Πίσω από τις λέξεις των Erdogan και Μητσοτάκη - Τι κέρδισε η Ελλάδα και τι η Τουρκία - Το ταξίδι Fidan στις ΗΠΑ

Όσο κι αν η ελληνική πλευρά προσπαθεί να πείσει ότι έχει ανοίξει μια νέα σελίδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά και τη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Τούρκο πρόεδρο, Recep Tayyip Erdogan, η αλήθεια μάλλον είναι λίγο διαφορετική. Κι αυτό διότι η Αθήνα πέραν από μία -μη δεσμευτική- Κοινή Διακήρυξη φιλίας και καλής γειτονίας δεν κέρδισε τίποτα άλλο. Σε αντίθεση, βέβαια, με την Άγκυρα και τον Erdogan που έφυγε από την Αθήνα με τη βαλίτσα γεμάτη… δώρα.
1. Ο Erdogan μέσω της Ελλάδας έδειξε ένα πιο συγκαταβατικό πρόσωπο στη Δύση. Άλλωστε κι ο Άδωνις Γεωργιάδης δεν αρνήθηκε ότι η ελληνική πλευρά έκανε... δημόσιες σχέσεις για τον Erdogan. «Οφείλω μία απάντηση στο επιχείρημα ότι κάναμε τις Δημόσιες Σχέσεις του Erdogan την ώρα που έχει προβλήματα με τη Δύση. Προφανώς και αυτό ήταν το κέρδος του από τη χθεσινή του επίσκεψη. Η βελτίωση της εικόνας του» σχολιάζει σε ανάρτηση του στα social media σχετικά με την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στην Αθήνα.
2. Έθεσε όλη τη δική του ατζέντα (διμερείς συζητήσεις χωρίς την παρέμβαση τρίτων, «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη, συνδιαχείριση στο Αιγαίο).
3. Με την Κοινή Διακήρυξη έδωσε απλές υποσχέσεις... Η Διακήρυξη δεν αποτελεί διεθνή συμφωνία, δεν είναι δεσμευτική για την Ελλάδα και την Τουρκία κατά το Διεθνές Δίκαιο. Ωστόσο, αποτελεί ένα «χαρτί» στα χέρια του Erdogan και στις πιέσεις του προς τις ΗΠΑ για την αγορά των F-16.
4. Οι Τούρκοι θα μπορούν να επισκέπτονται 10 ελληνικά νησιά στο Ανατολικό Αιγαίο για επτά ημέρες το χρόνο με βίζα κατά την άφιξή τους. Πρόκειται για τα νησιά: Λέσβος, Λήμνος, Χίος, Σάμος, Λέρος, Κάλυμνος, Κως, Ρόδος, Σύμη και Καστελόριζο.
5. Και βέβαια ο Erdogan βρήκε ακόμα μία ευκαιρία να επιτεθεί κατά της Δύσης για την «κάλυψη» που προσφέρει στο Ισραήλ και στον πόλεμο κατά της Γάζας. Σημειωτέον ότι η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που έχει ταχθεί υπέρ του Ισραήλ.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Hakan Fidan, θα μεταβεί σήμερα (8/12/2023) στην Ουάσιγκτον, όπου θα έχει συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογο του, Antony Blinken.

Τι κέρδισε η ελληνική πλευρά

Στον αντίποδα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ξεκαθάρισε πως το μόνο θέμα που είναι διαπραγμάτευση είναι η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών (ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα), την επίλυση του οποίου ωστόσο μετέθεσε για το μέλλον όταν και εφόσον ωριμάσουν οι συνθήκες. «Η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, που σύμφωνα με την Ελλάδα συνιστά τη μόνη διαφορά που θα μπορούσε να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας, με πυξίδα πάντοτε το Διεθνές Δίκαιο και ειδικά το Δίκαιο της Θάλασσας, που αποτελεί τον πιο ασφαλή πλοηγό στη διευθέτηση των διεθνών διαφορών» είπε χαρακτηριστικά, ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεων του με τον Erdogan.
Βέβαια, θα πρέπει επισημανθεί ότι το χθεσινό σκηνικό δεν θύμισε σε τίποτα ό,τι είχε συμβεί το 2017, όταν ο Erdogan είχε θέσει θέμα αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης και παρά το γεγονός ότι έκανε λόγο για «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη, δεν αντέδρασε στην απάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού, ο οποίος αναφέρθηκε σε «μουσουλμανική μειονότητα». Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Τούρκος πρόεδρος έκανε πίσω στις κόκκινες γραμμές του, αλλά έδειξε μια διάθεση να ρίξει λίγο τους τόνους.

Τα προβλήματα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο

Σύμφωνα με το BBC, οι κρίσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο μεταξύ Τουρκίας, Ελλάδας και Κύπρου, που συνεχίστηκαν το 2019-2020, φαίνεται να έχουν ηρεμήσει τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, δεν έχει σημειωθεί ακόμη πρόοδος στην επίλυση των διαφορών απόψεων που αποτελούν τη βάση των προβλημάτων.
Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι η Αθήνα επιδιώκει ένα μαξιμαλιστική προσέγγιση στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της υφαλοκρηπίδας των νησιών της Μεσογείου, ενώ η Ελλάδα υποστηρίζει ότι οι γεωτρήσεις της Τουρκίας στην περιοχή είναι παράνομες και παραβιάζουν τα κυριαρχικά της δικαιώματα.
Η Τουρκία και η Ελλάδα αντιμετωπίζουν δυσκολίες τόσο σε χωρικά ύδατα όσο και σε συναφή ζητήματα εναέριου χώρου. Σε σχετικές δηλώσεις του στην Καθημερινή, ο Erdogan ανέφερε τη φόρμουλα του Διεθνούς Δικαστηρίου χωρίς να κατονομάσει: «Έχουμε πολλά προβλήματα δίπλα στην υφαλοκρηπίδα. Πρέπει να τα εξετάσουμε ως ένα σύνολο. Δεν είναι η σωστή προσέγγιση να προσεγγίζουμε τα θέματα επιλεκτικά, να μιλάμε για άλλα και να μην μιλάμε για άλλα. Γιατί είναι όλα αλληλένδετα. Όταν πάμε στη διεθνή δικαιοδοσία, δεν πρέπει να αφήνουμε κανένα πρόβλημα πίσω μας. Αλλά πάνω από όλα, πρέπει να μιλάμε για όλα τα προβλήματά μας με τόλμη και να κατευθύνουμε σωστά την κοινή μας γνώμη».
Ενώ ο Erdogan δήλωσε ότι η Τουρκία έχει την απαραίτητη βούληση να λύσει τα προβλήματα με ειρηνικά μέσα, έδωσε επίσης το μήνυμα στην Ελλάδα να μείνει μακριά από την καθοδήγηση τρίτων.

Το Κυπριακό

Το Κυπριακό ήταν επίσης στην ατζέντα Erdogan και Μητσοτάκη. Η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή πλευρά σημείωσαν ότι η ελληνική πλευρά αντιστάθηκε σε λύση κατά τις τελευταίες συνομιλίες που διεξήχθησαν στο Crans-Montana της Ελβετίας το 2017. Ανακοίνωσε ότι από εδώ και στο εξής θα συζητούσε τη λύση των δύο κρατών και όχι το μοντέλο διτμηματικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας που προβλέπεται στις παραμέτρους του ΟΗΕ.
Η ΕΕ, οι ΗΠΑ, η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, που είναι οι εγγυητές του νησιού μαζί με την Τουρκία, πιέζουν την Άγκυρα να συνεχίσει να συζητά το θέμα στο πλαίσιο του μοντέλου του ΟΗΕ. Σημειώνεται ότι ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Antonio Guterres, άρχισε να εργάζεται για την έναρξη μιας νέας διαδικασίας κατά τις συναντήσεις του με τα μέρη τον Σεπτέμβριο. Αναφέρεται ότι η διαδικασία αυτή δεν έχει προχωρήσει λόγω του πολέμου Ισραήλ-Hamas, ενώ πρόβλημα δημιουργεί και η αντίθεση της τουρκικής πλευράς στον διορισμό νέου ειδικού εκπροσώπου για την Κύπρο.
Στη συνέντευξη Τύπου ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι «οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό είναι πολύ σημαντικές για εμάς. Οι εξελίξεις στο Κυπριακό θα πρέπει να είναι προς αυτή την κατεύθυνση».
Ο Erdogan είπε ότι «μια δίκαιη, μόνιμη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού με βάση τα δεδομένα στο νησί θα είναι προς όφελος ολόκληρης της περιοχής».

Το ταξίδι Fidan στις ΗΠΑ

Ο υπουργός Εξωτερικών, Hakan Fidan, θα επισκεφθεί σήμερα (8/12/2023) την Ουάσιγκτον, την πρωτεύουσα των ΗΠΑ, για να έχει συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα και τη διασφάλιση της μόνιμης ειρήνης.
Στη δήλωση του τουρκικού υπουργείου σημειώθηκε ότι η Ομάδα Επαφής που συγκροτήθηκε από τους Υπουργούς Εξωτερικών των χωρών συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, της Παλαιστίνης, της Σαουδικής Αραβίας, της Ινδονησίας, της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, του Κατάρ και της Νιγηρίας στην Έκτακτη Κοινή Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC) και τον Αραβικό Σύνδεσμο στις 11 Νοεμβρίου υπενθυμίστηκε ότι στην Ομάδα Επαφής ανατέθηκε η ανάληψη διεθνών πρωτοβουλιών για να σταματήσει ο πόλεμος στη Γάζα και να διασφαλιστεί η μόνιμη ειρήνη.
Η Ομάδα Επαφής θα συναντηθεί με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Antony Blinken, και θα του ζητήσει να παρέμβει για την κήρυξη πλήρους και άνευ όρων κατάπαυσης του πυρός για τον τερματισμό των επιθέσεων του Ισραήλ στη Γάζα.
Πάντως, επισημαίνεται ότι η Τουρκία αναμένει την αμερικανική έγκριση για την αγορά F-16, συμφωνία που την έχουν θέσει ως προαπαιτούμενο για την έγκρηση του αιτήματος της Σουηδίας για την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.
«Ως πρόεδρος, έκανα αυτό που μου αναλογούσε, όμως περιμένω και κάτι. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να το περάσουν αυτό (τις πωλήσεις F-16 στην Τουρκία) από το Κογκρέσο τους, ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε αυτά τα βήματα ταυτοχρόνως», δήλωσε πριν λίγα 24ωρα ο Erdogan.

www.bankingnews.gr