η Τουρκία αγόρασε τέσσερις πυροβολαρχίες S-400 από τη Ρωσία σε συμφωνία που υπογράφηκε το 2017. Η συμφωνία είχε προκαλέσει σφοδρή αντίδραση από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, καθώς υπήρχαν ανησυχίες ότι η ένταξη ενός ρωσικής προέλευσης αντιαεροπορικού συστήματος στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις θα έθετε σε κίνδυνο το πρόγραμμα του μαχητικού F-35, στο οποίο η Τουρκία αποτελούσε τότε κρίσιμο εταίρο.
Παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις, η Τουρκία απέκτησε τους S-400, καθώς είχε ανάγκη από μακράς εμβέλειας αντιαεροπορικό σύστημα, αφού ισοδύναμα ΝΑΤΟϊκά συστήματα (όπως οι Patriot και SAMP/T) είτε είχαν καθυστερήσει είτε δεν είχαν εγκριθεί προς πώληση.
Όταν η Τουρκία παρέλαβε την πρώτη συστοιχία S-400 το 2019, επιβλήθηκαν κυρώσεις από την τότε κυβέρνηση Trump στο πλαίσιο του νόμου CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act) και η Άγκυρα αποκλείστηκε από το πρόγραμμα του F-35, πλήγμα σοβαρό για τα σχέδια εκσυγχρονισμού της.
Ωστόσο, παρά το υψηλό κόστος της απόκτησης, η Τουρκία δεν ενεργοποίησε ούτε ανέπτυξε ποτέ το σύστημα. Ήταν μια συνειδητή απόφαση που στόχευε στη διατήρηση ισορροπίας στις σχέσεις με Ρωσία και ΝΑΤΟ. Μάλιστα, αναλυτές υποστήριξαν ότι η Τουρκία αγόρασε το σύστημα κυρίως για να επιδείξει στρατηγική ανεξαρτησία από τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ και να τους στείλει το μήνυμα ότι μπορεί να διαφοροποιήσει τις αμυντικές της συνεργασίες. Από τότε, όμως, τα δεδομένα έχουν αλλάξει. καθώς η Τουρκία στράφηκε στην εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Στο πλαίσιο αυτό, διαπίστωσε ότι οι S-400 δεν μπορούν να ενταχθούν στα υπόλοιπα εγχώρια συστήματά της, γεγονός που οδήγησε στον αποκλεισμό τους από την πρωτοβουλία «Steel Dome».
Ο αμυντικός αναλυτής Sinan Elgin είχε δηλώσει στο BBC Turkey: «Για να είναι επιτυχημένο το Steel Dome, όλα τα συστήματα πρέπει να είναι πλήρως διασυνδεδεμένα και να ανταλλάσσουν δεδομένα. Ένα ξένο σύστημα όπως το S-400 μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο σε αυτό το δίκτυο».
Έτσι, το ενδιαφέρον επέστρεψε στα F-35. Ο Τούρκος πρόεδρος, Recep Tayyip Erdogan, δήλωσε: «Δεν έχουμε εγκαταλείψει τα F-35. Συζητάμε την επιστροφή μας στο πρόγραμμα με τους ομολόγους μας. Το θέσαμε στη συνάντησή μου με τον Trump, έχουν ξεκινήσει τεχνικές συνομιλίες. Θεού θέλοντος, θα προχωρήσουμε».
Για να το πετύχει αυτό, η Τουρκία πρέπει να ξεφορτωθεί τους S-400.
Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Yaşar Güler, υποστήριξε το Νοέμβριο 2024 ότι οι ΗΠΑ είχαν δεχθεί να παραμείνουν ανενεργοί. Ωστόσο, αναλυτές εκτιμούν ότι η κυβέρνηση Trump θα επιμείνει σε πλήρη απομάκρυνση, φοβούμενη πιθανή ενεργοποίηση στο μέλλον.
