Ο πρωθυπουργός θα μπορεί να παρεμβαίνει συντονιστικά όπου υπάρχουν συναρμοδιότητες που οδηγούν σε καθυστερήσεις
Αποτελεσματική λειτουργία του κρατικού μηχανισμού, ανεξαρτήτως πολιτικών εναλλαγών, εχέγγυα διαφάνειας και ακεραιότητας στην κρατική λειτουργία και αποτελεσματικός συντονισμός της κυβερνητικής δράσης, είναι η βασική στόχευση των θεσμικών αλλαγών που εισάγει το νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος, το οποίο, από σήμερα Δευτέρα, τίθεται στην κρίση της Ολομέλειας.
Ωστόσο η αντιπολίτευση καταγγέλλει την κυβέρνηση για συγκέντρωση εξουσίας και κομματικό κράτος.
Είναι το πρώτο νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση Μητσοτάκη και που ένα μεγάλο μέρος του συστηματοποιεί και κωδικοποιεί, σε ένα ενιαίο νομοθέτημα, το σύνολο των διατάξεων που διέπουν την οργάνωση, τη λειτουργία και τη διαφάνεια της κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης.
Προτού εισαχθεί στην Ολομέλεια, ο επισπεύδων υπουργός Γιώργος Γεραπετρίτης επέφερε σειρά τροποποιήσεων και βελτιώσεων που δεν αλλάζουν τη φιλοσοφία του σχεδίου νόμου αλλά ενσωματώνουν αρκετές από τις προτάσεις που κατατέθηκαν στη διαδικασία της επεξεργασίας του νομοσχεδίου στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή και στη δημόσια διαβούλευση, σύμφωνα με την κυβέρνηση.
Η σκέψη του συγκεκριμένου νομοθετήματος, είναι η δημόσια πολιτική να παράγεται πλέον, κατά ένα μεγάλο μέρος, από πάνω προς τα κάτω.
Να υπάρχει δηλαδή, ένα συνεκτικό σχέδιο επιχειρησιακής κυβερνητικής πολιτικής, το οποίο θα υλοποιείται από τα επιμέρους υπουργεία, και γι' αυτό, κατά τα λεγόμενα της κυβέρνησης, το υπουργικό συμβούλιο αποκαθίσταται, σύμφωνα με τη συνταγματική του προοπτική, ως ένα όργανο συλλογικό, διαβουλευόμενο, ένα όργανο από το οποίο θα εκπορεύεται η δημόσια πολιτική.
Επέρχεται επίσης σαφής διαχωρισμός της πολιτικής από την υπηρεσιακή διοίκηση, ώστε οι ρόλοι να είναι ξεκάθαροι και να διασφαλίζεται η συνέχεια του κράτους. Στην οργανική δομή της υπηρεσιακής διοίκησης θα προϊσταται ο Υπηρεσιακός Γενικός Γραμματέας, ένας ανά κάθε υπουργείο, πρόσωπο προερχόμενο από τη δημοσιοϋπαλληλία. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι το 80% της ύλης μεταφέρεται πλέον στο επίπεδο της διοικητικής ιεραρχίας και βεβαίως στην πολιτική ηγεσία παραμένει ο στρατηγικός σχεδιασμός των πολιτικών.
Με το νομοσχέδιο δημιουργείται μια νέα δημόσια αρχή, η Γενική Γραμματεία καλής νομοθέτησης και νομοτεχνικής.
Έτσι οι βασικοί άξονες των νομοσχεδίων θα παράγονται από τα υπουργεία, αλλά η κατάρτισή τους θα γίνεται κεντρικά από αυτή την υπηρεσία, ώστε να παράγονται αρτιότεροι νόμοι.
Εισάγεται επίσης σύστημα προγραμματισμού και παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου και σε επίπεδο κεντρικό, αυτό ανατίθεται στην Προεδρία της Κυβέρνησης.
Οι υπουργοί και ολόκληρη η πολιτική ιεραρχία εξακολουθούν να έχουν πλήρη αρμοδιότητα, αλλά δημιουργείται ένα κεντρικό ολοκληρωμένο σύστημα προηγμένης τεχνολογίας στο οποίο θα εντάσσονται οι στόχοι, οι δράσεις και τα χρονοδιαγράμματα τους, ώστε ανά πάσα στιγμή ο πρωθυπουργός και οι καθ΄ύλην αρμόδιοι υπουργοί να μπορούν να δουν πού βρίσκεται κάθε έργο ή ύλη του υπουργείου.
Ο πρωθυπουργός θα μπορεί να παρεμβαίνει συντονιστικά όπου υπάρχουν συναρμοδιότητες που οδηγούν σε καθυστερήσεις.
Δημιουργείται, τέλος, μια νέα δομή, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, η οποία θα ενσωματώσει όλα τα ελεγκτικά όργανα και που θα λειτουργεί στο πλαίσιο νέων δομών, κυρίως ηλεκτρονικού ελέγχου, δεν θα υπάγεται λειτουργικά στην πολιτική ηγεσία, θα ελέγχεται από τη Βουλή, θα αναδεικνύεται από αυξημένη πλειοψηφία από κοινοβουλευτική επιτροπή.
Κελέτσης: Μεταρρυθμιστική τομή
«Το πρώτο εμβληματικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε από την κυβέρνησή μας, αποτελεί μια μεγάλη μεταρρυθμιστική τομή στη λειτουργία της κυβέρνησης και του κράτους», ανέφερε ο εισηγητής της πλειοψηφίας Σταύρος Κελέτσης στη συζήτηση που εξελίσσεται στην Ολομέλεια για το επιτελικό κράτος. «Το κράτος οφείλει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και σύγχρονες απαιτήσεις. Διάχυτη είναι η αντίληψη, στην κοινωνία, ότι έχουμε ανίκανο κράτος. Η αντίληψη αυτή, σε μεγάλο βαθμό είναι βάσιμη», είπε ο εισηγητής της ΝΔ και πρόσθεσε ότι «η εντολή που έχει αυτή η κυβέρνηση είναι να φτιάξει κράτος».
«Θέλουμε κράτος, σύγχρονο, καλά οργανωμένο, φιλικό στον πολίτη που θα διεκπεραιώνει σε σύντομο χρόνο και αποτελεσματικά τις υποθέσεις του. Που θα λειτουργεί ως επιταχυντής και όχι ως αντικίνητρο στην ανάπτυξη», είπε ο κ. Κελέτσης και πρόσθεσε ότι το νομοσχέδιο περιγράφει αναλυτικά τις αρχές που διέπουν τις λειτουργίες του κράτους και της κεντρικής διοίκησης, αρχές διαφάνειας, αρχές αξιοκρατίας, αρχές εμπιστοσύνης, αξιοκρατίας και αποκομματικοποίησης του κράτους.
Ιδίως για τη θέσπιση θέσης υπηρεσιακού γραμματέα, ανά υπουργείο, επισήμανε ότι θα προέρχεται από τη δημοσιοϋπαλληλία, με κριτήρια αντικειμενικά και δεν θα ορίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση.
«Οι διατάξεις δείχνουν την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη στους άξιους δημοσίους υπαλλήλους», ανέφερε ο βουλευτής της ΝΔ και υπογράμμισε ότι «η κυβέρνηση θέλει πραγματικό συνεργάτη τον δημόσιο υπάλληλο και γι' αυτό του αναθέτει ουσιαστικές αρμοδιότητες».
«Σύγχρονο, οργανωμένο και αποτελεσματικό κράτος, σημαίνει προγραμματισμός, στοχοθεσία, χρονοδιαγράμματα, παρακολούθηση της υλοποίησης της πολιτικής. Τελικά σημαίνει μέτρηση της απόδοσης», είπε εξάλλου ο κ. Κελέτσης, αναφερόμενος στις διατάξεις για την παρακολούθηση του κυβερνητικού έργου. Όπως επισήμανε η προεδρία της κυβέρνησης θα είναι ένα ισχυρό υποστηρικτικό κέντρο του έργου του πρωθυπουργού, ενώ το υπουργικό συμβούλιο αποκτά ουσιαστικό ρόλο χάραξης πολιτικής και γι΄αυτό θα συνεδριάζει τακτικά κάθε μήνα.
Αναφερόμενος στην εισαγωγή των κανόνων καλής νομοθέτησης, ο κ. Κελέτσης υπογράμμισε ότι όχι μόνο θεσμοθετούνται κανόνες καλής νομοθέτησης για την αντιμετώπιση της πολυνομίας και φαινόμενων κακής νομοθέτησης αλλά εισάγεται και η υποχρέωση κωδικοποίησης της νομοθεσίας.
Για την Εθνική Επιτροπή Διαφάνειας, ο κ. Κελέτσης είπε ότι θα έχει υποχρέωση λογοδοσίας ενώπιον της Βουλής.
Σπίρτζης: Κομματική άλλωση του κράτους εντός 30 ημερών
Το νομοσχέδιο δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες ενός πραγματικού και ουσιαστικού επιτελικού κράτους, ανέφερε ο εισηγητής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Χρήστος Σπίρτζης, στη συζήτηση του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος. Ο ίδιος τόνισε μάλιστα ότι όλα τίθενται υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του πρωθυπουργού και της προεδρίας της κυβέρνησης.
«Στόχος είναι να εγκαθιδρυθεί το κομματικό κράτος», είπε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ που κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι έσπευσε να καταθέσει και να συζητήσει το πρώτο της νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος χωρίς να ακολουθεί τους κανόνες καλής νομοθέτησης, αφού δεν υπήρχε έκθεση της ΚΕΝΕ, η έκθεση του ΓΛΚ είχε πολλές «γκρίζες» ζώνες, ενώ η δημόσια διαβούλευση ήταν υποτυπώδης και εσπευσμένη. «Φέρνετε το τέλειο σχέδιο για την άλωση του κράτους εντός 30 ημερών», είπε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.
Αναφερόμενος στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας, ο Χρήστος Σπίρτζης κατήγγειλε ότι στόχος ήταν η καθαίρεση του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης και το ξήλωμα των ελεγκτικών μηχανισμών. «Υποβαθμίζετε το ΣΕΠΕ, το ΣΔΟΕ. Είστε συνεπείς. Τα είχατε πει στην Κω», παρατήρησε ο κ. Σπίρτζης και απευθύνθηκε στα υπουργικά έδρανα: «Κύριε υπουργέ, εμείς δείξαμε τις διαθέσεις μας πως θα ασκήσουμε το ρόλο μας. Με υπευθυνότητα, με αιτιολογημένες απόψεις αλλά θα αναδεικνύουμε κάθετα τις πολιτικές μας διαφωνίες. Αν και δείξατε διάθεση στοιχειώδους ευαισθησίας, τελικά αποδεικνύεται ότι επιχειρείτε σκληρή κομματικοποίηση του κράτους, επιχειρείτε οικοδόμηση κομματικού μηχανισμού, υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του πρωθυπουργού. Προχωράτε σε σκληρή αντιμεταρρύθμιση».
Ο κ. Σπίρτζης κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «έχει ένα τέλειο σχέδιο πρωθυπουργικού κομματικού κράτους» και πρόσθεσε ότι το σχέδιο αυτό υπηρετεί η υπερδομή της προεδρίας της κυβέρνησης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, που καταψηφίζει το νομοσχέδιο, θέτει στην κορυφή της κριτικής τη δομή της Προεδρίας της Κυβέρνησης και τις εξουσίες της.
Μιλά ειδικότερα για τη «δημιουργία υπερσυγκεντρωτικής, πρωθυπουργοκεντρικής δομής», η οποία δεν απαντά στο ζήτημα του καλύτερου συντονισμού και μειώνει το κύρος του υπουργικού συμβουλίου, με την υφαρπαγή κρίσιμων αρμοδιοτήτων από την Προεδρία της Κυβέρνησης και τον ίδιο τον πρωθυπουργό.
Η κριτική αυτή εκφράστηκε, τις προηγούμενες ημέρες, υπό τον τίτλο «το κράτος είμαι εγώ. Το κράτος είναι ο πρωθυπουργός».
Στην αιχμή της κριτικής έχει τεθεί και η νέα Εθνική Αρχή Διαφάνειας, για την οποία η αξιωματική αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ότι το μόνο που επιδιώκει είναι η κατάργηση του θεσμού του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης και ο ασφυκτικός έλεγχος του νέου φορέα με τον ενταφιασμό όλων των εκκρεμών υποθέσεων που αφορούν τη δημόσια σφαίρα.
Πέραν αυτών, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταγγείλει την υποβάθμιση του ΣΕΠΕ, του ΣΔΟΕ και άλλων κρίσιμων ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους και την κατάργηση εμβληματικών διατάξεων του ν. 4369/16 για την αποκομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης.
Καστανίδης: Ενισχύεται η εξουσία του πρωθυπουργού
«Οι διοικητικές μεταβολές με σημασία είναι αυτές που η ίδια η κοινωνία απαιτεί και συνήθως κατοχυρώνονται στη συνείδησή της. Μια τέτοια σοβαρή επιλογή υπήρξε ο νόμος Πεπονή, επίσης η μεταρρύθμιση για τους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης», παρατήρησε, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος, ο ειδικός αγορητής του Κινήματος Αλλαγής, Χάρης Καστανίδης.
Ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής είπε ότι το νομοσχέδιο συνιστά διευθετήσεις μικρής διοικητικής σημασίας και οι ρυθμίσεις δεν αγγίζουν εκείνο που πέτυχαν Βρετανοί και Γερμανοί, με τις ισχυρές και αποτελεσματικές δομές.
Ο κ. Καστανίδης, αναφερόμενος στην προεδρία της κυβέρνησης, παρατήρησε ότι το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο διακυβέρνησης ενισχύεται ακόμη περισσότερο αφού η αυτοτελής αυτή υπηρεσία θα έχει συνολικά έξι γραμματείες και μια γενική διεύθυνση, το εθνικό τυπογραφείο, που περνάει ακόμη και αυτό στον πρωθυπουργό. Θα έχει δε η προεδρία 100 μετακλητούς και 340 αποσπασμένους χωρίς εχέγγυα απροσωπόληπτης κρίσης, αφού η τοποθέτησή τους θα είναι αποκλειστικά θέμα της κρίσης του πρωθυπουργού. «Κάνετε ένα ακόμα βήμα για την ενίσχυση της πρωθυπουργικής εξουσίας», είπε ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής, απευθυνόμενος στον υπουργό Επικρατείας, Γιώργο Γεραπετρίτη.
«Αυτή η προσπάθεια υπερσυγκέντρωσης φτάνει στο σημείο να προκαλεί και την αντίδραση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής», σχολίασε ο Χάρης Καστανίδης και επισήμανε ότι εφεξής τη σύνταξη των νομοσχεδίων αναλαμβάνει η Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, Γραμματεία η οποία θα κρίνει ποια θέματα, από εκείνα που θα εισηγηθεί ένας υπουργός, πρέπει να τύχουν ρύθμισης.
Αναφερόμενος στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας στο πλαίσιο της οποίας ενοποιούνται οι διάσπαρτοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, ο κ. Καστανίδης είπε ότι είναι ένα θετικό βήμα που υπονομεύεται όμως από τον τρόπο επιλογής του προέδρου και του διοικητή της Αρχής, κατά την πρώτη εφαρμογή.
Το Κίνημα Αλλαγής έχει καταψηφίσει επί της αρχής το νομοσχέδιο, έχει όμως χαρακτηρίσει θετικές ορισμένες διατάξεις του.
Στο επίκεντρο της κριτικής του Κινήματος Αλλαγής βρίσκεται η Προεδρία της Κυβέρνησης, για την οποία αναφέρει ότι θα αποτελέσει μια θηριώδη υπηρεσία η οποία ενισχύει ακόμη περισσότερο το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας, την ώρα που το αναγκαίο είναι η διαμόρφωση θεσμικών αντίβαρων στη συγκέντρωση εξουσιών.
Αντιπροτείνει μάλιστα το Κίνημα Αλλαγής, ο συντονισμός των υπουργείων και των δράσεων τους να συμβεί με τη διαμόρφωση ενός αυτόνομου υπουργείου, κατά το πρότυπο του αυτόνομου παλαιού υπουργείου Προεδρίας της Κυβέρνησης, του οποίου πολιτικός προϊστάμενος μπορεί να είναι ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης.
Θετικές χαρακτηρίζει τις ρυθμίσεις που αφορούν στα κωλύματα, τα ασυμβίβαστα για την αποφυγή σύγκρουσης των πολιτικών αξιωματούχων.
Θετική κρίνει τη δημιουργία Εθνικής Επιτροπής Διαφάνειας, στο πλαίσιο της οποίας ενοποιούνται διάσπαρτοι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους.
Ωστόσο, η επιλογή του Προέδρου του Συμβουλίου και του Διοικητή της Αρχής δημιουργεί στην πρώτη εφαρμογή, κατά το Κίνημα Αλλαγής, υπόνοιες κομματικού ελέγχου.
ΚΚΕ
«Πίσω από τα παραπλανητικά συνθήματα της "αποτελεσματικότητας" και της "αποκομματικοποίησης", η κυβέρνηση της ΝΔ επιδιώκει να διαμορφώσει μια κρατική διοίκηση πιο συγκεντρωτική, πιο αφοσιωμένη στην εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων, πιο ανθεκτική και εχθρική απέναντι στις λαϊκές ανάγκες και διεκδικήσεις, πιο φιλική απέναντι στις κάθε είδους απαιτήσεις του μεγάλου κεφαλαίου», έχει καταγγείλει το ΚΚΕ και εκτιμά ότι «στόχος είναι να διαμορφωθεί ένας πυρήνας ανώτερων κρατικών υπαλλήλων που θα εξασφαλίζει τη συνέχεια της αντιλαϊκής πολιτικής, ανεξάρτητα από την εκάστοτε πολιτική συγκυρία, την όποια κυβερνητική εναλλαγή, την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα».
Ελληνική Λύση
Η Ελληνική Λύση έχει επιφυλαχθεί για την τελική της στάση στην Ολομέλεια, αν και επί της αρχής έχει δηλώσει «υπέρ» του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος.
Μεταξύ άλλων, ζητεί να διασφαλιστεί ότι αποστολή της Κεντρικής Διοίκησης θα είναι και η προστασία της πατρίδας και του λαού, η διασφάλιση της εθνικής κυριαρχίας, και ο κεντρικός σχεδιασμός του κατάλληλου παραγωγικού μοντέλου της χώρας για την οικονομική της ανάπτυξη.
Χαρακτηρίζει ωστόσο υπερβολικό τον αριθμό των υπαλλήλων που θα απασχολούνται στην Προεδρία της Κυβέρνησης και μιλάει για υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στον πρωθυπουργό.
Εκτιμά επίσης ότι οι διατάξεις για Γενικούς και Ειδικούς Γραμματείς είναι διατάξεις για ιδιώτες μάνατζερ.
ΜέΡΑ25
«Προβληματικές» χαρακτηρίζει πολλές διατάξεις του νομοσχεδίου το ΜέΡΑ25 και εκτιμά ότι επεκτείνεται επικίνδυνα η εξουσία του πρωθυπουργού.
Σε σχέση με την Προεδρία της Κυβέρνησης, το ΜέΡΑ25 αναφέρει ότι «δημιουργείται μια αντιδημοκρατική υπερσυγκεντρωτική δομή, η οποία παραπέμπει ενδεχομένως σε άλλες εποχές».
Σε σχέση με την εξαγγελία για ένα ευέλικτο κυβερνητικό σχήμα, το ΜέΡΑ25 δηλώνει ότι δεν αποδεικνύεται ευέλικτο με τόσα στελέχη που προβλέπονται και ότι δημιουργείται ένα γιγαντιαίο γραφειοκρατικό μόρφωμα, «το οποίο περιβάλλει τον πρωθυπουργό, με τρόπο που πλήττεται η αρχή της διαφάνειας και της διάκρισης των εξουσιών και της δημοκρατικής νομιμοποίησης».
www.bankingnews.gr
Ωστόσο η αντιπολίτευση καταγγέλλει την κυβέρνηση για συγκέντρωση εξουσίας και κομματικό κράτος.
Είναι το πρώτο νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή η κυβέρνηση Μητσοτάκη και που ένα μεγάλο μέρος του συστηματοποιεί και κωδικοποιεί, σε ένα ενιαίο νομοθέτημα, το σύνολο των διατάξεων που διέπουν την οργάνωση, τη λειτουργία και τη διαφάνεια της κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης.
Προτού εισαχθεί στην Ολομέλεια, ο επισπεύδων υπουργός Γιώργος Γεραπετρίτης επέφερε σειρά τροποποιήσεων και βελτιώσεων που δεν αλλάζουν τη φιλοσοφία του σχεδίου νόμου αλλά ενσωματώνουν αρκετές από τις προτάσεις που κατατέθηκαν στη διαδικασία της επεξεργασίας του νομοσχεδίου στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή και στη δημόσια διαβούλευση, σύμφωνα με την κυβέρνηση.
Η σκέψη του συγκεκριμένου νομοθετήματος, είναι η δημόσια πολιτική να παράγεται πλέον, κατά ένα μεγάλο μέρος, από πάνω προς τα κάτω.
Να υπάρχει δηλαδή, ένα συνεκτικό σχέδιο επιχειρησιακής κυβερνητικής πολιτικής, το οποίο θα υλοποιείται από τα επιμέρους υπουργεία, και γι' αυτό, κατά τα λεγόμενα της κυβέρνησης, το υπουργικό συμβούλιο αποκαθίσταται, σύμφωνα με τη συνταγματική του προοπτική, ως ένα όργανο συλλογικό, διαβουλευόμενο, ένα όργανο από το οποίο θα εκπορεύεται η δημόσια πολιτική.
Επέρχεται επίσης σαφής διαχωρισμός της πολιτικής από την υπηρεσιακή διοίκηση, ώστε οι ρόλοι να είναι ξεκάθαροι και να διασφαλίζεται η συνέχεια του κράτους. Στην οργανική δομή της υπηρεσιακής διοίκησης θα προϊσταται ο Υπηρεσιακός Γενικός Γραμματέας, ένας ανά κάθε υπουργείο, πρόσωπο προερχόμενο από τη δημοσιοϋπαλληλία. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι το 80% της ύλης μεταφέρεται πλέον στο επίπεδο της διοικητικής ιεραρχίας και βεβαίως στην πολιτική ηγεσία παραμένει ο στρατηγικός σχεδιασμός των πολιτικών.
Με το νομοσχέδιο δημιουργείται μια νέα δημόσια αρχή, η Γενική Γραμματεία καλής νομοθέτησης και νομοτεχνικής.
Έτσι οι βασικοί άξονες των νομοσχεδίων θα παράγονται από τα υπουργεία, αλλά η κατάρτισή τους θα γίνεται κεντρικά από αυτή την υπηρεσία, ώστε να παράγονται αρτιότεροι νόμοι.
Εισάγεται επίσης σύστημα προγραμματισμού και παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου και σε επίπεδο κεντρικό, αυτό ανατίθεται στην Προεδρία της Κυβέρνησης.
Οι υπουργοί και ολόκληρη η πολιτική ιεραρχία εξακολουθούν να έχουν πλήρη αρμοδιότητα, αλλά δημιουργείται ένα κεντρικό ολοκληρωμένο σύστημα προηγμένης τεχνολογίας στο οποίο θα εντάσσονται οι στόχοι, οι δράσεις και τα χρονοδιαγράμματα τους, ώστε ανά πάσα στιγμή ο πρωθυπουργός και οι καθ΄ύλην αρμόδιοι υπουργοί να μπορούν να δουν πού βρίσκεται κάθε έργο ή ύλη του υπουργείου.
Ο πρωθυπουργός θα μπορεί να παρεμβαίνει συντονιστικά όπου υπάρχουν συναρμοδιότητες που οδηγούν σε καθυστερήσεις.
Δημιουργείται, τέλος, μια νέα δομή, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, η οποία θα ενσωματώσει όλα τα ελεγκτικά όργανα και που θα λειτουργεί στο πλαίσιο νέων δομών, κυρίως ηλεκτρονικού ελέγχου, δεν θα υπάγεται λειτουργικά στην πολιτική ηγεσία, θα ελέγχεται από τη Βουλή, θα αναδεικνύεται από αυξημένη πλειοψηφία από κοινοβουλευτική επιτροπή.
Κελέτσης: Μεταρρυθμιστική τομή
«Το πρώτο εμβληματικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε από την κυβέρνησή μας, αποτελεί μια μεγάλη μεταρρυθμιστική τομή στη λειτουργία της κυβέρνησης και του κράτους», ανέφερε ο εισηγητής της πλειοψηφίας Σταύρος Κελέτσης στη συζήτηση που εξελίσσεται στην Ολομέλεια για το επιτελικό κράτος. «Το κράτος οφείλει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και σύγχρονες απαιτήσεις. Διάχυτη είναι η αντίληψη, στην κοινωνία, ότι έχουμε ανίκανο κράτος. Η αντίληψη αυτή, σε μεγάλο βαθμό είναι βάσιμη», είπε ο εισηγητής της ΝΔ και πρόσθεσε ότι «η εντολή που έχει αυτή η κυβέρνηση είναι να φτιάξει κράτος».
«Θέλουμε κράτος, σύγχρονο, καλά οργανωμένο, φιλικό στον πολίτη που θα διεκπεραιώνει σε σύντομο χρόνο και αποτελεσματικά τις υποθέσεις του. Που θα λειτουργεί ως επιταχυντής και όχι ως αντικίνητρο στην ανάπτυξη», είπε ο κ. Κελέτσης και πρόσθεσε ότι το νομοσχέδιο περιγράφει αναλυτικά τις αρχές που διέπουν τις λειτουργίες του κράτους και της κεντρικής διοίκησης, αρχές διαφάνειας, αρχές αξιοκρατίας, αρχές εμπιστοσύνης, αξιοκρατίας και αποκομματικοποίησης του κράτους.
Ιδίως για τη θέσπιση θέσης υπηρεσιακού γραμματέα, ανά υπουργείο, επισήμανε ότι θα προέρχεται από τη δημοσιοϋπαλληλία, με κριτήρια αντικειμενικά και δεν θα ορίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση.
«Οι διατάξεις δείχνουν την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη στους άξιους δημοσίους υπαλλήλους», ανέφερε ο βουλευτής της ΝΔ και υπογράμμισε ότι «η κυβέρνηση θέλει πραγματικό συνεργάτη τον δημόσιο υπάλληλο και γι' αυτό του αναθέτει ουσιαστικές αρμοδιότητες».
«Σύγχρονο, οργανωμένο και αποτελεσματικό κράτος, σημαίνει προγραμματισμός, στοχοθεσία, χρονοδιαγράμματα, παρακολούθηση της υλοποίησης της πολιτικής. Τελικά σημαίνει μέτρηση της απόδοσης», είπε εξάλλου ο κ. Κελέτσης, αναφερόμενος στις διατάξεις για την παρακολούθηση του κυβερνητικού έργου. Όπως επισήμανε η προεδρία της κυβέρνησης θα είναι ένα ισχυρό υποστηρικτικό κέντρο του έργου του πρωθυπουργού, ενώ το υπουργικό συμβούλιο αποκτά ουσιαστικό ρόλο χάραξης πολιτικής και γι΄αυτό θα συνεδριάζει τακτικά κάθε μήνα.
Αναφερόμενος στην εισαγωγή των κανόνων καλής νομοθέτησης, ο κ. Κελέτσης υπογράμμισε ότι όχι μόνο θεσμοθετούνται κανόνες καλής νομοθέτησης για την αντιμετώπιση της πολυνομίας και φαινόμενων κακής νομοθέτησης αλλά εισάγεται και η υποχρέωση κωδικοποίησης της νομοθεσίας.
Για την Εθνική Επιτροπή Διαφάνειας, ο κ. Κελέτσης είπε ότι θα έχει υποχρέωση λογοδοσίας ενώπιον της Βουλής.
Σπίρτζης: Κομματική άλλωση του κράτους εντός 30 ημερών
Το νομοσχέδιο δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες ενός πραγματικού και ουσιαστικού επιτελικού κράτους, ανέφερε ο εισηγητής της αξιωματικής αντιπολίτευσης Χρήστος Σπίρτζης, στη συζήτηση του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος. Ο ίδιος τόνισε μάλιστα ότι όλα τίθενται υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του πρωθυπουργού και της προεδρίας της κυβέρνησης.
«Στόχος είναι να εγκαθιδρυθεί το κομματικό κράτος», είπε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ που κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι έσπευσε να καταθέσει και να συζητήσει το πρώτο της νομοσχέδιο για το επιτελικό κράτος χωρίς να ακολουθεί τους κανόνες καλής νομοθέτησης, αφού δεν υπήρχε έκθεση της ΚΕΝΕ, η έκθεση του ΓΛΚ είχε πολλές «γκρίζες» ζώνες, ενώ η δημόσια διαβούλευση ήταν υποτυπώδης και εσπευσμένη. «Φέρνετε το τέλειο σχέδιο για την άλωση του κράτους εντός 30 ημερών», είπε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.
Αναφερόμενος στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας, ο Χρήστος Σπίρτζης κατήγγειλε ότι στόχος ήταν η καθαίρεση του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης και το ξήλωμα των ελεγκτικών μηχανισμών. «Υποβαθμίζετε το ΣΕΠΕ, το ΣΔΟΕ. Είστε συνεπείς. Τα είχατε πει στην Κω», παρατήρησε ο κ. Σπίρτζης και απευθύνθηκε στα υπουργικά έδρανα: «Κύριε υπουργέ, εμείς δείξαμε τις διαθέσεις μας πως θα ασκήσουμε το ρόλο μας. Με υπευθυνότητα, με αιτιολογημένες απόψεις αλλά θα αναδεικνύουμε κάθετα τις πολιτικές μας διαφωνίες. Αν και δείξατε διάθεση στοιχειώδους ευαισθησίας, τελικά αποδεικνύεται ότι επιχειρείτε σκληρή κομματικοποίηση του κράτους, επιχειρείτε οικοδόμηση κομματικού μηχανισμού, υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του πρωθυπουργού. Προχωράτε σε σκληρή αντιμεταρρύθμιση».
Ο κ. Σπίρτζης κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «έχει ένα τέλειο σχέδιο πρωθυπουργικού κομματικού κράτους» και πρόσθεσε ότι το σχέδιο αυτό υπηρετεί η υπερδομή της προεδρίας της κυβέρνησης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, που καταψηφίζει το νομοσχέδιο, θέτει στην κορυφή της κριτικής τη δομή της Προεδρίας της Κυβέρνησης και τις εξουσίες της.
Μιλά ειδικότερα για τη «δημιουργία υπερσυγκεντρωτικής, πρωθυπουργοκεντρικής δομής», η οποία δεν απαντά στο ζήτημα του καλύτερου συντονισμού και μειώνει το κύρος του υπουργικού συμβουλίου, με την υφαρπαγή κρίσιμων αρμοδιοτήτων από την Προεδρία της Κυβέρνησης και τον ίδιο τον πρωθυπουργό.
Η κριτική αυτή εκφράστηκε, τις προηγούμενες ημέρες, υπό τον τίτλο «το κράτος είμαι εγώ. Το κράτος είναι ο πρωθυπουργός».
Στην αιχμή της κριτικής έχει τεθεί και η νέα Εθνική Αρχή Διαφάνειας, για την οποία η αξιωματική αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ότι το μόνο που επιδιώκει είναι η κατάργηση του θεσμού του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης και ο ασφυκτικός έλεγχος του νέου φορέα με τον ενταφιασμό όλων των εκκρεμών υποθέσεων που αφορούν τη δημόσια σφαίρα.
Πέραν αυτών, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταγγείλει την υποβάθμιση του ΣΕΠΕ, του ΣΔΟΕ και άλλων κρίσιμων ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους και την κατάργηση εμβληματικών διατάξεων του ν. 4369/16 για την αποκομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης.
Καστανίδης: Ενισχύεται η εξουσία του πρωθυπουργού
«Οι διοικητικές μεταβολές με σημασία είναι αυτές που η ίδια η κοινωνία απαιτεί και συνήθως κατοχυρώνονται στη συνείδησή της. Μια τέτοια σοβαρή επιλογή υπήρξε ο νόμος Πεπονή, επίσης η μεταρρύθμιση για τους δύο βαθμούς αυτοδιοίκησης», παρατήρησε, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος, ο ειδικός αγορητής του Κινήματος Αλλαγής, Χάρης Καστανίδης.
Ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής είπε ότι το νομοσχέδιο συνιστά διευθετήσεις μικρής διοικητικής σημασίας και οι ρυθμίσεις δεν αγγίζουν εκείνο που πέτυχαν Βρετανοί και Γερμανοί, με τις ισχυρές και αποτελεσματικές δομές.
Ο κ. Καστανίδης, αναφερόμενος στην προεδρία της κυβέρνησης, παρατήρησε ότι το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο διακυβέρνησης ενισχύεται ακόμη περισσότερο αφού η αυτοτελής αυτή υπηρεσία θα έχει συνολικά έξι γραμματείες και μια γενική διεύθυνση, το εθνικό τυπογραφείο, που περνάει ακόμη και αυτό στον πρωθυπουργό. Θα έχει δε η προεδρία 100 μετακλητούς και 340 αποσπασμένους χωρίς εχέγγυα απροσωπόληπτης κρίσης, αφού η τοποθέτησή τους θα είναι αποκλειστικά θέμα της κρίσης του πρωθυπουργού. «Κάνετε ένα ακόμα βήμα για την ενίσχυση της πρωθυπουργικής εξουσίας», είπε ο βουλευτής του Κινήματος Αλλαγής, απευθυνόμενος στον υπουργό Επικρατείας, Γιώργο Γεραπετρίτη.
«Αυτή η προσπάθεια υπερσυγκέντρωσης φτάνει στο σημείο να προκαλεί και την αντίδραση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής», σχολίασε ο Χάρης Καστανίδης και επισήμανε ότι εφεξής τη σύνταξη των νομοσχεδίων αναλαμβάνει η Γενική Γραμματεία Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων, Γραμματεία η οποία θα κρίνει ποια θέματα, από εκείνα που θα εισηγηθεί ένας υπουργός, πρέπει να τύχουν ρύθμισης.
Αναφερόμενος στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας στο πλαίσιο της οποίας ενοποιούνται οι διάσπαρτοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, ο κ. Καστανίδης είπε ότι είναι ένα θετικό βήμα που υπονομεύεται όμως από τον τρόπο επιλογής του προέδρου και του διοικητή της Αρχής, κατά την πρώτη εφαρμογή.
Το Κίνημα Αλλαγής έχει καταψηφίσει επί της αρχής το νομοσχέδιο, έχει όμως χαρακτηρίσει θετικές ορισμένες διατάξεις του.
Στο επίκεντρο της κριτικής του Κινήματος Αλλαγής βρίσκεται η Προεδρία της Κυβέρνησης, για την οποία αναφέρει ότι θα αποτελέσει μια θηριώδη υπηρεσία η οποία ενισχύει ακόμη περισσότερο το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας, την ώρα που το αναγκαίο είναι η διαμόρφωση θεσμικών αντίβαρων στη συγκέντρωση εξουσιών.
Αντιπροτείνει μάλιστα το Κίνημα Αλλαγής, ο συντονισμός των υπουργείων και των δράσεων τους να συμβεί με τη διαμόρφωση ενός αυτόνομου υπουργείου, κατά το πρότυπο του αυτόνομου παλαιού υπουργείου Προεδρίας της Κυβέρνησης, του οποίου πολιτικός προϊστάμενος μπορεί να είναι ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης.
Θετικές χαρακτηρίζει τις ρυθμίσεις που αφορούν στα κωλύματα, τα ασυμβίβαστα για την αποφυγή σύγκρουσης των πολιτικών αξιωματούχων.
Θετική κρίνει τη δημιουργία Εθνικής Επιτροπής Διαφάνειας, στο πλαίσιο της οποίας ενοποιούνται διάσπαρτοι ελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους.
Ωστόσο, η επιλογή του Προέδρου του Συμβουλίου και του Διοικητή της Αρχής δημιουργεί στην πρώτη εφαρμογή, κατά το Κίνημα Αλλαγής, υπόνοιες κομματικού ελέγχου.
ΚΚΕ
«Πίσω από τα παραπλανητικά συνθήματα της "αποτελεσματικότητας" και της "αποκομματικοποίησης", η κυβέρνηση της ΝΔ επιδιώκει να διαμορφώσει μια κρατική διοίκηση πιο συγκεντρωτική, πιο αφοσιωμένη στην εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων, πιο ανθεκτική και εχθρική απέναντι στις λαϊκές ανάγκες και διεκδικήσεις, πιο φιλική απέναντι στις κάθε είδους απαιτήσεις του μεγάλου κεφαλαίου», έχει καταγγείλει το ΚΚΕ και εκτιμά ότι «στόχος είναι να διαμορφωθεί ένας πυρήνας ανώτερων κρατικών υπαλλήλων που θα εξασφαλίζει τη συνέχεια της αντιλαϊκής πολιτικής, ανεξάρτητα από την εκάστοτε πολιτική συγκυρία, την όποια κυβερνητική εναλλαγή, την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα».
Ελληνική Λύση
Η Ελληνική Λύση έχει επιφυλαχθεί για την τελική της στάση στην Ολομέλεια, αν και επί της αρχής έχει δηλώσει «υπέρ» του νομοσχεδίου για το επιτελικό κράτος.
Μεταξύ άλλων, ζητεί να διασφαλιστεί ότι αποστολή της Κεντρικής Διοίκησης θα είναι και η προστασία της πατρίδας και του λαού, η διασφάλιση της εθνικής κυριαρχίας, και ο κεντρικός σχεδιασμός του κατάλληλου παραγωγικού μοντέλου της χώρας για την οικονομική της ανάπτυξη.
Χαρακτηρίζει ωστόσο υπερβολικό τον αριθμό των υπαλλήλων που θα απασχολούνται στην Προεδρία της Κυβέρνησης και μιλάει για υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στον πρωθυπουργό.
Εκτιμά επίσης ότι οι διατάξεις για Γενικούς και Ειδικούς Γραμματείς είναι διατάξεις για ιδιώτες μάνατζερ.
ΜέΡΑ25
«Προβληματικές» χαρακτηρίζει πολλές διατάξεις του νομοσχεδίου το ΜέΡΑ25 και εκτιμά ότι επεκτείνεται επικίνδυνα η εξουσία του πρωθυπουργού.
Σε σχέση με την Προεδρία της Κυβέρνησης, το ΜέΡΑ25 αναφέρει ότι «δημιουργείται μια αντιδημοκρατική υπερσυγκεντρωτική δομή, η οποία παραπέμπει ενδεχομένως σε άλλες εποχές».
Σε σχέση με την εξαγγελία για ένα ευέλικτο κυβερνητικό σχήμα, το ΜέΡΑ25 δηλώνει ότι δεν αποδεικνύεται ευέλικτο με τόσα στελέχη που προβλέπονται και ότι δημιουργείται ένα γιγαντιαίο γραφειοκρατικό μόρφωμα, «το οποίο περιβάλλει τον πρωθυπουργό, με τρόπο που πλήττεται η αρχή της διαφάνειας και της διάκρισης των εξουσιών και της δημοκρατικής νομιμοποίησης».
www.bankingnews.gr
Σχόλια αναγνωστών