Ο πρώην υπουργός Cavit Çağlar είχε προτείνει πώληση σε τρίτη χώρα, αλλά η συμφωνία με τη Ρωσία περιλαμβάνει ρήτρα που απαγορεύει μεταπώληση χωρίς τη συναίνεση της Μόσχας. Αφού η Ρωσία αρνήθηκε να εγκρίνει μια τέτοια μεταπώληση, η μόνη διέξοδος για την Τουρκία ώστε να αποκτήσει το F-35 είναι να τα πουλήσει πίσω στη Ρωσία.
Το Nefes μάλιστα υποστήριξε ότι η Τουρκία μπορεί να εξετάσει σοβαρά την πρόταση, καθώς η χρησιμότητα των S-400 μειώνεται για τρεις λόγους:
- δεν μπορούν να ενταχθούν στη ΝΑΤΟϊκή ομπρέλα,
- η διάρκεια ζωής των αναχαιτιστών έχει μειωθεί,
- όντας σε αποθήκευση, χρειάζονται συντήρηση που θα μπορούσε να επισύρει νέες κυρώσεις από τις ΗΠΑ.
Ποιος θα πάρει τους τουρκικούς S-400;
Ο Cavit Çağlar είχε προτείνει πώληση είτε στην Ινδία είτε στο Πακιστάν. Όταν ρωτήθηκε για το Αζερμπαϊτζάν, απάντησε: «Όχι, το Πακιστάν θα τα αγοράσει, η Ινδία θα τα αγοράσει».
Εάν η Ρωσία προχωρήσει σε επαναγορά, το πιο πιθανό είναι να τους μεταφέρει στην Ινδία, η οποία έχει ενισχύσει τις σχέσεις με τη Μόσχα.
Η Ινδία υπέγραψε το 2018 συμφωνία 5,43 δισ. δολ. με τη Ρωσία για πέντε συστήματα S-400 Triumf, αλλά έχει παραλάβει μόνο τρεις μοίρες. Μετά τη σύντομη σύρραξη με το Πακιστάν τον Μάιο 2025, η Ινδία ζήτησε από τη Ρωσία να επιταχύνει τις παραδόσεις.
Η επαναγορά από την Τουρκία θα επέτρεπε στη Ρωσία να τηρήσει τις δεσμεύσεις της χωρίς καθυστερήσεις και χωρίς να αποδυναμώσει τα δικά της αποθέματα.
Η πολιτική διάσταση στην Τουρκία
Υπάρχει αυξανόμενη κοινή γνώμη υπέρ των F-35, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει εγκατάλειψη των S-400. Ο αναλυτής Tugay Er έγραψε στο X: «Αν η Άγκυρα τα πουλήσει, αποδεικνύει ότι δεν είναι πιόνι μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον. Ήταν μοχλός πίεσης, η πώληση θα είναι η απόλυτη κίνηση: μετατροπή της διαμάχης σε ρευστό και επιτάχυνση της ανεξαρτησίας. Έτσι μια μεσαία δύναμη φέρεται σαν μεγάλη δύναμη».
Άλλοι υποστηρίζουν ότι η πώληση θα ανοίξει τον δρόμο για τα F-35 και θα φέρει ταυτόχρονα έσοδα για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Μέχρι στιγμής, η Τουρκία έχει απορρίψει όλες τις προτάσεις απόσυρσης ή μεταφοράς, ακόμη και προς Ουκρανία ή Συρία.
Η βασική αιτία είναι η καχυποψία απέναντι στις ΗΠΑ, που στο παρελθόν αρνήθηκαν την πώληση Patriot λόγω ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όταν έγινε το πραξικόπημα του 2016, η Άγκυρα έμεινε ουσιαστικά ανυπεράσπιστη.
Έτσι, η αγορά των S-400 θεωρήθηκε μέρος του σχεδίου του Erdogan να προστατευθεί από μελλοντικές απειλές, ενισχύοντας τους δεσμούς με τη Ρωσία και εκμεταλλευόμενος την ισορροπία ΝΑΤΟ–Μόσχας για να αποσπάσει παραχωρήσεις.
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών